Κυριακή 23 Μαρτίου 2025.
[Εργατικός τομέας Ρουβίκωνα]
Παρέμβαση κατά τη διάρκεια της παράστασης «Ήρωες» σε παραγωγή του ζεύγους Δημήτρη Μυλωνά και Άννας Ελεφάντη, που εδώ και χρόνια παίζουν «το θέατρο του απλήρωτου προσωπικού», στο θέατρο «Από Μηχανής» (Μεταξουργείο), το οποίο νοικιάζουν για να ανεβάζουν τις παραστάσεις τους.
Ακολουθούν κατά σειρά το κείμενο που εκφωνήθηκε και μοιράστηκε στο κοινό κατά τη διάρκεια της παρέμβασης, καθώς και η ανακοίνωση του τομέα σχετικά με την παρέμβαση, που συνοδεύεται από μαρτυρίες παθόντων του ζεύγους που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους.
***
Δημήτρης Μυλωνάς και Άννα Ελεφάντη στη νέα τους παραγωγή «Το απλήρωτο προσωπικό»
*
«Κυρίες και κύριοι θα διακόψουμε για ελάχιστο χρόνο την παράσταση «Ήρωες» που διαρκεί περίπου δύο ώρες, για να σας παρουσιάσουμε ένα έργο που παίζεται διαρκώς εδώ και πολλούς μήνες.
Ο τίτλος του είναι γραμμένος στο πανό μας.
Δημήτρης Μυλωνάς και Άννα Ελεφάντη στη νέα τους παραγωγή «Το απλήρωτο προσωπικό».
Ήρωες είναι οι άνθρωποι που είναι πάνω στη σκηνή, πίσω στα παρασκήνια, και σε κάθε πόστο που χρειάζεται εργαζόμενος για να λειτουργήσει αυτό το θέατρο.
Να διευκρινίσουμε ότι η παρέμβασή μας αυτή αφορά αποκλειστικά τις δραστηριότητες των παραγωγών της παράστασης, οχι την ιδιοκτησία του θεάτρου, και φυσικά δεν αφορά τις παραστάσεις και δραστηριότητες που φιλοξενούνται στον χώρο.
Το ζεύγος Μυλωνάς-Ελεφάντη καθυστερεί αμοιβές, κόβει ένσημα, υπερωρίες, μιλά υποτιμητικά σε συνεργάτες και εργαζόμενους, και καθυστερεί μόνιμα τις όποιες πληρωμές κάνει.
Σε αυτό το έργο υπάρχει ένας ρόλος βουβός που κάνει απλά ένα πέρασμα χωρίς να μιλήσει, χωρίς να ακούσει.
Είναι η επιθεώρηση εργασίας, και μάλλον είναι ο πιο ακριβοπληρωμένος ρόλος.
Δηλώνουμε την αλληλεγγύη μας στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες και καλούμε το ζεύγος Μυλωνά-Ελεφάντη να σταματήσει αυτές τις πρακτικές και να σεβαστεί τους εργαζόμενους, αλλιώς από τη μεριά μας θα συνεχίσουμε αυτά τα μονόπρακτα.
Όσοι και όσες βιαστείτε να σκεφτείτε ότι με την παρέμβασή μας αυτή προσβάλλουμε την τέχνη και το θέατρο, σας καλούμε να σκεφτείτε αν μπορεί να ονομάζεται τέχνη κάτι που δεν σέβεται τον άνθρωπο.
Σας ευχαριστούμε πολύ».
***
«Ο Δημήτρης Μυλωνάς και η Άννα Ελεφαντη είναι απατεώνες. Προσφιλής τους μέθοδος είναι να προσλαμβάνουν νέους ανθρώπους για τις ανάγκες του θεάτρου, το οποίο ΝΟΙΚΙΑΖΟΥΝ, και όταν έρθει η στιγμή να τους πληρώσουν τα δεδουλευμένα, τους απολύουν ή μάλλον πιο σωστά τους «παραιτούν» και προσλαμβάνουν καινούριους υπαλλήλους. Στη συνέχεια τους απολύουν και αυτούς. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν στις συναλλαγές τους είναι χυδαία και προσβλητική. Απειλούν όσους δουλεύουν στο θέατρο και ζητούν να πληρωθούν, ότι δεν πρόκειται να βρουν δουλειά ξανά στο θέατρο, γιατί θα τους δυσφημήσουν στο επάγγελμα. Οι υπάλληλοι, βέβαια, φοβισμένοι και σκύβοντας το κεφάλι, κάνουν υπομονή μέχρι να τους εξοφλήσουν. Και αντί για εξόφληση τελικά έρχεται η απόλυση. Είναι μεγάλη η λίστα των θυμάτων του ζεύγους αυτού. Όλο σχεδόν το θέατρο βοά κι αυτοί εξακολουθούν να εξαπατούν δεκάδες υπαλλήλους. Χρωστάνε βέβαια και σε ανθρώπους του θεάτρου, που είχαν την ατυχία να συνεργαστούν μαζί τους. Αξιοπρεπείς και επώνυμοι καλλιτέχνες, που δίνουν τόπο στην οργή, γιατί δεν έχουν μάθει να ζητούν τα συμφωνημένα. Περιμένουν να πληρωθούν οικειοθελώς και χωρίς παρακάλια». (Μαρτυρία)
***
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές και συγκρουόμενες θεωρίες και απόψεις για το τι είναι αυτό που λέμε «τέχνη». Όποια κι αν είναι η σχετική προσέγγισή μας, όσο κι αν μπορεί να διαφωνούμε στις αναλύσεις μας περί τέχνης, σε ένα πράγμα μονάχα δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε, ή τουλάχιστον δεν θα πρεπε να διαφωνούμε. Στο γεγονός πως η τέχνη, σε οποιαδήποτε εκδοχή της, είτε του θεάτρου, είτε της μουσικής, είτε του κινηματογράφου, αποτελεί ανθρώπινο παράγωγο. Κανένα καλλιτεχνικό έργο δεν πέφτει από τον ουρανό. Παρόλη τη διανοητική προσπάθεια που χρειάζεται για να δημιουργηθεί, και στον βαθμό που πραγματώνεται από ανθρώπους, δε συνιστά ένα μεταφυσικό δημιούργημα αλλά στην ουσία του έχει μια υλική, υλικότατη διάσταση, καθώς είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι, οι ειδικότητες και οι εργατοώρες που απαιτούνται προκειμένου ένα καλλιτεχνικό έργο να γίνει πραγματικότητα.
Και από τη στιγμή που κάποιος παράγει εργασία, από οποιαδήποτε θέση και αν την παράγει και με οποιονδήποτε τρόπο, θα πρέπει να πληρώνεται και να του αναγνωρίζονται και τα αντίστοιχα δικαιώματα.
Ας πάρουμε ως παράδειγμα τον χώρο του θεάτρου και τις άθλιες εργασιακές συνθήκες που επικρατούν εκεί.
«Όταν ακούω “Από Μηχανής”, με λούζει κρύος ιδρώτας. Οι μέρες, μήνες, ώρες που πέρασα σε αυτό το θέατρο ήταν οι χειρότερες της ζωής μου. Νόμιζα ότι είχα δει στο παρελθόν ‘’κακά’’ αφεντικά μέχρι που εργάστηκα σε αυτό το θέατρο και μπορώ να πω ότι έσπασε το καλούπι. Το λιγότερο μπροστά σε αυτά που βίωσα είναι το να μου χρωστάνε 1-2 μήνες δεδουλευμένων. Με αποτέλεσμα φυσικά η ζωή όλων μας να πηγαίνει πίσω. Να δουλεύουμε για να μην πληρωνόμαστε και να δανειζόμαστε χρήματα. Το χειρότερο όμως ήταν η κοροϊδία. Ή μάλλον καλύτερα, τα ψέματα που μας έλεγαν κατάματα και το θράσος που έφτανε σε απειλές του τύπου: «όποιος φύγει ειρηνικά από εδώ θα πάρει σιγά σιγά τα χρωστούμενά του. Όποιος πάλι κινηθεί νομικά δεν θα πάρει τίποτα, διότι έτσι και αλλιώς είστε λίγες ώρες δηλωμένοι». Απειλές δίχως κανένα υπόβαθρο. Ψυχολογική πίεση καθημερινά. Αφεντικά που δεν θέλουν οι υπάλληλοί τους να έχουν καλές σχέσεις και κακολογούν τον ένα υπάλληλο στον άλλον δημιουργώντας ίντριγκες και παρεξηγήσεις. Και μέσα σε όλο αυτό, ενώ είναι επιθετικοί και προσβλητικοί απέναντι στο προσωπικό, έχουν το θράσος να του ζητούν κατανόηση επειδή δεν πληρώνεται ποτέ στην ώρα του. Διατυμπανίζουν μονίμως ότι περνάνε δύσκολα και πως για ένα μικρό χρονικό διάστημα δεν έχουν τα ίδια έσοδα με παλιά, ενώ η στάση τους με τις πληρωμές απέναντι στο προσωπικό ήταν η ίδια ανέκαθεν. Αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω, θα πλήρωνα για να μην είχα δουλέψει εκεί». (Μαρτυρία)
***
Στον χώρο του θεάτρου είναι γνωστό εδώ και χρόνια πως έχει επιβληθεί μια ομερτά αναφορικά με τις επικρατούσες συνθήκες εργασίας. Ένα ζήτημα για το οποίο όλοι ξέρουν, αλλά κανείς δεν μιλάει. Από απλήρωτες πρόβες και μαύρη εργασία, μέχρι εκφοβισμούς και κακοποιητικές συμπεριφορές, που φτάνουν στις ακραίες περιπτώσεις Λιγνάδη και Φιλιππίδη. Τα έργα και οι ημέρες των δύο τελευταίων ώθησαν αρκετό κόσμο του θεάτρου να σπάσει τη σιωπή του απέναντι στο κατεστημένο του θεάτρου όχι μόνο για περιστατικά κακοποιήσεων, ακόμα και βιασμών, αλλά και για γενικότερα ζητήματα καθημερινής εργασιακής εκμετάλλευσης και καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων. Ωστόσο, πολύ σύντομα αυτές οι φωνές σίγησαν, καθώς προφανέστα η συντήρηση αυτού του επιβεβλημένου πέπλου σιωπής εξυπηρετεί διάφορα συμφέροντα του καλλιτεχνικού και οικονομικού κατεστημένου του κλάδου.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό πως από την ταμία που μας κόβει το εισιτήριο στην είσοδο του θεάτρου, τους ταξιθέτες που μας βάζουν στις θέσεις και τους ηθοποιούς που παίζουν, καθώς και τόσες άλλες ειδικότητες ανάμεσά τους, έχουμε μπροστά μας εργαζόμενους. Ανθρώπους που προσπαθούν να ζήσουν από αυτήν τη δουλειά, και όχι δεκανίκια της ανάγκης μας για όποιο θέαμα.
«Δεν υπάρχει σωτηρία από πουθενά όταν έχει να κάνει κανείς με το ζεύγος της κακιάς ώρας. Δηλώνουν στο ΙΚΑ κάποιους από τους εργαζόμενους από 4 έως 8 ώρες την εβδομάδα, ούτε το 1/3 από τις πραγματικές που δουλεύουν. Χρωστούν δεδουλευμένα (για δώρα δεν γίνεται καν κουβέντα, δεν έχουν πληρώσει ποτέ), δεν τηρούν τους κανόνες υγιεινής αλλά ούτε και ασφαλείας, με εξόδους κινδύνου, πυρασφάλειες και ανελκυστήρες να λείπουν. Και μέσα σε όλο αυτό, όσοι φορείς δημόσιοι και να έχουν έρθει δεν τους αγγίζουν. Αν όντως λάβουν κάποιο πρόστιμο μαγικά εξαφανίζεται. Θα ήθελα πραγματικά να ξέρω όταν επικαλούνται ότι δυσκολεύονται οικονομικά και το θέατρό τους «δεν έχει δουλειά», πώς καταφέρνουν και πληρώνουν τα έξοδα αυτά». (Μαρτυρία)
***
Οι μαχητικοί αγώνες των καλλιτεχνών, με πρωτοπόρους τους νέους και τις νέες σπουδαστές και σπουδάστριες ενάντια στο Προεδρικό Διάταγμα 85 του 2022, που εξίσωνε τα πτυχία τους με απολυτήριο Λυκείου, βάζοντας ταφόπλακα στους κόπους χρόνων και στις προοπτικές επαγγελματικής τους αποκατάστασης, επανέφεραν εμφατικά ζητήματα που άπτονται των εργασιακών συνθηκών και της κατοχύρωσης εργασιακών δικαιωμάτων για τον ευρύτερο κλάδο.
Αποτελεί, δυστυχώς, εδραιωμένη κοινωνική αντίληψη πως οι εργαζόμενοι σε καλλιτεχνικά επαγγέλματα δεν είναι και τόσο εργαζόμενοι, παρά το γεγονός ότι αποτελούν μία από τις πιο σκληρά εργαζόμενες κοινωνικές ομάδες, πολλοί από τους οποίους κάνουν παράλληλα δύο και τρεις δουλειές μέχρι να τα βγάλουν πέρα. Πώς θα μπορούσε, βέβαια, να γίνει διαφορετικά όταν ο ίδιος τους ο επαγγελματικός χώρος και οι ομότεχνοί τους υποτιμούν επαγγελματικά και ηθικά, και τους αντιμετωπίζουν πολλές φορές σαν αναλώσιμα αντικείμενα.
Μιλώντας για τον κόσμο του θεάτρου, η επιβεβλημένη ομερτά του θεατρικού κατεστημένου αναφορικά με τις επικρατούσες συνθήκες εκμετάλλευσης θα πρέπει κάποια στιγμή να σπάσει. Και να σπάσει για όλους. Από την ταμία, τους φωτιστές και τους ταξιθέτες, μέχρι τους ηθοποιούς και τους σκηνογράφους που βρίσκονται πάνω και πίσω από τη σκηνή, αλλά και για όποια άλλη ειδικότητα συντελεί ούτως ώστε μια θεατρική παράσταση να φτάσει στο κοινό.
Φτάνει μονάχα να τραβήξουμε την αυλαία.
