Του Παναγιώτη Μήλα
Την Τρίτη 27 Αυγούστου 2024 ο Στέφανος Τσιτσιπάς αποκλείστηκε στον 1ο γύρο του US Open από τον Ελληνοαυστραλό Θανάση Κοκκινάκη με 3-1. Ο 26χρονος Τσιτσιπάς είναι 11ος στην παγκόσμια κατάταξη και ο 28χρονος Κοκκινάκης είναι …145ος στην παγκόσμια κατάταξη.
Πλήρης απογοήτευση.
***
Την Παρασκευή 19 Ιουλίου 2024 είδα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου την παράσταση «Πλούτος» του Αριστοφάνη σε μετάφραση – ελεύθερη απόδοση κειμένου και σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα.
Απογοήτευση και εδώ…
Όταν – με φανατισμό – έχεις δει όλες τις δουλειές του Κακλέα από την εποχή της Ομάδας Θέαμα στο Θέατρο Εντοπία, στο Στούντιο Δεξαμενή, στο θέατρο Αβέρωφ, στο θέατρο Κάβα, στο Αμόρε, στο Παγοποιείο του ΦΙΞ, στον Τεχνοχώρο της Οδού Μαυρομιχάλη, αλλά και το “Μην αγγίζεις τον φίλο μου” των Τζον Κένι, Ουίνστον Ντσονα και Άθολ Φούγκαρτ σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα και ερμηνείες από τους Χαΐκ Κασαρτζιάν, Σταμάτη Κυπραίου και Γιάννη Κακλέα τον Οκτώβριο του 1985 στο θέατρο “Αμόρε”, τότε η απογοήτευση είναι πλήρης.
***
Πριν από 40 χρόνια, την Τρίτη 17 Ιουλίου του 1984, στην εφημερίδα «Έθνος», στη σελίδα 27, ο Κάρολος Κουν έλεγε: «Οι πειραματισμοί στα κείμενα των αρχαίων τραγικών πρέπει να είναι τέτοιοι που να μη βλάπτουν τον λόγο».
Στον Πλούτο του Κακλέα οι πειραματισμοί στο κείμενο του Αριστοφάνη κατάφεραν να μετατρέψουν το πλούσιο κείμενο σε πάμπτωχο.
Όταν «με το καλημέρα» της παράστασης ακούς πεζοδρομιακούς επιθετικούς χαρακτηρισμούς, τότε καταλαβαίνεις ότι εδώ δεν έγινε έρευνα για τη μετάφραση και την ελεύθερη απόδοση του κειμένου.
Όταν χρησιμοποιείς φθαρμένη και αποτυχημένη ορολογία πολιτικής διαφήμισης του 2023, τότε καταλαβαίνεις ότι δεν …ίδρωσες τη φανέλα. Μάλιστα όταν χρησιμοποιείς κατ’ επανάληψη αυτή την ορολογία αρχίζεις να πιστεύεις ότι η χρήση της γίνεται μόνο για να χαϊδέψει κάποια αυτιά…
Στην Παράβαση του έργου υπήρχε ως εύρημα η εμφάνιση της καθηγήτριας Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρίας Ευθυμίου. Όμως – στην πρώτη παράσταση της Επιδαύρου – η Παράβαση ατύχησε εις διπλούν:
-Όταν ο Χρεμύλος ζήτησε τη βοήθεια του κοινού η κυρία Μαρία Ευθυμίου ήταν ήδη στην ορχήστρα του αργολικού θεάτρου με το μικρόφωνο στο χέρι και είχε αρχίσει να απευθύνεται στον Χρεμύλο… Δεν υπήρξε η αγωνία και η αναμονή της αναζήτησης. Ίσως έτυχε.
-Επίσης στην Παράβαση το μέγα λάθος ήταν ότι δεν υπήρχε μετάφραση των όσων έλεγε η κυρία Ευθυμίου. Μάλιστα αυτά που έλεγε για τους χορηγούς και τις χορηγίες ήταν μάθημα και θα έπρεπε να είναι γραμμένα με …κεφαλαία γράμματα. Η καθηγήτρια θύμιζε όλες τις λεπτομέρειες του θεσμού της χορηγίας. Λεπτομέρειες που θα ήταν καλό να τις μάθουν όσοι διαμαρτύρονται συχνά, πυκνά κατά των χορηγών…
***
Αυτά τα λίγα…
***
Στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου παρακολούθησα παράσταση για πρώτη φορά το Σάββατο 20 Ιουλίου 1969. Ακριβώς πριν από 55 χρόνια δηλαδή…
Όλα αυτά τα χρόνια λοιπόν στον χαιρετισμό των ηθοποιών πάντα τελευταίος έβγαινε ο πρωταγωνιστής. Τι πιο λογικό. Ποτέ κανείς δεν είχε αλλάξει αυτή την τιμητική συνήθεια.
Και όμως…
Την Παρασκευή 19 Ιουλίου τελευταίοι βγήκαν οι τραγουδιστές της παράστασης. Όχι ο πρωταγωνιστής. Όχι ο Χρεμύλος. Όχι ο Μάνος Βακούσης, που είχε βγει νωρίτερα. Μάλιστα ο κ. Κακλέας μετά τους τραγουδιστές – μέσα στον γενικό χαμό – έσμπρωξε τον Βακούση μπροστά για να σώσει τα άσωστα. Ήδη όμως ο κόσμος είχε αρχίσει να φεύγει…
Πλήρης απογοήτευση και εδώ…
Παρ’ όλα αυτά μπορεί ο «Πλούτος» να ήταν πένης, ήταν όμως τίμιος.
***
Τίμιος επειδή είχε το εξαίρετο έμψυχο υλικό του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος το οποίο μάς χάρισε μοναδικές ερμηνείες, εξαιρετική μουσική και εντυπωσιακό χορό.
*Χορό υπό τη χορογραφική καθοδήγηση της Στεφανίας Σωτηροπούλου και με δυναμικές εκτελέσεις από την Αναστασία Κελέση, τη Στεφανία Σωτηροπούλου, τον Μάριο Χατζηαντώνη και τον Νικόλα Χατζηβασιλειάδη.
*Στο μουσικό μέρος της παράστασης πήραν μέρος οι «Χατζηφραγκέτα», η Nalyssa Green και ο «Τελευταίος Καλεσμένος».
*Έκπληξη αποτέλεσε ο Γιάννης Σύριος (Καρίων) και η Παρέα του: Αναστασία Κελέση, Φαμπρίτσιο Μούτσο, Χριστίνα Μπακαστάθη, Γιάννης Τομάζος, Χρήστος Τσάβος.
*Επιτυχής ήταν επίσης η διάσπαση της Πενίας. Τέσσερις ηθοποιοί ερμήνευσαν την αντίπαλο του Πλούτου. Έτσι χαρήκαμε την Πολυξένη Σπυροπούλου (Πενία 1), τη Χρυσή Μπαχτσεβάνη (Πενία 2), την Άννα Ευθυμίου (Πενία 3) και την Κλειώ Δανάη Οθωναίου (Πενία 4).
*Αξιοπρόσεκτη η ερμηνεία όλων των ηθοποιών του «Πλούτου»: Μαίρη Ανδρέου (Αερόπη), Ελένη Μισχοπούλου (Λυσιμάχη), Δημήτρης Μορφακίδης (Ελπίνωρ), Φωτεινή Τιμοθέου (Λευκοθέα), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Αρτεμίδωρος), Θάνος Φερετζέλης (Φιλοποίμην), Γιάννης Χαρίσης (Θρασύμαχος / Αρχιερέας).
*Στην επιλογή των βασικών συνεργατών του ο Γιάννης Κακλέας με την εμπειρία του πέτυχε απόλυτα. Πέντε στα πέντε.
-Απέδωσε τα μέγιστα η Φαίη Κοκκινοπούλου ως Αρχιδάμια.
-Η Αλεξάνδρα Παλαιολόγου ως Ελπινίκη ήταν η χαρά της γκρίζας διαφήμισης – άλλο ένα κορυφαίο φάουλ στην ελεύθερη απόδοση [μάλλον ελεύθερη πτώση] του κειμένου. Οι διάσημες επώνυμες μάρκες έκαναν παρέλαση.
-Ο Δημήτρης Διακοσάββας ως Κλεώνυμος και ο Αλέξανδρος Ζουριδάκης ως Πλούτος, θύμισαν τους κορυφαίους Έλληνες κωμικούς των καλών ελληνικών ταινιών, εκείνους που προκαλούσαν το γέλιο χωρίς να το εκβιάζουν. Και οι δυο πατούσαν γερά στα πόδια τους. Ήταν πραγματικοί πυλώνες για την επιτυχή έκβαση της παράστασης.
-Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για τον Μάνο Βακούση ο οποίος ως Χρεμύλος κέρδισε τις εντυπώσεις στην πρώτη πρωταγωνιστική του εμφάνιση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
*Όμως ο Γιάννης Κακλέας δεν έκανε πειραματισμούς στην επιλογή των βασικών συντελεστών της παράστασης.
Ασφαλώς είχε στα σκηνικά τον εξαιρετικό Μανόλη Παντελιδάκη. Πραγματικός πλούτος στην ορχήστρα του θεάτρου.
Στα κοστούμια η Ηλένια Δουλαδίρη μάς χάρισε απλόχερα πλούτο χρωμάτων και σχεδίων.
Στη μουσική ο Βάιος Πράπας κράτησε στην κορυφή το ενδιαφέρον των θεατών.
Τέλος στον σχεδιασμό των φωτισμών η Στέλλα Κάλτσου για άλλη μια φορά παρέδωσε μαθήματα ευρηματικότητας και ποιότητας.
Αυτές είναι οι εντυπώσεις μου από τον Πλούτο του Γιάννη Κακλέα. Δυστυχώς τα πολλά θετικά της παράστασης δεν μπόρεσαν να βαρύνουν στην κρίση μου και να διαγράψουν τα όσα αρνητικά ανέφερα στην αρχή του κειμένου…
