Του Παναγιώτη Μήλα
Τον Ιούνιο του 2021 μιλώντας εδώ στο Catisart ο σκηνοθέτης Μενέλαος Τζαβέλλας, μάς είχε πει: «Ελπίζω η λέξη “περιμένω” κάποια στιγμή να διαγραφεί. Αντί για το “περιμένω” να μπει η λέξη “τολμώ”, “προχωρώ” και “δημιουργώ” γιατί στη ζωή μας δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δεν θέλω»…
Αυτό ακριβώς που είχε πει ο Μενέλαος, φέτος το υλοποίησε 100%. Πιστός, όπως πάντα, στις απόψεις του, φέτος τόλμησε να προχωρήσει και να δημιουργήσει μια παράσταση κόντρα στο ρεύμα της εποχής.
Ασφαλώς δεν ήταν εύκολη η απόφασή του. Θα μπορούσε να κάνει μια …καλοκαιρινή επιλογή, όμως προτίμησε τα «βουτήξει» στα βαθιά…
Ο σκηνοθέτης Μενέλαος Τζαβέλλας μιλάει στο Catisart λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα του έργου «Ο Άγιος Νεκτάριος, από τη Γη στον Ουρανό».
Όπως το 2021 έτσι και τώρα μιλήσαμε στο τηλέφωνο και αξίζει να παρακολουθήσετε όλα όσα είπαμε. Είναι ένα μάθημα ζωής…
***
ΜΕΝΕΛΑΕ, πώς προέκυψε ο «Άγιος Νεκτάριος»;
*Ο Άγιος Νεκτάριος είναι από τους αγαπημένους μου βίους Αγίων. Γενικότερα, πρόκειται για έναν πολύ αγαπητό Άγιο. Για αυτό το λόγο ήθελα να κάνω μία παράσταση, μέσα από την οποία θα τον γνωρίσει και θα τον αγαπήσει περισσότερος κόσμος. Σε αυτό το σημείο θέλω να πω ένα τεράστιο ευχαριστώ, στην παραγωγό μας Κατερίνα Χάσκα, που μου έδωσε αυτήν την ευκαιρία να υλοποιήσω το όνειρό μου και τον Θανάση Σταυρόπουλο, που ανέλαβε να γράψει το κείμενο.
ΠΩΣ ΕΝΙΩΣΕΣ μπροστά στο χειρόγραφο του Θανάση Σταυρόπουλου;
*Το κείμενο του Θανάση είναι εξαιρετικό. Με έπιασε δέος την πρώτη φορά που το διάβασα. Ο Θανάσης διεξήγαγε μία εκτενή έρευνα για τον Άγιο. Δεν περίμενα ότι θα ήταν τόσο καλό. Πραγματικά ξεπέρασε τις προσδοκίες μου.
ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ο Σταυρόπουλος βρίσκει τρόπους να ευαισθητοποιήσει τον θεατή του 2025 για ένα ιστορικό πρόσωπο από τον χώρο της Εκκλησίας;
*Το κείμενο πραγματικά μπορεί να αγγίξει κάθε ψυχή που θα έρθει να δει την παράστασή μας. Ο Άγιος σίγουρα είναι ένα πρόσωπο από τον εκκλησιαστικό χώρο, αλλά μέσα από το βίο του βλέπουμε έναν απλό άνθρωπο, όπως είμαστε όλοι μας. Έναν άνθρωπο που παλεύει με τις δυσκολίες και τους δαίμονές του, όπως αγωνίζεται καθημερινά ο καθένας μας. Για αυτό πιστεύω ότι το έργο μας θα συγκινήσει και θα ευαισθητοποιήσει τον θεατή του 2025. Δεν διαφέρει από την καθημερινότητα που βίωνε τότε ο Άγιος.
ΠΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΟ είναι σε έναν άνθρωπο να επιλέξει τον δρόμο της αρετής;
*Δεν είναι δύσκολο. Όλοι μπορούμε, αλλά το θέλουμε; Ο δρόμος της αρετής είναι δύσκολος, γιατί έχει πολλά αγκάθια και εμείς επιλέγουμε πάντα τον εύκολο δρόμο, με τα ροδοπέταλα. Αλλά ο τελικός προορισμός δικαιώνει τους ανθρώπους που διάλεξαν να αγωνιστούν.
ΟΙ ΘΕΑΤΕΣ που μεγάλωσαν με λάθη και πάθη θα βρουν κοινά στοιχεία με τους ήρωες της παράστασης;
*Όλοι μα όλοι, χωρίς κανέναν εξαιρετέο έχουμε λάθη και πάθη! Δεν υπάρχει κανένας αναμάρτητος επί της γης. Για αυτό και γεννηθήκαμε σε αυτό τον κόσμο. Να παλέψουμε με τα λάθη και τα πάθη μας. Οι θεατές θα βρουν πολλά κοινά στοιχεία με τους ήρωες του έργου και θα εντοπίσουν και καταστάσεις, τις οποίες βιώνουν και οι ίδιοι.
ΠΟΙΟ μήνυμα στέλνει στον θεατή η παράσταση που σκηνοθέτησες;
*Το μήνυμα της ταπείνωσης. Χωρίς ταπείνωση, κανείς δεν μπορεί να φτάσει στην Αγιότητα. Χωρίς να μειώσουμε τον εγωισμό μας, δεν πρόκειται να γνωρίσουμε την ουράνια χαρά. Όλοι έχουμε το δικαίωμα να την κατακτήσουμε. Άμα έχουμε ταπείνωση, αυτόματα έχουμε αποκτήσει όλες τις αρετές μαζί.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ να αντιμετωπίσει κάποιος τις αντιξοότητες της ζωής;
*Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το χάος που επικρατεί και να ανταπεξέλθουμε σε αυτό είναι ο Χριστός. Αν εξομολογούμαστε, κοινωνάμε συχνά και εκκλησιαζόμαστε, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα και κανέναν.
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ της εξωπραγματικής διαδικτυακής ταχύτητας, το κείμενο του Σταυρόπουλου μπορεί να μάς «ξυπνήσει»;
*Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Το κείμενο του Θανάση μόνο ως «ξυπνητήρι» θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ για σένα οι λέξεις δύναμη και ελπίδα;
*Είναι μερικά από τα όπλα που προσπαθώ να έχω, για να επιβιώσω. Και τα δύο όπλα είναι αρετές της ορθόδοξης πίστης. Όλα δώρα του Θεού είναι. Γι’ αυτό και τα «εκμεταλλεύομαι».
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η γλώσσα και η αυτοκριτική μπορούν να είναι ωφέλιμες;
*Μόνο ωφέλιμες μπορούν να είναι.
ΥΠΑΡΧΕΙ ελευθερία του λόγου σήμερα στη χώρα μας;
*Δεν θα το έλεγα. Αν και ζούμε στο 2025 και έχουμε το δημοκρατικό πολίτευμα, δεν νιώθω πάντα ελεύθερος να πω αυτά που σκέφτομαι.
ΠΩΣ ορίζεις την ελευθερία σου;
*Ελευθερία είναι ο Χριστός. Μεγαλύτερος επαναστάτης από Εκείνον δεν υπάρχει. Μας έδωσε την απόλυτη ελευθερία. Δεν καταλαβαίνω αυτούς που υποστηρίζουν ότι οι Χριστιανοί περιορίζονται στη ζωή τους και είναι συντηρητικοί. Θα έλεγα ότι είναι περισσότερο ελεύθεροι από τους υπόλοιπους.
ΑΠΟ ΤΙ γοητεύεται το κοινό σήμερα;
*Πραγματικά δεν ξέρω. Με εξέπληξε θετικά η επιτυχία της σειράς του Αγίου Παϊσίου, δεν το περίμενα, για να είμαι ειλικρινής. Δεν περίμενα τέτοια ανταπόκριση.
Η ΚΡΙΤΙΚΗ βοηθά τον καλλιτέχνη;
*Ναι, αρκεί να μην τον παίρνει από κάτω σε περίπτωση που είναι αρνητική και σε περίπτωση που είναι θετική να μην παίρνουν αέρα τα μυαλά του.
ΤΙ εύχεσαι;
*Εύχομαι να έρθουμε πιο κοντά στην ενσυναίσθηση. Να δείχνουμε αγάπη και να σταματήσουμε να θέλουμε να εκμεταλλευτούμε και να «φάμε» τον άλλον.
ΜΙΛΩΝΤΑΣ εδώ στο Catisart τον Ιούνιο του 2021 είχες πει ότι περιμένεις η Πολιτεία να αφουγκραστεί τους δημιουργούς της τέχνης, να σεβαστεί τους ηθοποιούς και να ασχοληθεί λίγο περισσότερο με τον πολιτισμό. Ποια είναι σήμερα η άποψή σου γι’ αυτό το θέμα;
*Βλέπω τεράστια βελτίωση. Έχει γίνει ένα μεγάλο βήμα στον χώρο του πολιτισμού, αλλά πάντα υπάρχουν περιθώρια για παραπάνω πράματα.
ΜΕΝΕΛΑΕ σε ευχαριστούμε και ευχόμαστε τα καλύτερα για τη συνέχεια.
*Κι εγώ ευχαριστώ το Catisart για τη φιλοξενία.
***
