Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Την έχουμε παρακολουθήσει εκστασιασμένοι στον «Ταρτούφο ή οι απατεώνες» το 2016 σε σκηνοθεσία – διασκευή Αιμίλιου Χειλάκη – Μανώλη Δούνια, στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» το καλοκαίρι του 2017 σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια, στον «Ερωτευμένο Σαίξπηρ» του Γιάννη Κακλέα το 2018 – 19, στις «Θεσμοφοριάζουσες» στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, το 2018.
Η σχέση της με τον κινηματογράφο και το θέατρο είναι συνεχής, σταθερή και αταλάντευτη. Παιδί ηθοποιών, μεγάλωσε μέσα στην τέχνη. Ο χώρος του θεάτρου αποτελούσε γι’ αυτήν δεύτερο σπίτι. Κοιμόταν στα καμαρίνια, έβλεπε την ίδια παράσταση 48 φορές, από την πρώτη σειρά, από την κουίντα, από τα καμαρίνια. Σαν παραμύθι! Εκείνη την εποχή μπήκε στη ζωή της το μικρόβιο όχι του να γίνει ηθοποιός, αλλά το μικρόβιο της ανάγκης της να υπάρχουν στη ζωή της οι μεταμορφώσεις.
Τη θυμόμαστε με τρυφερότητα εννιάχρονη να μας συναρπάζει στο ρόλο του μικρού Γιωργή, του ήρωα του διηγήματος «Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον», στην ταινία που σκηνοθέτησε ο Λάκης Παπαστάθης. Τότε ήταν που έκανε το αρχοντικό και τρισχαριτωμένο της ντεμπούτο στην τέχνη.
Την έχουμε δει επίσης στην ταινία «Πολυξένη: Μια ιστορία από την Πόλη» της Δώρας Μασκλαβάνου, μια ταινία που αποτέλεσε την ελληνική πρόταση για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Φέτος έλαμψε στην ταινία «Ελεύθερο θέμα» της Στέλλας Θεοδωράκη, ένα έργο που εξετάζει τα αμφίβολα όρια της ατομικής ελευθερίας στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Η Φραγκίσκη Μουστάκη υποδύθηκε τη Δάφνη. Ένα πρόσωπο με όνειρα εικόνες που φτιάχνουν ήχους. Ήχους που συνθέτουν την αγάπη της και δεν αντέχουν να συμβιβαστούν με απόψεις που φλερτάρουν με το ναζισμό.
Η μορφή της είναι μια πολυδιάστατη και συγκινητική συνάντηση με την εκφραστικότητα, τόσο στη μυθοπλασία, όσο και στην αληθινή ζωή. Μια ηθοποιός που καταφέρνει τόσο εντυπωσιακά να ελιχθεί και να βρει την αριστεία με την οποία ισορροπεί το τραγικό με το κωμικό, το κλασικό με το μοντέρνο, τη βαρύτητα με την κομψότητα.
Ρομαντική και ανατρεπτική, γκροτέσκα και λυρική, η Φραγκίσκη είναι ένα ταλέντο αληθινά σπάνιο, που παίζει σαξόφωνο και που διαπρέπει και ως Dj, καθώς της αρέσει να επιλέγει και να παίζει ηχογραφημένα μουσικά κομμάτια.
Ψάξτε την σε παραστάσεις, σε ταινίες και σε πάλκα, όπου κι αν την πετύχετε θα σας αποζημιώσει. Όπως λέει και η κοινή μας φίλη Νίκη Σερέτη, οι ερμηνείες της είναι «σαν αναστεναγμός!». Η υποκριτική της «σε πείθει ότι όλα είναι δυνατά κι αυτός ο κόσμος δεν τελειώνει πουθενά!».
Η Φραγκίσκη Μουστάκη ανήκει στη νέα γενιά ηθοποιών του ελληνικού θεάτρου που καταφέρνει να ξεχωρίζει ανάμεσα στις πολλές γνωστές αντιξοότητες του επαγγέλματος και του τόπου. Ένα φοβερό ταλέντο που αξίζει να προσέξεις οπωσδήποτε…
* Γεννήθηκα στην Αθήνα, όπως κι οι γονείς μου και πέρασα όλη την παιδική κι εφηβική ηλικία μου στα Εξάρχεια. Κατάγομαι ωστόσο από την Πρέβεζα, τη Μύκονο και τον Πόρο. Μεγάλωσα με μεγάλη αγάπη τόσο από τους γονείς μου όσο κι από τις γιαγιάδες μου. Αυτό που θυμάμαι πολύ έντονα και μπορώ ακόμα και τώρα να ανακαλέσω την αίσθηση που μου προκαλούσε, είναι να με ξυπνάνε, μωρό παιδί, αργά το βράδυ οι γονείς μου από το ζεστό κρεβατάκι μου στο σπίτι της γιαγιάς μου στα Πετράλωνα και να με μεταφέρουν στο κρεβατάκι του σπιτιού μας. Πάντα δούλευαν είτε στο θέατρο είτε σε οποιαδήποτε άλλη δουλειά, οπότε το να μένω στις γιαγιάδες ήταν για εμένα καθεστώς. Η ενοχή τους όμως δεν τους επέτρεπε ποτέ να τηρούν ένα κάποιο πρόγραμμα. Αυτός ο παραλογισμός των μη σταθερών προγραμμάτων και της απουσίας τους σε συνδυασμό με την τρελή αγάπη τους, η οποία τα ξεπερνούσε όλα, με ακολουθεί σε όλη τη ζωή μου σαν οδηγός.
Με τι καλλιτεχνικά ερεθίσματα μεγάλωσες; Να υποθέσω ότι οι γονείς σου ήταν και οι πρώτοι θεατρικοί δάσκαλοι για σένα;
* Θα μπορούσα να σου μιλάω ώρες για το πόσο σημαντικό ρόλο έχει παίξει ο πατέρας μου κι η μητέρα μου στη ζωή μου (σ.σ.: Περικλής Μουστάκης, Δώρα Στυλιανέση). Αυτοί οι δύο είναι οι άνθρωποι που με έμαθαν να βλέπω τη ζωή με ποίηση και πίστη, με έμαθαν να αγαπώ το θέατρο κυρίως ως θεατής και λιγότερο ως ηθοποιός, όπως με έμαθαν να αγαπώ τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και τη μουσική. Αλλά στο θέατρο υπήρχε πάντα μια ιδιαίτερη αδυναμία. Ο χώρος του θεάτρου αποτελούσε για εμένα δεύτερο σπίτι. Κοιμόμουν στα καμαρίνια, έβλεπα την ίδια παράσταση 48 φορές, την έβλεπα από την πρώτη σειρά, από την κουίντα από τα καμαρίνια. Αυτή η διαδικασία μου διέγειρε τη φαντασία αδιανόητα σαν παιδί, αλλά παράλληλα μου φαινόταν και αυτονόητο ότι ήμουν με τον μπαμπά μου στο καμαρίνι και κάποια στιγμή θα έβγαινε και θα «έπαιζε». Σε αυτήν λοιπόν ακριβώς τη στιγμή που ο μπαμπάς μου από κανονικός μπαμπάς που κάπνιζε και μου μιλούσε στα καμαρίνια σιγά σιγά απομακρυνόταν και προχωρούσε στη σκηνή και γινόταν κάτι άλλο, συντελέστηκε για εμένα το θαύμα του θεάτρου και κάπου εκεί μου μπήκε το μικρόβιο. Όχι το μικρόβιο του να γίνω ηθοποιός, αλλά το μικρόβιο της ανάγκης μου να υπάρχουν στη ζωή μου τέτοιες μεταμορφώσεις. Να έχω ανάγκη να υπάρχει ποίηση στη ζωή μου και όχι αυτή η ισοπεδωτική κυριολεξία.
Ποια ήταν η πρώτη παράσταση που παρακολούθησες στη ζωή σου;
* Πρέπει να ήταν το «Όπως σας Αρέσει» σε σκηνοθεσία του Γιώργου Λαζάνη στο Θεάτρο Τέχνης και πρέπει να ήμουν 3 χρονών. Αλλά με πήγαιναν από πολύ μικρή και στα παιδικά στο θέατρο «Πόρτα».
Έχεις πρωταγωνιστήσει στην ταινία “Το μόνον της ζωής του ταξείδιον” του Λάκη Παπαστάθη. Τι αναμνήσεις έχεις από τα γυρίσματα και τι εμπειρία σου άφησε η συνεργασία με καλλιτέχνες όπως η Ρούλα Πατεράκη, ο Ηλίας Λογοθέτης και οι άλλοι συντελεστές…
* Καταρχήν με αφορμή αυτήν την ταινία ταξίδεψα στην Τουρκία και έμεινα ενάμιση μήνα στην Κωνσταντινούπολη. Γνώρισα ανθρώπους που πολλοί από αυτούς υπάρχουν ακόμα στη ζωή μου και μου φέρθηκαν υπέροχα. Για εμένα ήταν σαν λούνα παρκ αυτή η εμπειρία με όλες τις δυσκολίες που έχει η διαδικασία των γυρισμάτων. Στο κομμάτι ωστόσο το καλλιτεχνικό το λιγότερο που μπορώ να πω είναι πως στα εννιά μου χρόνια μου παρουσιάστηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ με έναν σκηνοθέτη όπως ο Λάκης Παπαστάθης και ηθοποιούς όπως ο Ηλίας Λογοθέτης και η Ρούλα Πατεράκη αλλά και να έρθω σε επαφή με αυτό το αριστούργημα του Βιζυηνού.
Μπορείς να περιγράψεις τον εαυτό σου με πέντε λέξεις;
* Πανικόβλητη, ρομαντική, αστεία, κλειστή, αντιδραστική.
Εκτός από το θέατρο, έχεις και κάποια άλλη καλλιτεχνική ασχολία;
* Παίζω σαξόφωνο και ειδικά αυτήν την περίοδο προσπαθώ να δώσω στη μουσική πολύ περισσότερο χώρο στη ζωή μου.
Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σου έχουν δώσει μέχρι τώρα;
* Να έχω πίστη.
Τι θα πρότεινες να διδάσκεται στο σχολείο του μέλλοντος;
* Σίγουρα υπάρχουν πιο κατάλληλοι από εμένα να μιλήσουν για αυτό το θέμα. Πάντως αυτό που εμένα μου έλειψε πηγαίνοντας σε ένα δημόσιο σχολείο είναι οι βιβλιοθήκες, οι μεγάλοι χώροι είτε για αθλητισμό είτε για εκδηλώσεις καλλιτεχνικές, μου έλειψε το να νιώθουμε ως παιδιά πως υπάρχει ένα πλαίσιο στο σχολείο στο οποίο μπορούμε να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας με μια πιο ευρεία έννοια από αυτήν της βαθμολογίας. Αλλά δεν είμαι πολύ αισιόδοξη για όλα αυτά γιατί δεν υπάρχουν ούτε λεφτά τα οποία να επενδύονται στη δημόσια παιδεία ούτε οι ιδέες.
- H κεντρική φωτογραφία είναι της Σοφίας Μανώλη
