Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Καίριος στη “Δίκη του Κ.” (2017), καταλυτικός στην “Αρχή του Αρχιμήδη” (2019), εύστοχος στο “Καντίντ ή η Αισιοδοξία” (2017), συγκλονιστικός στο “Χοιρινό νεφρό για την κατάθλιψη” (2020), ο φιλότιμος και αφοπλιστικός Μιχάλης Συριόπουλος, που δείχνει ευπλαστότητα, ακρίβεια και σκηνική άνεση σε κάθε παράσταση που συμμετέχει, μάς έχει προσφέρει με τις έως τώρα ερμηνείες του έξοχα “διαμάντια” υποκριτικού μινιμαλισμού.
Ηθοποιός με κοινωνική και πολιτική ευαισθησία, υπόδειγμα μαχόμενου καλλιτέχνη, είναι αγαπητός γι’ αυτό που πρεσβεύει και γι’ αυτό που αγωνίζεται. “Μιλάτε μ’ έναν άνθρωπο που αγαπάει τα πάθη και τα λάθη”, υποστηρίζει.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 2008. Είναι απόφοιτος της δραματικής σχολής «Βασίλης Διαμαντόπουλος», της οποίας υπήρξε και καλλιτεχνικός διευθυντής. Ήδη επτά χρόνια δάσκαλος υποκριτικής, πιστεύει πως “αν ποντάραμε στην παιδεία μέσω της εκπαίδευσης τότε ίσως ο κόσμος μας στηριζόταν στο σεβασμό”.
Διακρίθηκε με το Βραβείο Δημήτρης Χορν για δύο ερμηνείες του τη θεατρική σεζόν 2017-2018. Για το ρόλο του Καντίντ στο «Καντίντ ή Η αισιοδοξία» του Βολταίρου, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου (“Πόρτα”) και για το ρόλο του Κίμωνα στην «Πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου (Φεστιβάλ Αθηνών/ Πειραιώς 260). “Μεταξύ μας, είναι αρκετά βαρύς ο σταυρός! Με αποδιοργάνωσε αρκετά…”, σχολιάζει. “Μα ήταν, είναι και θα είναι το πιο σπουδαίο δώρο!”, προσθέτει με πεποίθηση.
Η καραντίνα τον βρήκε στο “Μικρό Γκλόρια”, μέσα σε μια ατμόσφαιρα παραλόγου, που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Μαυρογεωργίου, με την εξίσου δυνατή Άννα Καλαϊτζίδου να ερευνούν τις βαθιές αλήθειες των σχέσεων, των ψυχικών εξαρτήσεων και τα όρια της ανθρώπινης βούλησης. Επρόκειτο για τη μαγική και συγκινητική παράσταση “Χοιρινό νεφρό για την κατάθλιψη”, την κωμωδία του Αλεχάντρο Ρικάνιο, που ελπίζουμε να ξαναδούμε την επόμενη θεατρική περίοδο. Όπως λέει στο catisart.gr ο Μιχάλης, τον Γκουστάβ -τον ήρωα- δεν τον χάρηκε. “Ήταν σαν ένα πάρτι που χάλασε. Μας πρόλαβε ο ιός! Αυτή τη στιγμή νικάει η θλίψη μου για τα μισοσιδερωμένα ρούχα του ρόλου μου στο καμαρίνι. Εύχομαι – στο κοντινό μέλλον – να μιλήσουμε για τον αγαπημένο μου Γκουστάβ, τώρα με πονάει”, τονίζει.
“Αντίδοτο στην κατάθλιψη και την απόγνωση είναι η δράση”, επισημαίνει. “Είναι να σηκώσω το τηλέφωνο και να μοιραστώ τις σκέψεις μου μ’ έναν φίλο, να γελάσω, να θυμώσω και τότε όλα αλλάζουν”.
Η άποψή του για την κρίση στο θέατρο; “Διαφωνώ με τις προσκλήσεις και τα πολύ χαμηλά εισιτήρια! Κακομάθαμε τον κόσμο. Η τέχνη μου έχει πίσω της δουλειά μηνών! Και μάλιστα απλήρωτη τις περισσότερες φορές. Κάπως πρέπει να ξαναορίσουμε αυτό το επάγγελμα και παρακαλώ!”, υπογραμμίζει και δηλώνει: “Σε κάθε μου παράσταση θέλω να τιμώ τους θεατές σαν καλεσμένους σε γιορτή. Έχω λύσσα με την ηδονή του ζωντανού πράγματος όταν ειδικά συμβαίνει!”.
“Παρακαλώ πολύ στο support art workers μην μπερδεύετε το «υποστηρίξτε» με το «δείξτε οίκτο». Δεν ζητάμε λύπηση μα τρόπους να δημιουργήσουμε”, υποστηρίζει.
Κι αφού μιλάμε για παιδικές περιπέτειες, σχολικά χρόνια, παραστάσεις αγαπημένες, βιβλία και τέχνη, για την αίσθηση ελευθερίας και πειθαρχίας στο θέατρο, κλείνουμε με λίγα λόγια για τον φιλαράκο του τον Πάρη, το κανίς γκριφόν που είναι στη ζωή “η πιο όμορφη ευθύνη” του.
“Το μάτι μου στα υποτιθέμενα υιοθετημένα ζώα που ξεροσταλιάζουν στα μπαλκόνια μέσα στο κρύο ή μέσα στον ήλιο και γαβγίζουν φωνάζοντας βοήθεια. Τα αδέσποτα είναι πληγή, οφείλουμε να στειρώσουμε και να υιοθετήσουμε. Όχι μόνο να ταΐσουμε!”, προτρέπει.
Μιχάλη, θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας μία από τις παιδικές σου αναμνήσεις;
* Ένα Σάββατο βραδάκι, εγώ γύρω στα 9, Ιούνης με ζέστη, αποφάσισα ότι είναι άδικο να περνάς το καλοκαίρι σου στην Σταυρούπολη (στη Θεσσαλονίκη είναι το πατρικό μου). Μου πρότεινε λοιπόν μια συνομήλικη φίλη, η Χαρούλα, να πάμε στη θεία της που έχει σπίτι στη Χαλκιδική. Πιαστήκαμε αγκαζέ λοιπόν και ξεκινήσαμε!.. Δεν θυμάμαι πού φτάσαμε, μα θυμάμαι πως μια κυρία αναγνώρισε στο πρόσωπό μου τον πατέρα μου και μας περιμάζεψε κακήν κακώς. Επίσης θυμάμαι πως όταν φτάσαμε στη γειτονιά μου ήταν όλοι στα μπαλκόνια (και η μάνα μου λίγο πριν τρελαθεί). Πάντως μας θυμάμαι με τη Χαρούλα με απορία για την ανησυχία όλων…
Πότε ήταν που πίστεψες ότι θα ασχοληθείς με το θέατρο;
* Το μικρόβιο αυτό δεν ξέρω πώς και γιατί το κόλλησα – μιας και καμία σχέση με το θέατρο οι δικοί μου – αλλά κάπως ήταν δεδομένο – φανταστείτε πριν πάω με τη Χαρούλα στη Χαλκιδική…
Ποιοι δάσκαλοί σου σε βοήθησαν ουσιαστικά και σου άνοιξαν δρόμους;
*Πέρασαν αρκετά χρόνια απ’ τα μαθητικά τα χρόνια πια! Δεν τα θυμάμαι με λαχτάρα. Διαφωνώ άλλωστε με πολλούς απ’ τους τρόπους της εκπαίδευσης και ειδικά με την «παπαγαλία». Με σημάδεψαν όμως κάποια λόγια από καθηγήτριες στο Λύκειο. Μιας φιλολόγου που είπε: «Θα χαρώ αν αργότερα στα σπίτια σας έχετε βιβλιοθήκες» και μιας χημικού που μας είπε πως είναι πιο σημαντικό να μάθω να βάζω την τσίχλα μου σ’ ένα χαρτάκι και να την πετάξω σε κάδο, κι ας μη μάθω χημεία! Αν ποντάραμε στην παιδεία μέσω της εκπαίδευσης τότε ίσως ο κόσμος μας στηριζόταν στο σεβασμό.
Πότε και με ποια αφορμή αποφάσισες να ασχοληθείς κι εσύ ο ίδιος με τη διδασκαλία;
*Με τη διδασκαλία ασχολήθηκα για πρώτη φορά στα 27 μου από ανάγκη -απλήρωτος νεαρός καλλιτέχνης- με φόβο… Δειλά, μα με πολλή αγάπη και καμία όρεξη για να επιβραβεύω βούτηξα σ’ αυτόν τον υπέροχο κόσμο. Επτά χρόνια αργότερα με την ίδια αγάπη μα με φάρο μου την επιβράβευση και μότο μου το «μη φοβάστε» πορεύομαι και ειλικρινά δεν ξέρω τι είναι πιο σπουδαίο! Να υποδυθώ έναν ρόλο ή να εμπνεύσω έναν άνθρωπο και να τον βοηθήσω για να γίνει καλλιτέχνης…
Πού διδάσκεις αυτή την εποχή;
*Διδάσκω στο «Θέατρο των Αλλαγών» και στο «Καλλιτεχνικό Εργαστήρι του Μιχάλη Συριόπουλου» στο Θέατρο Skrow.
Ποιο είναι το προφίλ του Γκουστάβ, του ήρωα που υποδυόσουν το χειμώνα στο «Xοιρινό νεφρό για την κατάθλιψη» του Alejandro Ricaño;
*Το προφίλ του Γκουστάβ στο «Χοιρινό νεφρό για την κατάθλιψη» δεν το χάρηκα. Ήταν σαν ένα πάρτι που χάλασε. Μας πρόλαβε ο ιός! Αυτή τη στιγμή νικάει η θλίψη μου για τα μισοσιδερωμένα ρούχα του ρόλου μου στο καμαρίνι. Εύχομαι – στο κοντινό μέλλον – να μιλήσουμε για τον αγαπημένο μου Γκουστάβ, τώρα με πονάει. ΄
Ο Μπέκετ τι σχέση έχει με την παράσταση;
*Ο Μπέκετ ήταν «οδηγός» σ’ αυτήν την παράσταση καθώς ο συγγραφέας του χοιρινού νεφρού δημιούργησε ένα φανταστικό σενάριο πάνω στα αληθινά γεγονότα της ζωής αυτού του σπουδαίου άντρα, του Μπέκετ.
Ένα φαγητό, όπως το χοιρινό νεφρό – ένα έδεσμα κλεμμένο από τις σελίδες του «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις – μπορεί να προσφερθεί ως αντίδοτο για την κατάθλιψη και την απόγνωση;
*Με όλη αυτή την καραντίνα, φλέρταρα πολύ με το να μαγειρέψω χοιρινό νεφρό, όπως ο Γκουστάβ και η Μαρί. Μα, είπα να κλειδώσω το θέατρο για λίγο και να φροντίσω τον Μιχάλη! Αντίδοτο στην κατάθλιψη και την απόγνωση είναι η δράση. Είναι να σηκώσω το τηλέφωνο και να μοιραστώ τις σκέψεις μου μ’ έναν φίλο, να γελάσω, να θυμώσω και τότε όλα αλλάζουν.
Τι είναι αυτό που σε αγγίζει προσωπικά στο έργο;
*Αυτό το έργο έχει μια πορεία απ’ τα «μικρά» κι ανθρώπινα στα «μεγάλα» και στα άυλα, στα ανείπωτα! Κάτι που προσδοκώ κι εγώ μεγαλώνοντας.
Τα πάθη που καίνε τις ψυχές των ανθρώπων είναι πάντα ίδια, ανεξάρτητα από την εποχή;
*Μιλάτε μ’ έναν άνθρωπο που αγαπάει τα πάθη και τα λάθη. Θεωρώ πως είναι προτιμότερο να “πέσεις” μα να σηκωθείς και να μας πεις πώς ήταν απ’ το να μην πέσεις επειδή φοβήθηκες. Ωστόσο, ναι, πιστεύω πως τα πάθη ήταν και είναι εκεί, εμείς, στα χρόνια, αλλάζουμε κοστούμια.
Η παράσταση ανήκει στο είδος του Θεάτρου του Παραλόγου;
*Η παράσταση είχε έναν ρεαλισμό που σιγά σιγά αποδιοργανώνονταν και φλέρταρε με το παράλογο. Με τέσσερα επιπλάκια ταξιδεύαμε στον χρόνο και σε τόπους.
Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας μια εικόνα ή μια φράση που ξεχωρίζεις από το έργο;
* Θα ήθελα να μοιραστώ, ένα απόφθεγμα του Μπέκετ -άσχετο με την παράσταση μα και τόσο σχετικό ταυτόχρονα- …«κάθε λέξη είναι ένας άχρηστος λεκές στη σιωπή και στο τίποτα».
Τι σηματοδοτεί για τη σταδιοδρομία σου ο ρόλος του Καντίντ;
*Ο Καντίντ και γενικότερα η συνεργασία μου με τον Θωμά Μοσχόπουλο ήταν εμένα σπουδαίο μάθημα. Ο Θωμάς μου άνοιξε καινούριους δρόμους – θεωρητικά και πρακτικά. Πέρα λοιπόν απ’ το «Βραβείο Δημήτρης Χορν», ο Καντίντ ήταν σπουδαίος για μένα γι’ αυτήν τη ρημάδα την έμπνευση που την αναζητώ και την αποζητώ (και που είναι τόσο σπάνια)…
Για το ρόλο αυτό τιμήθηκες με το «Βραβείο Χορν». Πόσο βαρύς είναι ο «σταυρός του Δημήτρη Χορν»;
* Μεταξύ μας, είναι αρκετά βαρύς ο σταυρός! Με αποδιοργάνωσε αρκετά… για το «και τώρα τι»; Ποιος είμαι κ.λπ. Μα ήταν, είναι και θα είναι το πιο σπουδαίο δώρο!
Γιατί πιστεύεις ότι το θεατρόφιλο κοινό αγάπησε τόσο την παράσταση «Η Αρχή του Αρχιμήδη»;
* «Η Αρχή του Αρχιμήδη» ήταν απ’ αυτές τις συγκυρίες που δεν συμβαίνουν συχνά! Είχε άστρο, «έδεσε το γλυκό», είναι αυτά τα ανεξήγητα που επικοινωνούν στ’ αλήθεια οι άνθρωποι και τα πράγματα συμβαίνουν. Μου λείπει πολύ αυτή η παράσταση…
Ποια θεωρείς πως είναι η μεγάλη στιγμή ενός καλλιτέχνη;
* Σπουδαία ερώτηση και δύσκολη… Όσο πιο πολλά μάτια από παρτενέρ θυμάσαι, τόσο πιο πολλές στιγμές μοιράστηκες. Αυτό δεν είναι και το θέατρο μωρέ γαμώτο; Αυτό μένει!
Θα θυσίαζες ποτέ κάποια προσωπική στιγμή για το θέατρο;
* Έχω ήδη θυσιάσει προσωπικές στιγμές για το θέατρο. Δεν ξέρω αν πρέπει να πω «δυστυχώς» ή «ευτυχώς»…
Από τις παραστάσεις που έχεις παίξει μέχρι τώρα ποια έχεις αγαπήσει πιο πολύ;
*Αγάπησα τον «Βυσσινόκηπο», με την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», στη Βίλλα Καπαντζή στη Θεσσαλονίκη και τώρα την «Αρχή του Αρχιμήδη» στο Θέατρο Skrow.
Το θέατρο είναι ιαματική τέχνη;
*Το θέατρο είναι ο χώρος της μεγαλύτερης ελευθερίας και της μεγαλύτερης πειθαρχίας. Tο θέατρο είναι ο χώρος του «δεν ξέρω, μα θα τ’ ανακαλύψω». Ιαματικό γίνεται στα μάτια μου μόνο με τα παραπάνω. Μόνο αν σε αντιμετωπίσεις και βάλεις πίσω τις ανασφάλειές σου αλλιώς τάχα κάτι κάνεις, πφφφ…
Ανήκεις στη νέα γενιά του ελληνικού θεάτρου. Πώς φαντάζεσαι την πορεία του μελλοντικά;
*Το θέατρο, το άγιο θέατρο, τώρα περνάει δύσκολα. Δεν ξέρω πότε και αν θα υπάρξει με τη μορφή που το ξέραμε μέχρι πριν τρεις μήνες. Εμένα προς το παρόν έχουν ακυρωθεί όλες μου οι δουλειές μέχρι και τον Δεκέμβρη! Προς το παρόν είμαστε στον αέρα! Πρώτα απ’ όλα πρέπει εμείς να διαφυλάξουμε και ίσως να ξαναορίσουμε αυτό το επάγγελμα. Ήρθε η ώρα.
Φεύγοντας ένας θεατής από μια παράσταση που παίζεις τι θα ήθελες να θυμάται από σένα;
*Κάνω θέατρο, όταν έχω κάτι να πω, αλλιώς προτιμώ να κάνω μόνο μαθήματα υποκριτικής. Έτσι θέλω να πορεύομαι, έχω αλλεργία στις δουλίτσες. Σε κάθε μου παράσταση θέλω να τιμώ τους θεατές σαν καλεσμένους σε γιορτή. Έχω λύσσα με την ηδονή του ζωντανού πράγματος όταν ειδικά συμβαίνει! Από ‘κει και πέρα ας πάρει ο καθένας ό,τι μα ό,τι θέλει σπίτι του.
Είναι οι συντελεστές το βασικό κριτήριο για τη θετική σου ανταπόκριση σε μια παράσταση που σου προτείνουν να συμμετάσχεις;
*Ναι! Πλέον πρώτα ρωτάω με ποιους και μετά διαβάζω το έργο, οι συνοδοιπόροι είναι βασικό κομμάτι.
Πόσο σημαντικό είναι για έναν ηθοποιό να έχει γνωρίσει και έχει αγαπήσει τον εαυτό του;
*Φαίνεσθαι – είναι, ματαιοδοξία – ταπεινοφροσύνη, εγώ – εμείς, επιβίωση – δημιουργία… όλα τα παραπάνω είναι κάποια «ζευγαράκια» που συναντάς στον δρόμο σου παλεύοντας με τον εαυτό σου… εάν δεν αποδεχτείς και τον εαυτό σου σ’ αυτό το φουρτουνιασμένο ταξίδι, θα ‘ναι σα να κολυμπάς με δεμένες πέτρες στα πόδια! Πάντως θέλει κότσια για να δεις τον εαυτό σου στ’ αλήθεια…
Το θέατρο μπορεί να είναι ένας χώρος πολιτικός;
*Σαφώς! Το θέατρο μπορεί να κουνήσει πέτρες. Απεχθάνομαι τα εύπεπτα θεάματα που μόνο ψυχαγωγούν, είναι η μισή δουλειά μου!
Τι θαυμάζεις στο ελληνικό θέατρο και τι σε ενοχλεί;
*Δεν αγαπώ την προχειρότητα, δεν αγαπώ το «είμαστε πιο έξυπνοι εμείς πάνω στη σκηνή, εσείς από κάτω δεν καταλαβαίνετε». Δεν αγαπώ το ότι κάνω κάτι για να ‘ναι απλώς διαφορετικό, δεν αγαπώ τις σκηνοθεσίες που κόβουν ή προσθέτουν λόγια εύκολα χωρίς να ψάξουν τα «γιατί» του συγγραφέα. Αγαπώ την ομαδικότητα, τη σκέψη και την ποιητικότητα σε μια δουλειά. Και ειδικά όταν είναι κρυμμένη, εκεί τσακίζομαι.
Το ελληνικό θέατρο βρίσκεται αντιμέτωπο με μια διαφορετικού είδους «κρίση» φέτος, λέγεται από ορισμένους. Εσύ τι διαπιστώσεις έχεις κάνει;
* Διαφωνώ με τις προσκλήσεις και τα πολύ χαμηλά εισιτήρια! Κακομάθαμε τον κόσμο. Η τέχνη μου έχει πίσω της δουλειά μηνών! Και μάλιστα απλήρωτη τις περισσότερες φορές. Κάπως πρέπει να ξαναορίσουμε αυτό το επάγγελμα και παρακαλώ! Παρακαλώ πολύ στο support art workers μην μπερδεύετε το «υποστηρίξτε» με το «δείξτε οίκτο». Δεν ζητάμε λύπηση μα τρόπους να δημιουργήσουμε!!!
Τι συμβαίνει – κατά τη γνώμη σου – με τις πιο νέες και πειραματικές προτάσεις; Πείθουν ως προς τις προθέσεις τους;
* Τα τελευταία χρόνια δουλεύω τόσο πολύ που έχω δει ελάχιστο θέατρο, ντροπή μου μα για να συμπληρώσω έναν αξιοπρεπή μισθό πρέπει να κάνω δύο παραστάσεις και μαθήματα. Θα ήταν άδικο να εκφέρω γνώμη καθώς δεν έχω δει πολλές πειραματικές δουλειές.
Η πολύ συχνή τα τελευταία χρόνια διασκευή λογοτεχνικών κειμένων στην ελληνική σκηνή προκύπτει από μια ερευνητική διάθεση που στόχο της έχει να ανανεώσει τους θεατρικούς κώδικες;
* Τι να σας πω! Έχει πολλές παραμέτρους. Άλλοτε προκύπτει από μια ερευνητική διάθεση, άλλοτε επειδή δεν υπάρχουν χρήματα για τα δικαιώματα ενός έργου, άλλωστε επειδή όλα μας φαίνονται παλιά και πολυπαιγμένα …αναλόγως!
Έχει τύχει ποτέ να σε συναρπάσει ένα κείμενο τόσο ώστε να θέλεις να το παρουσιάσεις στη σκηνή και ποιο ήταν αυτό;
* Όχι μα το ψάχνω, αλήθεια, κι ευγνωμονώ τον covid μόνο γι’ αυτό!
Τι έχεις διαβάσει τώρα τελευταία και σε συγκίνησε;
* Διαβάζω τώρα το «Αλάτι της ζωής» της Françoise Héritier. Ένα βιβλίο που θα ‘πρεπε να παρέχεται σε κάθε ενήλικα, σαν χάπι.
Τι παράδοξο θεωρείς ότι υπάρχει στην κοινωνία μας;
* Το γεγονός ότι γύρω μας είναι όλα πλαστικά κι εμείς καταργήσαμε το καλαμάκι, με ξεπερνάει. Το γεγονός ότι μαθαίνουμε πώς να ανακυκλώνουμε αντί να κάνουμε το παν για να καταργήσουμε το πλαστικό με εξοργίζει. Γενικότερα, οι πολιτισμένες κοινωνίες μας είναι στηριγμένες σε καλυμμένα ψέματα! Ή θα πρέπει να τριγυρνάς οργισμένος ή να καταπιείς τον θυμό σου και να παριστάνεις τον ευγενικό.
Πώς θα χαρακτήριζες τον τρόπο που φέρονται οι Έλληνες στα ζώα, και δη στα αδέσποτα;
*Περισσότερο πέφτει το μάτι μου στα υποτιθέμενα υιοθετημένα ζώα που ξεροσταλιάζουν στα μπαλκόνια μέσα στο κρύο ή μέσα στον ήλιο και γαβγίζουν φωνάζοντας βοήθεια. Τα αδέσποτα είναι πληγή, οφείλουμε να στειρώσουμε και να υιοθετήσουμε. Όχι μόνο να ταΐσουμε!
Πώς είναι η δική σχέση σου με τα ζώα; Έχεις στο σπίτι κάποιο ζωάκι;
*Τα τελευταία 7 χρόνια μοιράζομαι τη ζωή μου με τον Πάρη. Ένα κακοποιημένο κανίς γκριφόν που μου έμαθε πώς να αγαπώ, πώς να δέχομαι, πώς να σέβομαι, πώς να χαίρομαι το τώρα. Δεν φτάνουν οι λέξεις για να σας μιλήσω για τον φιλαράκο μου, πάντως, είναι η πιο όμορφη ευθύνη μου.
