Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα παραμείνει στην εξουσία για άλλα έξι χρόνια μετά τις εκλογές στη Ρωσία. Ανεξάρτητα από τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης για «εκλογές-φάρσα» και το αξιοσημείωτο κύμα διαμαρτυριών, η συμμετοχή ξεπέρασε το 77%, που αποτελεί ρεκόρ.
Ο 71χρονος Ρώσος πρόεδρος, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία για περίπου ένα τέταρτο του αιώνα, κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερες από 74 εκατομμύρια ψήφους, σύμφωνα με την εκλογική επιτροπή. Αυτό αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 87,97% των ψήφων. «Τώρα είμαστε πιο δυνατοί από ποτέ», είπε ο Πούτιν στην επινίκια ομιλία του.
Αν ολοκληρώσει τη νέα εξαετή θητεία, θα έχει άλλωστε 30 χρόνια αδιάλειπτης εξουσίας. Με απλά λόγια, ο Πούτιν θα έχει ξεπεράσει το ρεκόρ του Ιωσήφ Στάλιν σε μακροζωία στο Κρεμλίνο.
«Αντιμέτωπη με εκείνους που θα ονειρεύονταν ότι θα είναι αδύναμη ή διασπασμένη, η Ρωσία εμφανίζει ένα ενιαίο μέτωπο, μονολιθικό σε σημείο καρικατούρας», γράφει η γαλλική Le Monde.
Τι θα αλλάξει στη Ρωσία;
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα συνεχίσει την πορεία προς τη Σοβιετική Ένωση 2.0. Ο πόλεμος στον οποίο βρίσκεται με τη Δύση μετά την εισβολή στην Ουκρανία, υπαγορεύει πλέον τους δικούς του κανόνες στον Πούτιν.
Οι μάχες στην Ουκρανία θα συνεχιστούν, ο Πούτιν δεν πρόκειται να εκκενώσει τα κατεχόμενα εδάφη. Η Ρωσία έχει αρκετούς στρατιώτες και πυρομαχικά και η βιομηχανία όπλων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Αλλά όλα αυτά κοστίζουν βέβαια χρήματα. Πολλά λεφτά που λείπουν αλλού.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θέλει να μετατρέψει τη Ρωσία σε μια μεγάλη δύναμη με παγκόσμια πολιτική σημασία. Το ερώτημα είναι αν θα αποφύγει τα λάθη που οδήγησαν τελικά στην κατάρρευση της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Θ’ ανθίσει η ρωσική οικονομία και η βιομηχανία καταναλωτικών αγαθών; ‘Η θα αναπτυχθεί μόνο η αμυντική βιομηχανία;
Μέχρι τώρα ο Πούτιν είχε οδηγηθεί στην τελική απόφαση να εισφέρει ρευστότητα στην οικονομία, αντί να περιορίσει τον πληθωρισμό. Τώρα έχει ήδη ανακοινώσει υψηλότερους φόρους. Και οι Ρώσοι θα πρέπει να συνηθίσουν στο γεγονός ότι τα αυτοκίνητα και τα πλυντήριά τους θα προέρχονται από την Κίνα στο μέλλον. Για πολλούς στη Ρωσία υπό τον Πούτιν, ωστόσο, σημαίνει επίσης ότι η πολιτική διαμαρτυρία και η διαφορετικότητα απόψεων θα κατασταλεί ακόμη περισσότερο στο μέλλον.
Η Ρωσία θα πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα, ακόμη και αντιδημοφιλή μέτρα, όπως μια νέα γενική επιστράτευση για τη στρατολόγηση νέων στρατιωτών για τον πόλεμο και για την επιτήρηση των συνόρων. Θέματα που παραμερίστηκαν προσεκτικά κατά την προεκλογική εκστρατεία, αλλά που πιθανότατα θα επανέλθουν στο προσκήνιο, δημιουργώντας δυσαρέσκεια στον κόσμο.
Παράλληλα με τη σύγκρουση στην Ουκρανία, υπάρχουν εντάσεις στα αυτόνομα εδάφη της Γκαγκαουζίας και της Υπερδνειστερίας, όπου κατοικούν πολλοί Ρώσοι από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Υπάρχει ακόμη το ζήτημα των χωρών της Βαλτικής και της Φινλανδίας, που έχει ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, και επομένως με σύνορα που πρέπει να ελεγχθούν. Ο θύλακας του Καλίνινγκραντ επίσης, που γίνεται όλο και περισσότερο δυσπρόσιτος για τους Ρώσους γιατί η Λιθουανία και η Πολωνία απειλούν να κλείσουν τον διάδρομο προς τη Ρωσία.
Άγνωστος Χ
Η οικονομία είναι ο άγνωστος Χ για το μέλλον της χώρας, η οποία δεν έχει δει ακόμη ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των κυρώσεων.
Στην τελευταία ομιλία του πριν από τις εκλογές, ο Πούτιν μίλησε επίσης πολύ για την οικονομία: χρησιμοποιώντας ευφάνταστα στοιχεία ανακοίνωσε ότι η Ρωσία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και η πρώτη στην Ευρώπη. Για να δείξει ότι δεν υποφέρει από τις κυρώσεις και ότι εκτός από τη νίκη στο πολεμικό πεδίο, κερδίζει το στοίχημα και στην οικονομία που αναπτύσσεται όντως με ρυθμούς πολύ μεγαλύτερους από την ΕΕ.
Τα δύο πρώτα χρόνια του πολέμου η ρωσική οικονομία άντεξε αρκετά καλά, τον πρώτο χρόνο μάλιστα σημείωσε τρομακτικά κέρδη επειδή η επίδραση των κυρώσεων δεν ήταν ακόμη αισθητή. Τώρα οι Ρώσοι πουλάνε φυσικό αέριο και πετρέλαιο όχι πλέον στην Ευρώπη αλλά στον υπόλοιπο κόσμο (Κίνα, Ινδία), αλλά σε χαμηλότερες τιμές. Τώρα αρχίζουν να υποφέρουν. Δεν είναι καν σαφές σε ποιο βαθμό: θα πρέπει να δούμε πόσο θα επιβαρύνει η οικονομική κρίση το μέλλον της χώρας.
Ο Πούτιν σχεδιάζει να αυξήσει τους φόρους στα υψηλά εισοδήματα, στις ιδιωτικές εταιρείες: προχωρά προς μια νέα εθνικοποίηση της οικονομίας, παρόμοια με εκείνη της σοβιετικής εποχής.
Υπάρχει όμως ακόμη και έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Ο πόλεμος προκάλεσε τρομακτική μείωση του πληθυσμού και έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Η Ρωσία έχει ξαναρχίσει την πολιτική της εργατικής μετανάστευσης, από την Κεντρική Ασία, από τη Νότια Κορέα, από την Αφρική, από την Ινδία. Προσπαθεί να προσελκύσει εργαζομένους: έχει κάνει μια συμφωνία με την Κένυα σύμφωνα με την οποία πρέπει να φτάσουν 10.000 εργαζόμενοι.
Κάθετη δομή εξουσίας
Ο Πούτιν έχει δημιουργήσει μια κάθετη δομή προσελκύοντας όσους ολιγάρχες είναι πρόθυμοι να στηρίξουν το κράτος και διώχνοντας τους άλλους. Έχει ακυρώσει τις περιφερειακές εξουσίες των κάπου 100 περιοχών της Ρωσίας, σταματώντας τις εκλογές των κυβερνητών, οι οποίοι διορίζονται όλοι από το Κρεμλίνο. Έχει καθιερώσει επίσης τη σχέση με την Ορθόδοξη Εκκλησία ως τη δομή που παρέχει την ιδεολογία. Προσπαθεί να αναδημιουργήσει το γεωπολιτικό μεγαλείο της Σοβιετικής Ένωσης, μόνο που αντί για κομμουνιστική ιδεολογία έχει την εθνικιστική-κυριαρχική-ορθόδοξη.
Και φυσικά δεν υπάρχει καμία μορφή διαδικασίας για την προετοιμασία της διαδοχής, όταν πλησιάζει να λήξει η πέμπτη του θητεία το 2030. Θα είναι μόλις 77 ετών, Θεού θέλοντος. Στην Αμερική άλλωστε σήμερα οι δύο υποψήφιοι πρόεδροι είναι μεγαλύτεροί του. Αλλά στη νέα Ρωσία ακόμη και ένας «νέος Πούτιν» μπορεί να έχει άλλο επώνυμο αλλά θα είναι πάντα …Πούτιν.