Είναι κάποιοι καλλιτέχνες που μας κάνουν να πιστεύουμε σ’ αυτούς ολόψυχα. Ένας από αυτούς ο Σταύρος Γασπαράτος. Η μουσική του, ένας φυσικός καταρράκτης που κυλά ορμητικά πάνω από γρανιτώδεις βράχους, μέσα σε πλούσια βλάστηση. Κι οι νότες του ακολουθούν γάργαρα το δρόμο τους, κρύο αναζωογονητικό νερό, ποιητική δημιουργία ικανή να ξεδιψάσει την κουρασμένη ακοή κάθε διαβάτη. Ο Σταύρος Γασπαράτος, πολυβραβευμένος συνθέτης της νεότερης γενιάς, με σημαντική παρουσία στους χώρους του θεάτρου και του κινηματογράφου, ένας από τους πιο άξιους συνθέτες μας, εξελίσσει το μουσικό του ιδίωμα μέσα απ’ τη νέα του δημιουργία με τίτλο «Expanded Piano». Συνεχίζει κατ’ αυτό τον τρόπο τη μελέτη του πάνω στο συνδυασμό της κλασικής φόρμας σύνθεσης με τον πειραματικό ηλεκτρονικό ήχο, αλλά αυτή τη φορά με ένα έργο για πιάνο.
Η τελευταία κυκλοφορία του Σταύρου Γασπαράτου στη γερμανική Ad Noiseam με το άλμπουμ “Seven”, έκανε αίσθηση στον Τύπο της κεντρικής Ευρώπης: Κριτικές από δέκα διαφορετικές χώρες μιλούν για ένα κορυφαίο στο είδος του άλμπουμ. Ύστερα η πρόσκληση ήρθε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το διάσημο στους κύκλους της πειραματικής τέχνης ίδρυμα EMPAC (Troy, New York) κάλεσε τον Έλληνα συνθέτη να πραγματοποιήσει τη σύλληψή του για το έργο «Expanded Piano». Ο συνθέτης εργάστηκε τους τελευταίους μήνες στο EMPAC ως artist in residence, τόσο πάνω στην τεχνική εγκατάσταση όσο και στη σύνθεση του έργου. Στις 7 Νοεμβρίου έγινε η πρώτη παρουσίαση του έργου με εκτελεστή τον ίδιο.
Expanded Piano
Τι μπορείτε να φανταστείτε γι’ αυτό το έργο; Φανταστείτε πως είστε μέσα σε ένα πιάνο. Φανταστείτε ότι το πιάνο έχει πάρει τις διαστάσεις μιας αίθουσας συναυλιών. Αυτή η εγκατάσταση – μουσικό έργο είναι εμπνευσμένη απ’ την ιδέα του «Prepared Piano» (προετοιμασμένο πιάνο). Πρόκειται για μια ιδέα ενός μηχανικά αλλοιωμένου πιάνου που έγινε διάσημη από τις συνθέσεις του John Cage και άλλων, όπου βίδες, ελάσματα και διάφορα αντικείμενα τοποθετούνταν στις χορδές του πιάνου αλλοιώνοντας τον ήχο του.
Το Expaded Piano του Σταύρου Γασπαράτου μετασχηματίζει την ιδέα αυτή σε μια πρωτότυπη ηλεκτρονική μορφή. Ένα ακουστικό πιάνο καλωδιώνεται με διαφόρων τύπων μικρόφωνα που τοποθετούνται στο σώμα, τις χορδές και το μηχανισμό του οργάνου. Το σήμα από καθένα από αυτά τα μικρόφωνα επεξεργάζεται ζωντανά από έναν υπολογιστή και στη συνέχεια μοιράζεται σε μια surround εγκατάσταση είκοσι τεσσάρων καναλιών που τοποθετεί το κοινό «μέσα» στο πιάνο.
Το μουσικό έργο και η performance «Expanded Piano» λειτουργούν σαν ένας ηχητικός μεγεθυντικός φακός που βάζει τον ακροατή σε ένα ηχητικό ταξίδι μέσα στο ίδιο το πιάνο. Οι τεχνικές παρεμβάσεις επεκτείνουν τους ήχους που μπορεί να παραγάγει το όργανο, ενώ η surround ηχητική εγκατάσταση «κυκλώνει» το κοινό και βυθίζει τον ακροατή σε έναν ήχο πρωτόγνωρης λεπτομέρειας και συνδυασμών.
Η πρώτη παρουσίαση της σύνθεσης – εγκατάστασης του «Expanded Piano» έλαβε χώρα στο Concert Hall του EMPAC στις 7 Νοεμβρίου.
Links
http://empac.rpi.edu/events/2014/fall/expanded-piano
http://vimeo.com/103727003
stavrosgasparatos.com
