Georges Feydeau – οι αφορισμοί

Ο Γάλλος θεατρικός συγγραφέας Georges Feydeau (1862-1921) έκανε την περίοδο της Μπελ Επόκ σημαντικές επιτυχίες στη θεατρική σκηνή του Παρισιού.
Τα έργα του εξακολουθούν να είναι μέρος του παγκόσμιου θεατρικού ρεπερτορίου. Μερικά από αυτά:
«Επ’ αυτοφώρω μοιχεία», «Ράφτης Κυριών», «Ξενοδοχείο ο Παράδεισος» «Η κυρία του Μαξίμ». Υπήρξε ο μετρ της θεατρικής φάρσας. Οι κωμωδίες του χαρακτηρίζονται απαξιωτικά από τους σοβαροφανείς θεατράνθρωπους σαν «βουλεβαρδιάρικες», αλλά το γεγονός είναι ότι είναι πανέξυπνες, έχουν καταιγιστική δράση και μπορεί να είναι εξαιρετικά απολαυστικές (όταν οι ηθοποιοί είναι καλοί).
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος έχει γράψει: Ο Φεϊντώ είναι κύριος εκπρόσωπος της γαλλικής, κλασικής πια, φάρσας, που είναι καθαρό θέατρο. Υπακούει στην αριστοτελική διαπίστωση ότι είναι δηλαδή μίμηση πράξεως και όχι μίμηση ανθρώπων. Έχει λοξή ματιά, διαβολικό ρυθμό, ανατρεπτική διάθεση, παιδική αφέλεια, παιγνιώδες χιούμορ και σκανδαλώδη πρόθεση. Κύριος στόχος της τα μικροαστικά και αστικά ήθη, η σεμνοτυφία, η υποκρισία και η κάθε μορφής ασέλγεια των χορτάτων. Ιδού λοιπόν, πεδίον λαμπρό για τους θιάσους.

Υπήρξε γιος του μυθιστοριογράφου Ερνέστ Φεϊντώ. Γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1862, στον αριθμό 19 της οδού Κλυσί, στο Παρίσι. Από πολύ μικρός βρέθηκε μέσα στον κόσμο των γραμμάτων. Με την παρότρυνση του Εζέν Λαμπίς, διάσημου συγγραφέα έργων του βωντβίλ, έγραφε μονολόγους που τους ερμήνευε ο ίδιος. Στα είκοσι πέντε του χρόνια, το 1887, γνώρισε την πρώτη μεγάλη του επιτυχία με τον “Ράφτη κυριών”. Τα επόμενα χρόνια έγραψε αρκετά έργα που όμως δεν κατόρθωσαν να πείσουν ούτε το κοινό, ούτε τους κριτικούς.
Τελικά, το 1892, το “Monsieur chasse” γνωρίζει πολύ μεγάλη επιτυχία. Ακολούθησαν: το “Champignol malgre lui” και “Le systeme Ribadier”, που άνοιξαν το δρόμο σε μια σειρά από κλασικά έργα του βωντβίλ: “Un fil a la patte” και “L’ hotel libre echange” το 1894, “Η κυρία του Μαξίμ” το 1899, ο θρίαμβος της οποίας επέτρεψε στον Φεϊντώ να ασχοληθεί δύο χρόνια με τη ζωγραφική. Τρεις περίφημους πίνακες της εποχής αυτής χαρίζει αργότερα στη γυναίκα του γιου του Ζακ, “Η Δούκισσα των Φολί-Μπερζέρ” το 1902, “Ψύλλοι στ’ αφτιά” το 1907 και “Το νου σου στην Αμέλια” το 1908.
Ο Φεϊντώ κρατάει τις αποστάσεις του από το βωντβίλ για να συνθέσει συζυγικές φάρσες, όπου το κωμικό είναι ανελέητο και σπαραξικάρδιο. Ανανεώνει το είδος του βωντβίλ με μια πιο βαθιά σπουδή των χαρακτήρων, καυτηριάζει κυρίως τη μετριότητα της αστικής τάξης την οποία γελοιοποιεί. Ας αναφέρουμε τα: “La mere de madame” το 1908, “On purge Bebe” το 1910 και “Ne te promera pas toute nue” το 1911.
Το κωμικό στα έργα του Φεϊντώ, δεν αποκλείει και κάποια αλήθεια. Μέσα σ’ αυτήν την αλήθεια η αστική τάξη του τέλους του 19ου αιώνα αναγνωρίζει τον εαυτό της, αναγνωρίζει τις φαντασιώσεις της και τους ανικανοποίητους πόθους της. Και το ότι η τιμή σχεδόν πάντα σώζεται, είναι φανερό πως οφείλεται στη θεατρική σύμβαση.
Το καλοκαίρι του 1919, ο Φεϊντώ παθαίνει τις πρώτες ψυχολογικές κρίσεις που οφείλονται στη σύφιλη από την οποία είχε προσβληθεί κάποια χρόνια νωρίτερα. Παρόλη τη φροντίδα του δόκτορα Sicard, διάσημου νευρολόγου της εποχής, τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου οι γιοι του, Ζακ και Μισέλ, τον εγκατέστησαν σε ψυχιατρική κλινική, όπου πέθανε το 1921, στα 58 του χρόνια.

Αφορισμοί

Δεν είναι άραγε πιο ηθική η ελεύθερη ένωση δύο εραστών που αγαπιούνται από τη νόμιμη ένωση δύο πλασμάτων χωρίς αγάπη;

Αν κάτι μπαίνει από το ένα αυτί και βγαίνει από το άλλο, είναι επειδή δεν υπάρχει τίποτε ανάμεσά τους για να το συγκρατήσει.

Είναι ένας φίλος του οποίου δεν ξέρω το όνομα και τον ξέρω πολύν καιρό για να τον ρωτήσω.

Όταν μια γυναίκα μιλάει, δεν λέει τίποτα, γι’ αυτό όταν δεν λέει τίποτε, τότε είναι που μιλάει.

Τι κρίμα που δεν μπορείς να έχεις εραστή χωρίς να απατήσεις τον άντρα σου.

Δεν αγοράζει κανείς πίνακες ζωγραφικής επειδή του αρέσουν. Του αρέσουν, επειδή τους αγοράζει.

Στην κωμωδία υπάρχουν δύο μόνο ρόλοι: Αυτός που βαράει και αυτός που τον βαράνε. Αυτός που βγάζει γέλιο δεν είναι ποτέ αυτός που βαράει.

Πάντα να ξέρεις γι’ αυτό που μιλάς, και σπανίως να μιλάς γι’ αυτό που κάνεις.

Δεν υπάρχει ανθρώπινο δράμα χωρίς κάποια αστεία πλευρά.

Ο εραστής είναι πάντα ο καλλιτέχνης στον έρωτα. Ο σύζυγος δεν είναι παρά ο γραφειοκράτης.