8.5 C
Athens
Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025

Η Λένα Παπαληγούρα θα μας αποκαλύψει το μυστικό της «Δασκάλας με τα χρυσά μάτια»

Επιμέλεια: Παναγιώτης Μήλας

 

Την εποχή που ήμουν στο Γυμνάσιο τα κείμενα του Στρατή Μυριβήλη δεν είχαν περιληφθεί στο βιβλίο των Νέων Ελληνικών.

 

Αν και είχε προταθεί τρεις φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, εν τούτοις τα έργα του «Η ζωή εν τάφω» και «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» δεν επελέγησαν στην ύλη των σχολικών βιβλίων.

 

Είχε προηγηθεί όμως η Δικτατορία του Μεταξά που τα είχε επιλέξει ως «επικίνδυνα δια την χρηστήν αγωγήν των ελληνοπαίδων»…

 

 

 

 

 

Ευτυχώς στο ΣΤ’ Γυμνάσιο Αρρένων της Αθήνας – το οποίο είχε εγκατασταθεί τότε στο νέο του κτήριο της οδού Ζεύξιδος στον Νέο Κόσμο – υπήρχε στην τάξη μας ένας φωτισμένος φιλόλογος. Το όνομά του: Γεώργιος Παπανδρεόπουλος. Έμενε στο Κουκάκι, στην οδό Ζαχαρίτσα.

 

Ο καθηγητής μας αποφάσισε την ώρα των Νέων Ελληνικών να αναλύσει το έργο του Μυριβήλη «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια». Ήταν μεγάλο το δώρο που μας έκανε. Βέβαια ανάμεσα στα όσα μας είχε πει τότε ήταν και οι διάφορες εικασίες σχετικά με την ύπαρξη της δασκάλας. Μάλιστα και εκείνη την εποχή -αλλά και πολύ αργότερα – στον Μόλυβο, στο κεντρικό καλντερίμι όπως ανέβαινες αριστερά, σου έδειχναν έναν μισογκρεμισμένο ξύλινο οικίσκο ο οποίος – σύμφωνα με όσα έλεγαν οι ντόπιοι – ήταν το σπίτι ή μάλλον η χαμοκέλα της δασκάλας.

 

***

 

Ο φιλόλογος θέλοντας να λύσουμε κάθε απορία μας έστειλε να συναντήσουμε τον ίδιο τον συγγραφέα ο ποίος τότε ζούσε στο Κουκάκι, στην οδό Γαληνού, στον αριθμό 27, σε μια πολύ προσεγμένη διώροφη μονοκατοικία. Αργότερα μετακόμισαν στα Εξάρχεια.

 

 

 

 

Πήγαμε τέσσερις συμμαθητές για να βρούμε τον συγγραφέα. Ήταν ο Πέτρος Γ. και ο Γιώργος Κ. που έγιναν γιατροί, ο Μιχάλης Χ. που έγινε καθηγητής της Ιστορίας του Θεάτρου Σκιών στο πανεπιστήμιο, κι εγώ.

 

Μας υποδέχτηκε η κυρία Ελένη και στο σαλόνι μάς πρόσφερε ένα ποτήρι δροσερό νερό μέχρι να έρθει ο συγγραφέας.
Όταν ήρθε, ο Πέτρος, που ήταν ο αρχηγός της ομάδας, του εξήγησε το σκοπό της επίσκεψής μας. Δεν δίστασε να απαντήσει. Χωρίς περιστροφές μας είπε πως και ο ίδιος έχει τις ίδιες με μας απορίες…

 

Μας εξήγησε ότι η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, η «Σαπφώ Βρανά», δεν ήταν η Στέλλα Ιωάννου που ζούσε στον Μόλυβο. Δεν ήταν ούτε η γυναίκα ενός σκοτωμένου φίλου στην προκάλυψη του Μοναστηρίου ή κάποιου άλλου συμπολεμιστή στο Εσκί Σεχίρ. Ούτε και η δασκάλα «με τα μάτια τα χρυσαφιά» που τη συνάντησε όταν βρέθηκε με άδεια στη Σμύρνη.

 

Δεν ήταν ούτε η χιωτοπούλα μούσα του, ούτε και η σύζυγός του Ελένη Δημητρίου, όπως μας είπε τη στιγμή που εκείνη πήγε να του φέρει ένα ποτήρι νερό…

 

«Όμως κάθε ένας που διαβάζει το μυθιστόρημά μου κάτω από τις γραμμές θα μάθει το μυστικό της δασκάλας», μας είπε λίγο πριν μας αποχαιρετήσει.

 

***

 

Τα χρόνια πέρασαν, «η δασκάλα» ήρθε πρώτα μέσα από τη μικρή οθόνη και τώρα έρχεται πάλι. Αυτή τη φορά στη σκηνή του Θεάτρου «Βέμπο». Εκεί η Λένα Παπαληγούρα, ως «Σαπφώ Βρανά», θα μας πει το μυστικό που κρύβει τόσα χρόνια «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια».

 

***

 

Το αριστούργημα του Μυριβήλη για πρώτη φορά μεταφέρεται στη σκηνή. Τη διασκευή αλλά και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Πέτρος Ζούλιας ενώ τη μουσική υπογράφει η Ευανθία Ρεμπούτσικα, ενώ τη δασκάλα υποδύεται η Λένα Παπαληγούρα.
Η πρεμιέρα είναι προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο του 2019 στο θέατρο «Βέμπο».

 

***

 

 

Στον Μόλυβο, στο κεντρικό καλντερίμι, όπως ανέβαινες αριστερά σου έδειχναν έναν μισογκρεμισμένο ξύλινο οικίσκο ο οποίος – σύμφωνα με όσα έλεγαν οι ντόπιοι – ήταν το σπίτι της δασκάλας.

 

 

«Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια» δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Καθημερινή» την περίοδο 1931-1932 και κυκλοφόρησε ως αυτόνομο ολοκληρωμένο βιβλίο το 1933.

 

Στο επίκεντρο του συγγραφέα είναι μια απαγορευμένη ερωτική σχέση, με φόντο την κλειστή επαρχιακή ζωή στη Μυτιλήνη του Μεσοπολέμου.

 

Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός, Λεωνής Δρίβας (Κωνσταντίνος Ασπιώτης), μετά την εθνική τραγωδία της Μικρασιατικής εκστρατείας, φτάνει στην πατρίδα του και συναντά τη νεαρή χήρα του αδελφικού του φίλου, Σαπφώ Βρανά (Λένα Παπαληγούρα).

 

Μεταξύ των δύο πολύ ιδιαίτερων χαρακτήρων δημιουργείται ένα δυνατό πάθος, που έχει σαν εμπόδιο από τη μια την ενοχή απέναντι στον αδικοχαμένο νεκρό και από την άλλη τα ήθη της συντηρητικής κοινωνίας του νησιού.

 

Ο συγγραφέας ωθεί τους ήρωες του σε μια ακροβασία αισθημάτων, με βασικό μοχλό τη διαχρονική αντιπαράθεση της ανθρώπινης ύπαρξης ανάμεσα στο «θέλω» και το «πρέπει».

 

Ο Μυριβήλης, βαθύς γνώστης της ψυχολογίας, στήνει ένα ερωτικό θρίλερ, όπου ο απόντας σύζυγος είναι παρών και το μεταφυσικό στοιχείο εναλλάσσεται με το ρεαλιστικό, σε αυτή τη μοιραία συνάντηση.

 

Διαποτισμένο με τις πικρές μνήμες των χαρακωμάτων και της εθνικής χρεοκοπίας της Μεγάλης Ιδέας, το μυθιστόρημα αναζητά λύση και διέξοδο για τους νέους ανθρώπους του Μεσοπολέμου, που ατενίζουν το μέλλον το δικό τους και της πατρίδας τους με αβεβαιότητα και αγωνία.

 

 

***

 

 

 

 

Μιλώντας ο σκηνοθέτης Πέτρος Ζούλιας, για τη «δασκάλα» του μας είπε:

 

«Με τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων να στήνονται, σε μια Ελλάδα βαθιάς οικονομικής και ιδεολογικής κρίσης, με πολυάριθμους άστεγους και άνεργους νέους, που πρέπει να εγκαταλείψουν τον τόπο τους για να επιβιώσουν, με έντονη τη διαφθορά της εξουσίας των κυβερνήσεων, αναρωτιέται συχνά ο αναγνώστης-θεατής, πόσο μακρινή είναι αυτή η εποχή και πόσα από τα καυτά κοινωνικά της θέματα έχουν ξεπεραστεί σήμερα;

 

Η σύγχρονη ανάγνωση του Μυριβήλη φέρνει στην επιφάνεια την παγκόσμια και διαχρονική του δύναμη. Γιατί ο σπουδαίος Έλληνας συγγραφέας, απαλλαγμένος από την τυπική ηθογραφία, ξέρει να φωτίζει παντού και πάντα τον άνθρωπο με τα αιώνια μεγάλα του θέματα. Ξέρει να τον φέρνει από μια ιστορική εποχή του χθες και να τον παραδίδει ολοζώντανο και αληθινό στην εποχή του σήμερα και του αύριο.

 

Η σκηνοθεσία και η θεατρική μεταφορά δίνει έμφαση σε αυτό το «παντοτινό». Αποφεύγει τη γραφικότητα και στοχεύει στην καρδιά και την ουσία του μυθιστορήματος, υπηρετώντας ταυτόχρονα τους θεατρικούς κανόνες».

 

 

***

 

 

Ταυτότητα παράστασης

 

«Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια»
Του Στρατή Μυριβήλη

Διασκευή-σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Πρωταγωνιστούν: Λένα Παπαληγούρα, Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Γιούλικα Σκαφιδά, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, Χριστίνα Τσάφου, Γιώργος Γιαννόπουλος, Μιχάλης Λεβεντογιάννης

Στο ρόλο του Δημάρχου, ο Γιώργος Κωνσταντίνου.

Μαζί τους: Αλμπέρτο Φάις, Ντίνος Σπυρόπουλος, Σταύρος Μερμήγκης, Πατρίκιος Κωστής, Αλεξία Μουστάκα, Χρήστος Ζαχαριάδης, Ευφροσύνη Σακελλαρίου, Βασίλης Λέμπερος, Βαγγέλης Κρανιώτης, Όλγα Σκιαδαρέση, Άννα Κωνσταντίνου, Αλίκη Ζαχαροπούλου, Αντρέας Λόντου.

 

*

 

Διασκευή-σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Μουσική: Ευανθία Ρεμπούτσικα
Σκηνικά: Αθανασία Σμαραγδή
Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη
Φωτισμούς: Λευτέρης Παυλόπουλος
Χορογραφίες: Φώτης Διαμαντόπουλος
Video design – προβολές: Κάρολος Πορφύρης
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάννα Τουντασάκη
Παραγωγή: Θεατρικές Επιχειρήσεις Τάγαρη
Οργάνωση παραγωγής: Ντόρα Βαλσαμάκη
Προβολή και επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will

 

***

 

 

 

Θέατρο «Βέμπο»
Καρόλου 18
Αθήνα 104 37
Τηλέφωνο: 210-522.17.67
Μετρό: Σταθμός «Μεταξουργείο»

 

*

 

Έναρξη 30 Οκτωβρίου

Μέρες: Τετάρτη 19.00, Πέμπτη 20.00, Παρασκευή 21.00 Σάββατο και Κυριακή 18.00 και 21.00
Τιμές εισιτηρίων: από 18 ευρώ

 

Προπώληση

ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΑΣ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ”

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -