Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Γεννήθηκε σ’ έναν τόπο μυθικό, σ’ έναν τόπο πλημμυρισμένο από κελαρυστά νερά και βοσκοτόπια. Ο ίδιος ο Συμεών Κωστάκογλου (Σίμος, για φίλους, συναδέλφους και συγγενείς) μας περιγράφει τη γενέτειρά του ως έναν τόπο όπου «τα σύννεφα είναι σκούρα και στα τουρκικά τον λένε Καϊλάρια». Νέος, ωραίος, ευφυής και πολλά υποσχόμενος, σήμερα ζει ανάμεσά μας ως ηθοποιός. Στον τόπο του, το θέατρο, πάλλεται και πάσχει, δημιουργεί χαρακτήρες και ψυχικές καταστάσεις, ζωντανεύει ιστορίες. Κάθε φορά μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο. Γίνεται ο άλλος εαυτός του και εαυτός μας, αυτό που έχουμε ο καθένας μέσα του και με το οποίο συνομιλούμε, συνεργαζόμαστε, συνδεόμαστε. Ύψιστη ανάγκη του να κάνει θέατρο για το παρόν με γνώμονα πάντα την ομαδική εργασία, την ανάγκη για επιμονή και αγάπη.
Το “Πεθαίνω σαν χώρα”, το αρχετυπικό έργο του μεγάλου σύγχρονου συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη, στο οποίο παίζει μέχρι και την Τρίτη 7 Ιουνίου 2022, με την Ομάδα KNOT, σε σκηνοθεσία Αλίκης Στενού, στο BIOS exploring urban culture, το θεωρεί ένα «κύκνειο άσμα που έχει μπει στην επανάληψη. Σαν να έχει κολλήσει ο δίσκος και γυρνάει από την αρχή, ξανά και ξανά και ξανά!». Στη δε ερώτησή μου αν η Ελλάδα «πεθαίνει σα χώρα», ο ταλαντούχος Συμεών Κωστάκογλου απαντά με εμβρίθεια: «Θα το πήγαινα ακόμη πιο μακριά, πεθαίνουμε ως είδος. Έστω έτσι όπως το ξέρουμε. Αν κοιτάξει κανείς και καμιά τη συμπεριφορά μας προς το σύνολο του πλανήτη, θα καταλάβει τι πεθαίνει!».
*Γεννήθηκα εκεί που τα σύννεφα είναι σκούρα και στα τουρκικά το λένε Καϊλάρια. Στη σημερινή Πτολεμαΐδα.
Εκείνο που δε ξεχνώ από τα παιδικά μου χρόνια είναι η φύση σε όλες τις μορφές της.
Σίμο, πώς μπήκαν η υποκριτική και το θέατρο στη ζωή σου;
*Σε μια απόπειρα στα 14 να ανεβάσουμε, με την πολύτιμη βοήθεια της καθηγήτριάς μας στη Φυσική, ένα έργο για τη σχέση πατέρα και γιου. Έτσι έγινε η φύτευση του μικροβίου μέσα μου.
Πώς θα χαρακτήριζες τη συνεργασία σου με τη σκηνοθέτιδα Αλίκη Στενού;
*Νομίζω ότι η σχέση μου με την Αλίκη είναι άμεσα συνδεδεμένη και με τα υπόλοιπα μέλη. Είναι συλλογική προσπάθεια.
Όσο φανταζόμαστε από κοινού, τόσο δημιουργούμε καινούργιους τόπους που τους περπατάμε μαζί.
Σε προσωπικό επίπεδο και αυτό που μας κίνησε να συνεργαστούμε είναι οι κοινές αισθητικές γραμμές στην τέχνη και η πίστη στις δυνατότητές μας, από κοινού και ξεχωριστά.
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σου, η ιδανική σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;
*Νομίζω ότι το ιδανικό υπάρχει μόνο στις ουτοπίες που φανταζόμαστε, καθώς υπάρχει πάντα η ανάγκη στη ζωή και στην τέχνη, για επιμονή και αγάπη, μπροστά σε ένα κοινό όραμα. Έτσι, ίσως, καταφέρουμε να έρθουμε πιο κοντά στο ιδανικό.
Ποια ανάγκη σας οδήγησε στην απόφαση να ανεβάσετε στο θέατρο το «Πεθαίνω σαν χώρα» του Δημήτρη Δημητριάδη;
*Η ανάγκη του να κάνουμε θέατρο για το σήμερα. Γι’ αυτό και μόλις η Αλίκη, μου εξήγησε το σκεπτικό της, περίπου αρχές Δεκεμβρίου, για αυτήν την παράσταση και την ομαδική διεργασία που ήθελε να δημιουργηθεί, είπα κατευθείαν ναι.
Σε δύο επίπεδα δηλαδή, για την επικαιρότητα του έργου και για τον τρόπο δημιουργίας, σκηνοθετικά και με γνώμονα την ομαδική εργασία.
Μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα «πεθαίνει σα χώρα»;
*Θα το πήγαινα ακόμη πιο μακριά, πεθαίνουμε ως είδος. Έστω έτσι όπως το ξέρουμε. Αν κοιτάξει κανείς και καμιά, τη συμπεριφορά μας προς το σύνολο του πλανήτη, θα καταλάβει τι πεθαίνει!
Τι είναι το «Πεθαίνω σαν χώρα» του Δημήτρη Δημητριάδη; Είναι ένα μανιφέστο; Είναι μια κραυγή;
*Ένα κύκνειο άσμα που έχει μπει στην επανάληψη. Σαν να έχει κολλήσει ο δίσκος και γυρνάει από την αρχή, ξανά και ξανά και ξανά!
Πιστεύεις ότι «όταν κάτι τελειώνει, κάτι νέο ξεκινά…»;
*Νομίζω είναι μια νομοτελειακή σχέση σε όλο το φάσμα της ζωής, έτσι όπως την ξέρουμε μέχρι τώρα. Από το σύμπαν μέχρι και τις κοινωνίες. Το θέμα είναι, το νέο να είναι και στην ουσία του, όχι μόνο φαινομενικά νέο.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι νέα στην ιστορία του πολιτισμού μας, όμως αναπαράγουν και πρότυπα συντηρητικά. Το “νέο” μάλλον συμβαδίζει με το παλιό, ακόμη. Άρα νομίζω ότι είναι μια διαδικασία που έρχεται συνολικά και όχι εν μέρει. Όμως δεν είμαι και 100% σίγουρος λέγοντάς το. Χα, χα!
Με τον ερχομό της πανδημίας και τώρα με μια πρωτοφανή ενεργειακή και οικονομική κρίση κι έναν ανελέητο πόλεμο στη γειτονιά μας, θεωρείς ότι υπάρχει άραγε χώρος για το ανθρώπινο;
*Μα υπάρχει το ανθρώπινο, σε όλους τους ανθρώπους που δε γίνονται κτήνη και καπηλεύονται καταστάσεις για προσωπικό συμφέρον. Σε αυτόν, σε αυτήν, σε αυτό που βοηθά τους αδύναμους και αντιστέκεται στο ισχυρό. Που διαλέγει την πλευρά του ανθρώπου και όχι του συμφέροντος.
Εκεί υπάρχει το ανθρώπινο. Το θέμα είναι πώς έρχεται η μετουσίωση σε θέση για διεκδίκηση… μάλλον!
Στα έργα ποιων άλλων συγγραφέων που γράφουν ή έχουν γράψει στην ελληνική γλώσσα θα σε ενδιέφερε να παίξεις;
*Νομίζω υπάρχουν πολλοί νέοι και νέες συγγραφείς που δεν έχω ανακαλύψει. Εκεί θα ήθελα να κάνω μια έρευνα.
Όμως να πω την αλήθεια, έχω έναν κρυφό πόθο για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη αλλά πώς τον ανεβάζεις στο σήμερα είναι ένα ερώτημα.
Ποια σκηνή από την παράσταση και ποια φράση από το έργο σε αγγίζουν περισσότερο συναισθηματικά;
Νομίζω κάθε σκηνή που υπάρχει συντονισμός, λεκτικός και κινητικός,
με ανατριχιάζει.
Αγαπημένη φράση θα έλεγα είναι: “ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΖΗΣΩ” από το στόμα της Δήμητρας (σ.σ.: Δήμητρα Νταντή).
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
*Και άλλο θέατρο σίγουρα. Και μια ταινία μικρού μήκους τον Ιούνιο.
Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτό τον καιρό;
Βιβλία σχετικά με τα ταξίδια των αποίκων Πορτογάλων στη Βραζιλία και ο κανιβαλισμός σε διάφορες κοινότητες.
Υπάρχουν προσωπικότητες που θαυμάζεις;
*Αυτές που επιμένουν και αγωνίζονται για μια καλύτερη ζωή.
Τι σε κάνει να θυμώνεις και με τι γελάς περισσότερο;
*Η κίνηση στην Αθήνα και η οδήγηση στην Αθήνα.
Α, και γελάω επίσης με τις γάτες τελευταία, κάτι παθαίνουν όταν καλοκαιριάζει.
Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
Από μικρό παιδί είχα σκυλιά, συγκεκριμένα ελληνικές ράτσες. Κοντά στη φύση. Τώρα με δυσκολεύει να έχω κάποιο στην πόλη, πολύ μικροί οι χώροι για τα ζώα, όπου έχω συνηθίσει να τα βλέπω ελεύθερα.
Ταυτότητα παράστασης
«ΠΕΘΑΙΝΩ ΣΑΝ ΧΩΡΑ»
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
Από την Ομάδα KNOT
Σκηνοθεσία: Αλίκη Στενού
BIOS exploring urban culture
Πειραιώς 84, Αθήνα
Τηλ. 21 0342 5335
… Θα ‘λεγε κανείς πως το αδιέξοδο της χώρας ήταν στις ψυχές των κατοίκων της ή πως η ψυχή όλων των κατοίκων της δεν ήταν παρά το δικό της αδιέξοδο…
Το έργο «Πεθαίνω σαν χώρα», γραμμένο το 1978 από τον Δημήτρη Δημητριάδη, μας κάνει μάρτυρες μιας χώρας που καταρρέει, σε έναν χρόνο όπου καμιά γυναίκα δεν φέρνει πια παιδί στον κόσμο. Μετά από χίλια χρόνια πολέμου και ενώ ο εχθρικός στρατός πρόκειται να περάσει από ώρα σε ώρα τα σύνορα, βλέπουμε το έθνος να διαλύεται, εξουθενωμένο από την ίδια του την ιστορία και ανίκανο πια να αντισταθεί. Τις στιγμές εκείνες επαληθεύονται οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις και περνάμε σε έναν νέο ιστορικό κύκλο, όπου η ανελέητη φαντασία επανέρχεται θριαμβευτικά και δίνει χώρο σε κοσμοϊστορικές ανακατατάξεις. Το τέλος μιας εποχής έχει έρθει όπως ο προμελετημένος θάνατος μιας αθεράπευτης αρρώστιας.
Όταν όμως κάτι τελειώνει, κάτι νέο ξεκινά.
«…εύχομαι να έρθει γρήγορα ο θάνατος αυτός, γιατί ούτως ή άλλως δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε. Είναι νομοτελειακό. Βρισκόμαστε στην κίνηση ενός μηχανισμού ο οποίος δεν θα σταματήσει παρά μόνο όταν θα έχει ολοκληρώσει την τροχιά του. Μέσα σε όλο αυτό υπάρχει και πολλή ζωή γύρω μου. Και θα νικήσει στο τέλος».
(Δημήτρης Δημητριάδης)
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Κείμενο: Δημήτρης Δημητριάδης
Σκηνοθεσία: Αλίκη Στενού
Μουσικός Επί Σκηνής (Κρουστά): Νίκος Τουλιάτος
Σύνθεση Ηλεκτρονικού Ηχοτοπίου: Τάκης Π.
Κοστούμια/Σκηνικά: Σοφία Παπαγεωργίου
Κατασκευή σκηνικών: Αρτοδυναμική Πέλλετ
Κίνηση: Λίνα Κομνηνού
Φωνητική Διδασκαλία: Γεωργία Κατσίβελου
Σχεδιασμός Φωτισμού: Θωμάς Οικονομάκος
Βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Νταντή
Φωτογραφίες/Trailer: Κωνσταντίνος Καρδακάρης
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή: ομάδα ΚΝΟΤ
Ερμηνεύουν (αλφαβητικά): Λίνα Κομνηνού, Συμεών Κωστάκογλου, Δήμητρα Νταντή, Αντώνης Σανιάνος, Αλίκη Στενού
∼•∼
Παραστάσεις: Από Τρίτη 3 Μαΐου έως Τρίτη 7 Ιουνίου
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Τιμές εισιτηρίων
Γενική Είσοδος: 12€
Μειωμένο: 8€
Ατέλειες: 5€
Διάρκεια παράστασης 70 λεπτά
Προπώληση εισιτηρίων: Viva.gr https://www.viva.gr/tickets/theater/pethaino-san-xora/
