***
Ο Βρετανός Πάτρικ Λη Φέρμορ (που γεννήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου του 1915 στο Λονδίνο) θεωρείται ο μεγαλύτερος ταξιδιωτικός συγγραφέας της εποχής μας και μια θρυλική φυσιογνωμία που συνέδεσε τη ζωή του με την Ελλάδα.
Η Τζόαν Ελίζαμπεθ Ράινερ (1922-2013) υπήρξε μια ακαταπόνητη επαναστάτρια, όταν το 1940 τράβηξε τις εξαιρετικές εκείνες φωτογραφίες από το βομβαρδισμό του Λονδίνου που έμελλε να γίνουν το σύμβολο της ζωής που θα άφηνε αργότερα πίσω της. Στο Κάιρο το 1944 γνώρισε τον Πάτρικ – που τον φώναζε Paddy – ο οποίος σύντομα θα την ακολουθούσε στην Αθήνα.
Στη διάρκεια της ελεύθερης σχέσης που τους ένωνε, η Joan και o Paddy μοιράστηκαν τη ζωή τους, κυρίως στην Ελλάδα, ως εραστές και ως φίλοι. Εκείνη φωτογράφος και εκείνος συγγραφέας, απολάμβαναν ισότιμη αναγνώριση ως καλλιτέχνες.
Ταξίδεψαν μαζί σε όλη την Ελλάδα, προτού τελικά εγκατασταθούν στην Πελοπόννησο – στο όμορφο σπίτι που έχτισαν στην Καρδαμύλη και κληροδότησαν στο Μουσείο Μπενάκη
Οι περιπλανήσεις του Πάτρικ Λη Φέρμορ ξεκινούν από την ηλικία των 18 ετών, το 1933, όταν αντί να ακολουθήσει τη στρατιωτική σταδιοδρομία για την οποία τον προόριζαν, πέρασε τη Μάγχη και ξεκίνησε να διασχίσει την Ευρώπη με τα πόδια, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη.
Υποκινημένος από την ασίγαστη περιέργειά του για τον κόσμο, πραγματοποίησε αυτό το μυθικό κατόρθωμα, περνώντας από διάφορες δοκιμασίες. Έφτασε στην Κωνσταντινούπολη την Πρωτοχρονιά του 1935. Από εκεί πέρασε στην Ελλάδα, έμεινε στον Άθω και ταξίδεψε στην Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα μαθαίνοντας τα ήθη και τη γλώσσα της χώρας που έμελλε να γίνει δεύτερη πατρίδα του.
Όταν κηρύχθηκε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος επέστρεψε στην Αγγλία και κατατάχθηκε στην Ιρλανδική Φρουρά και στη συνέχεια, λόγω της γνώσης του των ελληνικών, τοποθετήθηκε ως σύνδεσμος-αξιωματικός στον Ελληνικό Στρατό. Με την κατάρρευση του Αλβανικού Μετώπου βρέθηκε στην Κρήτη.
Εκεί, μεταμφιεσμένος σε βοσκό, έζησε δύο χρόνια στα βουνά, οργανώνοντας τον αγώνα των ανταρτών. Ηγήθηκε της ομάδας που απήγαγε τον Γερμανό διοικητή, τον στρατηγό Κράιπε.
Από τότε «άλλαξε» και το όνομά του και ζήτησε να τον φωνάζουν Μιχάλη.
Ο ίδιος δεν είχε ποτέ αναφερθεί στο περιστατικό στα βιβλία του, τα οποία αγαπήθηκαν από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.
Τα βιβλία που εξέδωσε είναι: Το Δέντρο του Ταξιδιώτη (1950), Τα Βιολιά του Σαιν Ζακ (1953), A Time to Keep Silence (Ώρα για Σιγή) (1957), Μάνη – Ταξίδια στη νότια Πελοπόννησο (1958), Ρούμελη (1966), Η Εποχή της Δωρεάς – Πεζός στην Κωνσταντινούπολη: Από το Χουκ της Ολλανδίας στον Μέσο Δούναβη (1977), Ανάμεσα στα Δάση και τα Νερά (1986), Three Letters from the Andes (Τρία Γράμματα από τις Άνδεις) (1991), Words of Mercury (Λόγοι του Ερμή) (2003) το εξέδωσε η Άρτεμις Κούπερ (Artemis Cooper), Εισαγωγή στο Into Colditz του Lt Colonel Miles Reid, Michael Russell Publishing Ltd, Wilton (1983). Πρόλογος του Albanian Assignment του Ντέιβιντ Σμάιλι, Chatto & Windus, London (1984). Θλιμμένη Βιασύνη: Επιστολές ανάμεσο στην Ντέμπορα Ντέβονσιρ και τον Πάτρικ Λη Φέρμορ (2008), έκδοση Charlotte Mosley.
***
Στις δεκαετίες του 1940, του 1950 και του 1960 η Τζόαν έβγαλε αμέτρητες φωτογραφίες ανθρώπων και τόπων, ταξιδεύοντας μαζί με τον Paddy στην Ελλάδα. Μερικές από αυτές δημοσιεύονται στα βιβλία «Μάνη» και «Ρούμελη».
Οι περισσότερες όμως παρέμειναν άγνωστες μέχρι το θάνατό της το 2003. Το αρχείο της βρίσκεται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Σκωτίας, στο Εδιμβούργο. Ο Πάτρικ και η Τζόαν παντρεύτηκαν το 1968.
Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, μέχρι τον θάνατό του (στις 10 Ιουνίου 2011, στο Ντάμπλτον του Ηνωμένου Βασιλείου) ζούσε στη Μάνη, σ’ ένα σπίτι που σχεδίασαν μαζί με την Τζόαν στην Καρδαμύλη. Ως αναγνώριση της προσφοράς του στον χώρο των Γραμμάτων του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ιππότη από τη Βασίλισσα της Αγγλίας.
