Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Δεν είχα διαβάσει κανένα μυθιστόρημά του. Ούτε είχα την πρόθεση. Τα βήματά μου με έφεραν στη Σταδίου όπου μια ηθοποιός που θαυμάζω, η Λένα Παπαληγούρα, θα πρωταγωνιστούσε στην παρουσίαση ενός βιβλίου. Εκείνη την περίοδο ο συγγραφέας ήταν «το πρόσωπο της ημέρας» κυρίως λόγω μιας ηλίθιας και ρατσιστικής επίθεσης που δέχθηκε μέσω ραδιοφώνου από δημοσιογράφο. Και μόνο γι’ αυτό το λόγο -επειδή δηλαδή ήταν το θύμα της επίθεσης- δεν θα πήγαινα. Τελικά ανέβηκα τις σκάλες στο χώρο των εκδηλώσεων. Διαπίστωσα ότι δεν είχε σχέση με τον ίδιο. Δεν ήταν κάτι δικό του. Ήταν το βιβλίο της Κατερίνας, οπότε άξιζε να μείνω. Και για τη Λένα και για την Κατερίνα. Δύο άλλοι βασικοί συντελεστές ήταν ο σκηνοθέτης Γιώργος Νανούρης και ο συνθέτης Lolek.
«Ο γιος μου με βρήκε». Αυτή η φράση σκίζει το σκοτάδι στην αίθουσα. Αυτή η φράση φωτίζει τα πρόσωπα. Αυτή η φράση κάνει τους πρωταγωνιστές να ριγούν. Με αυτή τη φράση αρχίζει ένας μονόλογος ζωής. Ένας μονόλογος απολογισμού. Μονόλογος αγάπης και έρωτα. Ένας μονόλογος ζεστός σαν αγκαλιά. Ένας μονόλογος γεμάτος χρώματα, αρώματα, γεύσεις και νότες.
«Ο γιος μου με βρήκε. Χαράματα Παρασκευής, πέντε μέρες πριν κλείσει τα είκοσι τέσσερα. Κατάλαβε πως είχα πεθάνει κι ας μην είχε αλλάξει τίποτα στον χώρο. Ίσως επειδή, όπως πάντα, έστω και νεκρή, τον προϋπάντησα. Μήνας Δεκέμβρης και τα καλοριφέρ αναμμένα στο φουλ. Εγώ στο κρεβάτι γυμνή τελείως. Είχα παχύνει πολύ τα τελευταία χρόνια, και στον ύπνο ρούχα και σκεπάσματα με πνίγανε. Σελίδα τραγικού ποιητή της αθλιότητας και της αγάπης: γυμνό τον πρωτόδα, γυμνή με κοίταζε τώρα για τελευταία φορά».
«Ο γιος μου με βρήκε». Ακούστηκε πάλι η φωνή της Λένας Παπαληγούρα. Λεπτή φιγούρα. Μακριά ξανθά μαλλιά, γαλάζια μάτια βουρκωμένα, με έναν κόμπο στη φωνή… Στο μισοσκόταδο ένα άντρας σηκώνεται, περνάει μπροστά από τη σκηνή, κάνει ένα διακριτικό νεύμα και αποχωρεί. το αμυδρό φως του φακού τον φώτισε. Σκούπιζε ένα δάκρυ από τα μάτια του. Γνωστή φυσιογνωμία. Ναι αυτός ήταν: ο συγγραφέας που δέχτηκε την επίθεση από το βάρβαρο δημοσιογράφο. Τον αναγνώρισα. Τι να θέλει εδώ στην παρουσίαση του βιβλίου της Κατερίνας; Ας είναι. Πάντως τον είδα: Δάκρυσε…
Η παρουσίαση συνεχίζεται. Οι σκηνές διαδέχονται η μια την άλλη. Σαν σινεμά. Ένταση. Πολύ δυνατές περιγραφές. Αυτή γυναίκα, η Κατερίνα, πάλεψε μια ζωή. Έζησε και μεγαλούργησε ταπεινά χάρη στην αγάπη. Σπαράγματα οικογενειακών ιστοριών γεμάτων με ζοφερά μυστικά και θανάσιμες ενοχές. Όπως λέει η Κατερίνα: «Αυτό το βιβλίο δεν έχει σκοπό να πληγώσει κανέναν, εκτός απ’ αυτούς που θα το διαβάσουν. Αυτό το βιβλίο, θα πουν, είναι γεμάτο ψέματα, κακοήθειες, ανακρίβειες, παραχάραξη της οικογενειακής μας ιστορίας από ένα μυαλό χολωμένο κι άρρωστο, που γυρεύει εκδίκηση για τον θάνατο που μόνο του επέλεξε. Ωστόσο εμένα αυτή είναι η αλήθεια μου, κι από κει και πέρα, ο καθείς ας διαλέξει τη λήθη που του ταιριάζει, που τον ανακουφίζει· έτσι είναι αν έτσι νομίζουνε. Αυτό το βιβλίο με διαλύει. Αυτό το βιβλίο έχει σκοπό να με διαλύσει, να με κάνει κομμάτια. Μέσα στα κομμάτια μου είμαι. Κι όποιος την ακούσει δεν θα την ξεχάσει ποτέ».
Να πάλι ο συγγραφέας. Περνάει στο μισοσκόταδο. Τον είδα να δακρύζει για άλλη μια φορά. Περίεργο. Τι νοιάζεται για το έργο της άλλης; Ζηλεύει ίσως. Αυτός δεν νομίζω να έχει το ταλέντο της. Ήδη όλος ο κόσμος εδώ στην αίθουσα είναι εμφανώς συγκινημένος. Βαριές ανάσες, καθώς η Λένα Παπαληγούρα απλώνει το «φωτογραφικό» άλμπουμ από τη ζωή της Κατερίνας. Της Κατερίνας της μάνας, της αγωνίστριας που δεν είναι μόνη σε αυτό το ταξίδι. Έχει δίπλα της τον Μηνά και την Ειρήνη, τον Πέτρο και τη Χρυσούλα. Έχει τον Μύρωνα, τον Κωστάκη, την Κλειώ, τον Αίγισθο αλλά και τον Δημήτρη που δεν πρόλαβε να τον χαρεί αφού πέθανε τους πρώτους μήνες μετά τη γέννησή της. Από την άλλη πλευρά έχει τον Τάσο και τον Πέτρο. Η Κατερίνα «γράφει» αυτό το τραγικό παραμύθι. Αυτή τη σύγχρονη τραγωδία που ένας τρελός σκηνοθέτης και ένας τρελός διευθυντής φεστιβάλ θα το πήγαιναν χωρίς δεύτερη κουβέντα στη Μικρή Επίδαυρο. Όχι για να προσφέρουν κάτι το διαφορετικό. Αλλά γιατί αξίζει και για να δείξουν πως υπάρχει συνέχεια δύο χιλιάδες χρόνια μετά. Πως υπάρχουν διάδοχοι των αρχαίων μας συγγραφέων.
Ξέφυγα όμως. Ευτυχώς η μουσική του Lolek φέρνει κάποια ισορροπία στην όλη παρουσίαση. Ο Lolek με την αισθαντική φωνή του μας προσγειώνει στο σήμερα έστω κι αν παίζει ένα πολύ παλιό αλλά και πολύ αγαπημένο μου τραγούδι το:
Η Λένα στη σκηνή «χορεύει» πάνω στο κείμενο από “Το βιβλίο της Κατερίνας”. Αράδα, αράδα και το στομάχι σφίγγεται. Δεν μπορείς να πιστέψεις πώς μια γυναίκα, μια μάνα, είχε τόση δύναμη να σηκώσει όλα αυτά τα βάρη. Αράδα, αράδα νιώθω πως κάτι από όσα ακούω ταιριάζουν με κάποιο δικό μου συγγενικό πρόσωπο. Είναι σαν να ακούω ιστορίες. Είναι σαν να ακούω ένα παραμύθι. Δεν είναι όμως. Είναι η αληθινή ζωή της Κατερίνας. Αυτής της γυναίκας που μας πήρε και μας ανέβασε στα ύψη…
«Ο γιος μου με βρήκε», ακούω πάλι τη Λένα. Ξεφυλλίζω το βιβλίο.
Μα, ποιος είναι ο γιος της; Θα γράφει γι’ αυτόν. Σίγουρα.
Ένα φως πέφτει στο εξώφυλλο: Αύγουστος Κορτώ. Το βιβλίο της Κατερίνας.
Δεν το πιστεύω! Αυτός το έγραψε! Αυτός που πέρασε πριν από λίγο δυο φορές με τα μάτια δακρυσμένα… Δικό του είναι το βιβλίο! Μεγάλη χαρά. Χαρά ψυχής και πνεύματος. Τι δώρο μας έκανε… Χωρίς τσιγγουνιές απόψε μας πρόσφερε την Κατερίνα και τη Λένα.
Τα δύο φεγγάρια του… Αύγουστου.
Πριν κλείσω να θυμίσω ότι «Το βιβλίο της Κατερίνας» παρουσιάστηκε στο βιβλιοπωλείο “Ιανός”. Κυκλοφορεί ήδη η έβδομη έκδοση από τις «Εκδόσεις Πατάκη». Ακόμη να κάνω και μια αναφορά στο βιογραφικό του συγγραφέα, όπως το έχει συντάξει ο ίδιος:
«Γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη και ζει στα Εξάρχεια. Έχει γράψει διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, κείμενα για το θέατρο, ένα κινηματογραφικό σενάριο και βιβλία για παιδιά. Έχει επίσης μεταφράσει έργα των Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Τζον Άπνταϊκ, Άννι Πρου, Κόρμακ ΜακΚάρθι, Κόλουμ ΜακΚαν, Σάρα Ουότερς, Τζον Μπάνβιλ, Γκιγιόμ Απολινέρ και Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Αρθρογραφεί τακτικά, περνάει απολαυστικές εργατοώρες στο Facebook, παρουσιάζει σαββατιάτικη εκπομπή με αλλοπρόσαλλες μουσικές στον Amagi Radio, και είναι λάτρης των αμερικάνικων τηλεοπτικών σειρών (θεωρώντας τους Sopranos ως έξοχο δείγμα του θρυλικού Great American Novel). Σ’ ό, τι χρόνο του απομένει διαβάζει μετά μανίας, μαγειρεύει, και γενικώς διάγει βίο σπιτόγατου, συντροφιά με τον λατρεμένο του σύντροφο (τον επονομαζόμενο Κουτάβι)».
