17.3 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Γοργοπόταμος 25 Νοεμβρίου 1942: Κορυφαία πράξη δολιοφθοράς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου [βίντεο]

Το κορυφαίο γεγονός της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού στη Νεότερη Ιστορία έγινε τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942.
Ήταν μια από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό.
Συμπληρώθηκαν 78 χρόνια από την ημέρα της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ και Βρετανών κομάντος.

***

Με αφορμή αυτή τη γενναία επιχείρηση καθιερώθηκε ως Ημέρα Πανελλαδικού Εορτασμού της Εθνικής Αντίστασης η 25 Νοεμβρίου για να τιμηθεί η αντίσταση των Ελλήνων κατά των κατοχικών δυνάμεων (Γερμανικών, Ιταλικών και Βουλγαρικών) την περίοδο 1941-1944.
Η καθιέρωση έγινε με πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου το 1982 (νόμος 1582/82).

***

 

Γοργοπόταμος. Ξυλογραφία  του Α. Τάσσου [1945]  24.5  Χ 19.0
Η Μάχη του Γοργοπόταμου έγινε στις 25 Νοεμβρίου 1942 από αντιστασιακούς των οργανώσεων ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ, που συνεργάστηκαν υπό το συντονισμό Βρετανών πρακτόρων, εναντίον κυρίως ιταλικών και γερμανικών δυνάμεων που υπεράσπιζαν τη γέφυρα του Γοργοποτάμου. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή της γέφυρας, μια συμβολική επιτυχία της Αντίστασης που έδρασε ενωμένη.
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος 86 αντάρτες του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και 14 Βρετανοί κομάντος, ενώ τη γέφυρα υπερασπιζόταν μία φρουρά αποτελούμενη από εκατό Ιταλούς στρατιώτες και πέντε Γερμανούς, οι οποίοι διέθεταν βαρύ οπλισμό.
Η καταστροφή της γέφυρας ήταν ένας από τους τρεις πιθανούς στόχους της «Αποστολής Χάρλινγκ» (Operation Harling), που είχε σχεδιαστεί από το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Ο στόχος ήταν μία από τις γέφυρες Παπαδιάς, Ασωπού ή Γοργοπόταμου.
Για την «Αποστολή Harling» έπεσαν με αλεξίπτωτα δύο ομάδες στα τέλη Σεπτεμβρίου και μία ομάδα τον Οκτώβριο. Ηγέτες της αποστολής ήταν ο συνταγματάρχης Έντι Μάγιερς και ο ταγματάρχης Κρις Γουντχάους, οι οποίοι ήλθαν σε επαφή πρώτα με τον ΕΛΑΣ και τον Άρη Βελουχιώτη και στη συνέχεια με τον ΕΔΕΣ και τον Ναπολέοντα Ζέρβα.
Στις 12 Νοεμβρίου ο Ναπολέων Ζέρβας επικοινώνησε με τον Άρη Βελουχιώτη του ΕΛΑΣ και συναντήθηκαν στη Βίνιανη, όπου του ζήτησε να συμμετάσχει στην επιχείρηση, ώστε να περαστεί το μήνυμα της συνεργασίας των αντιστασιακών δυνάμεων. Ο Βελουχιώτης συμφώνησε και το βράδυ της 25ης προς 26η Νοεμβρίου έγινε η επίθεση για την κατάληψη της γέφυρας και στη συνέχεια η ανατίναξή της.

***

 

Ο Θέμης Μαρίνος [που γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1917] ήταν μέλος της Βρετανικής Συμμαχικής Αποστολής και ανήκε στην ομάδα των Βρετανών καταδρομέων που προσγειώθηκε μαζί με άλλους Βρετανούς αξιωματικούς στην κεντρική Ελλάδα για να πάρει μέρος την επιχείρηση «Χάρλινγκ».

 

Ο Θέμης Μαρίνος.

 

Κατά τη διάρκεια της αφήγησής του στην ΕΡΤ και στον σκηνοθέτη Σταύρο Στρατηγάκο, περιγράφει την προσωπική του διαδρομή, τη διαφυγή του στην Αίγυπτο και την ένταξή του στην 1η Ελληνική Ταξιαρχία, καθώς και την εκπαίδευσή του στις Βρετανικές Ειδικές Δυνάμεις. Μιλάει για τη σχέση του με το Συμμαχικό Στρατηγείο και αναφέρεται στους Βρετανούς που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση του Γοργοπόταμου. Επικεφαλής της αποστολής ήταν ο Βρετανός αξιωματικός Έντι Μάγιερς.

Ο Θέμης Μαρίνος περιγράφει αναλυτικά τη δική του συμμετοχή στην αποστολή της ανατίναξης, τις επαφές της βρετανικής αποστολής με τους Έλληνες πράκτορες των Βρετανών στην Ελλάδα, τις προσπάθειες για συνεννόηση με τις ομάδες των ανταρτών της Στερεάς Ελλάδας και τη σύμπραξη των αντιστασιακών οργανώσεων ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ. Μιλάει για τη συνεργασία του Ζέρβα και του Βελουχιώτη. Παράλληλα, εξιστορεί λεπτομερώς τον σχεδιασμό και τις οργανωτικές ενέργειες μέχρι τη στιγμή της εκτέλεσης της επιχείρησης.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρεμβάλλεται φωτογραφικό υλικό και κινηματογραφικά πλάνα αρχείου της περιόδου.

Ο Θέμης Μαρίνος, ο τελευταίος από τους ήρωες του Γοργοπόταμου, έφυγε από τη ζωή στις 21 Δεκεμβρίου του 2018, σε ηλικία 101 ετών.

 

***

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

«Γοργοπόταμος»

Από το Αρχείο της ΕΡΤ

Ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία του Σταύρου Στρατηγάκου

 

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -