Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Ποιο ρόλο παίζει η αλήθεια και ποιο το ψέμα σε μια σχέση; Ελέγχουμε τα αισθήματά μας ή αυτά διεισδύουν ύπουλα και ανεξέλεγκτα μπλέκοντας τα πάντα; Πώς ορίζεται η διαφορά ανάμεσα στο αληθινό συναίσθημα και τον εγωισμό;
Ο Ιωσήφ Βαρδάκης υπογράφει τη νέα του σκηνοθετική δουλειά και συνεργάζεται με τη Square Theatre Company στο θεατρικό ανέβασμα του “Closer”, του διάσημου έργου του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα Patrick Marber σε μετάφραση Θωμά Μοσχόπουλου.
Η αξιοθαύμαστη χημεία μεταξύ των μελών της Square Theatre Company, οι εναλλασσόμενοι, διακεκομμένοι, οξείς, κοφτοί και σύντομοι διάλογοι, καθώς και η ολοκληρωτική απογύμνωση της ψυχολογίας των ηρώων κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον στην παράσταση, που παρουσιάζεται στο θέατρο «104».
Τέσσερις ξεχωριστοί ηθοποιοί που δεν φοβούνται να τσαλακώσουν την εικόνα τους και ο σκηνοθέτης τους υφαίνουν έναν αριστοτεχνικό προβληματισμό πάνω στα προσωπεία των ανθρώπινων σχέσεων. Πάνω στο κατά πόσον επιζητούμε την ειλικρίνεια, αλλά πόσο έχουμε ανάγκη, τελικά, την ψευδαίσθηση και πόσο εύκολα παραδινόμαστε σε αυτή. Η παράσταση καταδύεται κυριολεκτικά σε έναν ωκεανό συναισθηματικών εμμονών, παγίδων και απαιτήσεων. Τα δήθεν, τα “πρέπει”, οι κανόνες, τα στεγανά και οι ηθικές πάνε περίπατο και η πραγματικότητα αντιμετωπίζεται κατάματα.
H υπόθεση εξελίσσεται στο Λονδίνο κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και αναφέρεται στην τυχαία και συμπτωματική γνωριμία τεσσάρων αγνώστων οι οποίοι μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών καταφέρνουν να εμπλακούν σ’ ένα απελπισμένο ερωτικό παιχνίδι απ’ το οποίο κανείς δε βγαίνει αλώβητος. O Νταν, γύρω στα τριάντα, εμφανίσιμος αλλά μάλλον μέτριος δημοσιογράφος, κρατά τη στήλη των νεκρολογιών σε μία εφημερίδα του Λονδίνου. Γνωρίζει τη νεαρή Άλις που μόλις έχει έρθει από τη Νέα Υόρκη. Είναι μία νεαρή, λεπτοφτιαγμένη κοπέλα η οποία πέφτει θύμα ατυχήματος που την αφήνει αναίσθητη στη μέση του δρόμου. Ο Νταν σπεύδει να τη μεταφέρει στο νοσοκομείο. Ο έρωτας είναι αμοιβαίος και κεραυνοβόλος. Ένα χρόνο αργότερα, o Νταν ετοιμάζεται να εκδώσει το βιβλίο του για τη ζωή με την Άλις, η οποία πια μένει μαζί του. Στο φωτογραφικό στούντιο της Αμερικανίδας Άννας, ποζάρει για το εσώφυλλο του βιβλίου του. Η γοητευτική, μυστηριώδης φωτογράφος προσπαθεί να αποθαρρύνει το φλερτ του Νταν, οι δυο τους όμως έρχονται περισσότερο κοντά από ό, τι θα έπρεπε. Χωρίς, βέβαια, να έχει πετύχει το στόχο του, ο Νταν εμφανίζεται σε ένα ερωτικό chatroom με το ψευδώνυμο “Άννα” και κλείνει ραντεβού με έναν άγνωστό του γιατρό – δερματολόγο, τον Λάρι, o οποίος γρήγορα πείθεται πως βρήκε την ιδανική γυναίκα στις φιλήδονες υποσχέσεις της “Άννας”. Οι δυο τους θα συναντηθούν… προσχεδιασμένα αλλά και… τυχαία στο ανήλιο ενυδρείο που περνά τα μεσημέρια της η Άννα. Αρέσουν ο ένας στον άλλον, κάνουν σχέση, παντρεύονται. Έπειτα από καιρό θα προκύψουν υποψίες ότι η Άννα έχει ερωτικές σχέσεις με τον Νταν. Είναι πλέον θέμα χρόνου να σχηματιστεί το επικίνδυνο ερωτικό κουαρτέτο. Όταν αρχίζουν να επιζητούν την αλήθεια, όταν αρχίζουν και οι τέσσερις να ψάχνουν μέσα τους, οι σχέσεις τους μοιραία οδηγούνται στη φθορά, οι μάσκες πέφτουν και οι ίδιοι μένουν γυμνοί και ευάλωτοι δίχως καμία θωράκιση.
Το “Closer” είναι ένα δράμα σχέσεων και διαλόγων. Ένα έργο σύγχρονο και τολμηρό. Απρόσμενα αποκαλυπτικό, ξετρυπώνει μυστικά καταχωνιασμένα στις βαθύτερες και σκοτεινότερες κρυψώνες του εσώτερου εαυτού των ρόλων. Στην ουσία πρόκειται για το καλομελετημένο ψυχογράφημα μίας ομάδας ανθρώπων που αδυνατούν να αντιληφθούν αυτό που πραγματικά τους λείπει, αρνούνται ωστόσο και να πάψουν να δοκιμάζουν ξανά και ξανά, μέχρι να αισθανθούν ότι το έχουν κατακτήσει. Ψάχνουν, αναρωτιούνται και πειραματίζονται. Είναι η ιστορία δύο ζευγαριών που διαλύονται και ανταλλάσσουν θέσεις, μόνο για να επιστρέψουν σε αυτό που αμφισβήτησαν και να το εγκαταλείψουν για άλλη μία φορά. Είναι αδύνατον μην τους μισήσεις, να μην τους λυπηθείς αλλά και να μην τους αγαπήσεις για την απόγνωσή τους. Είναι σημαντικό το πώς μεγεθύνονται αλλά και πώς σμικρύνονται σε δύναμη και κουράγιο αυτοί οι χαρακτήρες από σκηνή σε σκηνή. Τέσσερα πρόσωπα, αυτάρεσκα, ανήσυχα και ανασφαλή, που βρίσκονται σε “διαρκή πόλεμο” μεταξύ τους. Δεν ξαναγυρνούν ποτέ ίδια από εκεί που ξεκίνησαν.
«Ο έρωτας είναι τυφλός και οι ερωτευμένοι δεν βλέπουν τι χαριτωμένες ανοησίες κάνουν», λέει ο Σαίξπηρ. Οι άνθρωποι εξαιτίας του έρωτα έρχονται στην πιο ανελέητη σύγκρουση, φτάνουν ακόμα και να αυτοτιμωρηθούν μόνο και μόνο για την ανικανότητά τους να τον ζήσουν.
«Η αγάπη και το σεξ είναι σαν την πολιτική. Δεν έχει σημασία το τι λες ή τι εννοείς αλλά το τι κάνεις. Οι πράξεις είναι εκείνες που μετράνε…», συνοψίζει ο συγγραφέας του Patrick Marber. Γράφει δε ένα έργο παθιασμένα δυνατό, με κοφτερές σαν ξυράφι στιχομυθίες και μνημειώδεις ατάκες. Με έντονη τη συναισθηματική τριβή μεταξύ των πρωταγωνιστών και μεθυστικό τον άτακτο ερωτισμό που αποπνέει.
«Το σεξ είναι ένας από τους εννιά λόγους για να ξαναγεννηθεί κάποιος. Οι άλλοι οκτώ δεν έχουν σημασία», έγραφε ο Χένρι Μίλερ. Ίσως γι’ αυτό οι ήρωες το επιζητούν, το απαιτούν και το διεκδικούν. Η σκηνή στο στριπτιζάδικο θα καταχωριστεί στη μνήμη σας ως μια από τις πιο αισθησιακές που έχετε δει. Η δε ηλεκτρονική συνομιλία του Νταν ως «Άννα» με τον Λάρι είναι τόσο πραγματική και φυσική, που μάλλον σε πολλούς θεατές κάτι θα θυμίσει.
Το έργο σαν δομή, υιοθετεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μοτίβο σύμφωνα με το οποίο η κάθε σκηνή έχει σχεδόν πάντα χρονική διαφορά ετών με την προηγούμενή της κι έτσι διατηρεί την ένταση αμείωτη, αφηγούμενη τις σχέσεις -και εστιάζοντας βασικά στην αποσυναρμολόγησή τους- ενός ερωτικού τετραγώνου. Ανατέμνει επίσης με τον πιο ωμό και κυνικό τρόπο τα θέματα της ερωτικής έλξης, της απιστίας και των διαπροσωπικών σχέσεων, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο επώδυνο και ουτοπικό ταυτόχρονα από την πίστη και την αλήθεια στις ερωτικές σχέσεις ενός ζευγαριού. Λαγνεία, αδυναμία αντίστασης στην ερωτική πρόσκληση ή πρόκληση, απιστία, ματαιότητα και ματαιοδοξία, ενοχές, οίκτος, εγωισμός, εκδίκηση, ταπείνωση, απόρριψη, εγκατάλειψη, συναισθήματα που πληγώνουν ανεπανόρθωτα τις καρδιές αλλά και την εμπιστοσύνη σε μια σχέση. Συναισθήματα ανθρώπινα και αναπόφευκτα!
Το γεγονός ότι τους ρόλους αυτών των αυτοκαταστροφικών, εγκλωβισμένων χαρακτήρων, που παλεύουν με τις ανεπάρκειές τους, αναλαμβάνουν τέσσερις νέοι και έξοχοι ηθοποιοί μας, κάνει το εγχείρημα του «Closer» εξαιρετικά ελκυστικό.
Οι Αργύρης Θανάσουλας, Γιάννης Λασπιάς, Δάφνη Μανούσου, Ιωάννα Σταυροπούλου είναι ερμηνευτικά από τους πιο ικανούς και επαρκείς ηθοποιούς για να υποδυθούν ρόλους απόλυτης εξιλέωσης. Δεν είναι τυποποιημένοι, δημιουργούν προσωπικότητες ολοκληρωμένες και ανεβάζουν ψηλά τον πήχη στην κλίμακα καταστάσεων και συναισθημάτων που μπορούν να αποδώσουν πειστικά.
Ο Αργύρης Θανάσουλας παίζει με σκηνική οξύνοια και εύφορο χιούμορ. Ο Γιάννης Λασπιάς είναι ανεπιτήδευτος, θαυμάσια αφαιρετικός και υπαινικτικός. Η Δάφνη Μανούσου είναι αισθαντική, στοχαστική και φινετσάτη. Η Ιωάννα Σταυροπούλου έχει νεύρο, παλμό, κομψότητα και τσαγανό.
Η σκηνοθεσία του Ιωσήφ Βαρδάκη έγινε με βιτριολική γραφή και κινηματογραφικούς ρυθμούς. Η ροή δεν χρονοτριβεί με περιττές λεπτομέρειες. Προχωρά γρήγορα. Αναλύει μόνο τα σημαντικά και το κάνει με πάρα πολύ πετυχημένο τρόπο. Τον ίδιο δρόμο ακολουθούν και τα σκηνικά του Παντελή Ξηροχειμώνα. Είναι λειτουργικότατα και όσο πρέπει απέριττα. Τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα εξόχως ταιριαστά. Ιδιαίτερα τα απαιτητικά κοστούμια που φορά η Άλις είναι μια δύσκολη δουλειά που η ενδυματολόγος έφερε εις πέρας με τη δέουσα ικανότητα. Ιδανικά ρέουσα η μετάφραση του Θωμά Μοσχόπουλου και με σωστή προσέγγιση η μουσική του Γιάννη Αναγνωστάτου – Λόλεκ. Ιδιαιτέρως προσεγμένη και η επιμέλεια κίνησης από την Όλγα Σπυράκη.
Προτείνω την παράσταση σε όσους έχουν καταφέρει να έρθουν αντιμέτωποι με τη σκέψη τους, τις αδυναμίες τους, τα πάθη τους και τον εαυτό τους και έχουν βγει δυνατότεροι.
“Closer”: ένα έργο σκληρό και τρυφερό μαζί όπως και οι ήρωές του, οι οποίοι επιδιώκουν απεγνωσμένα ν’ αγαπήσουν και ν’ αγαπηθούν αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο.
* Το “Closer” είναι από τα πιο γνωστά έργα του σύγχρονου δραματουργικού ρεπερτορίου. Έχει ανέβει τρεις φορές στην Ελλάδα. Ο Θωμάς Μοσχόπουλος το σκηνοθέτησε πρώτος στην θέατρο “Αμόρε” ως “Τόσο Κοντά”. Ο ίδιος υπέγραψε και τη μετάφραση. Ακολούθησε ο Σταμάτης Φασουλής, ο οποίος επέλεξε τον τίτλο “Εξ Επαφής” και αργότερα ο Γιώργος Κιμούλης. Επίσης μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη, διασκευασμένο σε σενάριο από τον ίδιο τον Patrick Marber και με καστ που περιελάμβανε δύο Βρετανούς και δύο Αμερικανίδες ηθοποιούς: Τζούλια Ρόμπερτ, Τζουντ Λο, Κλάιβ Όουεν και Νάταλι Πόρτμαν. Η ταινία γνώρισε μεγάλη εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία!
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βαρδάκης
Μετάφραση: Θωμάς Μοσχόπουλος
Μουσική: Γιάννης Αναγνωστάτος – Λόλεκ
Σκηνογραφία – visual arts: Παντελής Ξηροχειμώνας
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Επιμέλεια Κίνησης: Όλγα Σπυράκη
Βοηθός σκηνοθέτη: Ειρήνη Καλλιανίδου
Φωτογραφίες: Στράτος Προύσαλης
Επεξεργασία φωτογραφιών – σχεδιασμός αφίσας, teaser: Παντελής Ξηροχειμώνας
Ερμηνεύουν με αλφαβητική σειρά οι: Αργύρης Θανάσουλας, Γιάννης Λασπιάς, Δάφνη Μανούσου, Ιωάννα Σταυροπούλου
Πληροφορίες
“Closer”
του Patrick Marber
Kάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21.15
Τιμή εισιτηρίου γενική είσοδος 12 ευρώ – φοιτητικό/ανέργων 10 ευρώ
Διάρκεια παράστασης: 110’ χωρίς διάλειμμα
104-Κεντρική Σκηνή
Tηλ. κρατήσεων 2103455020-6940290312
www.104.gr
www.facebook.com/theatre104
www.squaretheatrecompany.com
https://www.facebook.com/SquareTheatreCompany
https://www.facebook.com/pages/Closer-στο-Θέατρο-104
Teaser παράστασης
https://www.youtube.com/watch?v=W6ImupMzJHc
Προβολή-Επικοινωνία Παράστασης για τη Square Theatre Company: Γκέλλυ Σαρηγιάννη
