Μανόλης Ἀναγνωστάκης (γεν. 1925)
Ἐπίλογος |
Κι ὄχι αὐταπάτες προπαντός. |
Τό πολύ-πολύ νά τούς1 ἐκλάβεις σά δυό θαμπούς προβολεῖς μές στήν ὁμίχλη Σάν ἕνα δελτάριο σέ φίλους πού λείπουν μέ τή μοναδική λέξη: ζῶ. |
«Γιατί», ὅπως πολύ σωστά εἶπε κάποτε κι ὁ φίλος μου ὁ Τίτος,2 «Κανένας στίχος σήμερα δέν κινητοποιεῖ τίς μάζες Κανένας στίχος σήμερα δέν ἀνατρέπει καθεστῶτα» |
Ἔστω. Ἀνάπηρος, δεῖξε τά χέρια σου. Κρίνε γιά νά κριθεῖς.3 |
(Ὁ στόχος, 1970) |
|
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής
Πρόκειται για το τελευταίο ποίημα της συλλογής Ο στόχος, η οποία συμπεριελήφθη στη συλλογική έκδοση Δεκαοχτώ κείμενα, Κέδρος 1970, που εκδόθηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974). Το ποίημα, με τον χαρακτηριστικό του τίτλο Επίλογος, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία ποιητική υποθήκη του Αναγνωστάκη δεδομένου ότι ουσιαστικά είναι και το τελευταίο μέχρι στιγμής ποίημά του. Ο Επίλογος του Αναγνωστάκη συνδιαλέγεται με το Στίχοι – 2 του Τίτου Πατρικίου.
Η αποδοχή από τον Αναγνωστάκη της πικρής διαπίστωσης του Πατρίκιου για την αδυναμία της ποίησης να ανατρέψει καθεστώτα και να κινητοποιήσει τις μάζες, δεν απαλλάσσει τον ποιητή από το χρέος του· αντιθέτως, όπως και στα ποιήματα Ο ελεγκτής του Μίλτου Σαχτούρη και Στίχοι – 2 του Πατρίκιου, οφείλει και μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες να υπερασπίζεται το φως και να βρίσκεται σε διαρκή αντινομία με το σκοτάδι. Ανάλογη είναι η στάση στο ποίημα του Άρη Αλεξάνδρου με τον εύγλωττο τίτλο Η αναμμένη λάμπα (βλ. Παράλληλα Κείμενα).