23.5 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Έφυγε από τη ζωή ο επιφανής Ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ

 

Επιμέλεια: Ειρήνη Αϊβαλιώτου

Ο Ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ, πέθανε στα 79 του χρόνια, έπειτα από μάχη με τον καρκίνο.

Τον θάνατό του ανακοίνωσε μέσω Twitter η κόρη του Φάνια Οζ-Ζαλτσμπέργκερ γράφοντας: «Ευχαριστούμε, όσους τον αγάπησαν».

O Άμος Οζ ανήκει στους επιφανέστερους συγγραφείς της εποχής μας. Είναι κορυφαίος πεζογράφος, δοκιμιογράφος και διανοούμενος του Ισραήλ.

Ο Οζ γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1939 και στα εφηβικά του χρόνια έφυγε από το σπίτι του μετακομίζοντας στην Κιμπούτζ Χουλντά, όπου και άλλαξε το επίθετο του σε Οζ, που στα εβραϊκά σημαίνει «δύναμη».

Αφού, συμπλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία, σπούδασε φιλοσοφία και εβραϊκή λογοτεχνία στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.

Το 1960 παντρεύτηκε τη γυναίκα του Νίλι και απέκτησαν μαζί τρία παιδιά.

Ο Οζ ήταν από τους πρώτους Ισραηλινούς που υποστήριξαν, ακόμη και αμέσως μετά το τέλος του «πολέμου των έξι ημερών», ότι η μόνη λύση για την επίλυση της διαμάχης Ισραήλ-Παλαιστίνης, ήταν η δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών: ενός εβραϊκού και ενός παλαιστινιακού.

Έχει γράψει πάνω από 18 βιβλία στην εβραϊκή γλώσσα και έχει αρθρογραφήσει σε εφημερίδες και περιοδικά. Τα έργα του έχουν γνωρίσει διεθνή αναγνώριση και έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 30 γλώσσες.

Το 1998, του απονεμήθηκε το βραβείο Ισραήλ για τη λογοτεχνία, το 2005 το βραβείο Γκαίτε, το 2007 το βραβείο Prince of Asturias Award of Letters και το 2008 το βραβείο Χάινριχ Χάινε, ενώ είχε προταθεί επανειλημμένα και για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

***

 

 

Ο Άμος Οζ (1939 -2018), το αληθινό όνομα του οποίου ήταν Άμος Κλάουσνερ, ήταν Ισραηλινός συγγραφέας, που γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ, στη συνοικία Κέρεμ Αβραάμ. Οι γονείς του, ο Άρια Κλάουσνερ και η Φάνια Μούσμαν, ήταν μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη. Όταν ο Άμος Οζ ήταν 12 χρονών, η μητέρα του αυτοκτόνησε και το γεγονός αυτό σημάδεψε τη ζωή του. Τρία χρόνια αργότερα έφυγε από το σπίτι του και πήγε να ζήσει στο Κιμπούτς Χουλντά. Τότε άλλαξε το επίθετό του σε Οζ, που στα εβραϊκά σημαίνει δύναμη. Στο Κιμπούτς Χουλντά έζησε μέχρι το 1986, οπότε μετακόμισε στην πόλη Αράντ, επειδή ο γιος του έπασχε από άσθμα. Πήρε μέρος στον Πόλεμο των έξι ημερών το 1967 και στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Σπούδασε φιλοσοφία και εβραϊκή λογοτεχνία στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο.

Πολλοί συγγενείς του Άμος Οζ από την πλευρά του πατέρα του ήταν δεξιοί, οπαδοί των Ρεβιζιονιστών Σιωνιστών. Ο θείος του πατέρα του, ο Γιόζεφ Κλάουσνερ, σημαντική μορφή των εβραϊκών γραμμάτων, ήταν υποψήφιος του κόμματος Χερούτ για την προεδρία του Ισραήλ ενάντια στον Χάιμ Βάιζμαν, που ήταν υποψήφιος με τους εργατικούς. Αντίθετα, ο Άμος Οζ ήταν για χρόνια υποστηρικτής του εργατικού κόμματος και στενός φίλος του Σιμόν Πέρες ενώ αργότερα, κατά τη δεκαετία του ’90 στράφηκε στο αριστερό κόμμα Meretz. Στις εκλογές για την Κνεσσέτ το 2003, εμφανίστηκε στην τηλεόραση και κάλεσε τους ψηφοφόρους να στηρίξουν το κόμμα Meretz.

Ο Άμος Οζ ήταν ένας από τους πρώτους Ισραηλινούς που υποστήριξε ήδη μετά το τέλος του Πολέμου των έξι ημερών τη δημιουργία δύο κρατών στην Παλαιστίνη: ενός εβραϊκού και ενός παλαιστινιακού, ως τη μόνη λύση για την ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη. Το 1978 συμμετέχει στην ίδρυση της οργάνωσης «Ειρήνη τώρα». Σε αντίθεση όμως με άλλα μέλη του φιλειρηνικού κινήματος στο Ισραήλ, δεν ήταν αντίθετος με την κατασκευή του Τείχους στη Δυτική Όχθη, που άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του ’90, έχει όμως εκφράσει την αντίθεσή του στην πολιτική του εποικισμού της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας και ήταν από τους πρώτους που χαιρέτισαν τη συμφωνία του Όσλο και την έναρξη συνομιλιών με την PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης).

Τον Ιούλιο του 2006, ο Άμος Οζ υποστήριξε την εισβολή του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο για την αντιμετώπιση των μελών της Χεζμπολάχ. Σε συνέντευξή που έδωσε στην εφημερίδα Λος Άντζελες Τάιμς εκείνη την περίοδο δήλωσε μεταξύ άλλων:

Πολλές φορές στο παρελθόν το ισραηλινό φιλειρηνικό κίνημα έχει ασκήσει κριτική στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Όχι αυτή τη φορά. Αυτή τη φορά ο πόλεμος δεν αφορά την επέκταση του Ισραήλ. Δεν υπάρχουν εδαφικές διεκδικήσεις από καμία πλευρά. Το ισραηλινό φιλειρηνικό κίνημα οφείλει να στηρίξει την προσπάθεια της χώρας για αυτοάμυνα.

Αργότερα όμως ο Οζ, όπως και οι συγγραφείς Νταβίντ Γκρόσμαν και Αβραάμ Γεοσούα, άλλαξε γνώμη και στάση απέναντι στον πόλεμο στο Λίβανο.

Η πρώτη του συλλογή από ιστορίες (Where the Jackals Howl) δημοσιεύθηκε το 1965, ενώ τον επόμενο χρόνο δημοσιεύθηκε το πρώτο του διήγημα (Elsewhere, Perhaps). Είχε γράψει 18 βιβλία στα εβραϊκά και γύρω στα 450 άρθρα και δοκίμια. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε τουλάχιστον 30 γλώσσες.

Το 1998, του απονεμήθηκε το βραβείο Ισραήλ για τη λογοτεχνία, το 2005 το βραβείο Γκαίτε, το οποίο στο παρελθόν έχει απονεμηθεί σε προσωπικότητες όπως ο Σίγκμουντ Φρόιντ και ο Τόμας Μαν, το 2007 το βραβείο Prince of Asturias Award of Letters και το 2008 το βραβείο Χάινριχ Χάινε. Επανειλημμένα ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Στα περισσότερα από τα έργα του Άμος Οζ η πλοκή τοποθετείται στη γειτονιά όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο συγγραφέας, ενώ οι ήρωές του παρουσιάζονται με μια ελαφρώς ειρωνική διάθεση.

Έργα του

Στην ελληνική γλώσσα έχουν μεταφρασθεί και κυκλοφορούν τα εξής βιβλία του:

Η γυναίκα που γνώρισα, μετάφραση Μαρία Κ. Χωρεάνθη, εκδ. «Ψυχογιός», Αθήνα 1993, 321 σελ., ISBN 978-960-274-023-1
Φίμα, εκδ. «Ψυχογιός», Αθήνα 1994
Ο Μιχαέλ μου, μετάφρ. Χρυσούλα Παπαδοπούλου, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1997 & 2006, 318 σελ., ISBN 978-960-03-1981-1
Το Ισραήλ, η Παλαιστίνη και η ειρήνη (δοκίμια), μετάφρ. Τόνια Κοβαλένκο, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1997, 219 σελ., ISBN 978-960-03-1864-7
Νύχτα στο Τελ Κένταρ, μετάφρ. Χρυσούλα Παπαδοπούλου, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1998, 293 σελ., ISBN 978-960-03-2297-2
Η ίδια θάλασσα, μετάφραση Ιακώβ Σιμπή, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2001, 253 σελ., ISBN 978-960-03-2745-8
Η αρχή της ιστορίας (δοκίμια για τη λογοτεχνία), μετάφρ. Θεόδωρος Τσαπακίδης, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2001, 187 σελ., ISBN 978-960-03-2964-3
Σούμχι: Μια ιστορία για την αγάπη και την περιπέτεια, μετάφρ. Χρυσούλα Παπαδοπούλου, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2002, 125 σελ., ISBN 978-960-03-3257-5
Ιστορία αγάπης και σκότους, μετάφρ. Ιακώβ Σιμπή, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2004, 733 σελ., ISBN 978-960-03-3817-1
Κατά του φανατισμού, μετάφρ. Ελένη Τσερεζόλε, πρόλογος Ναντίν Γκόρντιμερ, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2005, 69 σελ., ISBN 978-960-03-4076-1
Η τέλεια γαλήνη, μετάφρ. Λουίζα Μιζάν, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2007, 513 σελ., ISBN 978-960-03-4534-6
Η νύχτα του συγγραφέα, μετάφρ. Λουίζα Μιζάν, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2008, 183 σελ., ISBN 978-960-03-4680-0
Το μαύρο κουτί, μετάφρ. Ιακώβ Σιμπή, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2010, 301 σελ., ISBN 978-960-03-5118-7
Μετάφρ. Μαρία Κ. Χωρεάνθη, εκδ. «Ψυχογιός», Αθήνα 1994, 281 σελ., ISBN 978-960-7021-58-8
Εικόνες από τη ζωή στο χωριό (διηγήματα), μετάφρ. Λουίζα Μιζάν, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2013, 186 σελ., ISBN 978-960-03-5574-1
Οι Εβραίοι και οι λέξεις (το έγραψε μαζί με την κόρη του, τη Φάνια Οζ-Ζαλτσμπέργκερ), μετάφρ. Νίκος Γεωργαντίδης, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2014, 282 σελ., ISBN 978-960-03-5751-6
Ιούδας, μετάφρ. Μάγκυ Κοέν, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2016, 368 σελ., ISBN 978-960-03-6121-6 (διατίθεται και σε e-book)

  • Το 2009 ο Οζ ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας του έτους. Αν και τον θεωρούσαν ως τον βασικό υποψήφιο για να το κατακτήσει, τελικά το βραβείο κέρδισε η Γερμανίδα συγγραφέας Χέρτα Μίλερ.

 

 

 

Από το σημειωματάριο των αποφθεγμάτων του Άμος Οζ

  • Οι δυνατοί άνθρωποι μπορούν να κάνουν σχεδόν ό,τι θελήσουν να κάνουν, αλλά ακόμη και οι πιο δυνατοί δεν μπορούν να επιλέξουν τι θέλουν να κάνουν (Ο Μιχαέλ μου)
  • Όταν οι άνθρωποι είναι ικανοποιημένοι και δεν έχουν τίποτε να κάνουν, τότε το συναίσθημα εξαπλώνεται σαν κακοήθης όγκος (Ο Μιχαέλ μου)
  • Δεν υπάρχει στον κόσμο καμία θλίψη που να μην μπορεί να μετατραπεί σε μια μεγάλη χαρά (Ο Μιχαέλ μου)
  • Όταν κλονίζονται τα όνειρα, οι ευαίσθητοι άνθρωποι δεν λυγίζουν αλλά σπάνε (Ο Μιχαέλ μου)
  • Σαν τη γυναίκα του Λωτ: για να γράψεις πρέπει να κοιτάξεις πίσω. Κι έτσι το βλέμμα σου μετατρέπει εσένα τον ίδιο και τους άλλους σε στήλες άλατος (Η Νύχτα του Συγγραφέα)
  • Αξίζει άλλωστε ν’ ανάβει κανείς το φως πού και πού και να κοιτάζει τι συμβαίνει γύρω του (Η Νύχτα του Συγγραφέα)

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -