*Στο «Για την απονιά σου», η Ρόζα Εσκενάζυ τραγουδούσε: «Χάνομαι, πονώ και λέγω, για λυπήσουμε και κλαίγω»…
*Στο «Έτσι είναι η ζωή», η Στέλλα Χασκίλ έλεγε ότι «ο καλός καραβοκύρης, στη φουρτούνα φαίνεται»…
*Στο γιαννιώτικο «Η θάλασσα» η Αμαλία Βάκα το 1927 υποσχόταν: «Τη θάλασσα την αρμυρή, θα την ποτίσω μέλι»…
***
Σε μια ιδιαίτερη τριλογία μουσικών διαλέξεων, επιμελημένη από τον πολυβραβευμένο Αμερικανό εθνομουσικολόγο Christopher C. King, θα μάθουμε για την πολυσήμαντη και ταυτόχρονα περιθωριοποιημένη ιστορία της μουσικής των Εβραίων γυναικών στην Ελλάδα.
Τίτλος των διαλέξεων: «The Unsung History of Greek Jewish Women in the early 20th century».
«Στο Περιθώριο της Ιστορίας: H Μουσική των Ελληνοεβραίων Γυναικών στις αρχές του 20ου αιώνα»
Θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στα Ιωάννινα στις 24, 26 και 29 Μαΐου, αντίστοιχα.
Κατά τη διάρκεια των τριών εκδηλώσεων, θα παρουσιαστούν οι ιστορίες και τα τραγούδια των γυναικών καλλιτέχνιδων Αμαλία, Ρόζα και Στέλλα: η Ρωμανιώτισσα Εβραία τραγουδίστρια από τα Ιωάννινα, Αμαλία Βάκα (Μάτσα) και οι σεφαραδίτισσες Εβραίες τραγουδίστριες από τη Θεσσαλονίκη Ρόζα Εσκενάζυ και Στέλλα Χασκίλ.
Τις μουσικές συναντήσεις θα συντονίζουν οι κυρίες Μαριάννα Σκυλακάκη (Δημοσιογράφος), Αθηνά Κατσανεβάκη (Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Σχολή Καλών Τεχνών, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, Εθνομουσικολογία-Παραδοσιακό Τραγούδι), Κατερίνα Καφεντζή (Ιστορικός, Μουσική Επιμελήτρια, Ραδιοφωνική Παραγωγός).
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με την υποστήριξη της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, του Γενικού Προξενείου των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και την Αιγίδα του Δήμου Ιωαννιτών και του δημάρχου Μωυσή Ελισάφ.
***
Στις διαλέξεις, ο κ. King θα παίξει αυθεντικούς δίσκους 78 στροφών αυτών των μουσικών και καλλιτέχνιδων, θα παρουσιάσει ένα οπτικοακουστικό πρόγραμμα και θα συζητήσει τη σχέση μεταξύ της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και των Εβραίων καλλιτεχνών που είτε έζησαν στην Ελλάδα, είτε έπαιξαν εκτενώς στη χώρα μας, πριν μεταναστεύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Θα ακολουθήσει επίσης ζωντανή εκτέλεση κάποιων κομματιών σε κάθε εκδήλωση, από μικρά σχήματα μουσικών.
Εβραίοι μουσικοί, και κυρίως γυναίκες, επηρέασαν την ηχογραφημένη κληρονομιά της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής όσο και στην Ελλάδα στις αρχές του 20ού αιώνα. Ως περιθωριοποιημένες εθνικές μειονότητες, αλλά και ως γυναίκες, η σημασία της παρουσίας τους στη μουσική, έχει σε μεγάλο βαθμό παρεξηγηθεί. Όμως, η πολυπολιτισμική εκπροσώπηση των γυναικών μουσικών στην παραδοσιακή ελληνική μουσική, αποτελεί κοινό κομμάτι του αμερικανικού και του ελληνικού πολιτισμού, καθώς πολλές από αυτές τις ηχογραφήσεις έγιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Ο Christopher C. King δηλώνει: «Αντιλαμβάνομαι τη ζωτικότητα, την υγεία, ενός πολιτισμού μέσα από την ποικιλομορφία και την ένταση της λαϊκής μουσικής του. Η Ελλάδα, στις αρχές του 20ού αιώνα, διέθετε ένα από τα πιο ζωντανά και ποικίλα περιβάλλοντα λαϊκής μουσικής στον κόσμο, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ποικιλομορφία των εθνικών, θρησκευτικών, γλωσσικών και γεωγραφικών καταβολών των μουσικών και των τραγουδιών της. Στον εικοστό πρώτο αιώνα, θα διατηρηθεί η ζωτικότητα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής χωρίς να γιορτάζεται η ποικιλομορφία των ριζών της;».
Ο Christopher C. King είναι Αμερικανός εθνομουσικολόγος, συνθέτης, ακτιβιστής και συγγραφέας, βραβευμένος με Grammy το 2002. Το 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Ηπειρώτικο Μοιρολόι».
Στρατηγικοί εταίροι των τριών διαλέξεων είναι το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, η Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών, η Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων και το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
***
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι το ακόλουθο:
ΑΘΗΝΑ 24 Μαΐου, 19:00, Αμφιθέατρο Cotsen Hall, Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 26 Μαΐου, 15:15, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
ΙΩΑΝΝΙΝΑ 29 Μαΐου, 19:00, Ιερά Συναγωγή «Καχάλ Καντός Γιασάν».
