Εξαιρετικό “Χώμα” ποτισμένο… ντροπή

Πάνω: Γιώργος Μπινιάρης, Μαρία Αιγινίτου, Όλγα Τουρνάκη, Τάνια Παλαιολόγου, Ηλίας Καράμπελας, Theo Alexander

 

“…σε κάποιο μέρος της Γης, ή βαθιά μέσα στα μάτια της Μαρίας, κάποιοι άντρες θάβουν ένα σώμα κοντά σ’ ένα δέντρο”.
Την 1η Ιουλίου είδα «Το Χώμα» του José Ramón Fernández, μέσα σε μια γλυκιά σιωπή, σε μια αυλή σχεδόν τελετουργική, φορτωμένη μνήμες και λείψανα ζωής. Το έδαφός της καλυμμένο με άσπρα χαλίκια, η αντηλιά να φωτίζει τον τοίχο, πάνω μου τα κλαδιά μιας αρχαίας συκιάς, μπροστά μου ένα αιωνόβιο κυπαρίσσι κι απέναντί μου ένα μαγεμένο σπίτι του Μεσοπόλεμου.

«Το Χώμα» του José Ramón Fernández, χώμα αδρόσιστο, χώμα εμποτισμένο με έγκλημα, μυρισμένο ενοχή. Ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης ισπανικής δραματουργίας.
Μια ιστορία με στοιχεία θρίλερ, που ξαφνιάζει με την πρωτότυπη φόρμα, την αστυνομική πλοκή και τα αμείλικτα ερωτήματά της. Μια αινιγματική ιστορία για τη γη και τον ουρανό. Ο ουρανός έκρυψε τη βροχή γιατί η γη έκρυψε μέσα της το σώμα ενός νεκρού αγοριού. Ενός αθώου αγοριού.
Η ιστορία του Πόθο και του Μιγκέλ, της Πιλάρ και της Μαρίας και το μεγάλο μυστικό που κρύβουν σ’ ένα μακρινό χωριό

κάπου στην Ανδαλουσία, η ενοχική σιωπή μιας μικρής κοινωνίας, η συγκάλυψη ενός εγκλήματος, η ντροπή και το ψέμα, η τιμωρία και η βία είναι μερικά από τα στοιχεία αυτής της εντυπωσιακής και συγκινητικής ιστορίας, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Η Μαρία επιστρέφει στο πατρικό της σπίτι στο χωριό, έπειτα από δέκα χρόνια απουσίας στην πόλη. Έφυγε γιατί ερωτεύτηκε κι ακολούθησε το μάταιο έρωτά της. Και γιατί ήθελε να ξεχάσει το φόνο ενός αθώου ξένου, που διαπράχτηκε εξαιτίας του αδελφού της, του Μιγκέλ. Η επιστροφή της θα γυρίσει πίσω το χρόνο και θα φέρει στην επιφάνεια μια αποτρόπαιη πράξη ομαδικής ενοχής, που την κάλυψε η απόλυτη μυστικότητα και το χώμα. Το χώμα που περιμένει άνυδρο, δέκα χρόνια τώρα, τη λυτρωτική κάθαρση από τον ουρανό.
Ο κόσμος των ονείρων στην παράσταση συνδέθηκε με την πεζή πραγματικότητα, η φαντασία με την καθημερινότητα και οι αισθήσεις με το νου.

Η σκηνοθέτις Γιολάντα Μαρκοπούλου αιχμαλώτισε όλη την ατμόσφαιρα της ισπανικής επαρχίας και χρωμάτισε με νόημα τις περιρρέουσες τύψεις των ηρώων, οι οποίοι χάνονται, ξεπέφτουν, εξαντλούνται και ξανασηκώνονται. Ο φαρμακωμένος αέρας ενός σπιτιού, που οι αγκαλιές απαγορεύονται και η σιγή του έχει την οσμή δηλητηριώδους τσουκνίδας, ήταν διάχυτος στην υπαίθρια σκηνή. Οι ηθοποιοί της παράστασης, έμπειροι και νεότεροι, είχαν εκπληκτική δύναμη και συναρπαστικά χορευτική κίνηση. Πρόσφεραν στο κοινό εξαιρετικές σκηνές καθαρής υποκριτικής, παραμένοντας ωστόσο όσο έπρεπε φειδωλοί, επιδέξια ισορροπημένοι σε μια άψογη συμμετρία μεταξύ τους. Με οικονομία σώματος, μέτρο και ρυθμό έπλασαν στιγμές υποδειγματικά τεταμένης ηρεμίας και συγκινητικής κορύφωσης.  Στα σκηνικά και τα κοστούμια οι αποδεδειγμένα ικανότατοι Αλεξάνδρα Σιάφκου και Αριστοτέλης Καρανάνος υπογράμμισαν την υψηλή αισθητική της παράστασης με απλές και έξυπνες επινοήσεις.

Ο εξαιρετικός μουσικός και συνθέτης Λάμπρος Πηγούνης έγραψε τη δονούμενη μουσική και γέμισε με μαγικούς απόηχους τα κενά.
«Το Χώμα» ήταν φιναλίστ για το βραβείο Tirso de Molina το 1998, ενώ ο συγγραφέας του José Ramón Fernández τιμήθηκε με το Βραβείο Θεάτρου στην Ισπανία το 2011.
Η μετάφραση από τα ισπανικά είναι της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ.
Στο «Χώμα» έπαιζαν οι Όλγα Τουρνάκη, Γιώργος Μπινιάρης, Μαρία Αιγινίτου, Τάνια Παλαιολόγου, ο Barkat Hosseini, ο μικρός Ηλίας Καράμπελας και ο Τheo Alexander (γνωστός από την αμερικανική σειρά «True Blood»).
Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Γιολάντα Μαρκοπούλου, τα σκηνικά και τα κοστούμια η Αλεξάνδρα Σιάφκου και ο Αριστοτέλης Καρανάνος, τον ηχητικό σχεδιασμό και τη μουσική της παράστασης έχει κάνει ο Λάμπρος Πηγούνης, ενώ στην κίνηση των ηθοποιών συνεργάστηκε η Ζωή Χατζηαντωνίου.
Τους σχεδιασμούς των φωτισμών επιμελείται η Ηλέκτρα Περσελή.
Βοηθός σκηνοθέτη: Τζέλλα Χριστοπούλου, βοηθός σκηνογράφου και ενδυματολόγου: Χαρά Κουρταλή. Η παράσταση της Γιολάντας Μαρκοπούλου και της ομάδας του “ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ”, υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ισπανίας και του Ινστιτούτου Θερβάντες, παρουσιάστηκε στην πλατεία Αυδή του Μεταξουργείου.

«Το Χώμα» του José Ramón Fernández (Βραβείο Θεάτρου 2011)
Γιατράκου 2 (πλατεία Αυδή, Μεταξουργείο)
Παραγωγή: POLYPLANITY productions  / www.synergyo.gr

Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή