Του Παναγιώτη Μήλα
Κάθε φορά που πηγαίνω στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, στην οδό Αντισθένους, αφήνω το αυτοκίνητο σε έναν χώρο στάθμευσης 50-60 μέτρα πίσω από το θέατρο, στην οδό Βρύγου, στον αριθμό 8.
Ακριβώς απέναντι, στον αριθμό 7, βρισκόταν κάποτε το ξυλογλυπτικό εργαστήριο των Αδελφών Ανδραβιδιώτη. Εκεί εργάστηκε σχεδόν μια ολόκληρη ζωή ένας δικός μου άνθρωπος. Χρόνια δύσκολα, σαν τα σημερινά. Χρόνια οικονομικής δυσπραγίας και έλλειψης ρευστότητας, όπως και σήμερα. Έντονα τα προβλήματα και των δύο πλευρών. Ο άνθρωπος αυτός με το ζόρι είχε βγάλει 2-3 τάξεις στο Δημοτικό. Δεν το είχε τελειώσει. Δεν είχε πάει ούτε στο γυμνάσιο. Ούτε στο Πανεπιστήμιο. Μεταπτυχιακό; Ούτε λόγος. Ούτε ντοκτορά, ούτε βαρύ και ασήκωτο βιογραφικό. Η ζωή τον έσπρωχνε στο μεροκάματο της επιβίωσης. Όμως ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν μόνον άριστος επιπλοποιός και ξυλογλύπτης. Παράλληλα ήξερε να λειαίνει τις ανθρώπινες διαφορές. Ήξερε να διαπραγματεύεται αλλά ποτέ δεν έβγαινε χαμένος. Ποτέ…
Αν ζούσε θα μπορούσε να δώσει μαθήματα. Σήμερα παρόμοια μαθήματα αποτελεσματικής διαπραγμάτευσης σε όσους θέλουν να διεκδικήσουν οτιδήποτε χωρίς απώλειες, δίνει ένας Ισπανός συγγραφέας, ο Τζόρντι Γκαλθεράν.
Αυτό το κάνει με το νέο του έργο «Το δάνειο» το οποίο ανέβηκε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Όπως αναφέρεται στην περίληψη του έργου, «μπροστά στην επίμονη άρνηση του διευθυντή μιας τράπεζας να του χορηγήσει δάνειο με μοναδική εγγύηση τον λόγο της τιμής του, ο επίδοξος δανειολήπτης απειλεί τον τραπεζίτη ότι θα “πηδήξει” τη γυναίκα του, αφού το μοναδικό του όπλο είναι η ακαταμάχητη έλξη που ασκεί στις γυναίκες».
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρόκειται για μια ξεκαρδιστική κωμωδία η οποία διαδραματίζεται σε καιρό οικονομικής κρίσης και στηρίζεται στη διαμάχη του διευθυντή και του πελάτη της τράπεζας.
Πράγματι αυτό συμβαίνει, αλλά όχι μόνον αυτό…
Μια άλλη οπτική θα ήταν αυτή που βλέπει ταξικές αντιθέσεις μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών, του Αντόνιο και του Γκρεγκόριο, σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης και τριγμών του τραπεζικού συστήματος.
Πράγματι κι αυτό συμβαίνει, αλλά όχι μόνον αυτό…
Όλα τα παραπάνω σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης. Όμως στο ίδιο επίπεδο, αλλά σαφώς πιο καθαρά και οπωσδήποτε χωρίς την παραμικρή αμφισβήτηση, αυτό που εισπράττει και ο πλέον αδαής θεατής είναι ένα: Όταν διαπραγματεύεσαι με λανθασμένο και αλαζονικό τρόπο τότε τα αποτελέσματα μπορούν να αγγίξουν τα όρια της τραγωδίας. Ήδη από το πρώτο πεντάλεπτο της παράστασης το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης είναι σαφές. Από εκεί και πέρα ο Γκαλθεράν ξετυλίγει το κουβάρι των εξελίξεων που σε κάποιες στιγμές παίρνουν εξωπραγματικές και εφιαλτικές διαστάσεις.
Στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου με το που μπαίνεις σε κερδίζει αμέσως το σκηνικό (Μαγδαληνή Αυγερινού). Μοντέρνες καθαρές γραμμές και λαμπερά χρώματα σε «οδηγούν» με σύγχρονες αντιλήψεις και μακριά από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Ακριβώς την ίδια αίσθηση δίνουν στο θεατή και τα κοστούμια που έχουν και πάλι την υπογραφή της Μαγδαληνής Αυγερινού.
Για τον σχεδιασμό του φωτισμού ο Σάκης Μπιρμπίλης δεν αφήνει περιθώρια για κριτική. Οι επιλογές του πάντα καλύπτουν με τον καλύτερο τρόπο κάθε στιγμή και κάθε σκηνή της παράστασης.
Ένας βασικός παίκτης στο «Δάνειο» είναι και ο Φοίβος Δεληβοριάς που με τη μουσική, αλλά κυρίως με το τραγούδι του, δημιουργεί ατμόσφαιρα πανηγυριού που σε κάνει να ξεχνάς το… δράμα του κυρίου διευθυντή. Στο φινάλε μάλιστα οι θεατές αποχωρούν σιγοτραγουδώντας.
Ακολουθούν οι δύο σκηνοθέτες: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και Παντελής Δεντάκης. Σίγουρα ήταν σε μεγάλα κέφια όταν έστηναν αυτή την παράσταση. Με γρήγορους κινηματογραφικούς ρυθμούς δεν μας αφήνουν να πάρουμε ανάσα. Φωτίζουν με μαεστρία κάθε λέξη, κάθε φράση. Απογειώνουν το κείμενο του Γκαλθεράν που ήταν τυχερός στην Ελλάδα, αφού το έργο του «έπεσε» και σε καλά χέρια. Μιλάω φυσικά για τη μεταφραστική ομάδα Els de Paros (Οι Παριανοί) που σχηματίστηκε τον Αύγουστο του 2009 στο Σπίτι της Λογοτεχνίας τού Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης στην Πάρο. Η ομάδα αυτή δημιουργήθηκε μετά το σεμινάριο θεατρικής μετάφρασης από τα καταλανικά στα ελληνικά και αντίστροφα. Συντονίστρια ήταν η Μαρία Χατζηεμμανουήλ. Η ομάδα αποτελείται από τους: Γιάννη Μαντά, Αλέξανδρο Μπαβέα, Μαρία Χατζηεμμανουήλ και Δημήτρη Ψαρρά. Ομάδα για νίκες…
Επιθετικές αιχμές, των παραπάνω συντελεστών, είναι δύο μοναδικά παιδιά: Ο Μιχάλης Οικονόμου και ο Γιάννης Σαρακατσάνης. Ρεσιτάλ και των δύο. Κάνουν κάτι που όλοι το θεωρούν πάντα πολύ δύσκολο. Δεν σε κάνουν να κλαις. Δεν σε κάνουν να συγκινείσαι. Δεν σε κάνουν απλώς να παρακολουθείς. Σε κάνουν να γελάς. Σε κάνουν να γελάς ασταμάτητα. Μέχρι δακρύων. Σε κάνουν όμως και να προβληματίζεσαι. Σε κάνουν και να αναλογίζεσαι δικές σου συμπεριφορές, ακόμη και λανθασμένες σου κινήσεις. Φυσικά έχουν στα χέρια τους ένα εξαιρετικό κείμενο. Όμως η ερμηνεία τους είναι για βραβείο. Μάλλον -χωρίς αναστολές- έχουν πάρει τη συνταγή των παλιών κλασικών Ελλήνων κωμικών, την έχουν προσαρμόσει στις δικές τους ερμηνευτικές δεξιότητες και καταφέρνουν να κερδίσουν το κοινό χωρίς να του προσφέρουν χοντροκομμένα αστεία με χυδαίες πινελιές.
Δείτε τον Οικονόμου και τον Σαρακατσάνη έτσι όπως δεν τους έχετε δει ποτέ. Είναι αξεπέραστοι.
Ξέχασα όμως να σας παρουσιάσω και άλλους δύο πρωταγωνιστές. Είναι αθέατοι και είναι εκείνοι οι οποίοι στην αρχαία ελληνική τραγωδία είχαν τον τίτλο του «από μηχανής Θεού». Αυτοί οι δύο, κρυμμένοι στην άλλη άκρη του τηλεφωνικού σύρματος, κάνουν απρόσμενες παρεμβάσεις προσφέροντας λύσεις αλλά και δημιουργώντας νέα προβλήματα εκεί που κανείς δεν το περιμένει. Αυτοί οι δύο ανοιγοκλείνουν σκηνές και χτίζουν καταστάσεις που έχουν ανάγκη ανατροπής.
Σας περιμένουν να σας δανειοδοτήσουν με μηδενικό επιτόκιο… Μη χάσετε την ευκαιρία.
Από τη Βαρκελώνη στον Νέο Κόσμο
Ο Τζόρντι Γκαλθεράν γεννήθηκε στη Βαρκελώνη στις 5 Μαρτίου του 1964. Σπούδασε Καταλανική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, άρχισε να γράφει θεατρικά έργα το 1988 και αρχικά σκηνοθετεί ο ίδιος τα έργα του σε ερασιτεχνικές παραστάσεις.
Γράφει τόσο στα καταλανικά όσο και στα ισπανικά.
Το 1995 κέρδισε το Born Theatre Award για το έργο του Words in Chains και το βραβείο Ignasi Iglesias για το έργο του Dakota ενώ την επόμενη χρονιά βραβεύτηκε με το βραβείο των κριτικών Serra d’Or.
Έκτοτε τα περισσότερα έργα του έτυχαν εξαιρετικής υποδοχής τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς.
Έχει μεταφράσει αρκετά έργα από τα Αγγλικά στα Καταλανικά και Ισπανικά και έχει κάνει αρκετές διασκευές έργων για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο.
Είναι ο δημιουργός αρκετών τηλεοπτικών σειρών για την καταλανική τηλεόραση καθώς και τηλεταινιών. Έχει γράψει επίσης μια σειρά διηγημάτων τα οποία έχουν εκδοθεί με τον τίτλο German Miranda.
Ο συγγραφέας έγινε παγκοσμίως γνωστός για το θεατρικό του έργο «Η μέθοδος Γκρόνχολμ» το οποίο πρωτοπαίχτηκε στο Εθνικό Θέατρο της Καταλωνίας το 2003. Με μότο «Δεν ψάχνουμε έναν καλό άνθρωπο που να μοιάζει τέρας, αλλά ένα τέρας που να μοιάζει με καλό άνθρωπο» η μέθοδος Γκρόνχολμ αποπειράται να μιλήσει για τη σκληρότητα στις εργασιακές σχέσεις και, πιο συγκεκριμένα, για μία από τις πλέον απάνθρωπες διαδικασίες: την επιλογή προσωπικού.
Την ίδια χρονιά, το 2003, «Η μέθοδος» γυρίστηκε ταινία με τον τίτλο “El Metodo” και πρωταγωνιστή τον Εδουάρδο Νοριέγα και κέρδισε δύο βραβεία Goya, το ένα από τα οποία ήταν αυτό του καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου. Επίσης το 2003 σε σκηνοθεσία της Laura Mana γυρίστηκε η ταινία Killing Words που βασίστηκε στο έργο του Γκαλθεράν Words in Chains.
Στην Ελλάδα γνωρίσαμε τη “Μέθοδο” από το Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία του Διαγόρα Χρονόπουλου και ερμηνείες από τους: Γιώργο Καραμίχο, Πέτρο Λαγούτη, Χρήστο Σαπουντζή, Βίκυ Παπαδοπούλου.
Το νέο έργο του Γκαλθεράν, «Το δάνειο», κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Τουρνουά Σύγχρονου Καταλανικού Θεάτρου της Τζιρόνα τον Νοέμβριο του 2011.
«Το δάνειο»
Του Τζόρντι Γκαλθεράν
Μετάφραση: Els de Paros
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Παντελής Δεντάκης
Σκηνικά-Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: Φοίβος Δεληβοριάς
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθοί σκηνοθέτη: Κατερίνα Λυπηρίδου
Κατερίνα Παναγιωτάκη
Παίζουν οι ηθοποιοί
Μιχάλης Οικονόμου, Γιάννης Σαρακατσάνης
***
Θέατρο του Νέου Κόσμου
Αντισθένους 7 και Θαρύπου
Σταθμός μετρό Φιξ
Τηλέφωνο 210-91.12.900
Παραστάσεις
Κάθε Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 9.15 μ.μ.
Κάθε Κυριακή στις 7 μ.μ.
