Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Δεν έχουν γραφτεί πολλά για τα σκουπίδια. Κυρίως για τα «ανθρώπινα». Παρακολουθώντας όμως την προεκλογική εκστρατεία στην Αμερική, μάθαμε δυστυχώς ότι υπάρχουν «άνθρωποι-σκουπίδια».
Αρχικά με όσα είπε ο «κωμικός» Τόνι Χίντσκλιφ σε προεκλογική συγκέντρωση του Τραμπ στη Νέα Υόρκη. Αποκαλώντας «νησί σκουπιδιών» το Πουέρτο Ρίκο. Ένα αμερικανικό έδαφος στην Καραϊβική. Ήταν ένα δήθεν «κωμικό» σχόλιο. Για να γελάσουμε βρε αδελφέ, όπως έσπευσαν κάποιοι να το δικαιολογήσουν. Κι όμως! Ήταν απόρροια μιας βαθιά ριζωμένης ρατσιστικής αντίληψης. Καμία μειονότητα δεν πρέπει να μείνει χωρίς να χτυπηθεί η αξιοπρέπειά της.
Η απανθρωποποίηση συνήθως, ξεκινά άλλωστε με ένα πονηρό, μεταδοτικό, συλλογικό γέλιο. Το «γέλιο» αυτό μπορεί να γίνει όμως και μια μηχανή τρόμου.
Το αποτρόπαιο σχόλιο του Αμερικανού κωμικού θέλησε να σχολιάσει και ο πρόεδρος Μπάιντεν. Αποκαλώντας «σκουπίδια» τους υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ -κάπου 74 εκατομμύρια ανθρώπους δηλαδή. Όσο και αν ο Λευκός Οίκος έσπευσε, στη συνέχεια, να το ανασκευάσει.
Καλύτερα θα ήταν όμως να ρίξουν μια ματιά σε ανθρώπους που πραγματικά τους έχουν μετατρέψει κάποιοι σε «σκουπίδια». Για παράδειγμα, στην παραλία του Ντέιρ αλ Μπάλαχ, στην κεντρική Λωρίδα της Γάζας, όπου η Φατμά Μουχάμαντ ετοιμάζει ένα γεύμα για την οικογένειά της σε μια σκουριασμένη κατσαρόλα σε μια ανοιχτή φωτιά. Ένα βουνό από σκουπίδια έχει συσσωρευτεί δίπλα στον πρόχειρο καταυλισμό που διαμένει.
Η δυσοσμία είναι σχεδόν αφόρητη, λέει η Φατμά. «Μαγειρεύω με ό,τι λίγο έχω διαθέσιμο και μετά τρώμε «αγκαλιά» με τη δυσοσμία από τα σκουπίδια και τις μύγες να κάθονται στο φαγητό», λέει.
Όταν σκεφτόμαστε πού και πού τους πολέμους που μαίνονται δίπλα μας, ο νους -στην καλύτερη περίπτωση- πάει στους χιλιάδες νεκρούς, τους τραυματίες και τα κατεστραμμένα σπίτια. Αλλά ο πόλεμος είναι επίσης μια υγιεινή καταστροφή. Η Φατμά είναι από τους περίπου ένα εκατομμύριο εκτοπισμένους ανθρώπους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, στη Λωρίδα της Γάζας λόγω της ισραηλινής επίθεσης. Οι περισσότεροι από αυτούς ζουν σε αυτοσχέδιες παράγκες και σκηνές. Επειδή δεν υπάρχουν υποδομές για τόσο κόσμο, οι συνθήκες υγιεινής είναι τρομερές. Εκτός από τα βουνά από σκουπίδια, δημιουργούνται όλο και περισσότερες λίμνες λυμάτων. Και τα παιδιά παίζουν γύρω τους, πετώντας, αμέριμνα, πέτρες στο βρώμικο νερό.
Στα νοσοκομεία της Γάζας, δεν μεταφέρονται μόνο τραυματίες πολέμου, αλλά και όλο και περισσότεροι άνθρωποι με μολυσματικές ασθένειες και εντερικές λοιμώξεις, ειδικά στα παιδιά.
Ο Αργεντίνος συγγραφέας Μάρτιν Καπαρός στο εξαιρετικό βιβλίο του « El Hunger» – Η πείνα, μιλάει για τα σκουπίδια. Κάνει διάκριση ανάμεσα στα «χαρούμενα σκουπίδια» του πρώτου κόσμου, τα μισοφαγωμένα κομμάτια πίτσας, τα τρόφιμα που πετιούνται λόγω της ημερομηνίας λήξης. Αλλά υπάρχουν και τα σκουπίδια που δεν είναι «γιορτινά». Τα σκουπίδια του «τίποτα». Ό,τι μένει όταν τίποτα άλλο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να φαγωθεί και να διατηρήσει τη ζωή.
Τότε γίνονται και οι άνθρωποι «σκουπίδια». Και όπως γράφει ο Καπαρός, «ανάμεσα σε τόσες ερωτήσεις που κάνω στον εαυτό μου, που κάνει αυτό το βιβλίο, υπάρχει μία που ξεχωρίζει, που ηχεί βασανιστικά, ασταμάτητα: Πώς στο διάολο καταφέρνουμε να ζούμε απαθείς, γνωρίζοντας ότι συμβαίνουν αυτά τα πράγματα;».
Πηγή: Ναυτεμπορική και REUTERS/Mahmoud Issa
[*] Ο Μιχάλης Ψύλος είναι δημοσιογράφος, μέλος της ΕΣΗΕΑ και Διευθυντής της ειδησεογραφικής σελίδας της εφημερίδας «Ναυτεμπορική».