H Iris Apfel είναι ρωσο-εβραϊκής καταγωγής, μοναχοκόρη του Samuel Barrel, του οποίου η οικογένεια έχει βιομηχανία γυαλιού και της Ρωσίδας συζύγου του Sadye, η οποία είχε μπουτίκ ρούχων. Σπούδασε ιστορία τέχνης στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και εργάστηκε ως διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων. Το 1948 παντρεύτηκε τον Carl Apfel και ίδρυσαν μαζί τη βιομηχανία υφασμάτων Old World Weavers.
Το 2019, σε ηλικία 97 ετών, η εκκεντρική Νεοϋορκέζα σούπερ γιαγιά Iris Apfel υπέγραψε συμβόλαιο στο πρακτορείο στο οποίο εργάζονται επίσης η Τζίτζι Χαντίντ και η Κάρλι Κλος, τα μεγαλύτερα μοντέλα στον κόσμο. Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου.
«Είμαι ενθουσιασμένη, ως σήμερα δεν είχα έναν ικανό ατζέντη. Ποιος θα φανταζόταν ότι θα γινόμουν εξώφυλλο στα 97 μου;», δήλωσε η ίδια στο WWD.
Η Iris Apfel, που γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου του 1921, εκτός από style icon είναι επιτυχημένη επιχειρηματίας. Παθιασμένη ερασιτέχνης σχεδιάστρια μόδας, το 2005 ήταν το πρώτο άτομο που έκανε έκθεση ρούχων στο Metropolitan Museum of Art. Υπήρξε ηγερία πολλών μεγάλων εταιρειών, όπως τα MAC Cosmectics το 2011 ή η φίρμα Citroën το 2016.
Η Apfel ελπίζει ότι η επιτυχία της στον κόσμο της μόδας θα εμπνεύσει και άλλα άτομα μεγάλης ηλικίας να συνεχίζουν να ονειρεύονται. «Δεν νομίζω ότι ένας αριθμός πρέπει να μας κάνει να σταματάμε να δουλεύουμε», δήλωσε.
Η εικόνα της Iris Apfel με τα μεγάλα γυαλιά, τα ασημένια μαλλιά και τα statement κοσμήματα έχει επηρεάσει σχεδιαστές, editorials μόδας αλλά και καλλιτέχνες, όπως τον σκηνοθέτη του “Gimme Shelter” και του “Grey Gardens”, Albert Maysles, που την επέλεξε ως μούσα του για ένα του ντοκιμαντέρ. Το “Iris” είναι εμπνευσμένο από την αυθεντικότητα της Apfel που χαρακτηρίζει κάθε στιγμή της ζωής της και της καθημερινότητάς της, από τον τρόπο που επιλέγει τα ρούχα της μέχρι το στυλ της και τη φιλοσοφία της για τη μόδα.
Η διάσημη fashionista έχει μιλήσει στο Vanity Fair για το πάθος της για τα κοσμήματα, τα ιδιαίτερα ενδύματα που ψωνίζει αλλά και το ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει με έντεχνο τρόπο την ικανότητά της να βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά από τις τάσεις της μόδας. «Ακόμα έχω παπούτσια που αγόρασα πριν από 66 χρόνια», λέει η Iris στο ντοκιμαντέρ όπου συμμετέχει και ο σύζυγός της Carl με τον οποίο ίδρυσε την εταιρεία εσωτερικής διακόσμησης Old World Weaver που ανέλαβε τη διακόσμηση του Λευκού Οίκου επί προεδρίας 9 διαφορετικών Αμερικανών προέδρων.
Η Apfel, που έγινε fashion icon τη δεκαετία του ’80, ακόμα ασχολείται με τη διακόσμηση των διαμερισμάτων της στη Φλόριντα και τη Νέα Υόρκη και ψωνίζει σε vintage καταστήματα Oscar de la Renta κομμάτια και στυλιστικούς θησαυρούς που φοράει ποζάροντας με νάζι μπροστά στον σύζυγό της. Εξάλλου, όπως λέει, ο Carl ήταν πάντα συνοδοιπόρος της στα ταξίδια της σε διάφορες χώρες του κόσμου όπου έψαχνε νέα υφάσματα και αξεσουάρ διακόσμησης.
Η Iris δεν πιστεύει ότι είναι fashionista και δηλώνει: «Δεν στολίζομαι. Όταν είμαι στο σπίτι, φοράω μια ρόμπα. Όταν κάνω δουλειές φοράω ένα τζιν. Ποτέ δεν βάζω τα καλά μου εκτός αν πρόκειται για μια ιδιαίτερη περίσταση. Λατρεύω τη μόδα, πιστεύω ότι είναι εκπληκτική, αλλά δεν είναι η ζωή μου. Πιστεύω ότι το ντοκιμαντέρ δείχνει ότι έχω και άλλες πλευρές του εαυτού μου που είναι ενδιαφέρουσες».
Η επιτυχημένη διακοσμήτρια αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι πολλές φορές φοράει τα ίδια σύνολα: «Κάποτε μου άρεσε να δημιουργώ σύνολα -και ακόμα το κάνω απλά δεν έχω πάντα τον χρόνο. Πώς μπορείς να φορέσεις κάτι μόνο μία φορά; Ακόμα και το νυφικό μου, το έφτιαξα έτσι ώστε να μπορώ να το ξαναφορέσω. Είμαι παιδί της εποχής της Ύφεσης, οπότε είμαι πολύ πρακτική».
«Κάποτε φορούσα συνέχεια μεγάλα καπέλα», λέει η Apfel και θυμάται ότι «υπήρχε ένας σχεδιαστής στο Παρίσι που τον έλεγαν Svend και ήταν εκπληκτικός. Έφτιαχνε μεγάλα και εντυπωσιακά καπέλα. Στο τέλος κάθε κολεξιόν του, κρατούσε τα καλύτερα για να τα αγοράσω. Ποτέ δεν είχε κουτιά που να ήταν αρκετά μεγάλα ώστε να τα στείλει στη Νέα Υόρκη, οπότε μου κόστιζε περισσότερο να φτιάξω και να στείλω τα κουτιά στο Παρίσι από όσο να αγοράσω τα καπέλα!». Πλέον, όμως, έχει αφήσει τα καπέλα για ένα άλλο statement αξεσουάρ: τα μεγάλα γυαλιά. Όπως λέει, «όταν ξεκίνησα να φοράω γυαλιά, σταμάτησα να φοράω καπέλα. Ήταν μεγάλα και δεν μπορούσες να μπεις ή να βγεις έξω από ένα αυτοκίνητο εύκολα».
Το στυλ για εκείνη είναι ένας τρόπος να εκφράζεται ως καλλιτέχνις. Πιστεύει ότι η μόδα έχει γίνει καλύτερη με την πάροδο των χρόνων: «Όσο μεγαλώνεις, τα πάντα αλλάζουν, αλλά είναι και τα ίδια. Ακόμα φοράω το φόρεμα που είχα βάλει στο πρώτο ραντεβού με τον άντρα μου πριν από 68 χρόνια».
Όσο για το στυλ που επιδεικνύουν οι διάσημες γυναίκες στο κόκκινο χαλί, η Iris πιστεύει ότι είναι πανομοιότυπο: «Κατά κάποιο τρόπο είναι θλιβερό γιατί θα υπάρχει κάποιο κορίτσι σε μια μικρή πόλη που βλέπει την Angelina Jolie με ένα φόρεμα -που φυσικά θα είναι εκπληκτικό- και θα αγοράσει το ίδιο φόρεμα και θα φαίνεται θλιβερό. Το χειρότερο λάθος στη μόδα είναι να κοιτάς στον καθρέφτη και να βλέπεις κάποιον άλλο. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ένα φόρεμα θα τους μεταμορφώσει. Δεν συνειδητοποιούν ότι το στυλ έχει να κάνει με τον εαυτό τους και το ύφος τους».
Στην Iris Apfel δεν αρέσει η ροκ μουσική, αλλά είναι μεγάλη φαν της τζαζ. «Ήταν μια μεγάλη επιρροή στη ζωή μου επειδή η τζαζ έχει να κάνει με τον αυτοσχεδιασμό και ο κόσμος λέει ότι ο τρόπος που ντύνομαι είναι στην πραγματικότητα αυτοσχεδιασμός», λέει.
Για κάποια όμως που δίνει τόσο θεαματικές, γρήγορες και χρήσιμες συμβουλές, η Iris είναι απίστευτα σεμνή για τις απόψεις της και πραγματικά ευγνώμων για την προσοχή που της δείχνουν.
*«Σε αυτό το στάδιο του παιχνιδιού, είναι, πώς μπορώ να το πω, μια επιβράβευση και κάπως απρόσμενο να μου δίνουν όλες αυτές τις επευφημίες ενώ θα έπρεπε να με είχαν στείλει στα θυμαράκια».
*«Χρειάζεται πολύ σκληρή δουλειά, πρέπει να ξεφορτωθείς πολλά σκουπίδια. Τίποτα που αξίζει δεν είναι εύκολο. Δεν υπάρχει δωρεάν φαγητό. Την ημέρα που το έμαθα αυτό ήταν η ημέρα που μεγάλωσα. Όλα έχουν ένα τίμημα. Όλα τα εξωγενή πράγματα στη ζωή σας μπορεί να σας διαλύσουν. Ο καθένας είναι διαφορετικός. Δεν μπορείτε να κάνετε κανόνες για όλους τους ανθρώπους επειδή κάθε προσωπικότητα είναι διαφορετική. Το να βάζετε όλους στο ίδιο καζάνι είναι ένα φοβερό πράγμα».
*«Αρκετοί μου λένε ότι θα ήθελαν να είναι πιο ξεχωριστοί αλλά πρέπει να το δουλέψεις. Κανείς δεν είναι ίδιος με τους άλλους, μερικοί άνθρωποι είναι άνετοι με ένα πράγμα ή φαίνονται ωραίοι σε ένα πράγμα και πρέπει να ξέρουν τι μπορούν να χειριστούν. Και αυτό είναι υπέροχο αν κάνει κάποιον ευτυχισμένο αλλά είναι καλύτερα να είσαι ευτυχισμένος από το να είσαι καλοντυμένος. Αυτό λέω πάντα. Μπορείς όμως να είσαι και τα δύο, να είσαι άνετος και καλοντυμένος και ευτυχισμένος: πρέπει να το κάνεις εσύ ο ίδιος για τον εαυτό σου, κανείς δεν μπορεί να σου το πει. Ο κόσμος μπορεί να σου το λέει όλη μέρα αλλά στο τέλος εσύ είσαι αυτός που πρέπει να το κάνει».
*«Τεχνολογικά ζω στον 17ο αιώνα. Δεν έχω υπολογιστή και δεν κοιτάω στο ίντερνετ. Ξέρω ότι ο κόσμος μου λέει ότι πρέπει να το ξεπεράσω αλλά δεν το βλέπω έτσι, θεωρώ ότι είναι ηλίθιο. Και ακόμη και αν δεν ξέρω τι συμβαίνει σε αυτό τον τομέα, ξέρω ότι ο κόσμος βασίζεται πολύ σοβαρά σε αυτό και είναι κάτι που δεν εγκρίνω. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι έχουν χάσει την τέχνη των σχέσεων, των ανθρώπινων σχέσεων. Τα πάντα εξαρτώνται από τις μηχανές και είναι λυπηρό. Δεν ξέρω πώς είναι αλλού αλλά εδώ (Αμερική), έτσι νιώθω».
*«Θα βγουν ραντεβού και θα κάθονται να στέλνουν μηνύματα ο ένας στον άλλον, λες και είναι δύο κωφάλαλοι. Οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι έχουν τεράστια δυσκολία να κάνουν σχέσεις και το διαδίκτυο τούς παρέχει τα πάντα. Δεν χρειάζεται να αναπτύσσεις τη μνήμη σου για τίποτα απλά πατάς ένα κουμπί και έχεις την απάντηση. Δεν νομίζω ότι είναι κάτι καλό αλλά ποια είμαι εγώ; Αυτή είναι απλά η γνώμη μου. Η τεχνολογία είναι υπέροχη και κάνει ένα σωρό καταπληκτικά πράγματα αλλά κατά την άποψή μου πολύς χρόνος ξοδεύεται με λάθος τρόπο. Δεν κάνω κριτική σε κανέναν, δεν είναι η θέση μου. Είναι απλά μια παρατήρηση. Ξέρω ότι δεν κάνω λάθος και όλο και περισσότερα άτομα συμφωνούν μαζί μου».
*«Δεν είμαι επιστήμονας και δεν ξέρω πώς ακριβώς γίνεται αλλά πιστεύω ότι αν οι άνθρωποι καταλάβαιναν τον εαυτό τους, τότε θα ήταν πιο εύκολο γι’ αυτούς να γίνουν λίγο πιο αυθεντικοί. Τους είναι πολύ πιο εύκολο απλά να μη σκέφτονται τι τους ταιριάζει και να κάνουν αυτά που τους λένε τα περιοδικά μόδας. Όμως, μετά όλοι θα μοιάζουν ακριβώς το ίδιο».
*«Πρώτα απ’ όλα δεν χρειάζομαι τίποτα από αυτά τα πράγματα και βλέπω αρκετά από αυτά στην αληθινή ζωή έτσι δεν χρειάζεται να ψάξω στο διαδίκτυο. Ξέρω ότι είναι ευκολία αλλά δεν μπορώ να ψωνίσω στο διαδίκτυο, θα ήθελα να το δω, να το πιάσω. Το ίντερνετ είναι μια τεράστια δύναμη και έχει αλλάξει το πρόσωπο της παγκόσμιας αγοράς. Γνωρίζω ότι είναι πολύ σημαντικό».
***
Φιλμ “Iris”: