Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Πριν από μερικά χρόνια, λίγα λεπτά πιο κάτω από την πλατεία Συντάγματος, στο εμπορικό τρίγωνο της πρωτεύουσας, η καρδιά της πόλης χτυπούσε με γρήγορους ρυθμούς. Τώρα τα κατεβασμένα ρολά αρκετών καταστημάτων, τα γκράφιτι με τα συνθήματα στους τοίχους και μια κάποια εγκατάλειψη δίνουν ένα γκρίζο χρώμα στο σκηνικό. Το πρωί όσοι μαγαζάτορες κατάφεραν στα σταθούν όρθιοι, προσφέρουν με το χαμόγελο και με την καλή τους καρδιά νότες αισιοδοξίας στους επισκέπτες. Από την ώρα όμως που το φως της ημέρας φεύγει, τη θέση του παίρνουν οι φωτεινές επιγραφές, τα neon που αναβοσβήνουν περιπαικτικά και οι μουσικές από τα μπαράκια που άνθησαν στην περιοχή.
Όταν σκοτεινιάζει για τα καλά, τη μάχη κατά της όποιας κατήφειας δίνουν νέοι και νέες που τραγουδούν, παίζουν και χορεύουν…
Κατεβαίνουμε την Καραγεώργη της Σερβίας, που αλλάζει όνομα και γίνεται Περικλέους, ενώ πιο κάτω «βαφτίζεται» Αθηναΐδος. Εκεί (στον αριθμό 11) συναντάμε τη διασταύρωση με την Καλαμιώτου (αριθμός 12) και βλέπουμε ένα κάπως σκοτεινό νεοκλασικό κτήριο. Ένα κτήριο που κρύβει ένα θησαυρό. Κρύβει το όπλο κατά της σκληρής πραγματικότητας. Το κρύβει για να το χαρίσει στους φίλους του. Ένας πολύχρωμος μακρύς διάδρομος με διακόσμηση που θυμίζει σαλόνι της δεκαετίας του ’50 μας οδηγεί στην είσοδο του “Faust”. Εκεί, στον πολιτιστικό πολυχώρο συνωστίζονται κάθε βράδυ οι φίλοι της καλής μουσικής και του καλού θεάτρου. Καλή μουσική στο ισόγειο, καλό θέατρο στο δεύτερο όροφο. Αναζητώντας κι εγώ το όπλο κατά της γκρίζας πραγματικότητας, πήγα ένα βράδυ που είχα κακή διάθεση με στόχο να την καταπολεμήσω. Αντί να πάρω το ασανσέρ, προτίμησα να ανέβω τις σκάλες με τα “κρύα” σκαλοπάτια από μπετόν μέχρι τη θεατρική σκηνή του “Faust”. Ήθελα να ανακαλύψω μόνος μου τον κρυμμένο θησαυρό. Φίλοι μου, που είχαν δει το έργο, μερικές ημέρες πριν, μου είπαν πως εκεί ξέχασαν τη σκληρή πραγματικότητα που είχε απλωθεί σαν καταχνιά στην πόλη. Εκεί έχασαν τις αγέλαστες φυσιογνωμίες τους και ξαναβρήκαν τη λάμψη στα μάτια και το χαμόγελο στα χείλη τους. Μάλλον υπερβολές σκέφτηκα, την ώρα που χαμήλωναν τα φώτα.
«Η παράσταση αρχίζει αμέσως. Παρακαλώ απενεργοποιήστε τα κινητά σας», ακούστηκε διακριτικά από τα ηχεία. Στη σκηνή τα φώτα σβήνουν. Ακούγονται μόνο τα αχνοβήματα των ηθοποιών που παίρνουν τις θέσεις τους. Μέσα στο απόλυτο σκοτάδι ανακαλώ στη μνήμη μου τον τίτλο του έργου και το όνομα του συγγραφέα: «Realism» του Άντονι Νίλσον. Ο 47χρονος Σκοτσέζος έγραψε το πρώτο θεατρικό του έργο σε ηλικία μόλις 23 ετών. Τον Νίλσον τον έχουμε γνωρίσει στην Ελλάδα μέσα από τις μεγάλες επιτυχίες «Ψέμα στο Ψέμα», «Stitching» και «Penetrator». Η μαύρη κωμωδία «Realism» παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας. Ανέβηκε για πρώτη φορά το 2006 από το Εθνικό Θέατρο της Σκοτίας και από τότε παρουσιάζεται με επιτυχία σε διάφορα θέατρα του Λονδίνου και της υπόλοιπης Αγγλίας.
Τα φώτα ανάβουν και ένας 30χρονος υπναράς, ξαπλωμένος στον καναπέ του, παραλίγο να με παρασύρει μαζί με τον Μορφέα. Όμως ένα δαιμονισμένο χτύπημα του τηλεφώνου ξύπνησε και τον Στιούαρτ και… εμένα.
Ο Στιούαρτ (Χρήστος Κοντογεώργης, στη φωτογραφία επάνω), ένας 30άρης μικροαστός, αποφασίζει ένα Σάββατο πρωί να περάσει τη μέρα του μες στο σπίτι για να ξεκουραστεί και να ανασυνταχθεί. Το φρούριό του όμως δέχεται ανελέητη επίθεση από ένα πλήθος πραγματικών και φανταστικών προσώπων. Οι φίλοι του, ένα ροκ γκρουπ, οι παλιές του σχέσεις, ένας υπάλληλος τηλεμάρκετινγκ, η μητέρα του, ένα τηλεοπτικό πάνελ γύρω από τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, παιδικές αναμνήσεις και φοβίες για το μέλλον περνούν μπροστά από τα μάτια ή το μυαλό του Στιούαρτ, υποχρεώνοντάς τον τελικά να συνομιλήσει μαζί τους, να παίξει, να διαφωνήσει, να ενταχθεί.
Η πραγματικότητα, η σκληρή και ανελέητη, είναι τελικά ένας καλός σύντροφος ή ένας σκληρός αντίπαλος; Η απομόνωση είναι νίκη ή εγκλωβισμός; Η πραγματικότητα είναι αυτά που ζούμε ή αυτά που αντιλαμβανόμαστε; Ένα ξεκαρδιστικό παιχνίδι ανάμεσα στο ρεαλισμό και στο υποσυνείδητο, μια επικίνδυνη δοκιμασία αυτογνωσίας και προσαρμογής.
Από τη στιγμή που χτυπάει το τηλέφωνο του Στιούαρτ, αρχίζει ένα αγώνας ταχύτητας. Ένας αγώνας με αντίπαλο τη γενική κατήφεια και την απαισιοδοξία.
Ο Νίλσον καταφέρνει να καταγράψει με αριστοτεχνική ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο θα καταφέρουμε να ανατρέψουμε κάθε εμπόδιο και να συνεχίσουμε -παρά τις δυσκολίες- το δρόμο μας για την κατάκτηση της προσωπικής μας νίκης και ευτυχίας. Η σκηνοθέτις Κατερίνα Φωτιάδη με δεξιοτεχνία κεντήστρας αναδεικνύει τις αισιόδοξες πτυχές του έργου, περιορίζει τα προβλήματα της καθημερινότητας, διαγράφει τις προσωπικές μας ανασφάλειες αλλά και την απόρριψη που κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε κάθε φορά με άλλο προσωπείο.
Η Φωτιάδη είχε την τύχη και τη χαρά να συνεργαστεί με πέντε ηθοποιούς που ενσαρκώνουν με υποδειγματικό τρόπο τους δεκατέσσερις χαρακτήρες του έργου και καταφέρνει να πάρει από αυτούς τον καλύτερο εαυτό τους. Πρόκειται για τη Μαρία Καβουκίδου, τον Παναγιώτη Κατσώλη, τον Χρήστο Κοντογεώργη, την Εύη Δόβελου και την Αγγελική Μαρίνου.
Μια ομάδα που επιβεβαιώνει πως τα αποτελέσματα της αγαστής συνεργασίας και της ενότητας είναι πάντα θαυμαστά. Μια ομάδα που παρασύρει τους θεατές σε κόσμους ονειρικούς.
Τη μετάφραση του έργου έχει κάνει ο Αντώνης Πέρης. Τη σκηνογραφία υπογράφει η Λουκία Χατζέλου και τους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου. Βοηθός σκηνοθέτη είναι η Στεφανία Αϊβαλάκη.
Τελικά όταν ολοκληρώθηκε η παράσταση και το χειροκρότημα των θεατών ακούστηκε μέχρι κάτω, στην Αθηναΐδος, θυμήθηκα πόσο δίκιο είχαν οι φίλοι μου που με προέτρεψαν να δω το «Realism». Όλοι οι θεατές είχαν χάσει τις αγέλαστες φυσιογνωμίες τους και ξαναβρήκαν τα μάτια τους τη φλόγα και τα χείλη τους το φωτεινό χαμόγελο. Μέχρι να κατέβω στον πρώτο όροφο, που είναι τα παρασκήνια, έριξα μια γρήγορη ματιά στη συνέντευξη που είχε δώσει ο Σκοτσέζος συγγραφέας και δημοσίευσε το www.catisart.gr.
– Κύριε Νίλσον, σε όλη τη διάρκεια του έργου ο Στιούαρτ δείχνει να διώκεται από τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις του, και ειδικά από αυτές που εμποτίζονται από τις απώλειές του. Πόσο σημαντικές θεωρείτε αυτές τις εμπειρίες για το σχηματισμό ενός χαρακτήρα;
– Θεωρώ πως έχουν τεράστια σημασία στη ζωή ενός ανθρώπου αυτού του είδους οι εμπειρίες. Αν και θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι μια από τις Μεγάλες Αλήθειες, μια παγκόσμια σταθερά – η απώλεια ή η διαρκής απειλή της απώλειας.
– Σχετικά με τον τρόπο που εργάζεστε ως θεατρικός συγγραφέας κα σκηνοθέτης, θα μπορούσατε να μας πείτε δυο λόγια για τη σημασία του αυτοσχεδιασμού κατά τη διάρκεια της συγγραφής και της σκηνοθεσίας μιας παράστασής σας;
– Ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο κατά τη διάρκεια της πρόβας –έτσι ώστε να διερευνώνται ιδέες, για να δένουν οι ηθοποιοί, για να παρουσιάζουν τις ικανότητές τους, για να λύνονται προβλήματα– αλλά πολύ λίγα από αυτά που γράφω στηρίζονται στον αυτοσχεδιασμό. Οι ηθοποιοί μου παρουσιάζουν την ποιότητά τους –τα ταλέντα τους, τις προσωπικότητές τους, τα όριά τους– είναι το ύφασμα σα να λέμε. Μετά εγώ ράβω το έργο έτσι ώστε να τους ταιριάζει. Κατά το ανέβασμα του έργου, μου αρέσει να κρατάω ίχνη από τον αυθορμητισμό της δημιουργίας και έτσι αφήνω κάποια στοιχεία στην τύχη, τα διαφοροποιώ ή επιτρέπω συγκεκριμένα κομμάτια αυτοσχεδιασμού. Κατά κάποιο τρόπο φροντίζω να κρατάω το έργο ζωντανό αλλά και με μια αίσθηση του ρίσκου. Δεν θεωρώ πως το θέατρο είναι ένα παρακλάδι της λογοτεχνίας –είναι μια ζωντανή πράξη, πιο κοντά στη μουσική και την κωμωδία, παρά στα μυθιστορήματα ή ακόμα και τις ταινίες.
Μόλις διάβασα αυτές τις τελευταίες αράδες της συνέντευξης, είδα πως ήταν η σειρά μου να μπω στα παρασκήνια και να συγχαρώ τους ηθοποιούς. Ακόμη μιλούσαν λαχανιασμένοι. Η υπερένταση δεν τους είχε εγκαταλείψει. Όμως οι αγκαλιές και τα φιλιά, τα συγχαρητήρια και οι ευχαριστίες των θεατών διέλυαν κάθε ίχνος κούρασης. Είχαν καταφέρει το ακατόρθωτο: Να μας χαρίσουν τον κρυμμένο τους θησαυρό, το όπλο για να υπερνικήσουμε τη σκληρή πραγματικότητα. Αυτή που «βρήκε το δάσκαλό της» στο δεύτερο όροφο του “Faust”…
Πληροφορίες
«Realism», του Άντονι Νίλσον
Από Τετάρτη έως και Κυριακή.
Μέχρι και τις 13 Απριλίου 2014.
Ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη – Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο στις 9 μ.μ.
Κυριακή στις 8 μ.μ.
Τιμές Εισιτηρίων:
Τετάρτη και Πέμπτη:
Γενική είσοδος: 8 ευρώ
Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή:
Κανονικό: 12 ευρώ
Μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων): 10 ευρώ.
Καλαμιώτου 11 και Αθηναϊδος 12 (μετρό Σύνταγμα). Τηλέφωνο 210-32.43095