Κυριακή 19 Μαΐου 2019. Συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ποντίων. Θυμίζουμε ότι με αρκετή καθυστέρηση, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Με αφορμή αυτή την επέτειο το catisart.gr έκανε ένα μικρό αφιέρωμα με δύο κείμενα του δημοσιογράφου και συγγραφέα Τάσου Κοντογιαννίδη ο οποίος γεννήθηκε στο χωριό Κομνηνά Ξάνθης. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Σταυρουπόλεως, στη δημοσιογραφική σχολή του Σπύρου Μελά και είναι πτυχιούχος του Παντείου Πανεπιστημίου. [Το πρώτο κείμενο δημοσιεύθηκε στις 14 Μαΐου 2019].
Γράφει ο δημοσιογράφος Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης
[email protected]
Συμπληρώνονται σήμερα 19 Μαΐου 2019, ακριβώς 100 χρόνια, από τότε που ο μακελάρης Μουσταφά Κεμάλ, ο Χίτλερ της εποχής εκείνης, έδωσε το σύνθημα εξολόθρευσης των Ελλήνων του Πόντου. Ήταν η δεύτερη φάση. Την πρώτη την ξεκίνησε με το Κίνημα των Νεοτούρκων το 1914 και στις 19 Μαΐου 1919 άρχισε η εντατική εξολόθρευση των χριστιανικών πληθυσμών.
Σαν σήμερα λοιπόν, έφτασε με ένα φορτηγό πλοίο από την Κωνσταντινούπολη στο λιμάνι της Αμισού (Σαμψούντας) ο Μουσταφά Κεμάλ και με την ακολουθία του μετέβησαν σε μία πλατεία, όπου σ’ έναν πύρινο λόγο του σε πλήθος οπαδών του εναντίον των Ελλήνων, έριξε το σύνθημα εξολόθρευσή τους: «Ο πλούτος και οι περιουσίες που έχουν οι γκιαούρηδες, αν τους εξολοθρεύσετε, μπορούν να γίνουν δικά σας».
Την επομένη, εξάπτει τον θρησκευτικό φανατισμό τους. Σε ομιλία του στο γειτονικό χωριό Καβάκ’ ρίχνει ένα νέο σύνθημα:
«Εξολοθρεύστε κάθε μη Μουσουλμάνο». Και το δάχτυλό του δείχνει τους Έλληνες Χριστιανούς…
Το επόμενο διάστημα οι κεμαλιστές δημιούργησαν τα λεγόμενα «Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας», τα οποία λειτουργούσαν στην Αμάσεια, όπου οδήγησαν όλες τις μεγάλες ηγετικές, θρησκευτικές και πνευματικές προσωπικότητες του Πόντου. Τουλάχιστον 450 πρόκριτοι Έλληνες Πόντιοι (μητροπολίτες, βουλευτές, γιατροί, δικηγόροι, τραπεζίτες, δημοσιογράφοι, έμποροι, δάσκαλοι από διάφορες πόλεις του Πόντου, οδηγήθηκαν σε δίκες παρωδία, καταδικάστηκαν εις θάνατον δι’ απαγχονισμού με συνοπτικές διαδικασίες και εστάλησαν στις αγχόνες.
Έτσι έκαναν ριζική εκκαθάριση του άνθους της ελληνικής κοινωνίας του Πόντου, τη θρησκευτική, πολιτική και πνευματική ηγεσία των Ελλήνων, χωρίς να βρει ο λαός έναν οδηγό, καθοδηγητή και υποστηρικτή…
Παράλληλα άρχισε η στρατολόγηση του ανδρικού πληθυσμού στα «Αμελέ Ταμπουρού» (Τάγματα Εργασίας), τους μετέφεραν σε μακρινά μέρη να σκάβουν, να ανοίγουν δρόμους, να εργάζονται σκληρά και εξαντλητικά κάτω από τον βούρδουλα, χωρίς σωστή τροφή. Πολλοί άφηναν εκεί τα κορμιά τους από τη σκληρή εργασία και την ασιτία, ενώ λιγοστοί γύριζαν σακάτηδες πίσω στα χωριά τους… Έχασαν εκεί τη ζωή τους, το 80% των Ελλήνων που στρατολόγησαν! Πολλοί άνδρες, για να αποφύγουν τα «Αμελέ Ταμπουρού», εγκατέλειπαν τα χωριά τους κι έφευγαν αντάρτες στα βουνά.
Ο πληθυσμός που έμενε πίσω, γυναικόπαιδα, γριές και γέροι, υφίσταντο άλλο μαρτύριο εξόντωσης, της εξορίας, με συνεχείς εξαντλητικές μακρινές πορείες. Όποιος από την κούραση έπεφτε, έμενε εκεί και πέθαινε.
Ενδιαφέρουσα είναι η περιγραφή που κάνει η διάσημη Αμερικανίδα δημοσιογράφος Έθελ Τόμπσον που έζησε τα γεγονότα από κοντά:
«Καθ’ οδόν συναντούσαμε ομίλους γερόντων, παιδίων, σε μια ατέλειωτη πορεία μαρτυρίου, όπου έπεφταν νεκροί από την εξάντλησιν και από τα χτυπήματα των συνοδών Τούρκων. Οι περισσότεροι εκλιπαρούν τον θάνατον. Στην πόλη Μεζερέχ, ξαφνικά ακούσαμε φωνές τριακοσίων μικρών παιδιών μαζεμένα σε κύκλο και 20 τσανταρμάδες – χωροφύλακες, τα χτυπούσαν σκληρά και ανελέητα με τα μαστίγια και τα τρυπούσαν με τα ξίφη για να μην κλαίνε. Το θέαμα ήτο πρωτοφανές, φρικώδες! Τα παιδάκια έσκυβαν κι έβαζαν τα χεράκια τους πάνω στο κεφάλι για ν’ αποφύγουν τα χτυπήματα. Μία μητέρα που όρμησε για να σώσει το παιδί της, δέχτηκε το ξίφος στην καρδιά κι έπεσε κατά γης! Μία γυναίκα με παιδί στην αγκαλιά κάθισε στην άκρη του δρόμου για να ξεκουραστεί και ο συνοδός στρατιώτης άρπαξε το παιδί το τρύπησε με το ξίφος και το πέταξε! Ύστερα μαστίγωσε την γυναίκα για να προχωρήσει… Πάθαμε νευρική κρίση! Παντού βλέπαμε πτώματα γυναικών, παιδιών και γερόντων. Η Αμερικανική Υπηρεσία υπολογίζει τους Έλληνες που εξολόθρευσαν οι Τούρκοι στην Σεβάστεια, σε τριάντα χιλιάδες!».
Πολλοί κυνηγημένοι, περίπου 450 άτομα, βρήκαν άσυλο στη Μονή Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος και ο Τούρκος στρατηγός Μεχμέτ Βεχήτ πασάς που το πληροφορήθηκε, διέταξε τσανταρμάδες και Τσέτες να το περικυκλώσουν. Ζήτησε από τον ηγούμενο της Μονής να τους πετάξει έξω, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Τη νύχτα πολλοί διέφυγαν κρυφά στα γύρω δάση και το πρωί εισέβαλαν στη Μονή Τσέτες και Τούρκοι αγρότες της περιοχής, άρχισαν να επιτίθενται σε γυναίκας και να λεηλατούν το Μοναστήρι.
Στην Μονή Βαζελώνος, ζωντανεύει ο χορός του Ζαλόγγου. Περίπου τριάντα γυναίκες και νεάνιδες για να αποφύγουν την ατίμωσή τους από τους Τούρκους που τις είχαν περικυκλώσει, ρίχτηκαν από γκρεμό σε παρακείμενο ποταμό και πνίγηκαν!
Οι Πόντιοι θυμούνται, οι μνήμες είναι ζωντανές, αλλά τα γεγονότα δεν μπαίνουν στα σχολικά βιβλία, γιατί οι αρνητές της Γενοκτονίας θέλουν να αποσιωπηθεί και να σβήσει η ιστορική μνήμη…
***
Στη βασική φωτογραφία: Κάθε 19 Μαΐου, οι Τούρκοι γιορτάζουν με αναπαράσταση σε γήπεδο στην Αμισό το ξεκίνημα της Γενοκτονίας από τον Μουσταφά
***
ΕΔΩ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗ…
Πώς είδαν τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού πριν 100 χρόνια οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι επίσημοι /
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ…
Έκδοση για τους Πόντιους δημοσιογράφους
«Η ύαινα της Κερασούντας». Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Ψαθά «Γη του Πόντου»
«Ο Ποντιακός χορός ως αεροβική άσκηση» των Σταύρου Μουμουλίδη – Σοφίας Αμοιρίδου
