Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Kάθε πλάσμα επί της γης έχει το δικαίωμα να δίνει και να παίρνει αγάπη χωρίς όρους. Παρακολουθώντας την παράσταση “DogGame” στο φεστιβάλ Off Off Athens του θεάτρου Επί Κολωνώ και αναλογιζόμενη τη βαθιά και απωθημένη τρυφερότητά μας που ενεργοποιείται ακόμα και στους πιο ψυχρούς ανθρώπους όταν έρχονται σε επαφή με τα ζώα, ένιωσα τυχερή που δύο νέες καλλιτέχνιδες, όπως η Ολίβια-Λήδα Καλούδη και η Μελίνα Σκούφου, δημιούργησαν μια παράσταση για το σκύλο. Την παράσταση αυτή την παρακολουθούσα με ανάμεικτα συναισθήματα, ευαισθησίας, χαράς, προβληματισμού και συγκίνησης.
Η επαφή με τα ζώα είναι ένα ιδιαίτερα σοβαρό θέμα που η αξιοποίησή του αναβαθμίζει την τέχνη και την αυτογνωσία, άρα την τέχνη της ζωής.
Ο μύθος λέει πως όταν ο Θεός χώριζε τα ζώα από τον άνθρωπο με ένα δυνατό ποτάμι, ο σκύλος πήδηξε στο ποτάμι και στάθηκε δίπλα στον άνθρωπο. Ξεκινώντας από τα πρώτα κυνοειδή που αρχικά αυτά μας πλησίασαν, ο σκύλος παραμένει αιώνες σύντροφός μας. Από κουτάβι μας αγαπάει μέχρι τα βαθιά του γεράματα.
Στα έπη του Ομήρου γίνεται πολύς λόγος για το σκύλο και τις ικανότητές του. Παρουσιάζεται από τον ποιητή ως ένα ζώο αφοσιωμένο και υπάκουο στον αφέντη του. Τον ακολουθεί στη δουλειά, τον συντρέχει στο κυνήγι, του είναι φύλακας και προστάτης της ζωής και της περιουσίας του. Συνοδεύει τον κύριό του τιμητικά στις διάφορες δημόσιες εμφανίσεις του, αν είναι δημόσιο πρόσωπο. Ζει κοντά στον άνθρωπο μαζί με τον άνθρωπο και συχνά για τον άνθρωπο. Είναι από τα πιο συμπαθή κατοικίδια ζώα αλλά και το πιο πιστό στον άνθρωπο.
Ο ποιητής, μεταξύ των πολλών αναφορών του σε σκύλους, εστιάζει το ενδιαφέρον του σε ένα σκύλο, στον Άργο, τον φίλο – σύντροφο του Οδυσσέα. Είναι ο σκύλος που μεγάλωσε ο Οδυσσέας, τον είχε συντροφιά στο κυνήγι αλλά τον αποχωρίστηκε, όταν έφυγε για τον πόλεμο, χωρίς να αδιαφορεί και για τους άλλους σκύλους που κατά περίπτωση αναφέρει και μνημονεύει στα έπη του.
Σήμερα ο Έλληνας, δυστυχώς, πολλές φορές φέρεται σκληρά και βάρβαρα στα ζώα. To «DogGame», ένα θαυμάσιο έργο που έγραψε η Ολίβια-Λήδα Καλούδη, ξεκινά από αυτό το δεδομένο και εξελίσσεται σε μια solo performance κοινωνικής διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα του σκύλου στην ελληνική επικράτεια.
Η πολυσύνθετη Ολίβια-Λήδα Καλούδη δίνει ρεσιτάλ ηθοποιίας με επίκεντρο το σκύλο. Κατορθώνει σε μια σχεδόν ακτιβιστική και συμβολική πράξη να χωρέσει το ευλύγιστο κορμί της μέσα σε ένα μικρό κλουβί σκύλου, δίνοντάς μας μια σαφώς ρεαλιστική εικόνα από τις ντροπιαστικές για το ανθρώπινο γένος σκηνές που αντικρίζουμε, δυστυχώς ακόμα, σε κάποια pet shop. Ή για το φρικιαστικό και ύποπτο φαινόμενο διακίνησης και εμπορίας ζώων.
Μας επισημαίνει γλαφυρά πόσο ο σκύλος έχει υμνηθεί και δοξαστεί κυρίως για την (έμφυτη) τάση του να δέχεται τον άνθρωπο ως ηγετικό μέλος της αγέλης και να δένεται μαζί του στενά. Έτσι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις σκύλων που θυσιάστηκαν για το λεγόμενο “αφεντικό” τους, στην προσπάθειά τους να το σώσουν ή να το προστατεύσουν.
Μέσα από μια σειρά ανταγωνιστικές, καταιγιστικές και κυρίως αμείλικτες αντιπαραθέσεις ξεδιπλώνεται με ειλικρινή συγκίνηση το υπαρξιακό – παρακλητικό ημερολόγιο ενός εγκαταλελειμμένου σκύλου. Από την άλλη μεριά, η σκηνοθέτις Μελίνα Σκούφου είχε μια οξυδερκή σκηνική επινόηση: να προστεθούν καθαροί κανόνες σε συγκεκριμένες σκηνές της παράστασης στις οποίες παρεμβάλλεται εμπνευσμένα το καταναλωτικο-εμπορικό life style πειθαναγκασμού ενός τηλεπαιχνιδιού υψηλής τηλεθέασης.
Η υπόθεση μοιάζει να λαμβάνει χώρα σε ένα δυστοπικό μέλλον, όπου οι τηλεθεατές συμμετέχουν με την ψήφο τους σε ένα τηλεοπτικό γεγονός, στο οποίο παρακολουθούν την τραγική ζωή ενός σκύλου. Η ιδέα της αντίστροφης μέτρησης βοήθησε στη δημιουργία μιας ονειρικής – υπερβατικής ατμόσφαιρας, με την τηλεπαρουσιάστρια να δείχνει σαν να παίρνει θέση στα συμβάντα.
Οι ελληνικοί μύθοι, οι ρωμαϊκές μονομαχίες, οι σύγχρονοι πόλεμοι μοιάζουν να αντικατοπτρίζονται στην παράσταση, που -εκτός από έναν ύμνο στα ζώα- αποτελεί και μια φρέσκια σάτιρα των ριάλιτι εκπομπών. Το τηλεπαιχνίδι είναι στην ουσία ένας αντιπερισπασμός για το κοινό, που προσηλωμένο στην τηλεοπτική ανοησία ξεχνιέται και αφήνει κατά μέρος τα πραγματικά προβλήματά του. Και αυτό σίγουρα μας θυμίζει κάτι.
Μια παράσταση σκηνοθεστημένη από τη Μελίνα Σκούφου με δράση, ρυθμό, φιλοζωικό πνεύμα και συναίσθημα. Παράσταση που συνδυάζει τεχνικές σωματικού θεάτρου, σύγχρονου χορού, οπερατικού τραγουδιού και σύγχρονου φλάουτου. Μια πολυδιάστατη θεώρηση, όπως ακριβώς και το όνομα της ομάδας «3D».
Περιμένουμε την ολοκληρωμένη επανάληψή της με τη νέα σεζόν. Αρχίζοντας ίσως από την 4η Οκτωβρίου που έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ζώων.
* Το “DogGame” παρουσιάστηκε το Σάββατο 27 Ιουνίου στις 20:45 και την Κυριακή 28 Ιουνίου στις 22.00 στο Off Off Athens του θεάτρου “Επί Κολωνώ”.
Συντελεστές
Θεατρική Ομάδα 3D
Κείμενα: Ολίβια-Λήδα Καλούδη
Performance: Ολίβια-Λήδα Καλούδη
Μουσική ερμηνεία: Ολίβια-Λήδα Καλούδη
Σκηνοθεσία: Μελίνα Σκούφου
Χορογραφία: Ολίβια-Λήδα Καλούδη
Επιμέλεια Κίνησης: Ελίνα Λογαρίδου
Σκηνικά/ Κοστούμια/ Video: 3D
Φωτισμοί: Χρύσα Δαδίτσου
Ερμηνεία: Ολίβια-Λήδα Καλούδη
* Το trailer της παράστασης: https://www.youtube.com/watch?v=SlD-USqDmW4
* Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά
H Διεθνής Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων (1978)
Άρθρo Πρώτo Όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης.
Άρθρο Δεύτερο 1. Ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου. 2. Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και δεν μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Αντίθετα, οφείλει να χρησιμοποιεί τις γνώσεις για το καλό των ζώων. 3. Κάθε ζώο δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο.
Άρθρο Τρίτο 1. Κανένα ζώο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά. 2. Αν η θανάτωση ενός ζώου θεωρηθεί υποχρεωτική πρέπει να γίνει στιγμιαία, ανώδυνα και χωρίς καμιά πρόκληση αγωνίας του ζώου.
Άρθρο Τέταρτο 1. Κάθε ζώο δικαιούται να ζήσει στο φυσικό του χώρο (γη, θάλασσα, αέρας) και να αναπαράγεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους. 2. Η στέρηση ελευθερίας του ζώου ακόμη κι αν γίνεται για μορφωτικούς σκοπούς είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη δικαιωμάτων αυτού.
Άρθρο Πέμπτο 1. Κάθε ζώο που από παράδοση θεωρείται κατοικίδιο δικαιούται να ζήσει με το ρυθμό και τις συνθήκες ζωής και ελευθερίας που αντιστοιχούν στο είδος του. 2. Η διαφοροποίηση αυτών των συνθηκών από τον άνθρωπο έχει σκοπούς κερδοσκοπικούς και είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη.
Άρθρο Έκτο 1. Κάθε ζώο που αποτελεί σύντροφο του ανθρώπου έχει δικαίωμα διάρκειας ζωής ανάλογης με τη φυσική του μακροβιότητα. 2. Η εγκατάλειψη ενός ζώου θεωρείται πράξη απάνθρωπη και εξευτελιστική.
Άρθρο Έβδομο Αναφορικά με τα ζώα που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο, η διάρκεια και η ένταση δουλειάς πρέπει να είναι σε λογικά πλαίσια, η διατροφή τους ικανοποιητική και η ανάπαυσή τους υποχρεωτική.
Άρθρο Όγδοο 1. Οποιοσδήποτε πειραματισμός πάνω στα ζώα, ιατρικός, επιστημονικός, κλπ. αντιτίθεται προς τα δικαιώματα των ζώων, εφόσον προκαλεί πόνο σωματικό ή ψυχικό. 2. Πρέπει να επιδιώκεται η αντικατάσταση του πειραματισμού πάνω στα ζώα από άλλες υπάρχουσες τεχνικές.
Άρθρο Ένατο Τα ζώα που εκτρέφονται για τη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να στεγάζονται, να τρέφονται, να μετακινούνται και να θανατώνονται χωρίς πρόκληση πόνου και αγωνίας.
Άρθρο Δέκατο 1. Απαγορεύεται η εκμετάλλευση των ζώων για τη διασκέδαση των ανθρώπων. 2. Η έκθεση ζώου και τα θεάματα που χρησιμοποιούν ζώα αποτελούν καταστρατήγηση της αξιοπρέπειας και του σεβασμού προς τη ζωή του ζώου.
Άρθρο Ενδέκατο Κάθε πράξη που χωρίς λόγο προκαλεί θάνατο ζώου είναι βιοκτονία, είναι έγκλημα απέναντι στη ζωή.
Άρθρο Δωδέκατο 1. Κάθε πράξη που προκαλεί θάνατο μεγάλου αριθμού άγριων ζώων αποτελεί “γενοκτονία”, έγκλημα απέναντι στο είδος. 2. Η μόλυνση και οποιαδήποτε καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος οδηγούν στη γενοκτονία.
Άρθρο Δέκατο Τρίτο 1. Σεβασμός επιβάλλεται ακόμη και στο νεκρό ζώο. 2. Κάθε σκηνή βίας στην τηλεόραση και το σινεμά, με θύματα ζώα πρέπει να απαγορευτεί και μόνο οι σκηνές που έχουν σκοπό να ενημερώσουν για τα δικαιώματα των ζώων οφείλουν να προβάλλονται.
Άρθρο Δέκατο Τέταρτο 1. Οι οργανισμοί προστασίας και προάσπισης των ζώων πρέπει να αντιπροσωπεύονται από κάθε κυβέρνηση. 2. Τα δικαιώματα του ζώου πρέπει να κατοχυρωθούν από τους νόμους, όπως ακριβώς και τα δικαιώματα του ανθρώπου.
Διεθνής Ένωση Δικαιωμάτων των Ζώων – Παρίσι 1978
