Tα φοιτητόπαιδα από την Πράγα με το «μπαστούνι στο χέρι και τη γροθιά στην τσέπη»

Στις 23 Απριλίου 1821, στην κεντρική πύλη της Πράγας, μια ομάδα νέων δείχνει στον ελεγκτή τα “διαβατήριά” τους. Όλα είναι εντάξει και ο δρόμος ανοικτός γι΄αυτούς. Αλλά ποια είναι αυτά τα παιδιά; Μας το λένε με σημαντικές λεπτομέρειες τα αρχεία της Αστυνομίας της Βιέννης: “Την πρωίαν της χθες αφίχθησαν εις Πράγαν, ως εξάγεται εκ των συνημμένων αναφορών της φρουράς της πόλεως, 13 σπουδασταί προερχόμενοι εκ Λειψίας και Γοττίγγης. Τα διαβατήριά των ευρέθησαν μεν εν τάξει, αλλ΄έφερον την σημείωσιν της αυστριακής πρεσβείας εν Δρέσδη, υπό της οποίας και εθεωρήθησαν δια την Ελλάδα, ότι οι κάτοχοί των οφείλουν να τα υποβάλουν δια τα περαιτέρω και εις την εν Βιέννη διεύθυνσιν της καισαροβασιλικής Αστυνομίας. Η άφιξις του σημαντικού αυτού αριθμού των φοιτητών, οι οποίοι κατάγονται όλοι ανεξαιρέτως εξ Ελλάδος, ηνάγκασε την Στρατιωτικήν Διοίκησιν της πόλεως να ενεργήση αμέσως ερεύνας περί του σκοπού του ταξιδίου των. Συνάγεται λοιπόν εκ τούτων, ότι οι φοιτηταί Πολυζωίδης, Φαρμακίδης, Αποστολίδης, Μαυρούσης και Ιωαννίδης, συνεπλήρωσαν τας σπουδάς των και εγκατέλειψαν από κοινού μετά των υπολοίπων οκτώ σπουδαστών τα Πανεπιστήμιά των, εν μέρει μεν ένεκα των εν Ελλάδι εκραγεισών ταραχών, εν μέρει δε διότι η διακοπή των χρηματικών εμβασμάτων τους ενέβαλεν εις ζωηράς ανησυχίας ως προς την τύχην των συγγενών των. Δια τον λόγον αυτόν ακριβώς ηναγκάσθησαν οι Φαρμακίδης, Μαρούσης, Αποστολίδης και Μιλιτούσης να εγκαταλείψουν την αυτήν ημέραν ακόμη την Πράγαν και να αναχωρήσουν με την ενταύθα ιδιωτικήν άμαξαν τυ Μπούρντα εις Βιέννην. Οι αδελφοί Βλαστού καθώς και οι Πουνιατέλης, Ιωαννίδης, Χάρακας, Ψύλλας, Λιβέριος, Μαύρος και Πολυζωίδης, ανεχώρησαν ωσαύτως σήμερον την 6ην πρωινήν… Εκ της στρατιωτικής φρουράς της πόλεως Πράγα, 24 Απριλίου 1821 ΠΕΡΣΑ”. Τον σκοπό του ταξιδιού τους αυτού υπονοεί ο φοιτητής Αθανάσιος Πολυζωίδης (ο οποίος επί Όθωνος διετέλεσε υπουργός Παιδείας και αργότερα υπουργός Εξωτερικών) σε γράμμα του, από τη Λειψία, στις 16 Απριλίου 1821, προς τον Έλληνα Δουδούμη της Βιέννης Ας δούμε τι έλεγε το γράμμα αυτό : “Χθες έφθασαν από το Βερολίνον με δυο συμπατριώτες μου, τον Φραγκίσκο Μαύρον και τον Γεώργιον Ψύλλαν εξ Αθηνών, εδώ στη Λειψία όπου και συνάντησα τους άλλους ένδεκα συμπατριώτες μου από την Γοττίγγην. Αύριο συνεχίζομε το ταξίδι μας και, συν Θεώ, φθάνομε σε λίγες μέρες στη Βιέννη. Γιατί αφήσαμε όλοι μας αυτήν την εποχήν τις σπουδές μας, δεν θα σου είναι δύσκολο να το μαντεύσεις. Φοβούμαι τώρα να σου γράψω περισότερα. Όταν θα βρεθούμε όλοι μαζί, τότε θα μιλήσουμε πλατειά για την υπόθεσι”… Ξέρετε ποια ήταν αυτά τα παλληκάρια; Τόπος προορισμούς των φοιτητών αυτών ήταν η Μολδοβλαχία, όπου βρισκόταν ο Υψηλάντης. Κατά τη διαδρομή ενώθηκαν με τους Γεώργιο Γλαράκη, Θεόδ. Μανούση, Κων/νο Ασώπιο και τον Κων/νο φον Βέλτσιν από τη Βελτσίστα (μικρό χωριό 20 χλμ έξω από τα Γιάννινα). Στη Βιέννη όμως, που θα φτάσουν, θα συναντήσουν φοβερές δυσκολίες και δεν θα τους επιτραπεί να προχωρήσουν ούτε προς τη Μολδοβλαχία ούτε προς την Ελλάδα. Μόνο ο Ψύλλας, μετά από πολλές πιεστικές ενέργειες, κατορθώνει να πάρει άδεια να πάει στην Ελλάδα μέσω Τεργέστης. Τελικά, όταν έφτασε εκεί, είχε τη χαρά να δει να φτάνουν και οι άλλοι συνάδελφοί του. Από την Τεργέστη, εμπάρκαραν για την Ελλάδα τόσο οι σπουδαστές όσο και οι άλλοι φιλέλληνες. Λεπτομέρειες για όλα αυτά υπάρχουν σε επιστολή ενός φοιτητή, του Νικ. Γκίκα από το Ιάσιο, προς ένα Γάλλο συμφοιτητή του. Σας κουράζω αλλά ας το δούμε και αυτό: “Ήλπιζα να φτάσω στην Οδησσό δια μέσου του Δουνάβεως και ευρίσκομαι στο Τριέστι, από όπου μπαρκάρω μεθαύριο για την Πελοπόννησο με 20 πατριώτες μου. Με πολλούς απ΄αυτούς εσπούδασα στη Γερμανία. Όλο αυτό συνέβη, γιατί το διαβατήριό μου δεν ήταν θεωρημένο από τον Αυστριακό πρεσβευτή και αντί να γυρίσω πίσω, παράτησα όλα τα πράγματα και ήρθα από το Πασσάου (Passau) μέχρις εδώ με τα πόδια, μ΄ένα μπαστούνι στο χέρι και τη γροθιά στη τσέπη! Τι θαύμα! Πρέπει να σου ομολογήσω την αδυναμία μου, θαυμάζω ο ίδιος τον εαυτό μου… Μόλις φθάσω στην Πελοπόννησο, θα σου στείλω γράμμα με κανένα Γάλλο πρόξενο. Ελπίζω να πήρατε τα γράμματα, που σας έστειλα από τη Ουλμ. Μην προσέχετε τα λάθη μου. Εδώ ευρίσκομαι από τις 27 του περασμένου μηνός. Όλον τον καιρόν τον περάσαμε για να εφοδιαστούμε με στολές και με οπλισμό. Η στολή μας είναι μαύρη. Πάνω στο καπέλλο μας έχουμε την ασημένια πλακέττα με την επιγραφή: “Ελευθερία ή θάνατος” Ο ενθουσιασμός είναι γενικός και έχει φθάσει στο κατακόρυφο. Αναχωρούμε με τρία καράβια, από 20 επιβάτες το καθένα, και σε 15 ημέρες θα ακολουθήσει ακόμα μια τέτοια αποστολή…” Και ξαναρωτώ… Ξέρετε ποια ήταν αυτά τα φοιτητόπαιδα με το «μπαστούνι στο χέρι και τη γροθιά στην τσέπη»;