Του Παναγιώτη Μήλα
Η αναζήτηση ιδιαίτερων χώρων για το ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων, που είναι στις μέρες μας κάτι πολύ συνηθισμένο, ως και αναμενόμενο, στη δεκαετία του ’70 δεν ήταν κάτι που εύκολα μπορούσε να το αποδεχτεί η… κανονικότητα εκείνων των χρόνων.
Όμως ο Γιάννης Τσαρούχης ήξερε να πηγαίνει πάντα κόντρα στο ρεύμα και έτσι δεν δίστασε να ανεβάσει τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη σε ένα πάρκινγκ.
Το 1977 η οδός Καπλανών – μεταξύ Σίνα και Μασσαλίας – ήταν ένα δρόμος γεμάτος με νεοκλασικά κτήρια. Σε ένα από αυτά είχε τα γραφεία της η Πανελλαδική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού η οποία προετοίμαζε τη συμμετοχή της στον παγκόσμιο εορτασμό της χρονιάς του παιδιού το 1979. Στο ξεκίνημά μου ως γελοιογράφος συμμετείχα σε αυτή την επιτροπή.
Ένα βράδυ φεύγοντας από τα γραφεία άκουσα φωνές στο διπλανό ανοιχτό χώρο, όπου βρισκόταν τότε ένα ανεπίσημο πάρκινγκ.
Πλησιάζω και βλέπω πρόσωπα γνωστά και αγαπημένα: Γιάννης Τσαρούχης, Αλίκη Γεωργούλη, Χρήστος Τσάγκας, Πίτσα Μπουρνόζου, Σαπφώ Νοταρά, Σμάρω Στεφανίδου…
Μια «Εθνική Ελλάδος» σε ένα άδειο χωμάτινο οικόπεδο και ένας ευφάνταστος δημιουργός να «χρωματίζει» με τρόπο καθημερινό τον λόγο του Ευριπίδη.
Εκείνο το βράδυ ήταν προγραμματισμένο να γίνει πρόβα της παράστασης. Ευτυχώς περιμένοντας γνώρισα τη δημοσιογράφο Αριστούλα Ελληνούδη η οποία ήταν κριτικός θεάτρου στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» και υπέγραφε ως «Θυμέλη».
Εκείνη μου έδωσε το «πράσινο» φως για να μείνω και να παρακολουθήσω όλα όσα έγιναν.
Εκείνη μου εξήγησε το πόσο τολμηρό και ανατρεπτικό ήταν το εγχείρημα του Τσαρούχη ο οποίος είχε υπογράψει και τη μετάφραση που, όπως έλεγε, δεν ήταν «για να διαβάζεται αλλά για να παίζεται». Έτσι άκουσα, την καθημερινή γλώσσα της γειτονιάς και του λιμανιού από το στόμα της Εκάβης, την οποία ερμήνευε με τρόπο συγκλονιστικό η Σμάρω Στεφανίδου.
Όπως έλεγε αργότερα η Στεφανίδου, στην Ακαδημία Τσαρούχη έμαθε πολλά και σοφά πράγματα.
***
Η Σμάρω Στεφανίδου γεννήθηκε στις 9 Απριλίου 1913 στην Αθήνα. Ήταν Μικρασιάτισσα από τους γονείς και τους παππούδες της. Τελείωσε την Εμπορική Σχολή στην Αθήνα, έμαθε ξένες γλώσσες και πιάνο. Από πολύ μικρή έπαιζε θέατρο και έκανε παραστάσεις στα παιδιά. Κρυφά από τους γονείς της εργαζόταν και χρηματοδοτούσε τις σπουδές της στη Δραματική Σχολή στο Εθνικό Θέατρο, καθώς οι γονείς της ήταν αρνητικοί στο να γίνει ηθοποιός.
Μετά την αποφοίτησή της από τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, το 1937, την πήρε στο θίασό της η Μαρίκα Κοτοπούλη και από το 1952 ήταν βασική καρατερίστα στο θίασο του Βασίλη Λογοθετίδη, δίπλα στον οποίο έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1960.
Συνεργάστηκε επίσης με την Κατερίνα, την Έλλη Λαμπέτη, τον Δημήτρη Χορν, τον Λάμπρο Κωσταντάρα, τον Γιάννη Φέρτη, την Ξένια Καλογεροπούλου, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τον Στέφανο Ληναίο, τον Γιάννη Γκιωνάκη, τον Νίκο Κούρκουλο, τον Αντώνη Αντύπα και πολλούς άλλους.
Το καλοκαίρι του 1962 έλαβε μέρος στο μουσικό έργο των Μποστ – Θεοδωράκη «Όμορφη πόλη», στο θέατρο «Παρκ».
Στον κινηματογράφο έκανε την πρώτη της εμφάνιση το 1951, με την ταινία του Γιώργου Ζερβού «Τα τέσσερα σκαλοπάτια». Από τότε έλαβε μέρος σε πολλές ταινίες, μεταξύ των οποίων διασκευές θεατρικών έργων στα οποία είχε εμφανιστεί: Σάντα Τσικίτα, Δεσποινίς ετών 39, Ο ζηλιαρόγατος, Αλλοίμονο στους νέους, Γάμος αλά Ελληνικά, Μιας πεντάρας νιάτα, Ο τρελός τα ‘χει 400.
***
Ενεργή ήταν επίσης η παρουσία της στο ραδιόφωνο με σειρές, θεατρικά έργα και αναγνώσεις μυθιστορημάτων όπως η ραδιοφωνική μεταφορά του μυθιστορήματος «Το Τρίτο Στεφάνι», του Κώστα Ταχτσή, που μεταδόθηκε σε 78 συνέχειες από το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ το 1979. Η διασκευή και η σκηνοθεσία ήταν του Γιώργου Παυριανού, τον ρόλο της Νίνας ερμήνευσε η Ρένα Βλαχοπούλου και της Εκάβης η ίδια η Σμάρω Στεφανίδου.
***
Παντρεύτηκε τον τραγουδιστή Βάσο Σεϊτανίδη (1913-1965) με τον οποίο απέκτησε μια κόρη, την Λήδα – Ειρήνη η οποία έγινε αργότερα γνωστή ως Λήδα Shantala, χορεύτρια και χορογράφος.
Μαζί με την κόρη της, το φθινόπωρο του 2003 αποπεράτωσαν το «Shantom», Πολυχώρο Πολιτισμού και Τεχνών «Σμάρω Στεφανίδου-Λήδα Shantala», στο Χαλάνδρι.
***
Σε ηλικία 97 ετών, η Σμάρω Στεφανίδου πέθανε στις 7 Νοεμβρίου 2010.
