17.3 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Άντον Τσέχωφ: Οι καλλιεργημένοι άνθρωποι…

Η υπογραφή του Τσέχωφ

Οι καλλιεργημένοι άνθρωποι σέβονται την ανθρώπινη ατομικότητα και γι’ αυτό είναι πάντοτε συγκαταβατικοί, γελαστοί, ευγενικοί, υποχρεωτικοί.

Δεν χαλούν τον κόσμο για το σφυρί ή για τη γομολάστιχα που χάθηκαν. Δεν αγανακτούν για τους θορύβους ή το κρύο. Δέχονται με καλοσύνη τα χωρατά και την παρουσία ξένων ανθρώπων στο σπιτικό τους. Δεν συμπονούν μονάχα τους κατώτερους, τους αδύναμους και τις γάτες. Πονάει η ψυχή τους και για κείνο που δεν φαίνεται με γυμνό μάτι.

Είναι ντόμπροι και φοβούνται το ψέμα σαν τη φωτιά. Δεν λένε ψέματα ακόμα και για τιποτένια πράγματα. Το ψέμα προσβάλλει εκείνους που το ακούνε και ταπεινώνει στα μάτια τους εκείνους που το λένε. Δεν παίρνουν ποτέ πόζα, στο δρόμο είναι όπως και στο σπίτι τους, δεν ρίχνουν στάχτη στα μάτια του κατώτερού τους.

Δεν είναι φλύαροι και δεν αναγκάζουν τον άλλο να ακούει τις εκμυστηρεύσεις τους όταν δεν τους ρωτάει. Δεν ταπεινώνονται για να κεντήσουν τη συμπόνια του διπλανού. Δεν παίζουν με τις ευαίσθητες χορδές της ψυχής των άλλων για να κερδίζουν σαν αντάλλαγμα αναστεναγμούς και χάδια.

Δεν λένε “εμένα κανείς δεν με καταλαβαίνει”, ούτε “πουλήθηκα για πέντε δεκάρες”, γιατί αυτά δείχνουν πως αποζητάν τις φτηνές εντυπώσεις. Είναι πρόστυχα τερτίπια, ξεθωριασμένα, ψεύτικα. Δεν είναι ματαιόδοξοι. Δεν τους απασχολούν τέτοια ψεύτικα διαμάντια όπως οι γνωριμίες με εξοχότητες.

Όταν κάνουν δουλειά που δεν αξίζει ένα καπίκι, δεν γυρίζουν με χαρτοφύλακα των εκατό ρουβλιών και δεν καμαρώνουν πως τάχα τους άφησαν να μπουν εκεί που δεν επιτρέπουν στους άλλους. Κι ο Κριλώφ ακόμα λέει πως το άδειο βαρέλι ακούγεται πιο πολύ από το γεμάτο.

Αν έχουν ταλέντο, το σέβονται. Θυσιάζουν γι’ αυτό την ησυχία τους, τις γυναίκες, το κρασί, την κοσμική ματαιότητα. Είναι περήφανοι για την αξία τους και έχουν συνείδηση της αποστολής τους. Αηδιάζουν από την ασχήμια και καλλιεργούν μέσα τους την ομορφιά.

Δεν μπορούν να κοιμηθούν με τα ρούχα, δεν μπορούν να βλέπουν στον τοίχο κοριούς, να πατούν σε φτυσιές. Δαμάζουν όσα μπορούν και εξευγενίζουν το ερωτικό ένστικτο. Δεν κατεβάζουν βότκα όπου βρεθούν. Πίνουν μονάχα όταν είναι ελεύθεροι και τους δίνεται ευκαιρία. Γιατί τους χρειάζεται “γερό μυαλό σε γερό κορμί”.

Ο Άντον Τσέχωφ με τη γυναίκα του Όλγα Κνίπερ

Ο συγγραφέας Άντον Τσέχωφ γεννήθηκε το 1860 στο Ταγκανρόνγκ, μια μικρή επαρχιακή πόλη της Ρωσίας.

Γιος παντοπώλη, ήταν το 3ο από 6 παιδιά της οικογένειας. Ο παππούς του ήταν δούλος μα πλούτισε και κατάφερε να εξαγοράσει την ελευθερία της οικογένειάς του, για 700 ρούβλια το κεφάλι. Ειρωνεία! Το 1861 έγινε η χειραφέτηση των δούλων. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός, ωστόσο εξαιρετικά θρησκόληπτος και πολύ αυστηρός με την εκπαίδευση των παιδιών του. Ποθώντας ο γιος του να γίνει πλούσιος τον γράφει στο “Αριστοκρατικό”, σχολείο της πλούσιας Ελληνικής Παροικίας. Το 1875, όταν η οικονομική καταστροφή της οικογένειας γίνεται αναπόφευκτη, ο πατέρας αποφασίζει να δραπετεύσει από τους πιστωτές του στη Μόσχα. Ο Άντον Τσέχωφ μένει πίσω παραπάνω από 3 χρόνια προκειμένου να τελειώσει το σχολείο και συντηρείται με χρήματα που ο ίδιος βγάζει παραδίδοντας μαθήματα κατ’ οίκον. Η μετάβασή του στη Μόσχα, κοντά στην υπόλοιπη οικογένεια, συμπίπτει με την εγγραφή του στην Ιατρική Σχολή. Θα ολοκληρώσει τις σπουδές του με επιτυχία, ενώ παράλληλα γράφει μικρά χιουμοριστικά διηγήματα σε περιοδικά για να ενισχύει οικονομικά την οικογένειά του. Το επάγγελμα του γιατρού θα το εξασκήσει σε όλη του τη ζωή, εργαζόμενος ακούραστα για την καταπολέμηση της χολέρας που μάστιζε εκείνα τα χρόνια την κεντρική Ρωσία. Το 1892, μάλιστα, στο Μελίχοβο της Ουκρανίας όπου εγκαθίσταται εξυπηρετεί ως γιατρός 26 χωριά και 7 εργοστάσια και πολύ συχνά παρέχει τις υπηρεσίες του δωρεάν.

Ο θείος Βάνιας, 1899

Εκτός από γιατρός όμως ο Τσέχωφ είναι και ασθενής! Η φτώχεια των παιδικών και νεανικών του χρόνων θα του κληροδοτήσει τη φυματίωση, που θα τον ταλαιπωρήσει το υπόλοιπο της ζωής του και τελικά θα τον νικήσει στα 44 του χρόνια. Παρά την επίγνωση της ασθένειάς του, ο Τσέχωφ δουλεύει αδιάκοπα συνδυάζοντας με το ίδιο πάθος την ιατρική και την τέχνη. Άλλωστε και η σύζυγος και η ερωμένη του, όπως τις αποκαλούσε, υπηρετούσαν έναν σκοπό, τη θεραπεία του ανθρώπου, στο σώμα και την ψυχή του.

Το ταλέντο του ως συγγραφέα διηγημάτων αναγνωρίστηκε από νωρίς, θεατρικά έργα όμως άρχισε να γράφει σχετικά αργά στην καριέρα του. Τα περισσότερα από τα θεατρικά του έργα είναι σήμερα κοινώς αποδεκτά ως παγκόσμια κλασικά κείμενα. Ωστόσο αυτά δε γνώρισαν την αποδοχή του σύχρονού του κοινού παρά μόνο όταν ο Τσέχωφ συνάντησε τον Στανισλάφσκι και το «Θέατρο Τέχνης της Μόσχας» (1898). Σε συνεργασία με τον Στανισλάφσκι ανεβάζει αρχικά το θρυλικό «Γλάρο» (έργο που σε προηγούμενη παρουσίασή του είχε αποτύχει παταγωδώς). Η συνεργασία αυτή θα σημάνει την αρχή μιας εξαιρετικά επιτυχημένης πορείας του Τσέχωφ. Ακολουθούν “Ο Θείος Βάνια”, “Οι Τρεις Αδελφές” και “Ο Βυσσινόκηπος”. Η ευρεία αναγνώρισή του επισφραγίζεται το 1899 με την εκλογή του ως μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας, θέση από την οποία αργότερα θα παραιτηθεί, διαμαρτυρόμενος για την ακύρωση της εκλογής του Γκόρκι.

Από τη συνεργασία του με το θίασο του Στανισλάφσκι θα προκύψει όμως και ένας γάμος! Ο γάμος του Τσέχωφ με την ηθοποιό του Θεάτρου Τέχνης, Όλγα Κνίπερ.

Τσέχωφ και Τολστόι στη Γιάλτα

Ο Τσέχωφ θα αναγκαστεί να φύγει από τη Ρωσία μετά την πρεμιέρα του «Βυσσινόκηπου» λόγω της επιδείνωσης της υγείας του. Στις 2 Ιουλίου του 1904 ο Τσέχωφ πεθαίνει στη Γερμανία.

Το χιούμορ με το οποίο αντιμετώπιζε τη ζωή θα τον συνοδέψει και στο θάνατό του! Η σορός του μεταφέρεται σ’ ένα βαγόνι με στρείδια! Από λάθος οι παριστάμενοι ακολουθούν έναν άλλο νεκρό στρατιωτικό με τη συνοδεία μπάντας! Θάφτηκε στο κοιμητήρι Νοβοντέβιτσι και πάνω από τον τάφο του γέρνουν τα κλαριά μιας κερασιάς (ο πραγματικός τίτλος του “Βυσσινόκηπου” είναι “Ο Κήπος Με Τις Κερασιές”)!

Το Θέατρο του Τσέχωφ

«Χρειαζόμαστε νέους τρόπους έκφρασης. Χρειαζόμαστε νέους τρόπους, κι αν δεν μπορούμε να τους δημιουργήσουμε καλύτερα να μην κάνουμε τίποτα», λέει ο Τσέχωφ δια στόματος Τρέπλιεβ στο «Γλάρο». Ο Τσέχωφ διαφωνεί με την καθιερωμένη δραματουργική της εποχής του. Τον ενοχλεί η προσήλωση σε μια συγκεκριμένη δομή του δράματος -μια ιστορία που αρχίζει, εξελίσσεται, κορυφώνεται και τελειώνει. «Στη ζωή τα πράγματα δε συμβαίνουν έτσι», δηλώνει. Ο Τσέχωφ προτείνει πράγματι “νέους τρόπους”. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι τα θεατρικά του έργα αναδείχθηκαν μόνο μέσα από τη συνεργασία του με τον Στανισλάφσκι ο οποίος επίσης πρότεινε έναν νέο τρόπο υποκριτικής κι αναπαράστασης των γεγονότων πάνω στη σκηνή.

Το οικογενειακό σπίτι στην Κριμαία

Τα σπουδαιότερα θεατρικά του έργα

Ιβάνοφ
Αρκούδα
Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού
Πλατόνωφ
Πρόταση σε γάμο
Γλάρος
Θείος Βάνια
Τρεις αδελφές
Βυσσινόκηπος

* Στις 17 Ιανουαρίου του 2010 συμπληρώθηκαν 150 χρόνια από τη γέννηση του Αντον Τσέχωφ (1860-1904). Κι όμως το έργο του παραμένει τόσο σύγχρονο… Με ήρωες-σύμβολα, καταστάσεις καθημερινές και φράσεις απλές αλλά βαθιά ποιητικές, ο Τσέχωφ αποτελεί συνώνυμο του Θεάτρου.

Με τον αδελφό του, Νικολάι

Γραμματόσημα προς τιμήν του

Το σπίτι στο Μελίχοβο. Τώρα μουσείο

Η κυρία με το σκυλάκι. Γλυπτό εμπνευσμένο από το έργο του

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -