Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Υπάρχει ένας λίθος που λέγεται Σενγκέ Σαμπούρ. Μπορείς να του αφηγηθείς τα πάθη σου και τα μυστικά σου, για να λυτρωθείς και να ζήσεις ήρεμος. Έτσι λένε. Αυτό το σύμβολο της περσικής μυθολογίας, την «Πέτρα της Υπομονής», που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Ατίκ Ραχίμι, μας το δίδαξε θεατρικά ο Γιώργος Νανούρης το 2010. Το 2008 όμως μάς είχε ήδη συγκλονίσει στο Φεστιβάλ Αθηνών, όταν μας επιβίβασε στο Τροχόσπιτό του και μας αφηγήθηκε οκτώ ιστορίες μεταναστών. Ακολούθησαν το βαριετέ «Μια νύχτα χάρισμά σου» με είκοσι μουσικούς και ηθοποιούς σε απρόβλεπτους ρόλους και μια ιδιαίτερα προσωπική δουλειά, το «Μαζί», μια παράσταση σχεδόν μηδενικού προϋπολογισμού την οποία έστησε ολομόναχος, απλώς καλώντας το κοινό να καλύψει τα κενά που άφηνε η απουσία συντελεστών. Υπήρξαν ακόμα το “Γκρης Ηλέβεν”, το “Όνειρο για δύο”, το “Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ”, το “Λίγο Φως”, μια θητεία – μαθητεία στη “Σπείρα Σπείρα” του Σταμάτη Κραουνάκη, ρόλοι στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Τη φετινή θεατρική σεζόν, εκτός από την παράσταση «Από τι ζουν οι άνθρωποι», που συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά στο «Πορεία», διασκεύασε για το θέατρο και σκηνοθέτησε «Το βιβλίο της Κατερίνας» του Αύγουστου Κορτώ, το οποίο παρουσιάζεται στο «Θησείον, ένα θέατρο για τις τέχνες». Με την «Κατερίνα» υιοθέτησε μια ιστορία αυτοβιογραφική, ένα μεθυστικό ανάγνωσμα και, μέσα από μια ευφυή όσο και απέριττη σύλληψη, δημιούργησε μια παράσταση αριστουργηματική, που λατρεύτηκε από το κοινό. Στα τυπικά προσόντα του Γιώργου Νανούρη περιλαμβάνονται οι σπουδές του στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο τμήμα Digital Film Making & Film Acting της New York Film Academy. Στα ουσιαστικά όμως ενυπάρχουν το ταλέντο, η διαύγεια και η ευαισθησία, δεδομένα τα οποία αξιοποιεί δεόντως τόσο ως ηθοποιός όσο και ως σκηνοθέτης και δάσκαλος. Αποδεδειγμένα ένας οξύς παρατηρητής των πνευματικών φαινομένων της χώρας μας και της εποχής μας, πολυσχιδής και πολυσήμαντος, αποτυπώνει ευκρινώς το καλλιτεχνικό του ίχνος, δίνοντας ένα ισχυρό δείγμα του θεατρικού του λόγου και ένα ευκρινές στίγμα της παρουσίας του στα πράγματα. Έχει την ικανότητα να μας εμπλέκει σε ένα αέναο δημιουργικό παίγνιο, να εγγράφει στην ιδέα της θεατρικότητας τη λογοτεχνική σκηνοθεσία, ως μια σαφή συνείδηση της σημαίνουσας πλασματικότητας. Με το ξεχωριστό ύφος του κατορθώνει να συνδυάζει την απλότητα με το πνευματώδες χιούμορ που αρκετές φορές φτάνει μέχρι την τρυφερή συγκίνηση, υπονομεύοντας κάθε αυτάρεσκη σοβαρότητα και σοβαροφάνεια. Η φωνή του έχει διακριτή θέση και ουσιαστικό ρόλο στη μακρά και πολυπληθή ακολουθία των θεατρικών συμβάντων, γιατί ξέρει να σέβεται τον εαυτό του και την τέχνη του. Για τον Οκτώβριο μας ετοιμάζει ένα θέμα – έκπληξη που θα παρουσιάσει με τον Γιάννη Σκουρλέτη και την Bijoux de Kant. Πρόκειται για το καινούργιο κείμενο του Δημήτρη Δημητριάδη, με τίτλο «Απόφραξη», που αφορά το μύθο του Νάρκισσου. Του ήρωα που βλέπει την αντανάκλασή του στο νερό και ερωτεύεται το ωραίο του πρόσωπο. Μιας και έχει κάνει πολλά χρόνια στροβιλισμό και βόρειο kung fu, τον Ιούνιο θα συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Αθηνών με την παράσταση εκστατικού στροβιλισμού «Στροφοδίνες» σε σκηνοθεσία Βίκου Ναχμία. Επίσης, πάλι για το Φεστιβάλ, σκηνοθετεί τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και ερμηνεύτρια τη Μαρινέλλα. Πιο γεμάτο και πιο κουραστικό δεν θα μπορούσε να είναι το πρόγραμμά του. Εν τούτοις ο Γιώργος βεβαιωμένα θα πράξει αυτό που πράττει πάντα, με καλλιτεχνική συνείδηση και αισθητικό πρόταγμα: θα δώσει τον εαυτό του. Καθόσον γνωρίζει αλλά και πιστεύει ότι κάθε παράσταση είναι μια πράξη αγάπης.
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Φωτογραφίες: Δημήτρης Πιτσάκης
* Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, στην Άνω Κυψέλη, κατάγομαι από τη Νάξο την οποία αγαπώ πολύ αλλά δυστυχώς έχω επισκεφτεί ελάχιστες φορές.
Ποιες είναι οι πιο πολύτιμες αναμνήσεις από την παιδική σου ηλικία;
* Δυστυχώς θυμάμαι ελάχιστα πράγματα από τα παιδικά μου χρόνια. Δεν ξεχνώ όμως την αίσθηση ασφάλειας που μου έδινε η οικογένειά μου και το πατρικό μου σπίτι και που ακόμα και σήμερα μου δίνει.
Ποια ήταν η πρώτη παράσταση που παρακολούθησες στη ζωή σου;
* Στη Β’ Δημοτικού, «Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας» του Oscar Wilde, στο θέατρο «Θυμέλη».
Ήθελες από παιδί να ασχοληθείς με το θέατρο;
* Ναι. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, γύρω στα 7. Οι δικοί μου μού λένε ότι το έλεγα από 4 χρονών, κάτι που εγώ όμως δε θυμάμαι.
Ξεχώρισες κάποιους από τους δασκάλους σου; Σε επηρέασαν κάποιοι περισσότερο;
* Με επηρέασε η αυστηρότητα στη Δραματική Σχολή. Ήταν αντίστοιχη με την αυστηρότητα στο σπίτι μου. Η αυστηρότητα με έχει διαμορφώσει. Θετικά, για τα δικά μου δεδομένα.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν ηθοποιό που αναλαμβάνει να σκηνοθετήσει;
* Δεν ξέρω αν τίθεται θέμα πρόκλησης. Είναι ίσως περισσότερο βοηθητικό γιατί αισθάνομαι πως ξέρω καλύτερα πώς να ζητήσω κάτι απ’ τους ηθοποιούς επειδή έχω βρεθεί στη θέση τους.
Ήταν δική σου απόφαση να σκηνοθετήσεις την «Κατερίνα» του Αύγουστου Κορτώ ή σου προτάθηκε;
* Ήταν δική μου ιδέα και απόφαση.
Το «βιβλίο της Κατερίνας» μπορεί να είναι ένα βιβλίο για τη μανιοκατάθλιψη αλλά δεν σου αφήνει καμιά αίσθηση μελαγχολίας. Η ροή του κειμένου και η αμεσότητα της αφήγησης σε πρώτο πρόσωπο είναι στοιχεία που χαρίζουν το χαμόγελο στις δύσκολες στιγμές του κειμένου και ένα αίσθημα αγάπης, ελευθερίας και χαράς. Εσύ πώς ένιωσες όταν το διάβασες; Και ποιο σημείο του σε άγγιξε περισσότερο;
* Ένιωσα ό, τι νιώθουν τώρα οι θεατές που βλέπουν την παράσταση. Απορία, αγωνία, στενοχώρια, έκπληξη, συμπόνια, αγάπη, ανθρωπιά, γέλασα, έκλαψα και στο τέλος ένα αίσθημα λύτρωσης.
Έχεις γνωρίσει στη ζωή σου «Κατερίνες»;
* Ελάχιστες. Αλλά μετά την Κατερίνα συνειδητοποιώ ότι είναι πολύ περισσότερες απ’ ό, τι νομίζουμε.
Λένα Παπαληγούρα. Τι έχεις να πεις για τη Λένα;
* Είναι η χαρά του σκηνοθέτη. Ένα τρομερά εύπλαστο υλικό που αφήνεται στα χέρια σου να το κάνεις ό, τι θέλεις. Και μετά τηρεί ό, τι έχει συμφωνηθεί χωρίς να το αλλοιώνει. Πράγμα σπάνιο. Τρομερή ψυχή, έχουμε δέσει πάρα πολύ, την έχω αγαπήσει βαθιά και ξέρω πως δε θα βγει πια απ’ τη ζωή μου. Θα την ευγνωμονώ πάντα για την Κατερίνα μας. Την αγαπάω. Τα ίδια ισχύουν και για τον Λόλεκ. Δέσαμε πολύ οι τρεις μας, είμαι χαρούμενος. Μια σπάνια συγκυρία από αυτές που ελπίζεις να σου προκύψουν.
Τι μπορούσες να πεις για τον άνθρωπο και συγγραφέα Αύγουστο Κορτώ;
* Είναι αυτό που διαβάζουμε στα κείμενά του. Ειλικρινής, ευαίσθητος, αλλόκοτος, ευφυής, συγκινητικός, τρομερό χιούμορ, και απολαυστικός στην παρέα. Όταν τον σκέφτομαι, τα χείλη μου σχηματίζουν χαμόγελο.
Διδάσκεις, σκηνοθετείς, αναλαμβάνεις τους φωτισμούς των παραστάσεών σου, ενίοτε τραγουδάς. Τελικά τι είσαι από όλα αυτά; Πώς αυτοπροσδιορίζεσαι;
* Δεν ξέρω αν χρειάζεται να αυτοπροσδιοριστώ απαραίτητα. Εργάζομαι στο θέατρο. Είμαι ένας άνθρωπος που αγαπά να δουλεύει στο θέατρο. Όπως όμως κάνω τα παραπάνω έτσι μπορώ να σφουγγαρίσω τη σκηνή, να βάψω, να καρφώσω, να τρέξω στα μαγαζιά για υλικά, να πάρω τηλέφωνα γενικά να κάνω οποιαδήποτε δουλειά απαιτείται. Έχω μάθει να δουλεύω μόνος, χωρίς μεγάλα budjet (δυστυχώς ή ευτυχώς) για να έχω πολλούς ανθρώπους που θα κάνουν τις δουλειές.
Ποια πρέπει, κατά τη γνώμη σου, να είναι η σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;
* Πρέπει να είναι μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Θέλω να αγαπάω τους ανθρώπους που συνεργάζομαι, να τους θαυμάζω αλλά να υπάρχει και η απαραίτητη απόσταση για να κρατιούνται οι ρόλοι.
Τελικά «από τι ζουν οι άνθρωποι» και με τι; Με αγάπη, με χάδι, με παραμύθια;
* Κάποιοι ζουν με όλα αυτά και κάποιοι άλλοι δυστυχώς με τα ακριβώς αντίθετα. Καλώς ή κακώς η ζωή τα εμπεριέχει όλα. Την κόλαση και τον παράδεισο, το καλό και το κακό, την ομορφιά και την ασχήμια.
Πώς θα ήθελες να περιγράψεις την παράσταση «Από τι ζουν οι άνθρωποι», που κάνετε με την Όλια Λαζαρίδου και τον Ηλία Κουνέλλα, η οποία βασίζεται σε ένα αριστουργηματικό διήγημα του Τολστόι;
* Είναι ένα είδος αποστολής που έχουμε, δεν την αισθανόμαστε σαν μια κανονική παράσταση, αλλά νιώθουμε πως μεταφέρουμε ένα μήνυμα που το έχουμε ανάγκη πολύ αυτά τα δύσκολα χρόνια που διανύουμε και είμαστε πολύ ευτυχισμένοι γι’ αυτό. Αισθάνομαι υπερτυχερός.
Στην τηλεόραση πρόκειται να σε δούμε σε κάτι νέο;
* Ναι. Σύντομα θα προβληθούν στον “Άλφα” δύο επεισόδια της “10ης Εντολής” του Πάνου Κοκκινόπουλου, στα οποία παίζω.
Είναι αλήθεια ότι ετοιμάζεις μια παράσταση για τους μύθους του Νάρκισσου; Τι πληροφορίες μπορείς να μας δώσεις;
* Είναι μια παράσταση που ετοιμάζουμε με τους Βijoux de Kant πάνω σε ένα καινούργιο κείμενο του Δημήτρη Δημητριάδη που αφορά το μύθο του Νάρκισσου. Ο τίτλος της είναι «Απόφραξη» και θα παρουσιαστεί τον Οκτώβριο.
Φέτος συμμετέχεις και στο Φεστιβάλ Αθηνών με δύο παραστάσεις.
* Ναι, στις 20, 21 και 22 Ιουνίου στην Πειραιώς 260 συμμετέχω στην παράσταση εκστατικού στροβιλισμού “Στροφοδίνες” σε σκηνοθεσία Βίκου Ναχμία.
Ποιος είναι ο ρόλος σου στις “Στροφοδίνες”;
* Στροβιλίζομαι και εγώ με την υπόλοιπη ομάδα.
Η δεύτερη παράσταση πότε παρουσιάζεται και ποια είναι;
* Στις 15-16-17 Ιουλίου στο Φεστιβάλ Αθηνών – Πειραιώς Δ’. Σκηνοθετώ τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και με ερμηνεύτρια τη Μαρινέλλα.
Πώς νιώθεις που συνεργάζεσαι με δύο «ιερά τέρατα» της μουσικής;
* Μεγάλη ευθύνη, αγωνία και ταυτόχρονα πολύ τυχερός.
Η ζωή του καλλιτέχνη έχει αγωνίες, έρευνα, απογοητεύσεις και συνεχές τρέξιμο. Πώς προσαρμόζεις την καθημερινότητά σου και πώς προετοιμάζεσαι ψυχολογικά για τυχόν αντιξοότητες;
* Μα αυτή ακριβώς είναι η καθημερινότητά μου, δε χρειάζεται να την προσαρμόσω κάπου.
Σου αρέσει;
* Έχω μάθει πια να ζω έτσι, μ’ αρέσει να είμαι σε επαγρύπνηση. Άλλωστε κάνω αυτά που αγαπώ και που έχω διαλέξει. Το διαρκές τρέξιμο είναι μέρος της διαδικασίας.
H δημοσιότητα βοηθά τον καλλιτέχνη;
* Ναι, βοηθά και χρειάζεται για να επικοινωνηθεί η δουλειά του. Αλλά ως εκεί. Εμένα τουλάχιστον δε μου χρειάζεται για άλλο λόγο.
Τι θεωρείς αντιαισθητικό και χυδαίο;
* Δυστυχώς κατακλυζόμαστε από χυδαιότητα, ας μην ασχοληθούμε και εδώ μ’ αυτή.
Αν βρισκόσουν τώρα μπροστά σε ένα παράθυρο, τι τοπίο θα ήθελες να έβλεπες;
* Ζω στο κέντρο της Αθήνας και έχω φτιάξει το δικό μου τοπίο με πολλά φυτά για να ξεχνιέμαι. Αυτό βλέπω απ’ το παράθυρό μου τώρα.
Πώς είναι η καθημερινότητά σου και ποιες οι αγαπημένες σου συνήθειες;
* Ζω μια ήσυχη ζωή. Ξυπνάω αρκετά πρωί, κάνω σχεδόν καθημερινά γυμναστική και τις περισσότερες ώρες ασχολούμαι με πρόβες, μαθήματα διαβάσματα, βλέπω ταινίες κάποια βράδια και χρησιμοποιώ πολύ τα social media και το Internet. Δεν βγαίνω, δεν πίνω, δεν καπνίζω. Μ’ αρέσει το σπίτι.
Υπάρχουν προσωπικότητες που θαυμάζεις;
* Σίγουρα, πολλές μάλιστα. Όμως θαυμάζω απεριόριστα πολύ τους γονείς μου και τα αδέρφια μου για λόγους που δεν υπάρχει χώρος και χρόνος να καταγράψω τώρα. Ειδικά οι γονείς μου είναι οι προσωπικοί μου ήρωες. Η αυταπάρνησή τους και το απόλυτο ανιδιοτελές δόσιμό τους στο μεγάλωμα μας, είναι για μένα το μεγαλύτερο μάθημα ζωής.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Είχαμε γατιά όταν ήμουν μικρός, οι γονείς μου πλέον έχουν σκύλο όπως και η αδερφή μου, οι περισσότεροι φίλοι επίσης, είχα και εγώ ένα σκυλάκι αλλά πέθανε, τώρα δεν έχω και (για ένα μεγάλο διάστημα τουλάχιστον) δε θέλω. Τα αγαπώ πολύ και μου είναι πολύ οικείο να υπάρχει γύρω μου κάποιο κατοικίδιο.
* Το cat is art ευχαριστεί τον Δημήτρη Πιτσάκη για τη φωτογράφιση.
