Ο 42χρονος καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, Μανώλης Κέλλης, παγκοσμίως αναγνωρισμένος στον τομέα της γονιδιωματικής Ιατρικής, μιλάει στο ΒΗΜΑ για την COVID-19, για τα εμβόλια και για τη χρήση της μάσκας, για την εξέλιξη της πανδημίας στην Ελλάδα, καθώς και για τη συμβολή της βιταμίνης D στη μάχη κατά του ιού.
Βραβευμένος από τον Μπαράκ Ομπάμα, ο Μανώλης Κέλλης εργάζεται εδώ και 16 χρόνια στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), με τις μελέτες του να έχουν ρίξει φως στη λειτουργία του γενετικού μας κώδικα.
Στο βιογραφικό του συγκαταλέγονται σημαντικές ανακαλύψεις σχετικά με τη νόσο Αλτσχάιμερ, την παχυσαρκία, τη σχιζοφρένεια, τις καρδιακές διαταραχές και τον καρκίνο, ενώ το τελευταίο διάστημα διεξάγει μια μεγάλη έρευνα για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Την ίδια στιγμή, «τρέχει» τρεις μελέτες για την COVID-19.
Στο ΒΗΜΑgazino που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα μαζί με το «Βήμα της Κυριακής» η δημοσιογράφος Έρη Βαρδάκη συνομιλεί μαζί του για όλες τα νέα δεδομένα στο θέμα της πανδημίας.
Σταχυολογούμε μερικά αποσπάσματα από την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία:
«Στις αρχές της πανδημίας είχε πραγματοποιηθεί μια έρευνα στην Κόρδοβα της Ισπανίας όπου επιλεγόταν τυχαία σε ποιους νοσηλευόμενους ασθενείς θα χορηγούνταν η βιταμίνη D και σε ποιους όχι. Η έρευνα αρχικά υποβαθμίστηκε και δεν έλαβε μεγάλη δημοσιότητα, καθώς η μαθηματική ανάλυση των δεδομένων που έγινε δεν ήταν αρκετά πειστική. Εμείς πήραμε τα δεδομένα, τα αναλύσαμε εκ νέου και βρήκαμε ότι η επίδραση της βιταμίνης D στην αντιμετώπιση του ιού ήταν όχι μόνο τεράστια – συγκεκριμένα, αυτοί που έλαβαν τη βιταμίνη εισήχθησαν στην Εντατική σε ποσοστό 25 φορές μικρότερο σε σχέση με όσους δεν την πήραν – αλλά και στατιστικά σημαντική, παρότι ο αριθμός των ασθενών ήταν μικρός. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι χρειάζονται επειγόντως μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές για τη βιταμίνη D, αλλά και ότι πρέπει να ελέγχεται η έλλειψη της βιταμίνης D στους ασθενείς στα νοσοκομεία μας και να συμπληρώνεται αμέσως ώστε να σώσουμε ζωές και να μειώσουμε τη θνησιμότητα».
***
«Έχουμε φτάσει σε πάρα πολύ ραγδαίο ρυθμό αύξησης. Είναι σωστό που κλείσαμε γρήγορα. Και τώρα πρέπει να μείνουμε σπίτι, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να σώσουμε τον ευάλωτο πληθυσμό μας». Έγιναν λάθη στη διαχείριση από την πολιτεία; Ο καθηγητής είναι σαφής: «Νομίζω ότι η κυβέρνηση έχει κάνει πάρα πολλά πράγματα σωστά. Αυτό που κάναμε λάθος είναι ότι δεν την ακούσαμε. Δεν είναι μόνο τι αποφασίζει η κυβέρνηση, είναι και τι κάνουμε εμείς οι πολίτες».
«Γνωρίζουμε τι δουλεύει και τι δεν δουλεύει. Αυτό είναι ένα μήνυμα προς όλα τα νοσοκομεία της χώρας που έχουν ασθενείς με COVID-19. Θα συνιστούσα λοιπόν να μετράται το επίπεδο βιταμίνης D στους νοσούντες με COVID-19 και να συμπληρώνεται σε όσους έχουν έλλειψη. Αν τα δεδομένα της έρευνας της Κόρδοβα είναι ακριβή, μπορούν να σωθούν μέχρι και 25 φορές περισσότεροι άνθρωποι. Αντιθέτως, οι αναπνευστήρες δεν συνιστώνται παρά ως τελευταίο μέτρο, γιατί οι άνθρωποι στους οποίους εφαρμόζονται, πολύ συχνά δεν αναρρώνουν εύκολα και έχουν δύσκολη πορεία στη συνέχεια. Ας χορηγείται στους ασθενείς περισσότερο οξυγόνο και ας τους τοποθετούν μπρούμυτα και όχι ανάσκελα, καθώς έτσι αναπνέουν πιο εύκολα».
***
«Όσοι δεν ανήκουν σε ευπαθείς ή κρίσιμες ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και οι γιατροί, εκτιμώ ότι δεν θα εμβολιαστούν πριν από τον Απρίλιο. Άρα, αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς οι υπόλοιποι είναι να φορέσουμε το πιο απλό εμβόλιο που υπάρχει: τη μάσκα». Σύμφωνα με τον ίδιο, η χρήση της μάσκας δεν μειώνει μόνο την πιθανότητα να έρθουμε σε επαφή με τον ιό, αλλά ταυτόχρονα μειώνει και την ποσότητα του ιού που θα μας προσβάλει αν τελικά εκτεθούμε σε αυτόν. «Η ποσότητα του ιού στην οποία θα εκτεθούμε, πολλές φορές καθορίζει το αν θα τα καταφέρει ο οργανισμός να τον καταπολεμήσει ή όχι. Επίσης, η έκθεση του οργανισμού σε περιορισμένο ιικό φορτίο προετοιμάζει την άμυνά μας, έτσι ώστε το ανοσοποιητικό μας σύστημα να είναι περισσότερο έτοιμο να αντιμετωπίσει μια πιο έντονη επίθεση. Οπότε η μάσκα λειτουργεί ως μια μορφή φυσικού εμβολίου, κατά τρόπο αντίστοιχο με τους αρχαίους χρόνους, όταν οι αρχαίοι έπιναν λίγο δηλητήριο ώστε να χτίσουν ένζυμα ικανά να αντιμετωπίσουν μια περίπτωση πραγματικής δηλητηρίασης».
Παρά τα ελπιδοφόρα νέα της επιστήμης, την ίδια στιγμή ισχυροποιείται και το ρεύμα εκείνων που την αμφισβητούν. «Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αποδέχονται ότι πήγαμε στο φεγγάρι. Άνθρωποι που υποστηρίζουν ότι η Γη είναι επίπεδη. Αδυνατώ να κατανοήσω πώς οι ψευδοεπιστήμονες καταφέρνουν να πείθουν το κοινό με θεωρίες συνωμοσίας» αναφέρει, πιστεύοντας ότι από εδώ και πέρα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο κομμάτι της παιδείας: «Οφείλουμε να μάθουμε τα παιδιά μας να σκέφτονται ως επιστήμονες. Έρχεται ο γιος μου και μου λέει: «Ο φίλος μου μού είπε ότι είναι νίντζα». Του απαντώ: «Πολύ ωραία, δείξε μου τα αποδεικτικά στοιχεία». Ξέρετε ότι η μόνη ήμερα που οι Αμερικανοί σκέφτονται κριτικά απέναντι στις ειδήσεις τις οποίες ακούν είναι η Πρωταπριλιά;».
Σύμφωνα με τον ίδιο, χρειαζόμαστε κοινωνίες που να πιστεύουν στη λογική, που να σέβονται τους επιστήμονες. «Σκεφτείτε ότι αυτό ακριβώς το θέμα, τον σεβασμό στους ειδικούς, θίγει μεταξύ άλλων και ο Πλάτωνας στην «Πολιτεία». Ξέρετε, κάποια πράγματα δεν είναι θέμα άποψης, αλλά γνώσης. Δεν μπορούμε να αγνοούμε τους ειδικούς και να ακούμε τον κάθε τσαρλατάνο. Είναι αδιανόητο κάποιος να αρνείται να εμβολιαστεί. Η ατομική του ελευθερία φτάνει μέχρι το σημείο που δεν απειλεί την οργάνωση της κοινωνίας και την υγεία των συμπολιτών του. Δεν θέλει να εμβολιαστεί; Τέλεια. Ας μείνει λοιπόν σπίτι, ας μην ανέβει σε λεωφορείο, ας μην επισκέπτεται δημόσιους χώρους και ας πάει να ζήσει στα βουνά απομονωμένος. Γνωρίζετε την ετυμολογία της αγγλικής λέξης «idiot»; Προέρχεται από την ελληνική λέξη ιδιώτης. Ποιος είναι ο ιδιώτης; Αυτός που δεν θέλει να είναι μέλος της κοινωνίας, που αντιτίθεται σε αυτή. Ένας ηλίθιος δηλαδή».
Ο Μανώλης Κέλλης είναι καθηγητής της επιστήμης των υπολογιστών και μέλος του Εργαστηρίου Επιστήμης Υπολογιστών και Τεχνητής Νοημοσύνης (CSAIL) του ΜΙΤ καθώς και του Ινστιτούτου Broad. Έχει μπει στο βιβλίο Γκίνες μαζί με τα δύο αδέρφια του, ενώ έχει βραβευθεί και από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα.
Πραγματοποίησε το σύνολο των σπουδών του στο τμήμα Electrical Engineering & Computer Science του MIT.
Η έρευνά του εστιάζεται στην προσπάθεια καλύτερης κατανόησης του ανθρώπινου γονιδιώματος και βασίζεται σε αλγόριθμους και τεχνικές ανάλυσης οι οποίες επιτρέπουν στη σύγκρισή του με τα γονιδιώματα άλλων ζωντανών οργανισμών με στόχο την αναζήτηση “εξελικτικών αποτυπωμάτων”, δηλαδή κοινών χαρακτηριστικών στον τρόπο με τον οποίον μια δεδομένη ακολουθία DNA εξελίχθηκε μέσα στον χρόνο. Το άρθρο του “Finding Evolution’s Signatures” αποτελεί μια σύντομη περίληψη αυτής της προσπάθειας. Για να καταφέρει να “αποκωδικοποιήσει” τον γρίφο του DNA εμβάθυνε την έρευνά του σε τέσσερις περιοχές: τη διερμηνεία του γονιδιώματος (genome interpretation), τη ρύθμιση των γονιδίων (gene regulation), την επιγονιδιωματική (epigenomics) και την εξέλιξη του γονιδιώματος (genome evolution).
Η έρευνα της ομάδας του οδήγησε στην ανακάλυψη της μοναδικής «γονιδιωματικής υπογραφής» στο επίπεδο της ολικής αναπαραγωγής του γονιδιώματος, που έλυσε πολλά από τα μυστήρια της εξέλιξης των ειδών.
Ο πατέρας του, Γιάννης Κέλλης (Καμβυσέλης), αποφασίζει να φύγει για τη Γαλλία, χωρίς να γνωρίζει καμία ξένη γλώσσα. Ως το 1989 η οικογένεια του Γιάννη και της Άννας Καμβυσέλη ζούσε στο κέντρο της Αθήνας. Όπως δήλωσε η Άννα Καμβυσέλη στα «Νέα», έφυγαν από την Ελλάδα «με τα αγγλικά του… Μαγκάιβερ!». Μετά τη Γαλλία, βρέθηκαν στη Νέα Υόρκη και έπειτα στη Βοστόνη.
Έπειτα από σχεδόν εννέα χρόνια, η οικογένειά τους περνά στο Βιβλίο Γκίνες ως η μόνη οικογένεια που και τα τρία παιδιά τους, ο Παναγιώτης, η Μαρία και ο Μανώλης Κέλλης, έγιναν δεκτοί στο ΜΙΤ της Βοστόνης με διαφορά λίγων μηνών.
- Πηγή πληροφοριών: www.ellines.com
