Tης Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Σε μικρές αθέατες γωνιές της πόλης κάποιες φορές βρίσκουμε να μας προσμένουν εκπλήξεις ολωσδιόλου απρόσμενες. Στο πατάρι του πασίγνωστου θεάτρου «Γκλόρια» της Ιπποκράτους χώρεσε ένα θεατράκι αληθινό διαμάντι, το “Μικρό Γκλόρια”. Δεν θα πιστεύετε στα μάτια σας από την κομψότητά του. Παρακολούθησα εκεί τη γοητευτική παράσταση του αγαπημένου μας σκηνοθέτη, δασκάλου και ηθοποιού Γιώργου Καραμίχου “Μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος”. Γέλασα, συγκινήθηκα και δάκρυσα. Πρωτίστως για την εκπληκτική κυρία Τζέσυ Παπουτσή, μιαν αληθινή κυρία του θεάτρου και της καρδιάς μας, που συνυπάρχοντας επί σκηνής με δύο ικανότατους ηθοποιούς της νεότερης γενιάς, άγγιξε τους θεατές με την ευαίσθητη και ισορροπημένη ερμηνεία της. Δημιούργησε μια μητέρα με ευφυείς νότες, με λεπτές αποχρώσεις, με οικείους συνειρμούς, αποτέλεσμα μιας μακράς εμπειρίας, μιας αφοσιωμένης σταδιοδρομίας και πολύ ειδικών ικανοτήτων. Έφτιαξε γέφυρα μεταξύ της ίδιας και του ρόλου ώσπου να βρει το κοινό σημείο, τη χρυσή τομή. Δίχως εντυπωσιασμούς, ενώ θα μπορούσε, απόλυτα άμεσα και λιτά, μας έδωσε την αγάπη της μάνας για το παιδί της μέσα από τυχαιότητες και απώλειες. Εξαιρετικός ο Δημήτρης Λιακόπουλος στο ρόλο του γιου, μοναδική η Μαρλέν Σαΐτη ως ερωμένη του. Τρισχαριτωμένοι, λαμπεροί, απολαυστικοί. Στο “Μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος” του Remi de Vos, ένα έργο γεμάτο συναίσθημα, που δεν εστιάζει σε κανέναν χαρακτήρα περισσότερο από τον άλλο. Έργο λυτρωτικό, με ρυθμό, ποιότητα και μέτρο.
Ο Σιμόν είναι ο γιος. Μάλλον άβουλος κι αναποφάσιστος. Η Μαντλέν η αυταρχική μαμά του. Η Αν ο παιδικός του έρωτας. Εύθραυστη και επίμονη. Ένα τρίγωνο με πολύ εύκαμπτες γωνίες.
Ο Ρεμί ντε Βος θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους ανατρεπτικούς κωμικούς θεατρικούς συγγραφείς της τελευταίας δεκαπενταετίας. Το πικρό χιούμορ του που αγγίζει, μερικές φορές, τα όρια της τρέλας, έχει οδηγήσει αρκετούς κριτικούς του θεάτρου να κάνουν λόγο για τον σύγχρονο Φεϋντώ. Στα έργα του η κοινωνία μας αναγνωρίζει τον εαυτό της, τις φαντασιώσεις της και τις φρούδες ελπίδες της. Το “Μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος” (2002) είναι μια σύγχρονη κωμωδία μαύρου χιούμορ, βασισμένη σε ένα θεατρικό τρίο (μητέρα – γιος – ερωμένη) που προσφέρει στον ντε Βος την ευκαιρία να μιλήσει, με τον δικό του τρόπο, για την αγάπη, για τις οικογενειακές σχέσεις και για το χρόνο που περνά αδυσώπητος. Επίσης πραγματεύεται το ψέμα, το μίσος, την επιθυμία και τον πόθο με τρόπο απέριττο αλλά ταυτόχρονα υπερφυσικό και περίτεχνο. Μας παγιδεύει επιδέξια στα πλοκάμια μιας σειράς ανατροπών και καταστάσεων που επιφανειακά θεωρούνται ανάλαφρες και διασκεδαστικές, ουσιαστικά όμως αγγίζουν τη σφαίρα του παραλόγου. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια οικογενειακή κωμωδία με στοιχεία σύγχρονου κωμειδυλλίου που κινείται σε μια ατμόσφαιρα ευτράπελου πένθους και ψυχαναλυτικού “κεκλεισμένων των θυρών”. Μια σύγχρονη ανατρεπτική γραφή από ένα δημιουργό που ανοίγει νέα θεατρικά μονοπάτια στην αυγή του 21ου αιώνα. Ο Ρεμί ντε Βος όταν γράφει, σκέπτεται πάντα τους ηθοποιούς, κυριολεκτικά τοποθετεί τον εαυτό του στη θέση τους. Σε γενικές γραμμές, στο έργο του η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει η αντιφατική, σχεδόν νευρωτική σχέση την οποία διατηρεί ένα άτομο με την οικογένειά του και το παρελθόν του, μπαίνει στο μικροσκόπιο. Ο σκοπός του είναι το να μπορεί ο θεατής να γελά με τραγικές καταστάσεις τις οποίες και αναγνωρίζει αμέσως.
Ένα σπάνιο φαινόμενο στην τρέχουσα γαλλική δραματική τέχνη είναι το θέατρο του Remi de Vos. Ασχολείται με την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, εξετάζει προσεκτικά το χιούμορ και τον παραλογισμό. Το κόμικ επίσης είναι μια τέχνη πολύ συνδεδεμένη με το συγγραφικό του έργο. Η κωμικότητα είναι ένας τρόπος για να απαλλαγούμε από αυτό που δεν είναι αστείο. Στο «Μέχρι να μας χωρίσει ο Θάνατος» υπάρχει στενή σχέση μεταξύ δυστυχίας και ευτυχίας, μεταξύ τραγωδίας και κωμωδίας. Ξεκινά από την αποτέφρωση τής γιαγιάς και καταλήγει σε γάμο.
Ένα ατύχημα με την τεφροδόχο αποτελεί την αφορμή για ένα άγριο και διασκεδαστικό παιχνίδι συναισθηματικών εναλλαγών ανάμεσα στη θλίψη και στον έρωτα. Τρία πρόσωπα εκτός τόπου και χρόνου καλούνται να επαναδιαπραγματευτούν τους φόβους και τις λαχτάρες τους και να έρθουν αντιμέτωπα με τα συμπλέγματα τού παρελθόντος και τα φαντάσματα τού μέλλοντος.
Το έργο εστιάζει μεν στον έρωτα, αναλύει δε και την απώλεια και το παρελθόν. Αναφέρεται στην παραποίηση, στην απόκρυψη, στα απωθημένα, στις αποφάσεις και την τρέλα. «Και σε πολλά ακόμη θέματα (…)», λέει ο ίδιος ο Remi de Vos.
Ο μεταφραστής τού έργου Δημήτρης Φίλιας, με ακρίβεια και καθαρότητα, μας συστήνει τη σύγχρονη ανατρεπτική γραφή του Ντε Βος και το γεμάτο ενέργεια περιβάλλον του.
Πολύ αρμονικός ο σχεδιασμός των φωτισμών από τον Δημήτρη Νασιάκο, καλόγουστα και νοσταλγικά τα σκηνικά της Αρετής Μουστάκα, απόλυτα λειτουργικά και ταιριαστά τα κοστούμια της Χριστίνας Πανοπούλου.
Εύστοχη και δυναμική η σκηνοθεσία του Γιώργου Καραμίχου, τοποθετεί τους τρεις ήρωες σ’ έναν απίστευτο εννοιολογικό και συγκινησιακό κύκλο εγκλωβισμού, ανάμεσα σε πλήθος από κίτρινα τριαντάφυλλα και κεντητά καλύμματα. Παρά τη ρομαντική ατμόσφαιρα, μπαίνει κατευθείαν στην ουσία, αρπάζει θέματα ευαίσθητα, θέματα – ταμπού, αντιμετωπίζει κοινοτοπίες και καθετί «πολιτικά ορθό» και το επεξεργάζεται. Ο θάνατος, το ζευγάρι, η μητρότητα, η δυσκολία επικοινωνίας και η εσωτερική ανθρώπινη δύναμη φωτίζονται. Η σκηνοθετική του γραφή βαδίζει παράλληλα με το χιούμορ του συγγραφέα, που επιδιώκει να διαχωρίσει τη σκληρότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Αποδίδει με ενάργεια τις αντιθέσεις αλλά και τη γλυκύτητα που φέρνει τους ανθρώπους κοντά. Οι συνεννοήσεις, οι συμμαχίες, οι χαριτωμένες σκευωρίες διασκεδάζουν δίχως όρια το κοινό σ’ αυτό το ευρηματικό και ιδιαιτέρως φορτισμένο υπαρξιακό γαϊτανάκι.
Οι τρεις υπέροχοι ηθοποιοί ανέδειξαν τη θεατρικότητα του έργου, τη φιλοσοφία του, τόνισαν τη διαχρονικότητα των σχέσεων, τις αντιφάσεις του. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του, όχι όμως την επιλογή να είναι απολύτως ελεύθερος.
Προτείνω το «Μέχρι να μας χωρίσει ο Θάνατος» σαν μια παράσταση καλαίσθητη, τρυφερή, έξυπνη, αστεία και όχι μόνο! Χαρείτε το στο «Μικρό Γκλόρια», ένα νέο κόσμημα της πόλης μας.
* Το «Μέχρι να μας χωρίσει ο Θάνατος» αποτέλεσε νέα δημιουργία στο πλαίσιο καλλιτεχνικής διαμονής στο CDDB – Theatre de Lorient και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό τον Οκτώβριο του 2006, πριν ανέβει στο Παρίσι στο Theatre du Rond-Point.
* Η παράσταση πρωτοπαρουσιάστηκε το Μάιο του 2012 στο Υπόγειο Γκαράζ του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, εντασσόμενη στο πρόγραμμα του «Low Budget Festival μιλάει… γαλλικά», που είχε διοργανώσει το Γαλλικό Ινστιτούτο. Λόγω τεράστιας επιτυχίας προστέθηκαν άλλες 10 παραστάσεις οι οποίες ήταν όλες sold out!
Συντελεστές
“Μέχρι να μας Χωρίσει ο Θάνατος”
του Ρεμί Ντε Βος
Ηθοποιοί (με τη σειρά εμφάνισης):
Μαντλέν: Τζέσυ Παπουτσή
Σιμόν: Δημήτρης Λιακόπουλος
Αν: Μαρλέν Σαΐτη
Μετάφραση: Δημήτρης Φίλιας
Σκηνοθεσία: Γιώργος Καραμίχος
Σχεδιασμός φωτισμών: Δημήτρης Νασιάκος
Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα
Σχεδιασμός ρούχων: Χριστίνα Πανοπούλου
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Χρύσα Τσουμάνη, Θωμάς Χατζής, Κατερίνα Γεωργίου
Παραγωγή: ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Α.Ε.
Πληροφορίες
Θέατρο ΜΙΚΡΟ ΓΚΛΟΡΙΑ
Ιπποκράτους 7, μετρό Πανεπιστήμιο
Προβολή-Επικοινωνία: Γκέλλυ Σαρηγιάννη
