23.5 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Σίμος Κακάλας, ένας ακροβάτης της σκηνοθεσίας

Όταν το 2009 είχε σκηνοθετήσει το «Λιωμένο Βούτυρο» του Σάκη Σερέφα, είχα μείνει έκθαμβη με την παράσταση αυτή. Ο Σίμος Κακάλας, σαν ένας ακροβάτης της σκηνοθεσίας, αψηφά τους νόμους του πιθανού και του δυνατού, αψηφά ακόμη και τους νόμους του ενδιαφέροντος. Με τη δουλειά του εκπλήττει, προβάλλει το νόημα, το σημαντικό, το αξιοσημείωτο αλλά και θεσπίζει σημαντικό αυτό που σκηνοθετεί κάθε φορά. Η μάσκα, απόλυτα άδολη, δίνει ουσία, καθιστά σαφή την ταυτότητα του έργου, σηματοδοτεί με σοφία. Δεν έχω ανάγκη να ρωτήσω τη συγκίνησή μου για να μου πει τους λόγους που αγάπησα την «Ερωφίλη» που σκηνοθέτησε. Μάλλον η πιο σωστή λέξη για να δηλώσω την έλξη που άσκησε πάνω μου αυτή η παράσταση είναι η λέξη θαυμασμός. Θαυμασμός για μια τέχνη που ούτε σε καθυποτάσσει ούτε σε συντρίβει, που ξεχωρίζει χωρίς να έχει τίποτα το φανταχτερό, που σου προκαλεί μια εσωτερική ταραχή, μια γιορτή ψυχική, ένα βάσανο επίσης, καθώς και την πρόκληση του ανείπωτου που θέλει να ειπωθεί. Οι σκηνικές εικόνες του Σίμου Κακάλα έχουν το αινιγματώδες αυτού που ορμητικά έρχεται και τη σαγήνη αυτού που μεγαλοπρεπώς φεύγει. Έχει την επιθυμία να εντοπίσει με τη σκέψη του το αγαπημένο, να το κάνει μοναδικό πεδίο εντατικών αισθημάτων και παρατήρησης, να το μεγεθύνει με απλότητα για να το δούμε καλύτερα, να το καταλάβουμε καλύτερα, να γνωρίσουμε την αλήθεια του. Πολλές φορές ο Σίμος με μια τρελή λαχτάρα, με μια γνωστική αυταπάτη, με μια έξυπνη αφέλεια φτάνει στην άλλη όψη, σ’ αυτό που κρύβεται, σ’ αυτό που καιροφυλακτεί. Μεταμορφώνει το δράμα σε κωμωδία και το αντίστροφο. Εναλλάσσει το γέλιο με την αγωνία. Συμβιβάζει τη σιωπή με τη θέρμη της έκφρασης. Γι’ αυτή του τη ζωντάνια του και τη σεμνή του αφθονία, να γιατί αγαπώ αυτό το σκηνοθέτη. Έναν από τους δύο ή τρεις σπουδαιότερους της γενιάς του.

Διαβάστε τη συνέντευξη.

Τη φωτογράφιση πραγματοποίησε ο Δημήτρης Πιτσάκης.

* Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη, θα θυμάμαι πάντα έντονα τα ταξίδια και τις μετακινήσεις που κάναμε λόγω της δουλειάς του πατέρα μου.  

Πώς προέκυψε η υποκριτική και το θέατρο στη ζωή σου;

* Μάλλον θα έλεγα από μια χαραμάδα μπόρεσε και μπήκε η σκέψη να θέλω να κάνω θέατρο στη ζωή μου. Γιατί αρχικά κινηματογράφο ήθελα να κάνω. Πάνω λοιπόν που άρχισα να ψάχνομαι με super8  και θεωρητικά, είδα την πρώτη μου τραγωδία σε ανοιχτό χώρο και μετά δεν μπορούσα να σκεφτώ κάτι άλλο, ήθελα οπωσδήποτε να κάνω αυτό.

Μίλησέ μου για την τελευταία παράστασή σου. Γιατί διάλεξες να παρουσιάσεις ένα τόσο δύσκολο έργο, την «Ερωφίλη» του Χορτάτζη, με απόλυτη λιτότητα και με τρεις γυναίκες ηθοποιούς σε όλους τους ρόλους;

* Λύθηκαν δύο βασικά ζητήματα έτσι, το ένα είναι πρακτικό και έχει να κάνει με τον προϋπολογισμό, με την έννοια ότι είναι δύσκολο να πάμε σε περισσότερους ηθοποιούς οι παραγωγές μας δεν το σηκώνουν, και το άλλο έχει να κάνει με τον τόσο σημαντικό γυναικείο χορό του έργου. Ένα τόσο απαραίτητο στοιχείο πως το αναδεικνύεις η τουλάχιστον πως το παρουσιάζεις;

Ποιο είναι το βασικό θέμα της “Ερωφίλης”; Μήπως η παντοδυναμία του έρωτα και η αναβάθμιση του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία;

* Πρόκειται για ένα καταπληκτικό έργο με πολλά κέντρα, δύο από τα οποία είναι αυτά που αναφέρατε. Η αμετακίνητη εξουσία που δεν τη συγκινεί ούτε καν αυτή η αιματηρή θυσία της Ερωφίλης και το πώς αυτό το πληρώνεται στο τέλος, είναι αυτό που με απασχόλησε περισσότερο.

Η γλώσσα του Χορτάτζη είναι ένα περίτεχνα επεξεργασμένο γλωσσικό όργανο. Πόσο αυτό σας δυσκόλεψε στις πρόβες;

* Απίστευτα! Χρειάστηκε πολλή δουλειά μόνο για να αρχίσουμε να το καταλαβαίνουμε. Αυτή η δουλειά δεν θα γινόταν ποτέ αν δεν μας βοηθούσε η Ναταλία Δεληγιαννάκη, η φιλόλογός μας, και επίσης αν δεν ερχόμασταν σε επαφή με την Κρήτη.

Μπορούμε να πούμε ότι η δική σας “Ερωφίλη” είναι μια παράσταση εν εξελίξει;

* Η Ερωφίλη κλείνει ένα μεγάλο κύκλο έρευνας για μας. Μιας έρευνας που πήρε περισσότερο χρόνο απ’ όσο υπολογίστηκε. Αυτό κυρίως λόγω έλλειψης πόρων και δυνατοτήτων. Με αυτήν την παράσταση ας πούμε ότι καταλήγουμε σε κάτι που θα μπορούσε να αποτελεί μια νέα αφετηρία, μπορεί όμως και όχι.

Ως θεατής τι νιώθεις ότι σου λείπει από το ελληνικό θέατρο;

* Η ελληνική φωνή, μία ελληνική αισθητική και άποψη πολιτική για τον τόπο αυτόν και ένα θέατρο πλατύ για τους ανθρώπους του. Και όταν λέω ελληνικό δεν εννοώ κολονάκια, τσολιαδάκια κτλ. Μια λογική σε αυτό που κάνουμε και στον τρόπο που το κάνουμε… 

Διακρίνω στη δουλειά σου μια αφοσίωση στις παραδοσιακές μορφές του νεοελληνικού θεάτρου. Θέλεις να μιλήσεις γι’ αυτό;

* Η ταυτότητα είναι πιστεύω κάτι που οφείλει κανείς να γνωρίζει αν θέλει να είναι πολιτικό ον, και σε μια κοινωνία οφείλεις να είσαι πολιτικό ον αλλιώς μπορείς να γίνεις ερημίτης. Η παράδοση  είναι αυτό που σου παραδόθηκε από τους προηγούμενους και για να το απορρίψεις ή να συνεργαστείς με αυτό, είναι απαραίτητο να το γνωρίζεις. Αλλιώς βαδίζεις στο μέλλον χωρίς να ξέρεις τι σου γίνεται, δεν έχεις ούτε καν αυτό το παρόν.

Η Έλενα Μαυρίδου βρίσκεται σε όλες τις παραστάσεις σου. Πρόκειται για μια εξαιρετικά υποβλητική ηθοποιό. Για σένα τι αντικατοπτρίζει η προσωπικότητά της;

* Είναι μια ηθοποιός που η ακούραστη παρουσία της στη σκηνή και η δύναμή της να ανακαλύπτει συνεχώς τον εαυτό της με εμπνέει να συνεχίζω μέχρι το τέλος.

Πώς καταλαβαίνει ο θεατής την αξία ενός έργου τέχνης;

* Σήμερα υπάρχει μια έκρηξη στη δημοσιοποίηση απόψεων γύρω την τέχνη, πράγμα που μας επιτρέπει να αφουγκραστούμε καλύτερα και σε μεγαλύτερη κλίμακα το κοινό. Μετά λοιπόν από αρκετή ενασχόληση έχω να πω πως δεν έχω ιδέα, δεν ξέρω πώς γίνεται.   

Τι σημαίνει το πεπρωμένο ενός ηθοποιού;

* Είναι καταδικασμένος να έρχεται από ένα σκοτάδι και να επιστρέφει σ’ αυτό.

Πώς δαμάζεται ένας ρόλος;

* Αυτό εξαρτάται από τον ηθοποιό, υπάρχουν  προσωπικοί δρόμοι που ορίζουν κάποια πράγματα και δεν θέλω να τα αγγίζω, από την άλλη υπάρχουν και άπειρες τεχνικές γνωστές και μη για να προχωρήσει κανείς σε κάτι τέτοιο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι απαιτεί πάντα κόπο.

Το πιο δύσκολο θεατρικό έργο είναι και το πιο όμορφο, κατά κανόνα;

* Όχι απαραίτητα. Ίσως έχω μια εμμονή με τα δύσκολα έργα γιατί βαριέμαι εύκολα άμα κάτι το νιώθω του χεριού μου, πάντως τα δύσκολα έργα, θα έλεγα αυτά που μας ξεπερνούν, έχουν να μας μάθουν τα περισσότερα και τα καλύτερα, και γι’ αυτό πρέπει να τα αποζητάμε.

Το ανθρώπινο σώμα δεν αρκεί στη σκηνή; Η χρήση προσωπείου τι το ιδιαίτερο τονίζει;

* Το προσωπείο απαιτεί μια μεγέθυνση του σώματος, εντείνει πολλές σωματικές λειτουργίες και πολλές φορές τις φτάνει στα άκρα τους. Το προσωπείο έρχεται να καταργήσει το πρόσωπο του ηθοποιού όχι το σώμα του. Έρχεται να καταστήσει σαφή μια ταυτότητα.

Το θέατρο είναι πάντα μια συλλογική δουλειά;

* Είναι πάντα και μόνο συλλογική δουλειά σε όλες του τις μορφές. Διατηρεί το θέατρο πάντα την ουσία του “θιάσου”. Ξεπηδά κατευθείαν μέσα από τη συλλογική διαδικασία που συνιστά την κοινωνία. Δεν μπορεί να μην είναι συλλογικό!

Τα πολιτικά συστήματα, κατά τη γνώμη σου, έχουν κάποια χρησιμότητα σήμερα;

* Φυσικά και έχουν πώς αλλιώς μπορεί να γίνει, το ότι έχουν φτάσει σε ένα αδιέξοδο δεν πρέπει να μας οδηγεί στην απελπισία. Ίσως να πρέπει να αναρωτηθούμε πρώτα τι καθιστά κάτι χρήσιμο και σε ποιον, και μετά να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα.

Τι αποτελεί πρόκληση για σένα και τι σε φοβίζει;

* Το τώρα και στα δύο ερωτήματα.

Είσαι καλλιτέχνης. Τι γίνεται με το βιοπορισμό και τους κατ’ ανάγκην συμβιβασμούς που καλείται να κάνει σήμερα ένας νέος καλλιτέχνης;

* Οι εποχές φαντάζομαι ορίζουν κάθε φορά τους κανόνες με τους οποίους θα παίζουν οι καλλιτέχνες για να υπάρξουν. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στους συμβιβασμούς, που βέβαια δεν ήταν και ποτέ διαφορετικά. Ειδικά στη δική μας τη χώρα που η τέχνη είναι και κάτι άχρηστο για τους περισσότερους.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συγγραφείς;

* Διαβάζω τελευταία το «Σύσσημον» του Νίκου Παναγιωτόπουλου.

Ποια έργα ονειρεύεσαι να σκηνοθετήσεις;

* Ονειρεύομαι έργα που θα γραφτούν.

Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να χάσεις το κουράγιο σου;

* Χάνω το κουράγιο μου μάλλον σε μόνιμη βάση και μια μέρα φοβάμαι ότι θα το χάσω για πάντα.

Η καθημερινότητά μας έχει πολιτισμό;

* Αν είχε νομίζω ότι θα το βλέπαμε. Υπάρχει κάτι ίσως σαν λαϊκός πολιτισμός καθημερινότητας αλλά μόνο σε μικρά μέρη τον έχω συναντήσει. 

Ποια είναι η αγαπημένη ασχολία του ελεύθερου χρόνου σου;

* Πάλι τελευταία πάω στη θάλασσα.

Ποια είναι τα επόμενα θεατρικά σου σχέδια;

* Να φτιάξω ένα μόνιμο χώρο πρόβας. Είναι κάτι ζωτικής σημασίας για μας αυτή τη στιγμή.

Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Έχεις κατοικίδιο; 

* Έχω δύο γάτες τις οποίες λατρεύω και υπηρετώ με προσήλωση και ταπεινότητα.

* Το cat is art ευχαριστεί τον Δημήτρη Πιτσάκη για τη φωτογράφιση.

 

 

 

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -