Στις 2 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο η Καλαμάτα γιορτάζει την πολιούχο της, την Υπαπαντή του Κυρίου. Χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ελλάδα συρρέουν στον Μητροπολιτικό ιερό ναό για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Υπαπαντής, προστάτιδας και πολιούχου της Καλαμάτας, η οποία από την στιγμή που βρέθηκε τοποθετήθηκε στον θρόνο της, απ’ όπου εποπτεύει και προστατεύει την πόλη.
Ποια όμως είναι η ιστορία της Παναγίας της Υπαπαντής; Η παράδοση λέει ότι κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας βρέθηκε σ’ έναν στάβλο, μετά από όραμα που είδε ένας σταβλίτης.
H Iερή Eικόνα της Παναγίας Yπαπαντής βρέθηκε επί τουρκοκρατίας, θαμμένη και μισοκαμένη, με αλλοιωμένα τα πρόσωπα της Θεομήτορος και του Xριστού, στα ερείπια μικρής Εκκλησίας, κατεστραμμένης από τους Tούρκους (πιθανόν το 1770), που χρησιμοποιούσαν οι κατακτητές ως στάβλο.
Ένας μικρός σταβλίτης κρυφοχριστιανός λοιπόν για τρεις μέρες έβλεπε στον ύπνο του μια νεαρή γυναίκα μαυροφορεμένη να περπατά μέσα στον στάβλο, να τον πλησιάζει και να του λέει να ακούσει αυτά που έχει να του πει το άλογο.
Το πρωί που ξυπνούσε δεν καταλάβαινε τι σήμαινε το όνειρο μέχρι που την τρίτη μέρα παρατήρησε ότι το άλογο χτυπούσε το πόδι του επίμονα σε ένα σημείο. Ζήτησε λοιπόν άδεια από τον Πασά και μαζί με άλλους άνδρες έσκαψαν και ως εκ θαύματος εμφανίσθηκε η εικόνα της Παναγίας.
Εικάζεται ότι η εικόνα είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και ότι προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη και έφτασε εδώ δια θαλάσσης την εποχή της Εικονομαχίας.
Το αξιοθαύμαστο ήταν πως ενώ στο πίσω μέρος της ήταν καμένη το μπροστινό τμήμα, όπου είναι ζωγραφισμένη η Παναγία Βρεφοκρατούσα με τον μικρό Ιησού στην αγκαλιά της, ήταν ανέπαφο.
Η εικόνα αποκαταστάθηκε από τον αγιογράφο – συγγραφέα του έργου «Βαβυλωνία» Δημήτριο Κ. Βυζάντιο το 1839, ενώ νέες διορθωτικές επεμβάσεις έγιναν μετά από πυρκαγιά του 1914 από τον καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών ζωγράφο Γεώργιο Ιακωβίδη.
Μετά από εύρεσή της, η εικόνα τοποθετήθηκε στο ναό του Αγίου Γεωργίου (μητροπολιτικό ναό τότε), το 1843 στο ναό Αγίων Κωνσταντίνου Ελένης (μονή Καλογραιών), το 1854 στον επισκευασμένο ναό της Υπαπαντής και από 1873 στο σημερινό.
Στο σημείο που τώρα στέκει ο ιερός ναός της Υπαπαντής, στην τουρκοκρατία υπήρχαν οι στάβλοι του Πασά της Καλαμάτας, το σπίτι του οποίου ήταν ακριβώς απέναντι, δίπλα από το σημείο , όπου σήμερα βρίσκεται η Μητροπολιτική κατοικία.
Στο χώρο αυτό, νοτιοανατολικά του υπάρχοντος Mητροπολιτικού Iερού Nαού, κτίστηκε και καταστράφηκε επανειλημμένα ο Ιερός Ναός ο αφιερωμένος στην Παναγία την Yπαπαντή.
O σημερινή μεγαλοπρεπής Μητρόπολη, θεμελιώθηκε στις 25 Iανουαρίου 1860 και εγκαινιάστηκε στις 19 Aυγούστου 1873. Όμως έπαθε ζημιές με τους σεισμούς του 1886 και του 1986, οι οποίες αποκαταστάθηκαν, ενώ απειλήθηκε από πυρκαγιά στις 2 Φεβρουαρίου του 1914.
Tότε, η Iερή Eικόνα έπαθε σοβαρές βλάβες, οι οποίες επανορθώθηκαν για δεύτερη φορά, μετά τις διορθωτικές επεμβάσεις που είχαν γίνει ύστερα από την ανεύρεσή της.
H λιτάνευση της Eικόνας έγινε για πρώτη φορά το 1841, για την αντιμετώπιση κάποιας επιδημίας βαριάς μορφής (πιθανολογείται ότι ήταν πανώλη), που είχε πλήξει την πόλη. Kαθιερώθηκε, όμως, η λιτάνευση να γίνεται κάθε χρόνο, την ημέρα της γιορτής, το έτος 1884.
Πηγή: Messinia live, Kalamata-in, Ηλίας Μπιτσάνης και Eleftheria.gr
