Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Σκηνικό της δεκαετίας του 1950. Ένας νέος άνδρας επιστρέφει σε ένα παλιό σπίτι του, ύστερα από πολύχρονη απουσία. Ατενίζει τα ξεχασμένα αντικείμενα. Αγγίζει τα βινύλια, τα βιβλία, τις φωτογραφίες. Τα έπιπλα, που είναι καλυμμένα με λευκά σεντόνια. Ό, τι έχει εκεί απομείνει. Άρωμα εσωστρέφειας, απομόνωσης και μελαγχολίας.
Συγκίνηση, απαλότητα και γλυκό φως μας έδωσε μια παράσταση μόλις σαράντα λεπτών που παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ Off Off Athens του θεάτρου Επί Κολωνώ. Αναφέρομαι στα «Στίγματα του χρόνου» της ομάδας «Δεμένοι Κόσμοι», που παρουσίασε ο ηθοποιός Αλέξανδρος Μαράκης-Μπούρκας με ιδιαίτερο σεβασμό στη γλώσσα και στη στιχουργική μορφή των ποιημάτων του Καβάφη. Μια γλώσσα και μια μορφή ιδιαίτερα ιδιόρρυθμες και πρωτοποριακές για την εποχή που γράφτηκαν τα ποιήματα. Βασικό χαρακτηριστικό της ιδιότυπης γλώσσας η μείξη καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης.
Ο ήρωάς μας δείχνει άνθρωπος σκεπτόμενος, με οξυδερκή παρατηρητικότητα και προσωπικές εμπειρίες, καλλιεργημένος και ανήσυχος. Οι αναμνήσεις και τα συναισθήματα τον πλημμυρίζουν. Πηγές της σκέψης του οι προσωπικές του αναζητήσεις αλλά πιθανότατα και τα ερωτικά του οράματα. Ο χρόνος και ό, τι στίγματα αυτός έχει αφήσει δεν επιτρέπουν στον ήρωα να προχωρήσει. Στέκεται αναποφάσιστος. Συνήθειες, εμμονές και απωθημένα τον αναγκάζουν να μένει προσκολλημένος στο παρελθόν.
Η παράσταση ήταν μια προσεγμένη δραματοποίηση επιλεγμένων χαρακτηριστικών ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη. Παράσταση – μονόλογος. Απαγγέλθηκαν δεκαπέντε αγαπημένα ποιήματα του Καφάφη, εξ αυτών «Η σατραπεία», «Φωνές», «Τα παράθυρα», «Στο θέατρο», «Ιθάκη», «Κεριά», «Μονοτονία», «Όσο μπορείς» και άλλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αλέξανδρος Μαράκης-Μπούρκας έχει και πολύ μελωδική φωνή. Στα “Στίγματα του χρόνου” τραγούδησε και μάλιστα α-καπέλα. Μια προσπάθεια έντιμη, απλή και σοβαρή, χωρίς κορόνες και επιτήδευση. Παράσταση συμβατή με νεανικό ανοιξιάτικο φεστιβάλ. Άλλωστε, η συνολική αίσθηση που δημιουργείται με όλα τα στοιχεία της ποίησης του Καβάφη είναι ότι παρακολουθούμε μια θεατρική παράσταση. Στη ρητορική πλευρά του Καβάφη δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση. Η ποίησή του είναι συχνά φορέας ηθικών μηνυμάτων και συμβουλών για την ενδεδειγμένη στάση ζωής, αποπνέοντας μια έντονη διάθεση διδακτισμού. Κάτι που θα μπορούσε να αναιρέσει την ποιητικότητα του έργου του, αν ο ποιητής δε φρόντιζε να συγκαλύψει το διδακτισμό αυτό με μια εμπνευσμένη αξιοποίηση της Ιστορίας και των αρχαιοελληνικών μύθων. Επίσης, στην παράσταση γίνεται σαφέστατη αναφορά στην απαισιόδοξη πλευρά του ποιητή, που διατρέχει πολλά από τα ποιήματά του και παίρνει κάθε φορά διαφορετική μορφή. Κάποιες φορές είναι η αδυναμία του ανθρώπου να αλλάξει τη ροή της ζωής του και να αποκτήσει μια καλύτερη μοίρα, άλλοτε είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις συνεχείς δυσκολίες και κάποτε είναι οι μεγάλες απώλειες της ζωής που τους φέρνουν σε απόγνωση. Εν τέλει το τοπίο ξεκαθαρίζει και ο επισκέπτης – ήρωάς μας επιλέγει το δρόμο που θα τον καθορίσει. Να πει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι, ίσως! H τέχνη και η ανάμνηση, αυτές οι ιδανικές, οι ρεμβαστικές και αγαπημένες φωνές της ποίησης στη ζωή μας γίνονται η μοναδική παραμυθία του δημιουργού, όταν φτάνει αναπόδραστη η ώρα του διλήμματος.
Όσο Mπορείς (Αναγνωρισμένα)
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες. Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την στων σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινήν ανοησία, ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)
* Η σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια ήταν του Αλέξανδρου Μαράκη-Μπούρκα και της Σαμίρα Μπρίστολ.
* Παρουσιάστηκε την Τρίτη 2 Ιουνίου στις 20:45 και την Τετάρτη 3 Ιουνίου 2015, στις 22:00
* “Στίγματα του χρόνου”
Συντελεστές: Θεατρική Ομάδα Δεμένοι Κόσμοι, Σκηνοθεσία: Μαράκης-Μπούρκας Αλέξανδρος, Μπρίστολ Σαμίρα, Σκηνικά/Κοστούμια: Μαράκης-Μπούρκας Αλέξανδρος, Μπρίστολ Σαμίρα
Έπαιξε ο Μαράκης-Μπούρκας Αλέξανδρος
Διάρκεια παράστασης: 40 λεπτά
