Στην Κινηματογραφική Λέσχη Κέντρου Αθήνας – Σχολείο του Σινεμά (Τσαμαδού 26-28, Εξάρχεια) την Κυριακή, 22.12.2013, ώρα 19.00, προβλήθηκε με ελεύθερη είσοδο η ταινία “Σούπα πάπιας” (Duck Soup, 1933).
Η εισήγηση, ο σχολιασμός και ο συντονισμός της σύντομης συζήτησης μετά την προβολή της ταινίας ήταν του Γιάννη Καραμπίτσου (σκηνοθέτης, μοντέρ, κριτικός κινηματογράφου).
Σε μια φανταστική χώρα, τη Freedonia, πρωθυπουργός χρίζεται ύστερα από απαίτηση της ζάπλουτης χήρας κα Τίζντεϊλ, ο Γκρούτσο. O Τσίκο και ο Χάρπο είναι κατάσκοποι της εχθρικής χώρας, της Sylvania, που θέλει να κατακτήσει τη Freedonia, αλλά τελικά πηγαίνουν με το μέρος του Γκρούτσο και νικούν τους κακούς. Αντιπολεμική σάτιρα, η μόνη ταινία των Αδερφών Μαρξ που δεν έχει ως θέμα της την καθημερινότητα. Περιέχει σκηνές που έχουν μείνει στην ανθολογία του καλού χιούμορ, σκηνές τις οποίες όσες φορές και αν τις δεις, δεν μπορείς να αντισταθείς στο πηγαίο γέλιο. Σουρεαλισμός και ανελέητο χιούμορ, πολιτική σάτιρα, παρωδία των μουσικών κωμωδιών της εποχής και άκρως εκλεπτυσμένο, αναρχικό, διανοουμενίστικο ύφος.
Ανατρεπτικοί! Σαρωτικοί! Αιρετικοί!
Οι περίφημοι αδερφοί Marx, στην τελευταία τους ταινία ως τετράδα, καταστρέφουν τα πάντα -κυριολεκτικά- στο πέρασμά τους! Όταν ο Rufus Firefly γίνεται ηγέτης μιας έτοιμης να χρεοκοπήσει χώρας ως όρος που έθεσε μία πολύ πλούσια κυρία για να τη δανείσει, όλα ξεκινούν. Και κάπου εκεί τελειώνουν!
Ο ίδιος ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται σε ιδιωματισμό που σημαίνει κάτι που είναι ιδιαίτερα εύκολο να γίνει. Όσο εύκολα, δηλαδή, οι γνωστοί κωμικοί μέσα από ευρηματικότατες καταστάσεις, ευφάνταστα οπτικά τρικ και ευφυή διαλογικά λογοπαίγνια καταλύουν έννοιες όπως πολιτική, εξουσία, πόλεμος, διπλωματία και κατασκοπεία.
Ο στόχος τους πάντα ένας: μέσα από τις ιδιάζουσες σουρεαλιστικές τους ατραπούς να οδηγήσουν το θεατή στο ανεπιτήδευτο και αναζωογονητικό γέλιο.
Αδελφοί Μαρξ
Οι Αδερφοί Μαρξ (The Marx Brothers) ήταν ένα κωμικό γκρουπ, ίσως το σημαντικότερο της αμερικανικής φαρσοκωμωδίας, που το αποτελούσαν τέσσερα αδέρφια γερμανοεβραϊκής καταγωγής (ο Γκράουτσο, ο Τσίκο, ο Χάρπο και ο Ζέπο). Στα μέσα της δεκαετίας του ’20 ήταν μεγάλοι σταρ του Μπρόντγουεϊ παίζοντας με πολύ μεγάλη επιτυχία σε μιούζικαλ και μουσικές φάρσες.
Γκράουτσο Μαρξ
Ο Γκράουτσο (γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, στις 2 Οκτωβρίου 1895 και πέθανε στο Χόλιγουντ, στις 3 Αυγούστου 1977) ήταν μια ζωντανή, κινούμενη γελοιογραφία. Φορά σμόκιν, περπατά καμπουριαστός, έχει ψεύτικο ζωγραφισμένο μουστάκι και το αιώνιο πούρο του Αμερικανού επιχειρηματία στα χείλη. Ασταμάτητα φλύαρος, φλερτάρει, κουνώντας τσαχπίνικα τα φρύδια του, με χονδρά υπονοούμενα εκστομίζοντας συνέχεια σουρεαλιστικές φράσεις, λογοπαίγνια, σαρκασμούς, σόκιν ανέκδοτα και χωριάτικα αστεία. Αποτελεί τον φυσικό ηγέτη και το επίκεντρο όλων των ταινιών του γκρουπ. Από αυτόν ξεκινούν και καταλήγουν τα καλύτερα γκαγκ, ενώ διάφορες ατάκες που κατά καιρούς έχει πει επαναλαμβάνονται ασταμάτητα από κωμικούς του μιούζικ χολ ή σε διάφορα βιβλία κάθε λογής, από κινηματογραφικά δοκίμια έως συλλογές ποιημάτων.
Χάρπο Μαρξ
Στον αντίποδα του φλύαρου Γκράουτσο, βρίσκεται ο «μουγκός» Χάρπο (γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, στις 23 Νοεμβρίου 1893 και πέθανε στο Χόλιγουντ, στις 28 Σεπτεμβρίου 1964), ένας επιθετικός μίμος με ξανθιά περούκα που λατρεύει την καταστροφή, παίζει άρπα και θυμίζει με την εκφραστικότητα του προσώπου του τους ρωμαίους παντομίμους. Σκαρώνει αδιάκοπα φάρσες και στα χείλη του υπάρχει μονίμως ένα τεράστιο σαρδόνιο χαμόγελο.
Τσίκο Μαρξ
Ο τρίτος αδελφός, o Τσίκο (γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, στις 22 Μαρτίου 1891 και πέθανε στο Χόλιγουντ, στις 11 Οκτωβρίου 1961) είναι ο τύπος του Ναπολιτάνου μικροκομπιναδόρου, που κυνηγά το εύκολο κέρδος στον ιππόδρομο, αγαπά τα στοιχήματα και τα χαρτοπαίγνια και γενικά έλκεται από τη μεγάλη ζωή. Ο μποέμικος και τυχοδιωκτικός χαρακτήρας του συγκρούεται με την ενεργητικότητα του Γκράουτσο, αλλά είναι ο μόνος που μπορεί να επικοινωνήσει και να αποκρυπτογραφήσει τα μουγκά «ιερογλυφικά» του Χάρπο.
Ζέπο Μαρξ
Ο τέταρτος από τους αδελφούς, ο Ζέπο (γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1901 και πέθανε το 1979), παρότι για κάποιο χρονικό διάστημα εμφανιζόταν μαζί τους στο Μπρόντγουεϊ, δεν μπόρεσε να παραμείνει στο γκρουπ για πολύ καιρό. Οι κριτικοί τον χαρακτήριζαν «ρεζέρβα» κι αυτός απογοητευμένος από τις κακές κριτικές και το μέτριο υλικό που «περίσσευε» στις κωμωδίες γι’ αυτόν, τελικά αποτραβήχτηκε από το γκρουπ και ασχολήθηκε με το εμπόριο.
Ο ρόλος των αδελφών Μαρξ στην εξέλιξη της κωμωδίας
Το πέρασμα από το βωβό στον ομιλούντα κινηματογράφο σημαδεύτηκε στην κωμωδία από την αποχώρηση όλης της παλιάς φρουράς του σλάπστικ. Ο Μπάστερ Κίτον, ο Χάρολντ Λόιντ και άλλοι δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν στον ομιλούντα και έτσι σταμάτησαν να κάνουν ταινίες. Με την παρουσία του μικροφώνου υπήρχαν νέες δυνατότητες που προσέφεραν οι ήχοι, οι διάλογοι και τα αστεία και έτσι αναπτύχθηκε ένα νέο κωμικό ύφος ανάμεσα στην παλιά κωμωδία και τη θεατρική φάρσα. Ο Έρβινγκ Θάλμπεργκ, θαυμαστής ενός κωμικού γκρουπ που έκανε καριέρα σε μουσικές κωμωδίες του Μπρόντγουεϊ με το οικογενειακό τους όνομα: Αδελφοί Μαρξ (Τhe Marx Brothers), είχε την έμπνευση να τους φέρει στον κινηματογράφο. Το συγκρότημα αποτέλεσε τον τέλειο συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις βουβές κωμωδίες και στις ομιλούσες του αμερικανικού κινηματογράφου. Η Παραμάουντ εκτίμησε σωστά το κωμικό δυναμικό του ομιλούντος και το 1929 υπέγραψε με τους Αδελφούς Μαρξ, μετά τις θεατρικές τους επιτυχίες στο Μπρόντγουεϊ. Μετά την ταινία “Duck Soup”, οι Αδελφοί Μαρξ προσχώρησαν στην MGM το 1934 όπου ο Έρβινγκ Θάλμπεργκ, που ήταν υπεύθυνος για τις ταινίες τους στην MGM εξασφάλισε την εμπορική επιτυχία των Μαρξ. Μερικές από τις ταινίες που κυκλοφόρησαν από την Παραμάουντ και την MGM: «Φτερά αλόγου» (1932), από την Παραμάουντ, «Σούπα πάπιας» (1933), από την Παραμάουντ, «Μια ημέρα στις κούρσες» (1937), από την MGM, «Μια νύχτα στην όπερα» (1935), από την MGM.
Φιλμογραφία:
Humorisk (1920)
The Cocoantus (1929)
Animals Crackers (1930)
Monkey Business (1931)
Horse Feathers (1932)
Duck Soup (1933)
A Night at the Opera (1935)
A Day at the Races (1937)
Room Service (1938)
At the Circus (1939)
Go West (1940)
The Big Store (1941)
A Night in Casablanca (1946)
Love Happy (1949)
The Story of Mankind (1957)
