Στα “Μαύρα Μάτια” του Νικίτα Μιχάλκοφ έκανε ένα σύντομο πέρασμα. Ήταν όμως αρκετό για να δείξει πόσο τεράστιος ηθοποιός ήταν. Με αφορμή την εμφάνιση του Κέβιν Σπέισι στην Επίδαυρο με το σαιξπηρικό ρόλο του “Ριχάρδου του Γ'”, σκέφτηκα να φέρω στο προσκήνιο κι έναν άλλο σπουδαίο σαιξπηρικό ηθοποιό. Για τους ιδαλγούς της τέχνης κι όχι μόνον. Ο Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι υπήρξε, κατά γενική ομολογία, ο μεγαλύτερος Άμλετ όλων των εποχών. Ο ηθοποιός που υποχρέωσε τον έτερο μεγάλο Άμλετ, τον Λόρενς Ολίβιε, να υποκλιθεί στην ανωτερότητά του.
Ο “Άμλετ” (1964) του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ θεωρείται η καλύτερη κινηματογραφική μεταφορά του αριστουργήματος του Σαίξπηρ. Συμμετείχαν οι κορυφές των τεχνών και των γραμμάτων της εποχής. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η μετάφραση ήταν του Μπόρις Πάστερνακ και η μουσική του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Κάποιοι κριτικοί κατατάσσουν την ταινία στις δέκα καλύτερες στην ιστορία του κινηματογράφου. Η μνημειακή ερμηνεία του Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι στον πρωταγωνιστικό ρόλο σηματοδότησε την ιστορία της υποκριτικής του 20ου αιώνα.
Αντιμετώπισε τη φράση του Άμλετ “να ζει κανείς ή να μη ζει” ως φιλοσοφικό γρίφο και όχι ως ερώτημα.
Το 1971 ενσάρκωσε τον θείο Βάνια στο ομώνυμο έργο του Τσέχοφ. Σκηνοθέτης του αυτή τη φορά ο Αντρέι Κοντσαλόφσκι. Άνθρωπος του θεάτρου αλλά και μάγος της οθόνης, έπαιξε επίσης πλήθος κινηματογραφικών και θεατρικών ρόλων. Κυρίως κλασικού ρεπερτορίου, όπως Ντοστογιέφσκι, Τσέχοφ, Σαίξπηρ κ.α. Του απονεμήθηκαν πάμπολλες διακρίσεις και αναγνωρίστηκε διεθνώς ως “ιερό τέρας” της τέχνης.
Ιδιαίτερα δημοφιλής στη Ρωσία, γεννήθηκε το 1925 στη μικρή πόλη Tatyanovka, στο Tomsk Region της Σιβηρίας, τότε Σοβιετική Ένωση. Εμφανιζόταν στο θέατρο μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1994. Το κύκνειο άσμα του ήταν ο ρόλος του Σεμπάστιαν Μπαχ.
Και μία λεπτομέρεια, που αφορά την ελληνική ποίηση. Το 1991, σε τιμητική εκδήλωση στη Μόσχα για το έργο του Γιάννη Ρίτσου, διάβασε καίμενο του Έλληνα ποιητή.
Επειδή το DVD της ταινίας “Άμλετ” κυκλοφορεί σε ορισμένα ελληνικά βίντεοκλαμπ, αξίζει τον κόπο να το ψάξετε. Πρόκειται για μεγάλη ταινία και μεγάλη ερμηνεία. Μερικές σκηνές είναι τόσο δυνατές που δεν σβήνουν από το μυαλό. Όπως αυτή που ο Άμλετ με το ξίφος του ορμά να σκοτώσει το βασιλιά. Σίγουρα θα εγγραφεί στη μνήμη σας,
* Στη φωτογραφία πάνω αριστερά, Άμλετ με Οφηλία την Αναστάζια Βερτίνσκαγια. Κάτω, η αφίσα του “Θείου Βάνια”.
