Την Δευτέρα 22 Νοεμβρίου του 1869 καθελκύστηκε στο Νταμπάρτον της Σκωτίας το ιστιοφόρο «Cutty Sark» [Κάτυ Σαρκ], ένα από τα τελευταία που κατασκευάστηκαν ποτέ και το μόνο που σώζεται.
Μάλιστα σήμερα το θρυλικό ιστιοφόρο βρίσκεται στο Γκρίνουιτς του Λονδίνου σε μουσείο προστατευμένο. Είναι μεν σε θαλασσινό νερό αλλά όχι σε κάποιο ανοιχτό λιμάνι, αλλά σε τεράστια πισίνα που βρίσκεται στην ξηρά.
Θυμίζουμε ότι το δικό μας ιστορικό αντιτορπιλικό «Βέλος» αν και ήταν πλωτό ναυτικό μουσείο εντούτοις παρέμενε απροστάτευτο στη θάλασσα με αποτέλεσμα να υποστεί σημαντικές ζημιές από τους θυελλώδεις ανέμους – για δεύτερη φορά μέσα σε 8 μήνες – και κινδύνευσε να βυθιστεί στις 20 Νοεμβρίου 2023.
***
Το «Cutty Sark» είναι τύπου και κλάσης Yawl με πλοιοκτήτη τον Τζον Γουίλς (1869-1895). Παραγγέλθηκε η κατασκευή του στο ναυπηγείο «Σκοτ & Λίντον» την 1η Φεβρουαρίου 1869, στην πόλη Νταμπάρτον της Σκωτίας, στον ποταμό Κλάιντ. Η κατασκευή του κόστισε 16.150 Λίρες Αγγλίας. Με πλοίαρχο τον Τζωρτζ Μούντι έκανε το παρθενικό του ταξίδι προς την Σαγκάη στις 16 Φεβρουαρίου 1870. Έχει εκτόπισμα 963 τόνους. Μήκος 64.6 μέτρα. Πλάτος 10.94 μέτρα. Κινείται μόνο με τον αέρα με ταχύτητα 17 κόμβους, δηλαδή 31,5 χιλιόμετρα την ώρα.
Ήταν ένα από τα τελευταία και ταχύτερα πλοία που κατασκευάστηκαν προς το τέλος του 19ου αιώνα. Το Κάτυ Σαρκ πήρε το όνομά του από την ηρωίδα, μια νεαρή μάγισσα, που εμφανίζεται στο σατιρικό ποίημα του 1791 «Ταμ Ο Σάντερ» του Ρόμπερτ Μπαρνς.
Το ιστιοφόρο Κάτυ Σαρκ κατασκευάστηκε για να μεταφέρει τσάι από την Κίνα στην Αγγλία. Το τσάι έκανε την εμφάνισή του στην Αγγλία στα τέλη του 1650 και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στην τοπική αριστοκρατία χάρη στην πριγκίπισσα Κατερίνα, την σύζυγο του βασιλιά Καρόλου του Δευτέρου.
Παρά την μεγάλη φορολογία που είχε, το τσάι είχε μπει στην ζωή και στις συνήθειες της μεσαίας τάξης αλλά και των απλών ανθρώπων. Στην Βικτωριανή εποχή το ζητούμενο δεν ήταν πια να μεταφέρεται απλά το τσάι από την Κίνα, αλλά να μεταφέρεται και πιο γρήγορα, και να είναι όσο το πιο δυνατόν φρέσκια η σοδιά. Έτσι οι έμποροι του τσαγιού πίεζαν τους πλοιοκτήτες για γρήγορα δρομολόγια και ανάλογο γρήγορο κέρδος.
Ένας Σκωτσέζος εφοπλιστής, ο Τζον Γουίλς, αποφάσισε να φτιάξει ένα νέο, γρήγορο ιστιοφόρο για να μεταφέρει σύντομα και αποτελεσματικά το τσάι από την Κίνα στην Αγγλία. Απευθύνθηκε τότε σε έναν νέο κατασκευαστή πλοίων, τον Ηρακλή Λίντον.
Το «Κάτυ Σαρκ», που αποτελεί σπάνια κατασκευή με σκελετό από επεξεργασμένο σίδερο και επένδυση από ξύλο, αποδείχθηκε ανθεκτικότατο ταξιδεύοντας σε όλες τις θάλασσες του κόσμου για 84 συνολικά χρόνια.
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1870 το Κάτυ Σαρκ θα κάνει το πρώτο του από τα οκτώ συνολικά ταξίδια του προς την Σαγκάη. Εκείνη την περίοδο ήταν ένα από τα πενήντα εννέα ιστιοφόρα που έκαναν αυτό το δρομολόγιο. Μια χρονιά πριν, το 1869, άνοιξε το κανάλι του Σουέζ και η απόσταση μεταξύ Κίνας και Αγγλίας μειώθηκε κατά 3.300 μίλια και 12 ημέρες.
Το 1877 το Κάτυ Σαρκ ήταν πλέον ένα από τα μόλις εννέα ιστιοφόρα που εκτελούσαν το δρομολόγιο.
Με την είσοδο των ατμόπλοιων το Κάτυ Σαρκ δεν θα καταφέρει να παραμείνει ένα από τα γρηγορότερα σκάφη μεταφοράς τσαγιού και ο ιδιοκτήτης του δεν αποκόμισε τα αναμενόμενα κέρδη. Φτάνοντας στην Κίνα τον Απρίλιο του 1878 ο καπετάνιος Τιπτάφτ, νικημένος από τον ατμό, δεν κατάφερε να βρει φορτίο τσαγιού και αναγκάστηκε να μεταφέρει διάφορα εμπορεύματα σε όλο τον κόσμο, όπως π.χ άνθρακα από το Ναγκασάκι στη Σαγκάη, λινάρι από τη Μανίλα στη Νέα Υόρκη, λινάρι, λιπαντικά, τσάι και το αυστραλιανό ταχυδρομείο από την Καλκούτα στην Μελβούρνη.
Στοιχεία: Από Wikipedia
