Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και η επίδραση του έργου του σε άλλους συγγραφείς, σύγχρονους και μεταγενέστερούς του, στην Ελλάδα και την αλλοδαπή» θα πραγματοποιηθεί στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, στο Κολυμπάρι Χανίων, την Παρασκευή 28, Σάββατο 29 και Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2018.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2018
8.30 Προσέλευση – Εγγραφή των συνέδρων
9.00 Καλωσορίσματα και χαιρετισμοί
9.20 Κήρυξη της έναρξης των εργασιών του συνεδρίου από τον περιφερειάρχη
Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη
Α ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Μιχάλης Ταρουδάκης και Κυριακή Πετράκου
9.30 Μαρία Χατζηαποστόλου, διδάκτωρ ΑΠΘ, επιστημονική συνεργάτις της
Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης “Νίκος Καζαντζάκης: Ακροβάτης πάνω
από το χάος και πουλί πάνω από την άβυσσο»
9.50 Μιχαήλ Πασχάλης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης “Ο
Πρεβελάκης ως ‘μετενσάρκωση’ του Καζαντζάκη»
10.10 Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης, διδάκτωρ Ιστορίας, διδάσκων ( Ε. ΔΙ. Π.) στο
Πανεπιστήμιο Κρήτης» Νίκος Καζαντζάκης, Παντελής Πρεβελάκης: η
αλληλεπίδραση δύο μεγάλων λογοτεχνών»
10.30 Σπύρος Κατσαραπίδης, φιλόλογος, ερευνητής “Παντελή Πρεβελάκη ‘Η
τραγωδία του Λαζάρου’. Καζαντζακικά πρότυπα, προσωπεία και
διακείμενα»
10.50 Γιάννης Δημητρακάκης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου
Κρήτης “Απηχώντας τις ιδέες του Νίκου Καζαντζάκη: ο Παναϊτ Ιστράτι
της Ελένης Σαμίου – Καζαντζάκη»
11.10 Συζήτηση
11.30 – 11.50 Διάλειμμα
Β ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Μιχαήλ Πασχάλης και Μαρία Χατζηαποστόλου
11.50 Φάνης Κακριδής, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
“Μίμηση και αντι – μίμηση της μετάφρασης των Ομηρικών Επών από τους
Νίκο Καζαντζάκη και Ιωάννη Κακριδή»
12.10 Αλεξάνδρα Ζερβού, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης “Πολλαπλή
πρόσληψη και πολυεπίπεδη δημιουργία: Η σχέση του Ν. Καζαντζάκη με
το ομηρικό σύμπαν και οι μεταγενέστερες αναγνώσεις της»
12.30 Νικόλαος Παπαδάκης, ιστορικός, φιλόλογος “Η πρόσληψη του
μεταφραστικού έργου του Καζαντζάκη στην εποχή μας: η μετάφραση της
Αινειάδας του Βιργιλίου από τον Κ. Τσιλιμαντό» [ Ταξιδευτής, 2007 ]
12.50 Μαρία Αθανασοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης “Ο Ζορμπάς στην Αμερική: Harry Mark
Petrakis, A Dream of Kings ( 1966)»
13.10 Αμάντα Σκαμάγκα, μεταδιδακτορική ερευνήτρια του ΕΚΠΑ,
διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου “Αναφορά στον
Καζαντζάκη: η επίδραση του έλληνα συγγραφέα στον Luca Gianotti»
13.30 – 13.50 Συζήτηση
Γ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Κωνσταντίνος Ζορμπάς και Ελπινίκη Νικολουδάκη – Σουρή
17.30 Κυριακή Πετράκου, καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών “Αλληλεπιδράσεις ή αλλιώς θεατρική συνομιλία
δύο λογοτεχνών / δραματουργών: Καζαντζάκης και Θεοτοκάς»
17.50 Αναστάσιος Στέφος, διδάκτωρ Φιλολογίας, επίτιμος σχολικός σύμβουλος,
τέως πρόεδρος της ΠΕΦ “Νίκου Καζαντζάκη ‘Νικηφόρος Φωκάς’ –
Άγγελου Τερζάκη ‘Θεοφανώ’»
18.10 Γεωργία Χαριτίδου, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, επίτιμη
διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης “Ο μυθικός Προμηθέας στον
Καζαντζάκη και τον Βρεττάκο»
18.30 Διονυσία Μαργαρίτη, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων “Οι
πολλαπλές μορφές της παρουσίας του Νίκου Καζαντζάκη σε έργα
Νεοελλήνων Λογοτεχνών»
18.50 Σταυρούλα Τσούπρου, καθηγήτρια – σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό
Πανεπιστήμιο “Νίκος Καζαντζάκης – Τάσος Αθανασιάδης: μια σχέση
πολύτροπης και μακρόχρονης μαθητείας»
19.10 – 19.30 Συζήτηση
19.30 19.50 Διάλειμμα
Δ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Ερατοσθένης Καψωμένος και Ζοέλ Λοπινό
19.50 Κώστας Μουτζούρης, DEA ΝΕ Φιλολογίας “Απηχήσεις του
Καζαντζακικού Ζορμπά στην Αγριλιά της Ζοέλ Λοπινό”
20.10 Γιώργος Ποιμενίδης, φιλόλογος, υποψήφιος διδάκτωρ του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης “Καζαντζακική διαβιογραφικότητα στον
Θάνατο του Ζορμπά του Φίλιππου Φιλίππου»
20.30 Μανώλης Στεργιούλης, διδάκτωρ Φιλολογίας, σχολικός σύμβουλος “Ο
Γιάννης Ρίτσος ‘συνομιλεί’ με τον Νίκο Καζαντζάκη»
20.50 Αντώνης Σανουδάκης, επίτιμος καθηγητής Ιστορίας της Π. Α. Ε. Α. Κ.,
συγγραφέας “Η επίδραση του Νίκου Καζαντζάκη στο Λογοτεχνικό
Ηράκλειο του Μεσοπολέμου και στον ποιητή Μηνά Δημάκη»
21.10 – 21.30 Συζήτηση
Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2018
Ε ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Στέλιος Παναγιωτάκης και Αφροδίτη Αθανασοπούλου
9.00 Αταλάντη Μιχελογιαννάκη, διδάκτωρ Φιλολογίας “Ο Νίκος Καζαντζάκης
και η επίδρασή του στο έργο των πρώτων χρόνων της συγγραφέως Μαρίας
Λαμπαδαρίδου – Πόθου»
9.20 Ελπινίκη Νικολουδάκη – Σουρή, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου
Κρήτης, και Πόπη Κωτσάκη, DEA ΝΕ Φιλολογίας “Η παρουσία του
Νίκου Καζαντζάκη στο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη ‘Ο αιώνας των
Λαβυρίνθων’ και στο μυθιστόρημα του Τηλέμαχου Μουδατσάκη ‘Άμφια
της Εταίρας’»
9.40 Ευγενία Περυσινάκη, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης “Η
επίδραση του Νίκου Καζαντζάκη στο έργο του Λευτέρη Αλεξίου»
10.00 Κούλα Γιομελάκη, φιλόλογος “Η επίδραση του Νίκου Καζαντζάκη στο
συγγραφικό έργο του Γιώργη Μανουσάκη»
10.20 Συζήτηση
10.40 – 12.00 Διάλειμμα
ΣΤ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Γεώργιος Σταυρουλάκης και Σταυρούλα Τσούπρου
12.00 Νίκος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου
Κρήτης “Η επίδραση του Νίκου Καζαντζάκη στην ποίηση του
Κώστα Απανωμεριτάκη»
12.20 Αθανασία Ψαρουλάκη, φιλόλογος, επίτιμη λυκειάρχης “Η επίδραση του
Νίκου Καζαντζάκη στο έργο του Αντώνη Σανουδάκη και του Γιώργη
Καράτζη»
12.40 Ευθαλία Μπουκουβάλα, φιλόλογος, ψυχολόγος “Η επίδραση του Νίκου
Καζαντζάκη στο συγγραφικό έργο της Ελένης Σαμίου – Καζαντζάκη»
13.00 Μαρία Πατρελάκη, DEA ΝΕ Φιλολογίας, επίτιμη γυμνασιάρχης “Η
επίδραση του Νίκου Καζαντζάκη στο συγγραφικό έργο του Γιάννη
Μαγκλή»
13.20 Αντωνία Μαλακωνάκη, ΜΑ φιλόλογος “Καζαντζακικά στοιχεία στο
συγγραφικό έργο της Αρτεμισίας Χαριτάκη – Καψωμένου»
13.40 – 14.00 Συζήτηση
Ζ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Νίκος Παπαδογιαννάκης και Ελένη Κωβαίου
17.00 Χαρά Κοσεγιάν, διδάκτωρ Φιλολογίας M. Ed.,σχολική σύμβουλος,
συγγραφέας “Πώς ο συγγραφέας επηρέασε τον Μαραμπού: η επίδραση
του Ν. Καζαντζάκη στον Ν, Καββαδία»
17.20 Χαρούλα Βερίγου, συγγραφέας “Ανιχνεύοντας τη σκέψη και τη γραφή
του Νίκου Καζαντζάκη σε σελίδες της Αλκυόνης Παπαδάκη»
17.40 Βούλα Επιτροπάκη, νομικός, ποιήτρια “Απηχήσεις της σκέψης του
Νίκου Καζαντζάκη στην ποίηση της Βικτωρίας Θεοδώρου και του
Γρηγόρη Γεωργουδάκη»
18.00 Ιωάννα Χαλκιαδάκη, φιλόλογος “Απηχήσεις του έργου του Νίκου
Καζαντζάκη στο συγγραφικό έργο της Χαρούλας Βερίγου (Ζωής Δικταίου)»
18.20 Αφροδίτη Αθανασοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου
Κύπρου “Καζαντζακικές απηχήσεις στο έργο του Λειβαδίτη»
18.40 Συζήτηση
19.00 – 19.20 Διάλειμμα
ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η [Καζαντζάκης και πνευματικοί συνοδοιπόροι]
Προεδρείο: Αθηνά Καβουλάκη και Χριστίνα Βέικου
19.20 Ανθούλα Δανιήλ, διδάκτωρ Φιλολογίας, κριτικός Λογοτεχνίας,
συγγραφέας “‘Δεν ελπίζω τίποτα. Δεν φοβάμαι τίποτα. Είμαι λέφτερος’.
Η συνάντηση του Καζαντζάκη με τον Οδυσσέα Ελύτη»
19.40 Ευαγγελία Δαμουλή – Φίλια, διδάκτωρ Γενικής και Συγκριτικής
Γραμματολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, συγγραφέας “Ο Ν.
Καζαντζάκης και ο Γιώργος Κοτζιούλας στο Άγιο Όρος: μια παράλληλη
πνευματική αναζήτηση»
20.00 Στυλιανή – Άλκηστις Μωυσίδου, ΜΑ φιλόλογος, καθηγήτρια στο
Ελληνικό Σχολείο της Εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου στο Cambridge
“Νίκος Καζαντζάκης – Κ. Π. Καβάφης: Αισθητές αντιθέτως παράλληλοι.
Μία ανθρωπογεωγραφία στις παρυφές του νεοελληνικού αισθητισμού»
20.20 Χριστίνα Βαμβούρη, ΜΑ φιλόλογος, σχολική σύμβουλος φιλολόγων
Δράμας, και Βίκτωρ Καραμπέρας, φιλόλογος “Η πνευματική συγγένεια
του Νίκου Καζαντζάκη με τον Ίωνα Δραγούμη και η ‘συνοδοιπορία’ τους
στα εθνικά θέματα»
20.40 – 21.00 Συζήτηση
Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2018
Θ ΣΥΝΕΔΡΙΑ [Καζαντζάκης και συνοδοιπόροι]
Προεδρείο: Χαρά Κοσεγιάν και Νίκος Δασκαλάκης
10.00 Παναγιώτης Ξηντάρας, διδάκτωρ Φιλολογίας, επίτιμος σχολικός
σύμβουλος “Καζαντζάκης και Ουράνης, αφουγκραστές ταξιδιογράφοι της
μοραΐτικης γης. Το δούναι και το λαβείν τους»
10.20 Αργυρώ Λουλαδάκη, διδάκτωρ Φιλολογίας “Ν. Καζαντζάκης –
Ειρηναίος Γαλανάκης: Δύο συντοπίτες συνοδοιπόροι στον ανήφορο του
Θεού»
10.40 Νίκος Μαθιουδάκης διδάκτωρ Υφογλωσσολογίας, επιστημονικός
σύμβουλος των Εκδόσεων Καζαντζάκη “Η Κωμωδία του Καζαντζάκη (1909) ‘συνδιαλέγεται’ με το Κεκλεισμένων των θυρών του Σαρτρ (1944)
και το Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ (1948)»
11.00 Κατερίνα Μουστακάτου, διδάκτωρ ΝΕ Φιλολογίας του ΕΚΠΑ,
διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου “Ανέκδοτες επιστολές του Ν.
Καζαντζάκη προς Γ. Θεοτοκά»
11.20 Κωνσταντίνος Δημουλάς και ομάδα Εργασίας Ψυχοβιολογικής Έρευνας («Εκ των υστέρων») “Η δύναμη της ψυχής στον Σικελιανό μέσα από την πίστη στον Γήινο Θεό του Καζαντζάκη»
11.40 Θεοδοσία Αργυράκη – Ασαργιωτάκη, εικαστικός, συγγραφέας
“Η ελευθερία της δημιουργίας: Φιλοσοφικές και εικαστικές αναζητήσεις με όχημα το πνεύμα του Ν. Καζαντζάκη»
12.0 Συζήτηση
12.20 – 12.40 Διάλειμμα
Ι ΣΥΝΕΔΡΙΑ [Επιδράσεις που δέχτηκε κ. ά.]
Προεδρείο: Γιάννης Δημητρακάκης και Αντώνης Σανουδάκης
13.00 Χριστίνα Βέικου, φιλόλογος, κοινωνική ανθρωπολόγος, επίτιμη
σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, λέκτωρ του Τμήματος
Ιστορίας και Εθνολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
“‘Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο’ το οδοιπορικό του Καζαντζάκη … Τα
νιτσεϊκά ερείσματα της ‘Αναφοράς στον Γκρέκο’»
13.20 Νεκτάριος – Γεώργιος Κωνσταντινίδης, διδάκτωρ του ΕΚΠΑ, κριτικός
και μεταφραστής θεάτρου “Σόδομα και Γόμορρα: Συγκριτική μελέτη
των θεατρικών έργων του Ζαν Ζιρωντού και του Νίκου Καζαντζάκη»
13.40 Δημήτρης Μιμής, ψυχολόγος “Ψυχαναλυτικές αναζητήσεις στο έργο του
Καζαντζάκη ως πηγή προσωπικής έμπνευσης»
14.00 Φωτεινή Παπαρήγα, διδάκτωρ Γαλλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, και
Νίκος Ι. Χουρδάκης, ψυχολόγος ΜΑ, ΥΔ “Νίκος Καζαντζάκης –
Στέφαν Τσβάιχ. Μία αμφίθυμη (;) σχέση στην περιρρέουσα εποχή του
Μεσοπολέμου»
14.20 Θωμάς Καραγκιοζόπουλος, ΜΑ φιλόλογος “Ποιητικό ίχνος
αλληλοεπηρεασμού: Ο Άγγελος Σικελιανός για τον Νίκο Καζαντζάκη»
14.40 Συζήτηση
15.00 Απολογισμός
15.15 (Απο) Χαιρετισμοί
Οργανωτική Επιτροπή
1. (πρόεδρος) Κώστας Μουτζούρης, πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας
2. (πρόεδρος) Κωνσταντίνος Ζορμπάς, γενικός διευθυντής της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης
3. (αντιπρόεδρος) Νίκος Δασκαλάκης, αντιδήμαρχος Πλατανιά
4. (γραμματέας) Ελένη Κωβαίου, γραμματέας του Κε Κρη. Λο, υπεύθυνη των Κλειστών Συλλογών της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κρήτης
5. (ταμίας) Ιωάννης Μουντογιαννάκης, βιβλιοθηκονόμος της ΟΑΚ
6. Πολυχρόνης Σημαντηράκης, δημοτικός σύμβουλος, πρόεδρος ΝΠΔΔ του Δήμου Πλατανιά
7. Γεώργιος Σταυρουλάκης, καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης
8. Αρχόντισσα Παπαδερού, φιλόλογος, αντιπρόεδρος της Ιστορικής, Λαογραφικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Κρήτης
9. Νίκος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνης
10. Αθηνά Καβουλάκη, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης
11. Σταμάτης Αποστολάκης, δάσκαλος, λαογράφος
12. Βασίλης Χαρωνίτης, δάσκαλος, συγγραφέας
Επιστημονική Επιτροπή
1. (πρόεδρος) Φάνης Κακριδής, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
2. Σταμάτης Φιλιππίδης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
3. Μιχαήλ Πασχάλης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
4. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, ομότιμος καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
5. Ελπινίκη Νικολουδάκη, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης
6. Γιώργος Ανδρειωμένος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
7. Αφροδίτη Αθανασοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κύπρου
8. Γιάννης Δημητρακάκης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
9. Μαρία Χατζηαποστόλου, διδάκτωρ Θεολογίας, επιστημονική συνεργάτις της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης
Τιμητική Επιτροπή
1. Σεβασμιώτατος αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος Αθανασιάδης
2. Σεβασμιώτατος μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος Ανδρονικάκης
3. Σταύρος Αρναουτάκης, περιφερειάρχης Κρήτης
4. Απόστολος Βουλγαράκης, αντιπεριφερειάρχης Χανίων
5. Ιωάννης Μαλανδράκης, δήμαρχος Πλατανιά
6. Μαρία Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη, γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού
7. Ευάγγελος Διαμαντόπουλος, πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης
8. Οδυσσέας Ζώρας, πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης
9. Μιχάλης Ταρουδάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρόεδρος του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη
10. Peter Bien, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ντάρτμουθ των ΗΠΑ
11. Roderick Beaton, ομότιμος καθηγητής στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου
12. Θεοχάρης Δετοράκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
13. Γρηγόρης Σηφάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
14. Ερατοσθένης Καψωμένος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
15. Αλέξανδρος Παπαδερός, Δρ. Φιλοσ., τέως γενικός διευθυντής της ΟΑΚ
16. Βικτωρία Θεοδώρου, ποιήτρια
Γραμματεία
1. Ειρήνη Καλφάκη, ΜΑ φιλόλογος
2. Νίκη Μπακατσιά, DEA Φιλολογίας
3. Κασσάνδρα Μπεϊκάκη, ΜΑ φιλόλογος
4. Νανά Χαλκιαδάκη, φιλόλογος
5. Αντωνία Μαλακωνάκη, ΜΑ φιλόλογος
6. Μανόλης Μπουρδάκης, δημοτικός σύμβουλος Πλατανιά
7. Νίκη Στιβανάκη, φιλόλογος
8. Γιάννης Μουντογιαννάκης, υπεύθυνος βιβλιοθήκης της ΟΑΚ
9. Ιωάννα Τζολάκη, γραμματέας της ΟΑΚ
ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ – ΔΗΜΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑ
***
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957). Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, πρωτότοκος γιος του εμποροκτηματία Μιχάλη Καζαντζάκη. Είχε δυο αδερφές. Τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια ως το 1902, οπότε τέλειωσε το Γυμνάσιο, τα πέρασε στο Ηράκλειο με ενδιάμεσα σύντομα διαστήματα παραμονής στον Πειραιά (το 1889 – έναρξη της Κρητικής Επανάστασης- για έξι μήνες) και τη Νάξο (1897-1899 – ο Καζαντζάκης φοίτησε στην εκεί Γαλλική Εμπορική Σχολή). Το 1902 έφυγε για την Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή, από όπου αποφοίτησε το 1906 με άριστα. Το 1906 σημειώθηκαν και οι πρώτες δημοσιεύσεις κειμένων του στο περιοδικό “Πινακοθήκη” με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβανή, με το οποίο εξέδωσε και το πρώτο βιβλίο του “Όφις και κρίνο”, αφιερωμένο στη Γαλάτεια Αλεξίου. Τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στη Μασονική Στοά Αθηνών και έφυγε για σπουδές νομικής στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε και μαθήματα φιλοσοφίας με τον Ανρί Μπεργκσόν. Από το 1907 ως το 1909 έγραψε τα πρώτα θεατρικά του έργα (ανάμεσά τους τα “Ξημερώνει” [έπαινος στον Παντελίδειο Δραματικό Αγώνα] , “Φασγά”, “Ο πρωτομάστορας” [ βραβείο στο Λασσάνειο Δραματικό Αγώνα] ,το μυθιστόρημα “Σπασμένες ψυχές”, καθώς επίσης μελετήματα και δοκίμια, όλα δημοσιευμένα σε περιοδικά της εποχής (“Νουμάς”, “Παναθήναια”). Το 1909 εξέδωσε στο Ηράκλειο την εναίσιμη επί υφηγεσία διατριβή του με τίτλο “Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας”. Το 1910 εγκαταστάθηκε με τη Γαλάτεια στην Αθήνα την οποία παντρεύτηκε τον επόμενο χρόνο στο Ηράκλειο και πήρε μέρος στην ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Ως το 1915 ασχολήθηκε με τη μετάφραση έργων των Μπεργκσόν, Πλάτωνα, Νίτσε, Μπύχνερ, Ντάρβιν και άλλων, στρατεύτηκε εθελοντικά στους βαλκανικούς πολέμους και υπηρέτησε στο γραφείο του Βενιζέλου, έγραψε πέντε αναγνωστικά για το δημοτικό σχολείο με τη Γαλάτεια Αλεξίου (η οποία και τα υπέγραφε) και γνώρισε τον Άγγελο Σικελιανό με τον οποίο ταξίδεψαν στο Άγιο Όρος. Το καλοκαίρι του 1907 προσπάθησε χωρίς επιτυχία να αξιοποιήσει ένα λιγνιτωρυχείο στη Μάνη μαζί με το μεταλλωρύχο Γιώργη Ζορμπά και το φθινόπωρο ταξίδεψε στην Ελβετία, όπου είχε ερωτικό δεσμό με την Ελένη Λαμπρίδου. Το 1919 ανέλαβε δράση υπέρ του επαναπατρισμού των Ελλήνων του Καυκάσου από τη θέση του γενικού διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως και συναντήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο Παρίσι. Τα τρία επόμενα χρόνια ταξίδεψε ανά την Ευρώπη και την Ελλάδα. Πήρε μέρος στο Συνέδριο των Αναμορφωτών της Παιδείας στο Βερολίνο και στο Συνέδριο Σεξουαλικής Παιδαγωγικής στη Δρέσδη, μελέτησε έργα του Φρόυντ, γνωρίστηκε με το Λεό Σεστώβ και έγραψε την Ασκητική. Το 1924, επιστρέφοντας στην Ελλάδα ταξίδεψε στην Ιταλία και γνωρίστηκε στην Αθήνα με την Ελένη Σαμίου. Από τον Οκτώβριο του 1925 ως το Φεβρουάριο του 1926 έμεινε στη Ρωσία ως απεσταλμένος της εφημερίδας “Ελεύθερος Λόγος”. Ακολούθησαν δυο ακόμη ταξίδια του στη Ρωσία, ένα στα τέλη του 1927 μετά από πρόσκληση της Σοβιετικής Κυβέρνησης και ένα από τον Απρίλη του 1928 ως τον Απρίλη του 1929, ενώ με τη δημοσιογραφική του ιδιότητα επισκέφτηκε επίσης την Ιταλία και την Ισπανία (1926, 1932-1933, 1936-1937, 1950), την Αίγυπτο και το Σινά (1927). Το 1926 πήρε διαζύγιο από τη Γαλάτεια και ταξίδεψε με την Ελένη στην Παλαιστίνη και την Κύπρο. Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε στο περιοδικό “Αναγέννηση” το πρώτο δείγμα από την “Οδύσσεια”, που ολοκλήρωσε σε πρώτη γραφή το 1927 στην Αίγινα και εξέδωσε μόλις το Δεκέμβρη του 1938, μετά από εφτά συνολικά γραφές. Το 1928 διώχτηκε δικαστικά με αφορμή τη διοργάνωση συγκέντρωσης για τη Σοβιετική Ένωση μαζί με τον ελληνορουμάνο συγγραφέα Παναΐτ Ιστράτι στο αθηναϊκό θέατρο Αλάμπρα και κατά τη διάρκεια του καλοκαιρινού ταξιδιού του στη Ρωσία συνέχισε να ασχολείται με τη συγγραφή. Τον ίδιο χρόνο έγινε γνωστός στη Γαλλία μέσα από ένα άρθρο του Ιστράτι στο περιοδικό “Monde” . Η σχέση του Καζαντζάκη με τον Ιστράτι διακόπηκε το Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου στη Σοβιετική Ένωση. Συνέχισε να ταξιδεύει με την Ελένη στη Γερμανία, την Τσεχοσλοβακία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιαπωνία, την Κίνα και την Αγγλία με ενδιάμεσες επιστροφές στην Αίγινα (1943-1944) και την Αθήνα (1945 – ίδρυσε τη Σοσιαλιστική Εργατική Ένωση, υπέβαλε υποψηφιότητα στην Ακαδημία Αθηνών, διετέλεσε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση Σοφούλη και παντρεύτηκε την Ελένη) και το 1946 εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, αρχικά στο Παρίσι (λογοτεχνικός σύμβουλος στην έδρα της Ουνέσκο) και στη συνέχεια στην Αντίμπ, από όπου ταξίδεψε στην Ευρώπη. Τον ίδιο χρόνο προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας από κοινού με τον Άγγελο Σικελιανό. Στο διάστημα 1928-1944 εξέδωσε μεταξύ άλλων έργων τα “Τόντα Ράμπα”, “Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας”, “Τερτσίνες”, μια μετάφραση της “Θείας Κωμωδίας” του Δάντη και μια του “Φάουστ Α΄” του Γκαίτε, το “Βραχόκηπο”, την τραγωδία “Μέλισσα”, καθώς και αναμνήσεις από τα ταξίδια του. Στη Γαλλία έγραψε τις “Αδερφοφάδες” και τον “Καπετάν Μιχάλη” και το 1953 ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται”, το οποίο κίνησε τις αντιδράσεις της ελληνικής Εκκλησίας και του Βατικανού. Την ίδια χρονιά νοσηλεύτηκε στο Παρίσι λόγω ανωμαλίας της λέμφου. Το 1954 το μυθιστόρημα “Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά” τιμήθηκε με το βραβείο του καλύτερου ξενόγλωσσου βιβλίου στη Γαλλία. Το 1955 ταξίδεψε στην Αλσατία και συναντήθηκε με τον Άλμπερτ Σβάιτσερ και στο Λουγκάνο. Εκεί ξεκίνησε να γράφει την “Αναφορά στο Γκρέκο”, που εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Το καλοκαίρι του 1956 το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη παρέστησε με επιτυχία τη θεατρική διασκευή του “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” και το 1957 προβλήθηκε στις Κάννες το, επίσης βασισμένο στο προηγούμενο έργο, φιλμ του Ζυλ Ντασσέν, “Εκείνος που πρέπει να πεθάνει”. Ο Καζαντζάκης ήταν παρών στην πρεμιέρα. Το καλοκαίρι ταξίδεψε στην Κίνα και κατά την επιστροφή μέσω Ιαπωνίας εμβολιάστηκε με αποτέλεσμα να προσβληθεί από γάγγραινα. Νοσηλεύτηκε αρχικά στην Κοπεγχάγη και στη συνέχεια στο Φράιμπουργκ, όπου προσβλήθηκε από Ασιατική γρίπη και πέθανε σε ηλικία εβδομήντα τεσσάρων χρόνων. Η σορός του μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο και ενταφιάστηκε στην Τάπια Μαρτινέγκο, κοντά στο ενετικό κάστρο της πόλης. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα λήμματα: Παντελής Πρεβελάκης, “Νίκος Καζαντζάκης· συμβολή στη χρονογραφία του βίου του”, Αθήνα, 1960· Παντελής Πρεβελάκης,”Καζαντζάκης Νίκος”, στο “Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό”, τ. 4, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985· “Νίκος Καζαντζάκης, Το χρονικό μιας δημιουργίας: ανέκδοτη αλληλογραφία Καζαντζάκη-Μαρτινού”, επιμ. Γιώργος Ανεμογιάννης, έκδοση Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, Κρήτη, 1986· Δημήτρης Πλάκας, “Χρονολόγιο Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957)”, περιοδικό “Διαβάζω” τχ. 190, 27.4.1988, σ. 26-33· Αλέξης Ζήρας, “Νίκος Καζαντζάκης” στο “Η μεσοπολεμική πεζογραφία· από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)”, τ. Δ΄, Αθήνα, Σοκόλης, 1992, σ. 126-171· Πάτροκλος Σταύρου, “Νίκος Καζαντζάκης 1883-1957”, περιοδικό “Ελίτροχος”, τχ. 15, Καλοκαίρι 1998, σ.9-19.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών Ε.ΚΕ.ΒΙ.)
