22.7 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Τεχνοδρομώ… στις Φυλακές Κορυδαλλού και ανακαλύπτω φως και ελπίδα σε ένα χάρτινο “κουτί”…

Του Παναγιώτη Μήλα

Στις μέρες που ζούμε η αναζήτηση ελπίδας είναι βασικό μέλημα κάθε ανθρώπου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι μπορούν να βρουν τη λύση μέσα σε ένα οποιοδήποτε κουτί. Ακόμη κι αν αυτό είναι το κουτί της Πανδώρας.
Σύμφωνα με όσα έγραψε ο Ησίοδος, θυμίζω πως η Πανδώρα αναφέρεται ως η πρώτη θνητή γυναίκα η οποία ήταν αιτία όλων των δεινών. Ήταν αντίστοιχη της βιβλικής Εύας. Ο μύθος της Πανδώρας, ως αιτίας όλων των παθών, λόγω της περιέργειάς της, έχει κάνει το γύρο του κόσμου. Συγκεκριμένα, από ανοησία, περιέργεια ή σκόπιμα, η Πανδώρα -σύμφωνα με το μύθο- αποδέσμευσε και σκόρπισε στην ανθρωπότητα όλα τα δεινά και τις ασθένειες που ήταν κρυμμένες σε ένα πήλινο κουτί.
Το ίδιο είχε γράψει 200 χρόνια αργότερα και ο Αίσωπος. Σε έναν μύθο του μας διηγήθηκε πως ο Δίας είχε συγκεντρώσει όλα τα αγαθά σε κάποιο πιθάρι και το είχε κλείσει, αλλά το εμπιστεύθηκε σε ανθρώπινα χέρια. Ο άνθρωπος όμως δεν είχε αυτοέλεγχο και θέλοντας να δει τι περιείχε το πιθάρι, το άνοιξε. Έτσι όλα τα καλά που περιείχε πέταξαν αμέσως ξανά προς τον ουρανό και τους θεούς και στο πιθάρι απόμεινε μονάχα η ελπίδα.
Τουλάχιστον έμεινε και κάτι στην περίπτωση του Αισώπου.

Ένα παράλογο μονόπρακτο

Χιλιάδες χρόνια μετά και συγκεκριμένα το 1960 εμφανίστηκε επί της γης ο Στήβεν Μπην. Ένας συγγραφέας ο οποίος μεγάλωσε σε ένα αγρόκτημα στο ανατολικό Γιορκσάιρ της Αγγλίας και άρχισε να εργάζεται ως κτηνοτρόφος. Σε μια αναθεώρηση της ζωής του αποφάσισε να εργαστεί ως νοσηλευτής, ενώ αυτή την περίοδο εργάζεται σε τμήμα υποστήριξης ατόμων με ειδικές ανάγκες, με ειδικότητα στη Δραματοθεραπεία. Στη δεκαετία του ’90 δημιούργησε την ερασιτεχνική θεατρική ομάδα «Theatre on the Worlds», με την οποία συμμετείχε στο Θεατρικό Φεστιβάλ της Αγγλίας, κερδίζοντας το πρώτο βραβείο πέντε συνεχόμενα χρόνια. Λόγω της συναναστροφής του με ανθρώπους του λεγόμενου «υπόβαθρου» της κοινωνίας, ερχόταν συχνά σε επαφή με εκκεντρικούς και παρανοϊκούς χαρακτήρες, οι οποίοι ήταν η κύρια πηγή της έμπνευσής του. Εμπλουτισμένα με μια φυσική αίσθηση του χιούμορ και μια ισχυρή αίσθηση του παράλογου, τα έργα του προσπαθούν να μας αναγκάσουν να δούμε τις ιδιαιτερότητες μέσα σε συνηθισμένες ζωές.

Ένα από τα έργα του Μπην είναι και «Το κουτί της λήθης». Πρόκειται για ένα παράλογο μονόπρακτο το οποίο έχει πέντε χαρακτήρες. Αυτοί οι χαρακτήρες αποκλίνουν από το συνηθισμένο τύπο ανθρώπων που θα συναντούσε κανείς σε ένα πάρκο: Έναν «χαλαρό τύπο», μια πολύ βιαστική γυναίκα, ένα νευρωτικό άτομο, έναν «σκοτεινό» απαισιόδοξο και έναν ερασιτέχνη ντετέκτιβ. Ονόματα δεν έχει δώσει στους ήρωές του. Αναφέρει μόνο στο κείμενο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους.

Φίλοι

Αυτό «Το κουτί», άγνωστο πώς, πέρασε κρυφά μέσα στις Φυλακές Κορυδαλλού και συγκεκριμένα στο συγκρότημα που στεγάζει το Νοσοκομείο «Άγιος Παύλος». Έφτασε στα χέρια μιας… περίεργης ομάδας: Του Γιώργου, του Γιώργου Β., του Γιάννη, του Δημήτρη και του Μάριου. Αυτοί οι πέντε τύποι προσπάθησαν να ανοίξουν αυτό το κουτί αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τότε ζήτησαν τη βοήθεια άλλων πέντε περίεργων τύπων που «μπήκαν» γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο στον Κορυδαλλό και ήταν: Ο Λευτέρης Παπακώστας, η Δέσποινα Χατζηπαυλίδου, η Μυρτώ Ξανθοπούλου, ο Τσιμάρας Τζανάτος και ο Γιάννης Νικολόπουλος. Φυσικά υπήρχε και η εσωτερική στήριξη από δύο εξαιρετικές κυρίες, τη Διευθύντρια Μαρία Στέφη, την κοινωνική λειτουργό Σίσσυ Κατσαλούλη, στελέχη της διοίκησης του τμήματος των οροθετικών κρατουμένων του νοσοκομείου αλλά και τη συμπαράσταση από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Aξίζει να υπογραμμιστεί ότι υπεύθυνη κοινωνική λειτουργός είναι η δραστήρια Ελευθερία Ασήμου. Όλοι αυτοί είχαν ως στόχο να διασκευάσουν το έργο του Στήβεν Μπην, να το παρουσιάσουν ως μονόπρακτο και να καλέσουν κόσμο για να το δει. Δηλαδή να δει τον Γιώργο, τον Γιώργο Β., τον Γιάννη, τον Δημήτρη και τον Μάριο. Ε, λοιπόν πέτυχαν απολύτως το στόχο τους. Βρήκαν τα σχήματα, τις φόρμες, τις λέξεις, τις αντοχές, τις στιγμές, τις εμπειρίες και δημιούργησαν μια πηγή με φως και αξία.
Την Τρίτη 24 Μαΐου 2016, το μεσημέρι στη 1.30, βρέθηκα κι εγώ εκεί, στο Νοσοκομείο «Άγιος Παύλος» των Φυλακών Κορυδαλλού, ανάμεσα σε ανθρώπους που τους έβλεπα για πρώτη φορά και ήταν σαν να είμαστε φίλοι για μια ολόκληρη ζωή. Παρόντες ήταν καλλιτέχνες, εκπαιδευτικοί και δημοσιογράφοι. Ένα μεγάλο δωμάτιο χρησιμοποιήθηκε ως θεατρική αίθουσα. Καρέκλες, ένας προβολέας, ένας προτζέκτορας, ένα cd player, ένα λευκό παγκάκι, αυτοκόλλητα, ταινίες αυτοκόλλητες, αφίσες, τζάμια σκεπασμένα με μαύρες σακούλες σκουπιδιών και αγωνία μέχρι τα φώτα να σβήσουν και να αρχίσει η παράσταση. Δηλαδή ένα μαγικό κουτί, ένα παγκάκι, πέντε λουσμένα στη λάμψη πρόσωπα και μια απρόσμενα μεγάλη έκπληξη για μας τους θεατές.

Το παιχνίδι με το άγνωστο

Οι πέντε ηθοποιοί στην άκρη της αίθουσας πιασμένοι από τους ώμους, όπως κάνουν οι μπασκετμπολίστες πριν αρχίσει ο αγώνας. Φορούν μαύρες φανέλες: Ο τρομοκράτης, ο Σαΐνης, ο άνετος, ο νευρικός, ο πολύ σκοτεινός…
Η παράσταση αρχίζει αλλά μια αλλοπρόσαλλη τρελή μπαίνει στην αίθουσα, κρατάει ένα κλειστό χάρτινο κουτί, το αφήνει πάνω στο λευκό παγκάκι και διατάζει (!) τον άνετο που κάθεται εκεί χαλαρά, να μην πειράξει το κουτί, να μην το μετακινήσει, να μην το ανοίξει… Από τη στιγμή εκείνη είναι που η μια ανατροπή διαδέχεται την άλλη. Όλα έχουν ένα δικό τους γρήγορο ρυθμό ο οποίος καταφέρνει να «διαγράφει» ακόμη και τα όποια τεχνικά εμπόδια εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της παράστασης. Αρχίζει το παιχνίδι με το άγνωστο και η αναζήτηση της έκπληξης. Το κουτί, που κανείς δεν ξέρει τι περιέχει, «μπορεί να περιέχει τον φόβο αλλά και την ελπίδα, το λογικό αλλά και το παράλογο, το χρήσιμο αλλά και το άχρηστο, μπορεί να βγάλει στην επιφάνεια τον ψυχισμό του καθενός, που θα αναμετρηθεί με τον ψυχισμό του διπλανού και θα συγκρουστεί, αλλά και θα επηρεαστεί, έτσι που να προχωρήσουνε για όσο αντέξει ο ένας τον άλλον στο μέλλον που φτιάξανε μαζί σε αυτή τη σκηνή που μας ταξιδεύει».

Οι ηθοποιοί

Από την πεντάδα των ηθοποιών ένας είναι ήδη αποφυλακισμένος, που εν τούτοις επέστρεψε για την παράσταση και δύο ή τρεις ακόμη σε φάση αναμονής για αποφυλάκισή τους. Οι άνθρωποι αυτοί, γαλήνια ακούραστοι και εκπληκτικά δημιουργικοί, με ξεχωριστό τρόπο κατάφεραν να μας μεταφέρουν σε μια μεγάλη θεατρική αίθουσα. Ούτε για μισό λεπτό δεν ένιωσα πως βρίσκομαι σε ένα δωμάτιο των Φυλακών Κορυδαλλού. Ούτε για μισό λεπτό δεν κατάλαβα πως κάθισα σε καρέκλες από φορμάικα και όχι στα καθίσματα του Εθνικού Θεάτρου ή του «Παλλάς». Δεν σκέφτηκα ούτε για μια στιγμή να ενοχληθώ από τα τεχνικά προβλήματα αφού οι καλλιτέχνες –όπως έγραψα και πιο πάνω– με εξαιρετικό επαγγελματισμό ξεπέρασαν το εμπόδιο και συνέχισαν απτόητοι. Πέτυχαν επίσης κάτι πολύ δύσκολο: Χάρισαν αυθόρμητο γέλιο και παράλληλα συγκίνηση και δάκρυ. Αυτό το δάκρυ στο τέλος της παράστασης ήταν το καλύτερο δώρο που μας πρόσφεραν οι πέντε ηθοποιοί και οι συντελεστές του «Τεχνοδρομώ». Το χειροκρότημα, οι αγκαλιές, τα φιλιά και το σφίξιμο του χεριού ήταν το λιγότερο που μπορούσαμε να τους δώσουμε. Τους ευχαριστούμε όλους γιατί μέσα από το «κουτί» μας παρουσίασαν την ελπίδα που τόσο την έχουμε ανάγκη όλοι από όποια μεριά του τοίχου κι αν βρισκόμαστε.

* Να θυμίσω εδώ ότι τo «Τεχνοδρομώ» είναι ένας οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που δημιουργήθηκε με σκοπό την επαφή μας με αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες μέσω της τέχνης του θεάτρου και κατ’ επέκταση όλων των τεχνών που εμπλέκονται σ’ αυτό (χορός, μουσική, εικαστικά κ.λπ.).

* Η αρχή της προσπάθειας έγινε τον Ιούνιο του 2012, στο Νοσοκομείο «Άγιος Παύλος» των φυλακών του Κορυδαλλού, στην πτέρυγα των οροθετικών, όπου το Τεχνοδρομώ δημιούργησε μια θεατρική ομάδα. Στη συνέχεια, τον Φεβρουάριο του 2014 ανέβηκε το θεατρικό έργο «Κ». Το έργο αυτό ξεκίνησε ως μια χειρονομία αποδαιμονοποίησης της οροθετικότητας. Η αρχική ιδέα για μια παράσταση που θα βασίζεται στους ίδιους τους κρατούμενους και τα βιώματά τους φαίνεται εφικτή και γίνεται πράξη με τη συμμετοχή του Τσιμάρα Τζανάτου, ο οποίος αναλαμβάνει τη συγγραφή ενός έργου, με βάση το συγκεντρωμένο βιωματικό υλικό.

* Το δεύτερο βήμα, ήταν η προετοιμασία μιας θεατρικής παράστασης από τους ίδιους τους φυλακισμένους και πάλι εντός της φυλακής βασισμένης στο έργο του Πήτερ Σάφφερ «Το βασιλικό κυνήγι του ήλιου».

* Το ζητούμενο στο θεατρικό τμήμα των οροθετικών κρατουμένων του Νοσοκομείου του Κορυδαλλού δεν είναι να κάνει μια παράσταση που να μιμείται το επαγγελματικό θέατρο. Το ζητούμενο είναι η κοινότητα του θεάτρου. Το ζητούμενο είναι να φανεί η δύναμη της επικοινωνίας που μπορεί να έχει το θέατρο, ως κοινή γλώσσα όλων.

* Το τρίτο βήμα έγινε πριν από λίγες ημέρες (24 Μαΐου 2016) όταν η θεατρική ομάδα του Νοσοκομείου ύστερα από σειρά εναλλαγής προσώπων είτε λόγω αποφυλακίσεων των μελών της, είτε λόγω νέων φυλακίσεων, φέρνει το πολύτιμο «κουτί» της.

* Το βασιλικό κυνήγι του ήλιου – κριτική παράστασης

Ταυτότητα της παράστασης

«Το κουτί της λήθης» του Στήβεν Μπην

Η θεατρική ομάδα: Γιώργος, Γιώργος Β., Γιάννης, Δημήτρης, Μάριος.
Σκηνική υποστήριξη της ομάδας από τον Λευτέρη Παπακώστα και τη Δέσποινα Χατζηπαυλίδου.
Σκηνοθετική επιμέλεια, διασκευή κειμένου, σκηνοθετική επιμέλεια βίντεο: Δέσποινα Χατζηπαυλίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Λευτέρης Παπακώστας
Σκηνική /ενδυματολογική επιμέλεια, μάσκες: Μυρτώ Ξανθοπούλου
Κάμερα, επεξεργασία βίντεο: Γιώργος Δανόπουλος
Ηχοληψία: Γιώργος Λαιμός
Οργάνωση – Συντονισμός της δράσης: Γιάννης Νικολόπουλος

* Ο εκδοτικός οίκος «Αιγόκερως» παραχώρησε τα δικαιώματα του έργου.

* Η παράσταση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη (τόσο υλική όσο και του ανθρώπινου δυναμικού), του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση το οποίο πίστεψε στο έργο της ομάδας και συμπαραστάθηκε σε αυτό.

* Οι φωτογραφίες είναι του Γιάννη Πρίφτη.

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -