Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Νεότητα «πληρωμή του ήλιου, αιμάτινη στιγμή», λέει ο Ελύτης. Νεότατος είναι ο Ερρίκος Μηλιάρης, από τις περιπτώσεις εκείνες όμως που νεότητα και ωριμότητα συμβαδίζουν. Από τους ηθοποιούς μας οι οποίοι σύντομα θα ξεχωρίσουν. Καλλιτέχνης μιας “χρυσής γενιάς” που ανέρχεται χειμαρρώδης και απαστράπτουσα. Γενιάς που απέχει συνειδητά από το παλαιάς κοπής ανώφελο και στείρο πρότυπο του ηθοποιού – σταρ. Είναι αρκετά νέος για να μην τα ξέρει όλα, όμως είναι εντυπωσιακό και αξιοθαύμαστο το πόσο βαθυστόχαστος και κατασταλαγμένος είναι. Η ευθυκρισία του, η συνέπειά του, η υπευθυνότητά του οφείλονται στην οικογενειακή ανατροφή του σίγουρα. Ίσως όμως σε αυτό να έχουν συμβάλει και οι δάσκαλοί του στη σχολή. Ο Δημήτρης Ήμελλος που τον έχει σαν πατέρα του. Η καθηγήτριά του στο Ωδείο Αθηνών και σκηνοθέτιδά του Κατερίνα Ευαγγελάτου που την αγαπά βαθιά. Σε λίγες ημέρες μάλιστα θα τον δούμε να κρατά το ρόλο του Δόλωνα αλλά και αυτόν του Οδυσσέα (εκτός από τη συμμετοχή του στο Χορό) στη νέα πρωτοποριακή δουλειά της Κατερίνας Ευαγγελάτου, που θα παρουσιαστεί τον Ιούλιο -μεταξύ 1 και 19 Ιουλίου με δυνατότητα παράτασης ως τις αρχές Αυγούστου- στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Η παράσταση πήρε επιτέλους το «πράσινο φως» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Αυτό που όλοι αναμέναμε και ευχόμασταν. Βασισμένη στην αμφιλεγόμενη τραγωδία «Ρήσος», η οποία αποδίδεται στον Ευριπίδη και εμπλουτισμένη με αριστοτελικά κείμενα, βεβαιότατα θα προσελκύσει αμέριστο το ενδιαφέρον των θεατών, καθώς συνδυάζει το αρχαίο κείμενο με την περιπατητική εμπειρία. Τα δε μνημεία στο κέντρο της πόλης, μεταξύ του κτηρίου της Στρατιωτικής Λέσχης, του Ωδείου Αθηνών και του Βυζαντινού Μουσείου, προσφέρουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό. Ο Ερρίκος Μηλιάρης στη συνέντευξη που παραχωρεί στο cat is art, σε μια ατμόσφαιρα πραγματικής οικειότητας, μιλά φλογερά για τα «κλειδιά» του έργου, είτε πρόκειται για δράμα είτε για κωμωδία, για την ερμηνευτική και σκηνοθετική προσέγγιση, για τα κρίσιμα ερωτήματά του, για την ονειρική κατάσταση που διαμορφώνεται δραματουργικά και το βαθύ αντιπολεμικό μήνυμα που, μέσω της σάτιρας, απευθύνει στο θεατή. Εκείνο όμως που πραγματικά εκπλήττει είναι η ορθοβουλία και η διαυγής κρίση που τον χαρακτηρίζουν, το «αντιληπτικό χάρισμα», η ικανότητα δηλαδή να αντιλαμβάνεται διαισθητικά την ιδιαιτερότητα του λειτουργήματός του, να αξιοποιεί δημιουργικά τις δυνατότητές του, η οξυδερκής του διαθεσιμότητα, όχι η «θεωρία» αλλά η πρακτική σοφία και η ευελιξία. Έχει ένα λόγο βουτηγμένο ως το μεδούλι στη φαντασία, στη σκέψη αλλά και στην έγνοια για καθετί που μας περιβάλλει, σκιαγραφώντας ακριβώς μια οξύνοια αρχετυπική, μια οξύνοια παιδικής άγνοιας. Νέα είναι η πίστη του, νέα η προσήλωσή του, νέες οι ελπίδες του, νέος ο ενδότερος πυρήνας της καρδιάς του, νέα η δύναμή του, σημαίνων το ταλέντο του. Ο Ερρίκος έχει ένα «θέλω», να αρπάξει τον χαμαιλέοντα κόσμο και να τον φυλακίσει σε ένα νέο σύμπαν γόνιμης ελευθερίας, στην τέχνη του, το «φτωχό θέατρο». Απλώς γιατί κι εμείς ζούμε για να αγαπάμε αυτό το θέατρο αλλά και η γενιά του έχει σοβαρότερους λόγους από πριν για να δημιουργεί τέχνη! Θα έχετε την ευκαιρία να τον δείτε και να τον θαυμάσετε, όπως και τους άλλους συντελεστές, σύντομα στον “Ρήσο” που εναγωνίως περιμένουμε να διδαχτούμε από μια αγαπημένη σκηνοθέτιδα…
Διαβάστε τη συνέντευξη.
* Γεννήθηκα, μεγάλωσα και συνεχίζω να μεγαλώνω στην Αθήνα, και συγκεκριμένα στο Νέο Κόσμο. Κι οι δυο μου γονείς επίσης Αθηναίοι. Ο παππούς μου μόνο ήταν απ’ την Κωνσταντινούπολη. Επίσης, πιθανώς να έχουμε, απ’ την οικογένεια του πατέρα μου, βαθιές ρίζες από την Ιταλία.
Ποιες είναι οι πιο αγαπημένες αναμνήσεις από την παιδική σου ηλικία;
* Όλες οι παραστάσεις που συμμετείχα μικρός μού έχουν χαραχθεί στη μνήμη μία προς μία. Έπειτα, θυμάμαι πολύ έντονα ένα καλοκαίρι στο εξοχικό του παππού μου στη Ραφήνα, όπου ο πατέρας μου, μου είχε φτιάξει ένα ξύλινο σπαθί και μία ξύλινη ασπίδα, πάνω στην οποία είχε ζωγραφίσει τον Φίλιππο, τον ιππότη απ’ την Ωραία Κοιμωμένη! Χανόμουν μες στα δέντρα με τις ώρες και έπαιζα αχόρταγα!
Πότε και γιατί αποφάσισες να ασχοληθείς με το θέατρο;
* Αποφάσισα να γίνω ηθοποιός στα οχτώ μου χρόνια και από τα εννιά μου ξεκίνησα να παίζω σε ερασιτεχνικές ομάδες. Δε σκέφτηκα ποτέ κάτι άλλο. Και η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω το γιατί. Έβλεπα ταινίες και θέατρο από μικρός και κάτι μέσα μου φώναζε «εδώ ανήκεις!». Πάνω στη σκηνή, ένιωθα πως ζω κάτι ανώτερο απ’ τη ζωή! Κάτι πιο αληθινό! Αυτή μπορεί να είναι η απάντηση στο γιατί. Η ανάγκη για αλήθεια. Αλλά κι αυτό ακόμα, είναι ανάγκη. Φύση. Δεν μπορεί (και δε χρειάζεται) να εξηγηθεί λογικά.
Ποιοι άνθρωποι σε ενθάρρυναν;
* Όλοι οι άνθρωποι στη ζωή μου, ενθαρρυντικοί ήταν. Κανείς δεν μπήκε εμπόδιο. Και νομίζω πως έφταιγε το νεαρό της ηλικίας μου. Αν το βάλει πείσμα ο μικρός, άντε να τον σταματήσεις.
Ποιοι δάσκαλοι σε καθόρισαν;
* Δεν μπορώ να αρνηθώ πως τον Δημήτρη Ήμελλο τον έχω σαν πατέρα μου. Αυτός ο άνθρωπος δε διδάσκει θέατρο, διδάσκει ζωή. Με διαμόρφωσε. Με έπλασε. Σίγουρα, όμως, όλοι οι δάσκαλοί μου με σημάδεψαν, ο καθένας με τον δικό του προσωπικό τρόπο. Και πραγματικά δε θα άλλαζα κανέναν. Το εννοώ με την ψυχή μου. Τη δραματική του Ωδείου τη θεωρώ σχολείο και σπίτι μου και τους ανθρώπους της, οικογένειά μου. Αυτός ο κόσμος που έχει δημιουργήσει ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης σε αυτή τη Σχολή είναι ένα πολιτιστικό διαμάντι, μια «επανάσταση».
Ποια είναι η μέχρι τώρα θεατρική εμπειρία σου;
* Τελείωσα πέρσι τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και φέτος ήταν η πρώτη μου χρονιά στο επαγγελματικό θέατρο. Συμμετείχα σε μια παιδική παράσταση στο θέατρο «Ακροπόλ», στην «Ψαρόσουπα», σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη, και στη «Λούλου» του Φρανκ Βέντεκιντ (το φοβερό αυτό έργο!) στο θέατρο “Προσκήνιο” σε σκηνοθεσία Ιωάννη Παπλωματά. Τώρα κάνουμε πρόβες με την Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία ήταν και καθηγήτριά μου στη Σχολή, για τον «Ρήσο» του Ευριπίδη (;) που θα παιχτεί στο Αρχαίο Λύκειο του Αριστοτέλη στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Πώς αισθάνεσαι που σε μια σπουδαία τραγωδία και μια ωραία παράσταση που πρόκειται να παρουσιαστεί, και μάλιστα σε εθνικό φεστιβάλ, σε σκηνοθετεί η Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία τυγχάνει να είναι και δασκάλα σου;
* Δεν έχω λόγια για αυτόν τον άνθρωπο. Είναι επιτακτική ανάγκη σε μία μαύρη περίοδο για τον πολιτισμό και τη χώρα, να δημιουργούν άτομα σαν την Κατερίνα. Είναι ελπιδοφόρο. Και είναι ευτυχία για εμένα να μαθητεύω πλάι της. Η Κατερίνα είναι μοναδικά ευφυής. Της δίνεις ένα σποράκι και σου φτιάχνει δάση. Την αγαπώ και την ευχαριστώ βαθιά για όλα.
Μπορείς να μας εξηγήσεις ποια είναι η σκηνοθετική προσέγγιση στον «Ρήσο»;
* Το έργο αυτό ήταν και συνεχίζει να είναι ένα μεγάλο παράδοξο για εμάς. Ανακαλύψαμε τα «κλειδιά» του, όταν διαβάσαμε στην αρχή το έργο με μάτι «σοβαρό», καθώς ξέραμε πως πρόκειται για τραγωδία, και αυτό που συνέβη είναι πως δε σταματήσαμε να γελάμε! Δεν μπορώ να κατανοήσω γιατί συγκαταλέγεται στις τραγωδίες! Για μας είναι καθαρό πως μιλάμε για μια αντιπολεμική σάτιρα και αυτή είναι και η σκηνοθετική προσέγγιση της Κατερίνας. Μοιάζει πιο πολύ με ειρωνικό δράμα, παρά με τραγωδία. Η παράστασή μας θα είναι μια αντιπολεμική σάτιρα και μάλιστα στα όρια της παρωδίας! Και δεν πιστεύω πως «παρανομούμε» σε σχέση με το κείμενο. Η ερμηνεία μας αυτή πηγάζει πραγματικά μέσα από το κείμενο και μόνο από αυτό! Σκεφτείτε απλώς το γεγονός ότι δημιουργεί ο συγγραφέας μια πολεμική αναστάτωση μέσα στη νύχτα, στα μαύρα σκοτάδια! Η συνθήκη από μόνη της είναι κωμική! Επίσης, η παράσταση θα περιέχει και κάποια κείμενα του Αριστοτέλη και το στοιχείο της νύχτας είναι ο συνδετικός κρίκος. Ο βασικός πυρήνας των κειμένων που χρησιμοποιούμε είναι απ’ την «Πραγματεία για τα όνειρα» του Αριστοτέλη, και η παράσταση γενικότερα θα κινείται σε μια «ονειρική» περιοχή. Νομίζω, πάντως, πως θα ’ναι η πρώτη φορά που θα δούμε έναν τέτοιο «Ρήσο».
Ποια ερωτήματα φωτίζει αυτή η τραγωδία;
* Προσωπικά, πιστεύω πως το έργο καταφέρνει να φωτίσει διάφορα θέματα με έναν ευφυέστατο τρόπο. Τοποθετώντας την ιστορία στην περίοδο του Τρωικού Πολέμου και μάλιστα στο δέκατο πλέον χρόνο του, καταφέρνει να αναδείξει το πώς έχει καταντήσει τους ανθρώπους μια τέτοια κατάσταση. Άμυαλοι, μαλθακοί, εξαντλημένοι, απαίδευτοι, απολίτιστοι, ζωώδεις. Έτσι, μέσα από τη συνθήκη αυτή του πολέμου, αποκαλύπτεται το πώς είναι μια κοινωνία χωρίς παιδεία και πολιτισμό. Νομίζω μας αφορά άμεσα.
Ποιος ήταν ο Ρήσος; Ένας ευσεβής, ένας ενάρετος, ένας ημίθεος, ένας σοφός;
* Μέσα από πράγματα που διάβασε και η Κατερίνα, καταλάβαμε πως πρόκειται για ημίθεο. Είναι αξιοπερίεργο, πάντως, πως δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα στοιχείο για τον Ρήσο. Ό, τι ξέρουμε κατά κύριο λόγο γι’ αυτόν, το ξέρουμε μέσα από το έργο.
Ο «Ρήσος» θεωρείται ένα πολεμικό δράμα…
* Η οπτική μας, όπως σας είπα, είναι ότι πρόκειται για μια αντιπολεμική σάτιρα. Δεν έχουμε και λόγο να το θεωρήσουμε πολεμικό δράμα. Γι’ αυτό και απορώ πραγματικά γιατί συγκαταλέγεται στις τραγωδίες. Ο Αριστοτέλης έλεγε πως όταν εχθρός μάχεται εχθρό δεν πρόκειται για τραγωδία. Αυτό σε έναν πόλεμο είναι συνθήκη. Όχι «πάθος». Και η τραγωδία μιλάει για «πάθη». Ο Ρήσος, λοιπόν, αυτό είναι. Εχθρός ετοιμάζεται να χτυπήσει εχθρό. Το θέμα είναι ότι ο τρόπος που ετοιμάζονται να χτυπήσουν, ο λόγος που το κάνουν, η ώρα που το κάνουν και τα λοιπά, δημιουργούν την κωμωδία.
Ποιος είναι ο δικός σου ρόλος στην παράσταση;
* Είμαστε οχτώ ηθοποιοί και δύο χορευτές. Όλοι είμαστε στο Χορό, και, σχεδόν, όλοι έχουμε και κάποιο ρόλο. Εγώ κάνω τον Δόλωνα και τον Οδυσσέα.
Γιατί κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι ο «Ρήσος» δεν είναι έργο του Ευριπίδη;
* Γιατί δεν σώζονται στοιχεία για αυτό το έργο που να πιστοποιούν με σιγουριά την ταυτότητά του. Το έργο είναι πραγματικά ένα μεγάλο παράδοξο. Ουσιαστικά έχει και δραματουργικά προβλήματα και μπορεί να είναι και ατελές. Το απέδωσαν στον Ευριπίδη γιατί θυμίζει, ελάχιστα, τις τεχνικές του. Κι όσοι λένε ότι είναι του Ευριπίδη, λένε πως είναι απ’ τα πρώτα του έργα, γιατί είναι κάπως άτεχνο! Το μόνο σοβαρό στοιχείο είναι μια πλάκα που είχε βρεθεί από διαγωνισμό της αρχαιότητας που έγραφε «Ρήσος Ευριπίδη» αλλά κι αυτό δεν πιστοποιεί κάτι. Μπορεί να είναι απόγονος του Ευριπίδη, ή μπορεί και να ’χει γράψει έναν «Ρήσο» κι ο Ευριπίδης αλλά να μην είναι απαραίτητα αυτός που μας σώζεται. Όπως και να ’χει, στην παράστασή μας αφήνουμε το ζήτημα ανοιχτό, γι’ αυτό και ουσιαστικά ο τίτλος μας είναι «Ευριπίδη (;) ΡΗΣΟΣ».
Συχνά ακούμε τη φράση «δεν έχουμε χρήματα, δεν θα το κάνουμε». Πώς το σχολιάζεις;
* Η άποψή μου είναι ότι στην τέχνη πρώτα κάνεις και μετά βρίσκεις τα χρήματα. Αν κάτι έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση τα χρήματα για να γίνει, κινδυνεύει να μην είναι τέχνη. Την αλήθεια της παράστασης δε θα στη δώσουν τα κοστούμια, τα φώτα και το θέατρο που θα κλείσεις, αλλά η βαθιά επικοινωνία και οι σχέσεις που πλάθουν οι ηθοποιοί ερμηνεύοντας ένα κείμενο. Αυτά τα στοιχεία δε χρειάζονται χρήματα, μπορούν να δημιουργηθούν και σε μια πλατεία, γυμνοί, στον ήλιο. Όλα τα υπόλοιπα προστίθενται και είναι άκρως σημαντικά, αλλά δεν αποτελούν την καλλιτεχνική βάση. Αλίμονο αν θεωρούμε τα χρήματα προϋπόθεση στην τέχνη! Ζούμε «για ένα φτωχό θέατρο»!
Τι θα έλεγες για τη δική σου γενιά ηθοποιών και καλλιτεχνών;
* Πιστεύω πως δημιουργείται μια «χρυσή γενιά». Είναι, κάπως, ευτύχημα που ασχολούμαστε με την τέχνη σε εποχή κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής κρίσης, διότι καταρρέει το πρότυπο του ηθοποιού – σταρ, και αυτής της γενικότερης, κυρίως τηλεοπτικής, οπτικής που είχε δημιουργηθεί για την τέχνη του ηθοποιού και που αποτελούσε μάστιγα πολλά χρόνια τώρα. Όλο αυτό είναι κάτι ψεύτικο και χυδαίο. Φυσικά και θα κατέληγε κάποια στιγμή σε κρίση. Γι’ αυτό η νέα γενιά, πλέον, έχει σοβαρότερους λόγους να δημιουργήσει τέχνη. Επιστρέφουμε σε πρωτόγονες καλλιτεχνικές ανάγκες απ’ τις οποίες τρέφεται η πραγματική τέχνη. Επιστρέφουμε στην ουσία. Στην αλήθεια. Αλήθεια και πάλι αλήθεια!
Πόσο απλό είναι να έχουμε νέες ιδέες;
* Πολύ απλό. Αρκεί να βλέπουμε τη ζωή σαν φαινόμενο και όχι σαν μια διαδικασία. Και να την παρατηρούμε και όχι να τη ζούμε ερήμην μας. Δυστυχώς στην πλειονότητα των ανθρώπων τίποτα απ’ τα δύο δε συμβαίνει. Οπότε το ερώτημα είναι πόσο απλό είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή. Να αλλάξουμε «ζευγάρι γυαλιά». Μετά, και οι ιδέες και όλα τα άλλα, έρχονται…
Η τέχνη -και η ειδικά η δική σας τέχνη- πόση πειθαρχία χρειάζεται;
* Αμέτρητη! Το θέατρο δεν είναι δουλειά. Είναι λειτούργημα. Δεν έχει διαφορά με τον χειρουργό που θα τον ξυπνήσουν στις τρεις το πρωί να πάει να χειρουργήσει στα επείγοντα. Για το θέατρο, ειδικά στις μέρες μας, ολόκληρη η κοινωνία είναι στα επείγοντα, καθημερινά, απ’ το πρωί ως το βράδυ! Το θέατρο είναι κοινωνική ευθύνη. Είναι καθήκον. Θυσία του εαυτού σου για το όλον.
Πώς πρέπει, κατά τη γνώμη σου, να είναι η σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;
* Δεν πιστεύω πως πρέπει να είναι κάπως. Πρέπει να είναι κάτι από όλα. Σχέση γονιού και γιου, δασκάλου και μαθητή, σχέση ερωτική, φιλική, αδελφική, απ’ όλα, και κυρίως αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνείδησης του ότι κανείς δεν είναι ο «σπουδαίος» αλλά ότι και οι δύο μαζί μες στην εξυπνάδα και την ανοησία μας, στη σοβαρότητα και την αφέλειά μας, είμαστε εδώ, ισότιμα, θυσία, ψυχή τε και σώματι, να υπηρετήσουμε έναν στόχο.
Έχει σημασία να λειτουργούμε ομαδικά; Κυρίως στο θεατρικό χώρο;
* Δεν πιστεύω ότι μπορεί να συμβεί θέατρο αν δεν λειτουργήσει ομαδικά. Και αυτό είναι η μυστική αλήθεια που αποκαλύπτει το θέατρο σε όποιον ασχοληθεί μαζί του. Και είναι χρέος του θεατράνθρωπου να κοινωνήσει αυτό το μυστικό, σαν απόστολος, με το ευαγγέλιο στο στήθος. Η ζωή βρίσκεται στην ομαδικότητα, στο μαζί. Εδώ, τώρα, όλοι μαζί, ίδιοι μες στη διαφορετικότητά μας. Το θέατρο φωτίζει νοήματα σε μια φαινομενικά ανούσια ζωή. Είναι έγκλημα να πεθαίνουν άνθρωποι χωρίς να τα έχουν ανακαλύψει.
Από το 2009 έχουν αλλάξει και αλλάζουν συνεχώς πολλά στην ελληνική κοινωνία. Εσένα πώς σε επηρεάζουν οι αλλαγές αυτές; Επίσης πώς πιστεύεις πως επηρεάζουν το θέατρο και τις τέχνες γενικότερα;
* Σίγουρα όταν επιστρέφεις σε βασικά προβλήματα, όπως αυτά της επιβίωσης, του βιοπορισμού, πράγματα που από δεδομένα γίνονται πλέον ζητούμενα, υπάρχει ο κίνδυνος να κλειστείς στην καθημερινότητά σου, στα προσωπικά σου προβλήματα και να χάσεις τη διευρυμένη συνείδηση που απαιτείται, πιστεύω, απ’ τις τέχνες. Αλλά δεν ανησυχώ. Αν απαγορεύσεις στην τέχνη να ανθήσει, πετάει αγκάθια. Έχει πείσμα. Και τα προβλήματα για την τέχνη είναι τροφή! Όσο πιο πολύ πεινάς, τόσο πιο πολύ αυτή χορταίνει. Με αυτή τη σκέψη, μια χαρά χορτάτοι θα ‘μαστε και με ψωμί κι αλάτι.
Ποια εμπόδια πρέπει να ξεπεράσει κάποιος για να ασχοληθεί απερίσπαστος με την τέχνη;
* Η θέση του να ασχοληθείς απερίσπαστος με την τέχνη δεν είναι προορισμός. Είναι θέση έναρξης. Είναι ανάγκη. Αν την έχεις αυτή την ανάγκη, δεν υπάρχουν εμπόδια.
Τι θεωρείς αντιαισθητικό και χυδαίο;
* Την υποκρισία και την αμορφωσιά. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα απ’ το να μην ξέρεις ποιον πραγματικά έχεις μπροστά σου και να μην υπάρχει και η ελπίδα να μάθεις επειδή δεν έχει την παιδεία να σου αποκαλυφθεί.
Τι σημαίνουν για σένα οι λέξεις «φόβος» και «θυμός»;
* Ο φόβος είναι κίνητρο. Είναι ο παράδεισος και η κόλαση μαζί. Όσο πιο πολύ φοβάσαι κάτι, τόσο πιο μεγάλο κίνητρο έχεις να το ξεπεράσεις. Αυτός που φοβάται τη ζωή μπορεί και να την αγαπάει περισσότερο από κάθε άλλον. Ο αρραγής είναι επικίνδυνος.
Ο θυμός είναι ποταπό συναίσθημα. Ανόητο. Προσπαθώ να θυμώνω σπάνια. Ο θυμός δεν περιέχει κατανόηση και σκέψη στα πράγματα. Αν χάσουμε και την κατανόηση, αλίμονο!
Οι λέξεις «αγάπη» και «έρωτας»;
* Λέξεις αλληλένδετες. Προσωπικά, ό, τι αγαπώ το ερωτεύομαι, κι ό, τι ερωτεύομαι το αγαπώ. Έρωτας είναι το πάθος για ζωή. Αγάπη είναι η ίδια η ζωή.
Οι λέξεις «συγγνώμη» και συγχώρεση»;
* Είναι λέξεις που βρίσκονται πολύ κοντά στην «αλήθεια» διότι η ψυχική τους περιοχή τρέφεται απ’ την παιδικότητα. Αυτή η μεγαλοψυχία που είχαμε ως παιδιά να τα βλέπουμε όλα με μια ουσιαστική αφέλεια. «Ωχ! Έκανα λάθος!». «Ε! Εντάξει. Δεν έγινε και τίποτα». Αγαπιόμασταν, πάνω από όλα.
Έχεις φίλους στο θεατρικό χώρο; Με τους συμμαθητές σου κάνετε παρέα;
* Έχω φίλους. Γενικά αυτός ο χώρος είναι τρομακτικός. Είμαστε πάρα πολλοί κι όμως με έναν τρόπο όλοι τους ξέρουμε όλους! Με τους συμμαθητές μου κάνουμε παρέα, σπάνια με όλους αλλά με ορισμένους. Όχι όμως λόγω εμπάθειας. Απλώς, βαθιά στη ζωή σου δεν μπορούν να μπουν όλοι. Όποτε και να συναντηθούμε πάντως είναι σαν να ήμασταν χθες μαζί και τα λέγαμε. Είναι οικογένεια. Είκοσι χρόνια να κάνεις να δεις τον αδερφό σου, πάντα θα είναι ο αδερφός σου.
Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σου;
* Προς το παρόν, έχω φροντίσει να αφοσιωθώ ολοκληρωτικά στον «Ρήσο» και να μη βάζω, όσο μπορώ, άλλα πράγματα παράλληλα. Μετά τον «Ρήσο», βλέπουμε. Όρεξη να υπάρχει.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου ρόλοι, τους οποίους ονειρεύεσαι για το μέλλον;
* Η αλήθεια είναι πως δεν έχω αγαπημένους ρόλους. Δεν πιστεύω και στους ρόλους. Πιστεύω στα κείμενα. Ο ρόλος, μέρος του όλου είναι και τίποτα άλλο. Σίγουρα οι «μεγάλοι» ρόλοι με ελκύουν γιατί όντας «μεγάλοι», φέρουν και μεγάλα θέματα για να αντιμετωπίσεις, και αυτό είναι η ευτυχία, πιστεύω, για έναν ηθοποιό. Αλλά το κείμενο μπορεί να σε ξεγελάσει. Στον Άμλετ ποιος πρωταγωνιστεί; Όλοι πρωταγωνιστές είναι.
Ποιους συγγραφείς διαβάζεις;
* Λατρεύω την κλασική λογοτεχνία. Θα ήθελα να ψάξω και πιο σύγχρονους, και θα το κάνω, αλλά οι κλασικοί έχουν τόσο μεγάλη γκάμα, που νιώθω ότι δε θα μου φτάσει ο χρόνος να τους εξαντλήσω μέχρι να πεθάνω, και θέλω να τους εξαντλήσω!
Πώς βλέπεις να συμπεριφέρεται ο Αθηναίος και γενικά ο Έλληνας στο δημόσιο χώρο;
* Δε θέλω να απαντήσω στην ερώτηση γιατί περιέχει τον κίνδυνο της ταμπέλας και το απεχθάνομαι. Και τι σημαίνει Αθηναίος και Έλληνας; Και δε θεωρώ και ότι απ’ τη δημόσια εικόνα του οποιουδήποτε, θα βγάζαμε πολλά συμπεράσματα. Δες τον στον ιδιωτικό του χώρο και τότε θα τον μάθεις. Και θα δούμε τότε πόσο εύκολο είναι να πούμε… ο «Αθηναίος».
Αν βρισκόσουν τώρα μπροστά σε ένα παράθυρο, τι τοπίο θα ήθελες να έβλεπες;
* Θάλασσα και βουνό και δάση και πουλιά και τα πάντα της φύσης. Λατρεύω τα μέρη που συνδυάσουν όλα τα φυσικά τοπία.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου στίχος;
* «Το ωραίο δεν είναι παρά η αρχή του τρομερού, που μόλις και την αντέχουμε, κι αν το θαυμάζουμε τόσο, είναι που ατάραχα δεν καταδέχεται να μας συντρίψει».
Από τις «Ελεγείες του Ντουίνο» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Λατρεύω τα ζώα και μάλιστα συμβιώνω με ένα εφτάχρονο, σιαμαίο γάτο! Το καλύτερο ηρεμιστικό!
* Οι φωτογραφίες είναι του cat is art.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο αρχαιολογικός χώρος του Λυκείου του Αριστοτέλη, που πριν από ένα χρόνο τέθηκε στη διάθεση του κοινού, επανανοηματοδοτεί τη σχετικά άγνωστη και αμφιλεγόμενη τραγωδία του Ευριπίδη, “Ρήσος”. Μέσα από μια περιπατητική παράσταση στην, έντεκα στρεμμάτων, έκταση του Λυκείου, η σκηνοθέτις Κατερίνα Ευαγγελάτου μας συστήνει ένα παραγκωνισμένο κείμενο, βασισμένο στη ραψωφία Κ της ομηρικής Ιλιάδας και καταθέτει μια πρόταση για τις site specific παραστάσεις ή για το πώς ένα έργο αφομοιώνεται από το δημόσιο χώρο.
* Κατά την αρχαιότητα υπήρχε στο σημείο μεγαλοπρεπές οίκημα με στοές, στις οποίες δίδασκε ο Αριστοτέλης τους μαθητές του περπατώντας και συζητώντας. Γεγονός που έκανε τους μαθητές του να μείνουν στην Ιστορία ως «Περιπατητές» (και περιπατητική σχολή, περιπατητική φιλοσοφία, αντίστοιχα). Οι μαθητές της σχολής ανέλυαν θέματα που κυμαίνονταν από επιστήμη και μαθηματικά μέχρι φιλοσοφία και πολιτική, μιλώντας κυριολεκτικά για όσα μπορούσαν να ειπωθούν ανάμεσά τους, ενώ και η τέχνη αποτελούσε δημοφιλή τομέα διδασκαλίας.
* “Ρήσος” του Ευριπίδη, σκηνοθεσία Κατερίνα Ευαγγελάτου. Λύκειον Αριστοτέλους, 1-19 Ιουλίου
