Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η «Καινούργια σελίδα» του δημοφιλέστατου Νιλ Σάιμον, πέρα από μια τελετουργία αυτογνωσίας, είναι κι ένα ευχάριστο ίχνος στο χρόνο ως ύστατο δώρο στον άνθρωπο που έφυγε.
Πρόκειται για ένα καθαρά αυτοβιογραφικό έργο, μια αληθινή ιστορία του Νιλ Σάιμον, που βασίζεται στην απώλεια της γυναίκας του ύστερα από δώδεκα χρόνια γάμου και στη συνάντησή του με τη δεύτερη γυναίκα του, την ηθοποιό Μάρσα Μέισον. Αυτή η γυναίκα ήταν το έναυσμα για μια δεύτερη ευκαιρία, μια καινούρια αγάπη, μια καινούργια ζωή, μια «Καινούργια σελίδα». Άραγε μια φορά μόνο έρχεται η αγάπη; Ή το ίδιο πράγμα μπορεί να σου συμβαίνει δύο φορές;
Αναδρομή
Η “Καινούργια σελίδα” παίζεται αυτή την εποχή στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο κομψό Μικρό Γκλόρια, που γυρίζει σελίδα, κάνει μια νέα αρχή, και προτείνει ως πρώτη του παραγωγή για τη χειμερινή θεατρική περίοδο 2017-2018 τη δραματική κομεντί του Νιλ Σάιμον, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου, με πρωταγωνιστές τους Ταξιάρχη Χάνο, Μαρία Καλλιμάνη, Άνδρη Θεοδότου και Άγγελο Μπούρα. Ανατρέχοντας στη μνήμη μου αλλά και στο αρχείο μου, πριν σας μιλήσω για την παράσταση, ανακαλύπτω ότι το σημαντικότατο αυτό έργο του Neil Simon το έχω ξαναδεί άλλες δύο φορές, τουλάχιστον:
Το 1990 στο θέατρο «Πόρτα» σε σκηνοθεσία Μίνωα Βολανάκη, μετάφραση Νόνικας Γαληνέα, σκηνικά Γιώργου Πάτσα και μουσική επιμέλεια Δανάης Ευαγγελίου. Στο ρόλο του George Schneider ο Γιάννης Φέρτης, της Jennie Malone η Ζωή Λάσκαρη, Faye ήταν η Σμαράγδα Σμυρναίου και Leo Schneider ο Γιάννης Μπέζος.
Η πρώτη φορά δε, που ήταν και καθοριστική για να αγαπήσω το έργο, ήταν στο θέατρο «Αθήναιον», τη σεζόν 1980-81 σε μετάφραση πάλι της Νόνικας Γαληνέα και σκηνοθεσία του Ανδρέα Βουτσινά. Τα σκηνικά ήταν του Βασίλη Φωτόπουλου και η μουσική επιμέλεια της Δανάης Ευαγγελίου. Αυτή τη φορά τους χαρακτήρες ενσάρκωναν οι Αλέκος Αλεξανδράκης, Νόνικα Γαληνέα, Άννα Φόνσου και Γιώργος Μιχαλακόπουλος.
«Αν ποτέ το Μπρόντγουεϊ κατασκεύαζε ένα μνημείο για τον άγιο προστάτη του γέλιου, θα ήταν σίγουρα για τον Νιλ Σάιμον», έγραψε κάποτε το περιοδικό «Time και ο Emanuel Azenberg -παραγωγός του Σάιμον για πολλά χρόνια- συμπλήρωνε: «Είναι ένας γνήσιος εραστής της συγγραφικής τέχνης».
Ο συγγραφέας
Ο Νιλ Σάιμον γεννήθηκε στο Μπρονξ της Νέας Υόρκη στις 4 Ιουλίου του 1927. Μεγάλωσε σε μια δύσκολη περίοδο της παγκόσμιας ιστορίας, καθώς η Αμερική αντιμετώπιζε μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση. Τα παιδικά του χρόνια, όπως έχει αναφέρει και ο ίδιος, ήταν αρκετά δύσκολα, μεγάλωσε σε ένα σπίτι δίχως οικογενειακή ζεστασιά και με αρκετές εντάσεις μεταξύ των γονέων του. Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες δεν του επέτρεψαν να κάνει ανώτερες σπουδές, αλλά το έμφυτο ταλέντο του δεν άργησε να αποκαλυφθεί. Ο μεγάλος αδελφός του ήταν η αιτία του ξεκινήματός του. Ζήτησε τη βοήθειά του για ένα σκετς που έπρεπε να γράψει για το πάρτι της εταιρείας του και από τότε η συνεργασία τους άνθησε. Για πολλά χρόνια η δουλειά του περιορίστηκε σε κωμωδίες για την τηλεόραση. Πολύ αργότερα κατάφερε να υπερνικήσει τη φυσική του ντροπαλοσύνη και να γράψει μόνος του πια θεατρικά έργα, που έγιναν και μεγάλες επιτυχίες στον κινηματογράφο. Το χαρακτηριστικό του γραψίματός του είναι ότι εμπνέεται από την ίδια τη ζωή και οι χαρακτήρες του μιλούν και σκέφτονται σαν τον καθένα μας.
Θεωρείται ένας από τους καλύτερους συγγραφείς της κωμωδίας στην αμερικανική λογοτεχνική ιστορία. Έχει γράψει πάνω από τριάντα θεατρικά έργα και σχεδόν ίδιο αριθμό σενάρια ταινιών. Παραμένει δε αξεπέραστος δάσκαλος για τους νέους συγγραφείς.
Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος έχει λάβει περισσότερες Oscar και Tony υποψηφιότητες από κάθε άλλο συγγραφέα, πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι έχει υποτιμηθεί ως θεατρικός συγγραφέας κατά το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του, διότι έγραψε κωμωδίες και όχι δράματα.
Έχει γράψει για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση καταφέρνοντας να διακριθεί και να σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Έχει χαρακτηριστεί πνευματώδης, παραγωγικός καθώς και εύστοχος παρατηρητής των οικογενειακών σχέσεων στην Αμερική.
Η πρώτη του δουλειά ήταν το «Catch a star» το 1955 το οποίο ανέβηκε στο θέατρο του Μπρόντγουεϊ. Το πρώτο θεατρικό έργο «Παίξε την τρομπέτα σου» ο Νιλ Σάιμον το έγραψε μαζί με τον αδελφό του Ντάνιελ το 1961. Το 1962 έγραψε πρόζα για το μιούζικαλ «Little me» και ακολούθησαν πολλά επιτυχημένα έργα όπως: «Ξυπόλητη στο πάρκο» 1963, «Το παράξενο ζευγάρι» το 1965, η «Αστερόεσσα κοπέλα» το 1966 και «Σουίτα για δύο» το 1968. Μετά την πρώτη επιτυχία στο μιούζικαλ έγραψε άλλες δύο πρόζες, το 1966 την «Γλυκιά Τσάριτι» και το «Promises» το 1968. Το 1969 ο Νιλ Σάιμον έγραψε το έργο «Ο τελευταίος φλογερός εραστής» σφραγίζοντας μια δεκαετία επιτυχιών. Με το «Η κυρία με τη χαμένη ομορφιά» το 1970 συνέχισε τις επιτυχίες, μιλώντας για μια αλκοολική σταρ του καμπαρέ. Το 1971 έγραψε για το άγχος που επικρατεί στις μεγάλες πολιτείες και στα απρόσωπα διαμερίσματα στο έργο «Ο φυλακισμένος της κεντρικής λεωφόρου». Τα επόμενα δύο χρόνια η δημοτικότητά του έπεσε αρκετά, προσπάθησε με πρωτότυπες ιδέες να καθηλώσει το αμερικανικό κοινό μαζί με τον αδελφό του αλλά τα εγχειρήματά τους απέτυχαν. Με το «California suite» το 1976 ο Νιλ Σάιμον κερδίζει ξανά την εμπιστοσύνη του κοινού και ακολούθησαν σημαντικές επιτυχίες. Το 1977 έγραψε το ημι-αυτοβιογραφικό έργο «Καινούργια σελίδα», την πρόζα για το μιούζικαλ «Παίζουν το τραγούδι μας» το 1978 και το «Θα ‘πρεπε να παίζω στο σινεμά» το 1980. Τη δεκαετία του ‘80 έγραψε το «Αναμνήσεις απ’ το Μπράιτον Μπιτς» 1983, «Biloxi blues» το 1985 και «Προορισμός το Μπρόντγουεϊ» το 1986. Το 1988 ο Νιλ Σάιμον έγραψε το πιο φαρσοειδές έργο του, τις «Φήμες».
«Οι ηλίθιοι»
Ένα από τα πιο γνωστά και εμπορικά του έργα είναι «Οι ηλίθιοι», που παίχτηκε πρώτη φορά το 1981. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα μικρό χωριό της Ουκρανίας, το Κουλιέντσικοφ. Ο δάσκαλος Λεόν Τολτσίνσκι καταφθάνει στο χωριό και έπειτα από μερικές επεισοδιακές συναντήσεις με τους όχι και τόσο ευφυείς κατοίκους του χωριού θα βρει το σπίτι του νέου του εργοδότη, Ζουμπρίτσκι. Εκεί θα γνωρίσει τη σύζυγό του Λένια και την κόρη τους Σοφία την οποία και θα ερωτευθεί παράφορα. Θα παρατηρήσει όμως πάλι ότι και αυτή είναι το ίδιο αν όχι περισσότερο αδαής όσο και οι υπόλοιποι. Σύντομα θα ανακαλύψει ότι η ηλιθιότητα των κατοίκων δεν είναι συμπτωματική αλλά το αποτέλεσμα μιας κατάρας που βασανίζει την περιοχή για 200 χρόνια, και πως θα πέσει και ο ίδιος θύμα της αν δεν καταφέρει σε 24 ώρες να εκπαιδεύσει τη Σοφία ή να παντρευτεί μια απόγονο της οικογένειας του ανθρώπου που έριξε την κατάρα.
Έργα διαχρονικά και εύστοχα
Τα περισσότερα έργα του Νιλ Σάιμον ανήκουν στο είδος της κωμωδίας. Ο Νιλ Σάιμον γράφει έχοντας στο νου σοβαρά κοινωνικά θέματα που τον απασχόλησαν ή απασχολούν τους περισσότερους ανθρώπους και χρησιμοποιεί το γέλιο για να εξαϋλώσει τη θλίψη και τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Πολλοί κριτικοί θαύμασαν το ιδιαίτερο και έξυπνο χιούμορ του Νιλ Σάιμον και το κοινό μαγεύτηκε από τις ιστορίες του, που δεν είναι πάντα ρεαλιστικές αλλά τα μηνύματά τους είναι διαχρονικά και εύστοχα.
Γνήσιος μαθητής του Τσέχοφ
Στην «Καινούργια σελίδα» αυτό που ιδιαιτέρως εντυπωσιάζει είναι το χιούμορ με το οποίο αντιμετωπίζει ο Σάιμον τα δύσκολα θέματα που διαχειρίζεται, όπως το πένθος, η διαχείριση της απώλειας, η μοναξιά, ο φόβος. Σατιρίζει τα κοινωνικά ήθη αλλά και τα πολιτικά συστήματα του 20ού αιώνα. Αυτά τα θέματα λογικά θα έπρεπε να αποτελούν υλικά για ένα δραματικό έργο. Ο Σάιμον όμως κάνει τη διαφορά γράφοντας με αυτά τα υλικά μια σπαρταριστή κωμωδία. Είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος που καταφέρνει να μας κάνει να γελάμε και να διασκεδάζουμε με τα σοβαρά αυτά θέματα. Ως γνήσιος μαθητής του Τσέχοφ, γράφει για τέσσερις ανθρώπους γεμάτους αντιφάσεις που αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τη ζωή και όπως όλοι μας, είναι τόσο αστείοι και συγκινητικοί ταυτόχρονα στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να ζήσουν καλύτερα. Η «Καινούργια σελίδα» είναι γραμμένη με μια ανακουφιστική ελαφρότητα, αλλά και με μια βαθιά πίστη στη δύναμη της αγάπης.
Για ένα καλύτερο μέλλον
Ο τίτλος του έργου σηματοδοτεί την προσπάθεια των ηρώων να γυρίσουν σελίδα, να απαγκιστρωθούν από το παρελθόν τους και να ατενίσουν ένα καλύτερο μέλλον.
Μετά την πρόωρη απώλεια της πρώτης του συζύγου, ο συγγραφέας Neil Simon παντρεύτηκε ξανά σύντομα. Έξι μήνες μετά τον θάνατο, ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα την ηθοποιό Marsha Mason και παντρεύτηκαν ύστερα από ένα ρομαντικό ειδύλλιο μόλις είκοσι δύο ημερών. Ο Σάιμον έγραψε κάπως παραλλαγμένα τα γεγονότα αυτά, που διαδραματίστηκαν το 1973, σε ένα αυτοβιογραφικό έργο που είδε το φως της ζωής το 1977.
Ο έρωτας είναι η κινητήρια δύναμη για να προχωρήσουν μπροστά οι δύο κεντρικοί ήρωες του έργου. Ένας άντρας και μια γυναίκα σε ώριμη ηλικία, έχοντας απολέσει πια τις ψευδαισθήσεις της πρώτης νιότης και έχοντας βιώσει τις σκληρές πλευρές της ζωής, έχουν απογοητευτεί από την προσωπική τους ζωή και πιστεύουν πως δεν μπορούν να τους εκπλήξουν πια ευχάριστα οι άλλοι. Ο έρωτάς τους όμως θα ανατρέψει τις βεβαιότητές τους και θα τους οδηγήσει να διεκδικήσουν και πάλι πάση θυσία την ευτυχία που δικαιούνται.
Ο κωμωδιογράφος Νιλ Σάιμον αφηγείται με γλαφυρότητα και χιούμορ αυτή την πολύ προσωπική ιστορία του: τη γνωριμία του με τη δεύτερη σύζυγό του και τον σφοδρό έρωτά τους, ενώ πενθεί ακόμα για τον χαμό τής πρώτης του συζύγου. Ο συγγραφέας μεταπλάθει μια σελίδα της ζωής του σε μια εξαιρετικά αστεία και συγκινητική κωμωδία. Μια δραματική κομεντί για τις δυσκολίες αλλά και τις υπέροχες ανατροπές που μας επιφυλάσσει η ζωή, ένα έργο για όλες αυτές τις καινούργιες σελίδες που καλούμαστε να γυρίσουμε στην πορεία μας. Ο Σάιμον μέσα από έναν ύμνο στη δύναμη της αγάπης μάς κάνει να γελάσουμε και να συγκινηθούμε μέχρι δακρύων βλέποντας στον καθρέφτη τη δική μας διαδρομή στη ζωή.
Η υπόθεση του έργου
Ο συγγραφέας Τζορτζ Σνάιντερ, ένας μεσήλικας άντρας που έχει πρόσφατα χηρέψει, και η ηθοποιός Τζένι Μαλόουν, η οποία έχει μόλις πάρει διαζύγιο από τον πρώτο σύζυγό της, έχουν κουραστεί να βγαίνουν ραντεβού και αποφασίζουν πως δεν είναι έτοιμοι να κάνουν μια καινούργια αρχή. Όμως ο αδελφός του Τζορτζ, ο Λέο Σνάιντερ, και η φίλη της Τζένι, η Φέι Μέντγουικ, δεν τους αφήνουν ήσυχους, τους πιέζουν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Ο Λέο και η Φέι, που γνωρίζονται από παλιά και αντιμετωπίζουν προβλήματα στους γάμους τους, ξαναβρίσκονται τυχαία ένα βράδυ και κανονίζουν να προξενέψουν τον Τζορτζ με την Τζένι. Αρχικά και οι δυο τους αρνούνται κατηγορηματικά το προξενιό, όταν όμως γνωριστούν εξαιτίας μιας μοιραίας πλεκτάνης της τύχης οι αμφιβολίες τους θα καμφθούν και θα ερωτευτούν τρελά ο ένας τον άλλο. Και ενώ ο Τζορτζ και η Τζένι αποφασίζουν να γυρίσουν μαζί καινούργια σελίδα στη ζωή τους, το παρελθόν τούς στοιχειώνει και εμφανίζονται τα πρώτα σύννεφα στη σχέση τους. Θα μπορέσει ο έρωτάς τους να υπερβεί τα εμπόδια; Εσείς τι λέτε;
Οι συντελεστές
Υπάρχουν παραστάσεις του σκηνοθέτη και παραστάσεις των ηθοποιών και σπανιότερα παραστάσεις και των δύο. Αυτή η εμπειρία που ζήσαμε στο “Μικρό Γκλόρια” ανήκει σ’ αυτή την ευτυχή και σπάνια κατηγορία. Ευφυής και απόλυτα πετυχημένη η επιλογή των τεσσάρων ηθοποιών, μεγάλο το στοίχημα αλλά κερδισμένο.
Τα σκηνικά-κοστούμια της Τίνας Τζόκα, η μουσική του Νίκου Βίττη και οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου ανταποκρίνονται με μαεστρία στην ευχάριστη παράσταση.
Ο Γιάννης Μόσχος προχώρησε σε μια ευσυνείδητη ανάγνωση του έργου. Τόνισε τα θεατρικά στοιχεία του, το συναισθηματικό υπόβαθρο, την αλαφράδα του, την πολιτική χροιά του, τις εύθραυστες σχέσεις, τις κορυφώσεις του.
Οι ηθοποιοί μάς καθήλωσαν με τη φυσικότητα και την αμεσότητα της υποκριτικής τους. Πειστικότατοι, φωνητικά σωστοί και καλαίσθητοι. Έδωσαν τους ρόλους τους με αλήθεια, ζωντάνια και ρεαλισμό.
Ο πολύπειρος Ταξιάρχης Χάνος έπαιξε τον συγγραφέα George Schneider με ωριμότητα, χιούμορ και κριτική διάθεση.
Η Μαρία Καλλιμάνη υποδύθηκε υπέροχα την Jennie Malone, επισημαίνοντας τις εκφραστικές λεπτομέρειες και τις ψυχολογικές αντιδράσεις του χαρακτήρα.
Σπαρταριστές σκηνές με μπρίο, χάρη και αφέλεια μας έδωσε η εξαίρετη Άνδρη Θεοδότου ως Faye.
Ο Άγγελος Μπούρας φανέρωσε, για άλλη μια φορά, τη δεξιοσύνη του, την άρτια τεχνική του και τη σκηνική ευελιξία του, δίνοντάς μας έναν έξοχο και ιδιαίτερο Leo Schneider.
Την «Καινούργια σελίδα» τη συστήνουμε αδιαμφισβήτητα κι ανεπιφύλακτα στους αναγνώστες. Είναι θέατρο σύγχρονο, με πολυμορφία και ειλικρίνεια. Θα γελάσετε, θα δακρύσετε και θα αφουγκραστείτε πολλές αλήθειες -πικρές και μη- για τις ανθρώπινες σχέσεις και τον έρωτα.
Μια κωμωδία γεμάτη αλήθεια και σοφία με απολαυστικές ερμηνείες. Σκηνικώς άρτια και με σφαιρική συνέπεια υλοποιημένη, ευπρόσδεκτη και δραματουργικά λειτουργική χάρη στην εύρυθμη σκηνοθεσία και την εύστοχη μετάφραση – διασκευή του Γιάννη Μόσχου.
Εν κατακλείδι η «Καινούργια σελίδα» είναι μια χαρούμενη παράσταση που αγγίζει το θεατή.
***
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος
Σκηνικά-Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Μουσική: Νίκος Βίττης
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ναζίκ Αϊδινιάν
Βοηθός σκηνογράφου: Τζέλα Χριστοπούλου
Φωτογράφος: Μαριλένα Σταφυλίδου
Ψηφιακή επεξεργασία: Μάριος Γαμπιεράκης
Παραγωγή: Α.Μ. ΤΕΧΝΗ ΧΩΡΟΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ι.Κ.Ε.
Παίζουν οι Ηθοποιοί:
Ταξιάρχης Χάνος, Μαρία Καλλιμάνη, Άνδρη Θεοδότου, Άγγελος Μπούρας
***
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Καινούργια σελίδα
του Νιλ Σάιμον
Πρεμιέρα: Τετάρτη, 8 Νοεμβρίου 2017 στις 20:15
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετάρτη στις 20:15, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:15, Κυριακή στις 19:15
Διάρκεια: 120 λεπτά με διάλειμμα
***
Χώρος: Θέατρο Γκλόρια μικρό
Διεύθυνση: Ιπποκράτους 7, Αθήνα
Σταθμός μετρό “Πανεπιστήμιο”
Εισιτήριο: Κανονικό 15 ευρώ, Μειωμένο 12 ευρώ
Τηλέφωνο ταμείου: 2103642334 | Καθημερινά 10:30-13:00 & 17:30-21:30
Προπώληση εισιτηρίων:Online: www.viva.gr
Τηλεφωνικά: 11876
Mobileapp: VIVA wallet
