Δήμος Αβδελιώδης: «Η τέχνη γίνεται, όπως και ένα ύφασμα, από έναν καλό ράφτη χωρίς ραφή και ράμμα»

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

Πάνω από 120 χρόνια έχουν περάσει από τον θάνατο του Γεωργίου Βιζυηνού (1849-1896) και το έργο του δεν έπαψε από τότε να απασχολεί –ιδίως τα τελευταία 50 χρόνια– κάθε είδους μελετητές. Ο Δήμος Αβδελιώδης, μια ψυχή ευαίσθητη, λεπτή, ευσυγκίνητη, ανοιχτή στο καλό και το ωραίο, ικανή για αυθόρμητη αισθητική εμπειρία, αλλά κι ένας αυστηρός και ασυμβίβαστος δημιουργός, είναι η πέμπτη φορά που καταπιάνεται με το έργο του Βιζυηνού. Ως σκηνοθέτης, εφηύρε μια καινούργια γλώσσα, που την ονομάζει «λογική – μουσική μέθοδο», πιστή στη φύση του θεατρικού μέσου, καθώς καταγράφει την ποίηση σαν μια αντανάκλαση και τη ζωή σαν ένα όνειρο. Σμιλεύοντας τον χρόνο, σκηνοθετεί την υπέροχη Ιωάννα Παππά στη θεατρική απόδοση του αριστουργήματος «Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον». Στο διήγημα μας παρουσιάζεται η συμπαθέστατη φιγούρα του παππού, δοσμένη μέσα από τα γεμάτα θαυμασμό μάτια του εγγονού-αφηγητή —του παππού που ήξερε να αφηγείται τόσες ιστορίες για τόπους απόμακρους και παράξενους, και που ωστόσο, όπως αποκαλύπτεται στην πορεία, δεν είχε ταξιδέψει πέρα από την κοντινή «τούμπα» του χωριού. Το έργο είναι μια ενδελεχής μελέτη της ανθρώπινης αλλοτρίωσης και της ακρωτηριασμένης ζωής. Η τραγωδία παραμονεύει πίσω από την ονειρικότητα, μέσα στο παραμύθι, ανάμεσα στην κυριολεξία και τη μεταφορά. Πολύ πέρα από τις γραφικότητες με την αθωότητα, την παιδική πίστη, την καλοσύνη των ανθρώπων, τους καλοκάγαθους γέροντες και τα ονειροπόλα ραφτόπουλα. Χωρίς οιμωγές, δείχνει την απύθμενη άβυσσο. Διότι το επίτευγμα του Βιζυηνού, ένα από τα σημαντικότερα της διηγηματογραφικής του προσπάθειας, βρίσκεται σ’ αυτό το δραματικό «ονειρόδραμα». Μέσα σε μια ειρηνική ατμόσφαιρα ποιητικής νοσταλγίας, όπου γέροντες και παιδιά μοιάζουν να ρεμβάζουν μπροστά στο ηλιοβασίλεμα, ενώ κατά βάθος έχουν εμπλακεί, χωρίς να έχουν δυνατότητες διαφυγής, σ’ έναν αδυσώπητο αγώνα ζωής και θανάτου. Με έναν τρόπο αλληγορικό μας μιλά για το ποια είναι η τέχνη, ποιοι είναι οι δημιουργοί, πώς γεννιούνται οι δημιουργοί, ποια είναι τα όρια που βάζει ο ίδιος ο χρόνος. Ο Δήμος Αβδελιώδης με την παράστασή του, που τη σημαδεύει η αναζήτηση της αλήθειας, ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο και τον ποιητή. Κλείνει στη σκηνή ολόκληρο σύμπαν, εκφράζοντας απέριττα την ιδέα, την ουσία, το νόημα της ανθρώπινης ζωής, χωρίς ωστόσο να υπάρχει λόγος να απλώσει πάνω της έναν πίνακα φορτωμένο συμβάντα. Αναζητά την ομορφιά που -κατά τον Ντοστογιέφσκι- σώζει τον κόσμο και τη βρίσκει στην αμεσότητα αλλά και πέρα απ’ αυτήν. Στην απλότητα της τέχνης. Γιατί, όπως μας λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο catisart.gr: «Η τέχνη γίνεται, όπως και ένα ύφασμα, από έναν καλό ράφτη χωρίς ραφή και ράμμα». «Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον», υπογραμμίζει,  δίνει “το κλειδί της δραματουργίας όπου οι συνδέσεις σε ένα έργο τέχνης δεν θα πρέπει να είναι ορατές, θα πρέπει να είναι αόρατες ούτως ώστε ένα έργο τέχνης, είτε είναι διήγημα, είτε είναι ποίημα, είτε είναι κινηματογράφος ή ό, τι άλλο, θα πρέπει να φαίνεται σαν ενιαίο και αδιαίρετο”.

Δεν είναι η πρώτη φορά που καταδύεστε στο έργο του Βιζυηνού, κύριε Αβδελιώδη…

* Είναι η πέμπτη φορά θα έλεγα. Το είχα ξεκινήσει στη Χίο, το 2007. Μετά ακολούθησαν άλλες τρεις και τώρα είναι η πέμπτη.

Τι σας οδηγεί και πάλι στον Έλληνα πεζογράφο;

* Ο Γεώργιος Βιζυηνός, όπως και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, είναι οι κορυφαίοι Έλληνες πεζογράφοι γιατί συνδυάζουν τον πεζό λόγο με την ποίηση. Είναι ανυπέρβλητοι. Σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής γραμματείας δεν έχουμε συναντήσει ποτέ τέτοιο φαινόμενο, μιας υψηλής ποίησης που περνάει μέσα στην πεζογραφία. Και όταν λέω ποίηση εννοώ, όχι μόνο ότι γράφουν ωραία ένα κείμενο, αλλά ότι είναι πραγματικοί δημιουργοί, αφού η βαθύτερη ουσία της ποίησης στηρίζεται στο ρήμα ποιώ, που σημαίνει δημιουργώ. Αυτοί οι άνθρωποι δημιουργούν έναν κόσμο που τον έχουν επιλέξει οι ίδιοι μέσα από τα βιώματά τους και μέσα από την προσωπική τους φιλοσοφία για τη ζωή και αποδίδουν μέσα στο έργο τους όλο το φάσμα του ελληνικού πνεύματος. Το οποίο φάσμα του ελληνικού πνεύματος πάλι έχει αφετηρία του τον Όμηρο και μετά τους αρχαίους δραματουργούς και όπου αυτό το πνεύμα επιζητεί να βρει ένα δρόμο για τους ανθρώπους που θα τους οδηγήσει στον χώρο της ευτυχίας και της αγάπης.

Υπάρχουν αντιστοιχίες ανάμεσα στο «Αμάρτημα» και στο «Ταξείδιον»;

* Φυσικά υπάρχουν αντιστοιχίες, θα έλεγα αντιστικτικού τύπου. Δηλαδή, ενώ το «Αμάρτημα» παραδείγματος χάριν είναι ένα αντάτζιο, με μουσικούς όρους, επειδή είναι μια ελεγεία πάνω στις απώλειες αυτής της οικογένειας, όπου παρόλο που είναι δραματικό πολύ έως τραγικό το φόντο της ιστορίας, ο Βιζυηνός καταφέρνει να δώσει τέτοιο φως μέσα, που έχει και σκηνές στις οποίες μπορούμε ελεύθερα να γελάσουμε με τον αυτοσαρκασμό ή στις σκηνές εκείνες που σαρκάζει τα κοινωνικά φαινόμενα που έρχονται σε σύγκρουση με την κοινή λογική. Τώρα στο δεύτερο διήγημα, το «Ταξείδιον», που το θεωρώ το ωραιότερο της παγκόσμιας πεζογραφίας είναι ένα αλέγκρο που συνδυάζει όμως και σκηνές που έχουν αυτόν τον ελεγειακό χαρακτήρα χωρίς όμως να χάνουμε τον ρυθμό τον γρήγορο που χαρακτηρίζει αυτό το έργο σε διάκριση με το «Αμάρτημα της μητρός μου» το οποίο είναι καθαρό αντάτζιο. Ταυτόχρονα μέσα από αυτό το έργο ο Βιζυηνός καταθέτει συνοπτικά όλα τα ιδεώδη και τα ιδανικά που συνθέτουν το ελληνικό πνεύμα όπου οι άνθρωποι μέσα από τις δυσκολίες και τα εμπόδια – έτσι βέβαια όπως τα βλέπει ο συγγραφέας – καταφέρνουν να ερωτευτούν την ίδια τη ζωή και τα εμπόδια να μην είναι η αιτία για να μην αποδεχτούν τη ζωή αλλά απεναντίας για να την κερδίσουν.
Το δεύτερο στοιχείο που έχει μέσα συνοπτικά το έργο είναι ο απόηχος της λαϊκής παράδοσης το οποίο έχει απορροφηθεί μέσα από τον λαϊκό ελληνικό πολιτισμό και δίνεται με έναν τρόπο τόσο στέρεο, τόσο παιγνιώδη, τόσο ελαφρύ που δεν μπορεί κανείς να τον συναντήσει εύκολα σε καμία λογοτεχνία του κόσμου.

Το έργο του Βιζυηνού είναι και ψυχαναλυτικό;

* Δεν νομίζω. Επειδή σήμερα βαραίνει ιδιαίτερα η φράση αυτή και όταν ακούμε ψυχανάλυση εννοούμε τα παιδικά τραύματα και την ανάλυση ουσιαστικά, εδώ θα έλεγα ότι δεν υπάρχει τέτοια εμπειρία μέσα στο έργο του συγγραφέα. Ο Βιζυηνός είναι από τους πρώτους Έλληνες που αγάπησαν την ψυχανάλυση σαν μία καινούργια θεωρία της επιστήμης. Παράλληλα αγάπησε το έργο του Ίψεν (σ.σ. “Ερίκος Ίβσεν”,  1892) και είναι ουσιαστικά αυτός που το έκανε γνωστό στη χώρα μας αφού είχε γράψει γι’ αυτό, όμως δεν επηρεάζεται από την αναλυτική μάθηση της ψυχανάλυσης η οποία εν τέλει είναι αποδομητική, αλλά κάνει σύνθεση. Απλώς η καινούργια θεώρηση της ψυχανάλυσης του έδωσε το έναυσμα να ξαναγυρίσει πίσω αλλά να ξαναγυρίσει διορθώνοντας τα σφάλματα και όχι επιτείνοντάς τα, όπως έκανε ο Έντγκαρ Άλαν Πόε. Και όλο αυτό είναι καταπληκτικό. Είναι ουσιαστικά η συνέχιση της αντίληψης για τη δραματουργία και γιατί φτιάχνουμε ένα έργο τέχνης. Το φτιάχνουμε για να προβληματίσουμε τους ανθρώπους ή για να τους θεραπεύσουμε από τα προβλήματά τους; Εν προκειμένω ο Βιζυηνός επιλέγει τον δεύτερο δρόμο.

Ποιοι ήταν -κατά τη γνώμη σας- οι λόγοι που οδήγησαν τον Βιζυηνό στο Φρενοκομείο;

* Όλες οι ασθένειες που παρουσιάζονται στους ανθρώπους έχουν κυρίως ψυχογενή αίτια και δευτερευόντως όλα τα υπόλοιπα. Πιστεύω ότι ο Βιζυηνός -είμαι σίγουρος πλέον γι’ αυτό- ουσιαστικά καταδικάστηκε από την κατεστημένη λογική των θεσμών εκείνης της εποχής, του Πανεπιστημίου, που δεν τον αποδέχθηκε σαν έναν υψηλό ερευνητή από φιλολογική άποψη, από τους καλύτερους που ανέδειξε η Ευρώπη. Ακόμη και σήμερα οι διατριβές που έκανε πάνω στο παιδικό παιχνίδι (σ.σ. «Το παιχνίδι υπό άποψη ψυχολογική και παιδαγωγική», Λειψία, 1881) πάνω στα δημοτικά τραγούδια ανά την Ευρώπη με αυτό το σπουδαίο έργο που κατέθεσε «Ανά τον Ελικώνα» (σ.σ. «Ανά τον Ελικώνα», «Βαλλίσματα», 1894), είναι αξιόλογες. Πέρα από αυτό είναι ένας πάρα πολύ μεγάλος δραματουργός και όμως, αν διαβάσετε τα σχόλια εκείνης της εποχής, το δηλητήριο που ήπιε με κούπες, με στάμνες ολόκληρες, τον έριξε σε μια βαθιά ασθένεια ψυχική και νομίζω ότι από εκεί προέρχεται ο θάνατός του ο οποίος ήταν μία απόρριψη που προερχόταν από όλο το κατεστημένο και είχε σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στη ζωή του. Δεν μπορούσε να ζήσει ο άνθρωπος πλέον, γιατί ο άνθρωπος που τον είχε βοηθήσει, ο ποιητής Ηλίας Τανταλίδης, ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος της Κωνσταντινούπολης, είχε πεθάνει τότε και έτσι ο Βιζυηνός έχασε σε όλα τα επίπεδα. Απορρίφθηκε και για το πνευματικό του έργο, αλλά απορρίφθηκε και από τη ζωή την ίδια, γιατί τον βάλανε σε ένα Ωδείο να δουλεύει ενώ θα έπρεπε να είναι πρώτος πανεπιστημιακός δάσκαλος, πρύτανης έπρεπε να αναδειχτεί. Όμως καταδικάστηκε συμβολικά και τελικά αυτές οι επιπτώσεις του συμβολικού θανάτου επηρέασαν και την ψυχή του και το σώμα του.

Ένας μελετητής του έργου του, ο συγγραφέας, ποιητής και εκπαιδευτικός Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, είχε ρωτήσει: «Πότε τελειώνει η παιδική ηλικία του Βιζυηνού»; Εσείς ποια απάντηση θα δίνατε;

* Δεν τελειώνει η παιδική του ηλικία, είναι τόσο καθαρό αυτό. Ο Βιζυηνός, όπως και όλοι οι καλλιτέχνες που κατέθεσαν πράγματα, μπόρεσαν και διατήρησαν την ψυχή τους καθαρή και αυτή η καθαρότητα τούς έδωσε τη δύναμη να πούνε αυτά που πραγματικά άξιζαν τον κόπο και έτσι δεν πρόδωσαν ποτέ τον εαυτό τους. Ο Βιζυηνός, όπως και ο Παπαδιαμάντης αντίστοιχα, ήταν άνθρωποι που κράτησαν μια αθωότητα και δεν συμβιβάστηκαν με δυνάμεις τέτοιες που να μπορέσουν να συνδιαλλαγούν με τις όποιες καταστάσεις και έτσι να αποδυναμώσουν και την ψυχική δύναμη και το σθένος αυτό που απαιτείται για να καταθέσεις την αναζήτηση της αλήθειας σαν έργο τέχνης.

Ανακαλύψατε κάποιον κρυμμένο μηχανισμό στο έργο του Βιζυηνού και ειδικά στο «Ταξείδιον»;

* Ναι, στο «Ταξείδιον» έχει έναν εκπληκτικό πραγματικά μηχανισμό, και χαίρομαι για την ερώτηση, γιατί δεν έχει εντοπιστεί από ό, τι γνωρίζω μέχρι τώρα, όμως είναι τόσο καθαρό γιατί το πρώτο κεφάλαιο του έργου μιλάει για το παραμύθι που του έλεγε ο παππούς του, δηλαδή πως ερωτεύονται οι βασιλοπούλες τα ραφτόπουλα που τραγουδούν ωραία, και έτσι μέσα από αυτή την αφήγηση ουσιαστικά μιλάει με έναν τρόπο αλληγορικό για το ποια είναι η τέχνη, ποιοι είναι οι δημιουργοί, πώς γεννιούνται οι δημιουργοί, ποια είναι τα όρια που βάζει ο ίδιος ο χρόνος. Επίσης ποια είναι η αίσθηση της ηθικής, που η ηθική εδώ στον Βιζυηνό αλλά και γενικά η ηθική είναι μια έννοια, είναι ο τρόπος με τον οποίο σε κάθε εποχή διαμορφώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις ούτως ώστε να είναι μέσα στα όρια της λογικής και της ψυχικής ανοχής των ανθρώπων. Εκεί λοιπόν, σε αυτό το διήγημα, βγαίνει ένα πολύ ωραίο συμπέρασμα ότι η τέχνη γίνεται, όπως και ένα ύφασμα, από έναν καλό ράφτη χωρίς ραφή και ράμμα. Μας δίνει δηλαδή το κλειδί της δραματουργίας όπου οι συνδέσεις σε ένα έργο τέχνης δεν θα πρέπει να είναι ορατές, θα πρέπει να είναι αόρατες ούτως ώστε ένα έργο τέχνης, είτε είναι διήγημα, είτε είναι ποίημα, είτε είναι κινηματογράφος ή ό, τι άλλο θα πρέπει να φαίνεται σαν ενιαίο και αδιαίρετο.

Πώς θα σχολιάζατε τον ερωτικό χαρακτήρα της λογοτεχνίας του Βιζυηνού;

* Είναι ανυπέρβλητος αλλά και ανολοκλήρωτος επειδή δεν μπόρεσε αυτός ο άνθρωπος να βιώσει πραγματικά τον έρωτα, ενώ τον ήξερε πάρα πολύ καλά, είχε αφήσει την ψυχή του ελεύθερη. Δηλαδή κι αυτός ο έρωτας που είχε με μια έφηβη, τη 14χρονη Μπετίνα Φραβασίλη, μαθήτριά του στο Ωδείο Αθηνών, ήταν κάτι ιερό επειδή ήταν κάτι πολύ αγνό. Ο έρωτας δεν έχει σχέση με την ικανοποίηση, δεν έχει σχέση με την ιδιοτέλεια την ψυχική και σωματική, είναι κάτι το οποίο συμβαίνει μαγικά στους ανθρώπους. Και όμως και γι’ αυτό κατηγορήθηκε. Ακόμη ούτε οι φίλοι του δεν μπόρεσαν να τον δικαιολογήσουν τότε. Δηλαδή βίωσε όλη την πίκρα μιας απόρριψης από μια κοινωνία που δεν μπορούσε να δώσει τις πραγματικές διαστάσεις σε πράγματα τα οποία είναι εκ Θεού και τα οποία οφείλουμε όλοι να τα σεβόμαστε.

Στα έργα που ανεβάζετε, δουλεύετε πολύ με τον λόγο. Η καθαρεύουσα του Βιζυηνού και το τοπικό ιδίωμα μπορούν να γίνουν οικεία στο κοινό και ειδικά στο νεανικό;

* Αυτό, κυρία Αϊβαλιώτου, αποδείχθηκε από τις παραστάσεις που έχω κάνει, πάρα πολλές, όπως ξέρετε, με διάφορες μορφές της ελληνικής γλώσσας. Ξεκινάμε από τα αρχαία ελληνικά του Πλάτωνα, μέχρι Παπαδιαμάντη, Βιζυηνό, αλλά και Χορτάτζη με τον δεκαπεντασύλλαβο, αλλά και με τον Διονύσιο Σολωμό, ο οποίος είναι πολύ πυκνός και χρησιμοποιεί όχι λόγια γλώσσα, αλλά την ντοπιολαλιά της Ζακύνθου και της Κέρκυρας, στα μέρη δηλαδή που έζησε. Παρ’ όλα αυτά είναι πάρα πολύ δύσκολος γιατί είναι πάρα πολύ συμπαγής. Ωστόσο, εγώ έχω βρει τον τρόπο με τη μέθοδο την οποία χρησιμοποιώ από το 1985 και που την ονομάζω «λογική – μουσική μέθοδο». Είναι μια μέθοδος η οποία ξεδιαλύνει τον τρόπο με τον οποίο είναι χτισμένη μια πρόταση ούτως ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε ποιες είναι οι σημασίες που κρύβονται και ποια από αυτές είναι η προεξάρχουσα για να μπορέσουμε να στηρίξουμε τον λόγο μετά με μουσικές παραμέτρους ώστε αυτό να περνάει στο κοινό χωρίς να φαίνεται. Δηλαδή να φαίνεται ο λόγος ότι είναι φυσικός, και έτσι καταφέραμε να αποδώσουμε ακόμη και τα αρχαία ελληνικά με έναν τρόπο συνταρακτικό, όπως τον αποδέχτηκε το κοινό, το οποίο ακόμη κι αν δεν γνωρίζει τα αρχαία ελληνικά το εκλαμβάνει σαν μια βιωματική ερμηνεία και μπορεί να κατανοεί το βαθύτερο νόημα ενός κειμένου. Μην ξεχνάμε ότι στην τέχνη δεν είναι απαραίτητο να καταλάβεις τις πληροφορίες που σου δίνονται αλλά ο τρόπος που διαχειρίζεσαι αυτές τις πληροφορίες ούτως ώστε να καταλαβαίνεις ότι όλο αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο, είναι ενθουσιώδες, είναι μαγικό. Αυτό είναι το πραγματικό νήμα. Δεν είναι απαραίτητο να καταλάβεις τις λεπτομέρειες αλλά να νιώσεις τι ακριβώς συνέβη. Σας πληροφορώ λοιπόν πως όλα τα καταλαβαίνουν ακόμη και παιδιά του Δημοτικού.

Υπάρχουν στο έργο του Βιζυηνού συνδέσεις με τη σύγχρονη πραγματικότητα;

* Φυσικά, όλων των μεγάλων συγγραφέων τα έργα είναι διαρκώς επίκαιρα. Όπως είναι και τα μουσικά έργα, μία όπερα δηλαδή η οποία ποτέ δεν θα πεθάνει, και μόνο η μουσική σύνθεση αλλά και το κείμενο σε κρατάει επειδή βασίζεται σε αυτές τις υπέροχες αρμονικές, που στηρίζονται στην αντίστιξη. Επομένως μπορούμε να πούμε ότι όλα τα έργα των μεγάλων συγγραφέων δεν μπορούν να μείνουν ποτέ εκτός χρόνου επειδή έχουν μια ηχητική δομή, η οποία περιέχει μέσα ένα θησαυρό ιδεών και ιδεωδών – έτσι όπως την ακούμε – οι οποίες ιδέες και τα ιδεώδη είναι αυτές που ταλανίζουν τους ανθρώπους και όταν έχουμε αβεβαιότητα γι’ αυτά τότε περνάμε στη μελαγχολία και στην κατάθλιψη. Ενώ αυτά τα έργα αναδεικνύουν το ενθουσιώδες ον που είναι ο άνθρωπος, ο οποίος εμπεριέχει τον Θεό μέσα του, και ότι η ζωή είναι ένα υπέροχο βίωμα το οποίο πρέπει να το ζήσουμε. Να το ζήσουμε με καλά έργα.

Τι σας έκανε να επιλέξετε μια βεβαίως πολύ δυνατή και βραβευμένη ηθοποιό, ένα πλάσμα λεπτεπίλεπτο και εύθραυστο, όπως είναι η Ιωάννα Παππά, για τον ρόλο του ραφτόπουλου;

* Με την Ιωάννα Παππά, είχαμε γνωριστεί από πολύ παλιά αλλά συνεργαστήκαμε για πρώτη φορά στο θέατρο όταν έκανα το 2012 την «Ερωφίλη» του Γεωργίου Χορτάτση, στο Εθνικό Θέατρο. Από τότε κατάλαβα το ταλέντο της και ήθελα πάντα να συνεχίσω αυτή τη συνεργασία. Μου δόθηκε λοιπόν τώρα η ευκαιρία αυτή και πραγματικά με έχει ενθουσιάσει με τη σοβαρότητα και την αφοσίωση με την οποία βλέπει την τέχνη. Αυτό είναι πάρα πολύ συγκινητικό γιατί το κατακτά με τη δουλειά της και με το πνεύμα της και τα αποτελέσματα – όπως θα δει και ο κόσμος – είναι συναρπαστικά και χαίρομαι πολύ γι’ αυτό.

Ανάμεσα στους συντελεστές της παράστασης βλέπουμε και το όνομα Αλέξανδρος Αβδελιώδης.

* Τη σύνθεση έχει κάνει ο σταθερός συνεργάτης μου Βαγγέλης Γιαννάκης, ενώ την εκτέλεση επί σκηνής έχει αναλάβει ο Αλέξανδρος ο οποίος τυχαίνει να είναι γιος μου…

Πώς είναι η συνεργασία σας;

* Είναι υπέροχη. Τον Αλέξανδρο, ακριβώς επειδή είναι παιδί μου, ποτέ δεν τον έχω ευνοήσει. Είναι ένας καλλιτέχνης πολύ αισθαντικός που έχει αυτό το ιδίωμα –όπως το έχω παρατηρήσει από τότε που ήταν μικρός όταν έκανε ασκήσεις στο πιάνο– να μην αναπαράγει απλώς τις νότες αλλά αντιθέτως να έχει μια «εμπλοκή» με αυτές, δηλαδή να ερμηνεύει αυτό που βλέπει και να μην το εκτελεί απλά. Αυτό είναι που με συναρπάζει στον Αλέξανδρο. Το ίδιο βέβαια θα με συνάρπαζε και σε οποιονδήποτε άλλον θα έβλεπα να έχει την ίδια ερμηνευτική συμπεριφορά. Εκτιμώ τους μουσικούς που δεν περιορίζονται μόνο σε μια καλή μουσική εκτέλεση για να δείξουν την ευχέρειά τους και τις ικανότητές τους, αλλά αυτούς οι οποίοι εμπλέκονται μέσα στη μελωδία έτσι ώστε να μην καταλαβαίνεις ποιος είναι ο δημιουργός της μουσικής, ο εκτελεστής ή αυτός που την έγραψε.

Αν εσείς ήταν να κάνετε ένα και μόνο ταξίδι στη ζωή σας ποιο θα ήταν αυτό, είτε κυριολεκτικά, είτε συμβολικά…

* Δεν μπορώ να ξεφύγω από την πραγματικότητα της ζωής και αυτό το ταξίδι το οποίο ήδη κάνω είναι το πιο συναρπαστικό. Δεν θα ήθελα κάτι διαφορετικό. Απλώς αυτό το ταξίδι είναι καλό να έχει την ευχέρεια να κάνει διαρκώς διορθώσεις ώστε να μην πηγαίνει κατά κάποιο τρόπο με τις εμμονές του προς τα εκεί που πάει αλλά να μπορεί να απολαμβάνει κάθε στιγμή αυτή τη συγκλονιστική εμπειρία της ζωής.

Κλείνοντας θέλω να μου πείτε ποια είναι η σχέση σας με τα ζώα;

* Τα ζώα είναι οι οντότητες εκείνες που είναι προγραμματισμένες από τον Θεό για να ομορφύνουν αυτόν τον Παράδεισο της ζωής και οι άνθρωποι αν μπορούσαν να το εκτιμήσουν αυτό θα μπορούσαν και μόνο γι’ αυτό να είναι ευτυχισμένοι. Ιδιαίτερα θέλω να πω ότι αυτά τα ζώα τα οποία έχουν ειδικό προγραμματισμό για να εξυπηρετούν τις βαθύτατες ανάγκες του ανθρώπου όπως είναι κυρίως τα κατοικίδια, οι σκύλοι και οι γάτες, είναι πραγματικά εκ Θεού φτιαγμένα για να δίνουν στον άνθρωπο την εικόνα του Δημιουργού, δείχνουν την αφοσίωση και την αγάπη τους χωρίς καμία ιδιοτέλεια. Είναι ένα θαύμα να μπορεί να απολαμβάνει κανείς τη σχέση του με αυτά τα ζώα.

Εσείς έχετε κατοικίδιο;

* Δεν έχω τώρα, αν και λατρεύω τα σκυλιά. Όμως μια απώλεια που είχα σε τρυφερή ηλικία όταν ήμουν στη Χίο δεν μου επέτρεψε να αποκτήσω και πάλι σκύλο τώρα που μένω στην πόλη. Δεν ήθελα να αναγκάσω ένα ζώο να χάσει την απόλαυση της φύσης, το τρέξιμο και το παιχνίδι. Έτσι στερήθηκα αυτή τη χαρά. Όμως καλύπτω αυτή την ανάγκη μου μέσω του αδελφού μου, ο οποίος έχει διαρκώς σκυλιά και γάτες. Έτσι μπορώ να απολαμβάνω τη συντροφιά τους σε αυτό το ταξίδι της ζωής…
Λίγα λόγια για το έργο – «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον»
Πρόκειται για τη βιωματική ιστορία του ίδιου του Βιζυηνού, όταν πριν κλείσει ακόμα τα δέκα του χρόνια και μετά τον πρόωρο θάνατο του πατέρα, η μητέρα του τον στέλνει στην Κωνσταντινούπολη για να μάθει την τέχνη του ράπτη, στο εργαστήριο ραπτικής ενός γέροντος συγγενούς τους, ο οποίος του συμπεριφέρθηκε με μεγάλη σκληρότητα, ενώπιον όλων των κατά πολύ μεγαλύτερών του μαθητευομένων ραπτών, κάνοντας το μικρό ραφτόπουλο να ζήσει απροετοίμαστο και ανυπεράσπιστο μια βάναυση φυλακή.
Ο δραματικός αυτός εγκλεισμός του, γίνεται η αιτία να γράψει ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όχι μόνο γιατί είναι ένα δραματουργικό επίτευγμα πιστό στο πανανθρώπινο πνεύμα και τον παιγνιώδη χαρακτήρα του ελληνικού πολιτισμού, αλλά και γιατί είναι το πιο ευφυές και γοητευτικό έργο που γράφτηκε ποτέ για να κατανοήσουμε την αιτία, τον σκοπό και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κάθε Τέχνης, όσο και για τον χαρακτήρα αυτών που φιλοδοξούν να την υπηρετούν.

Πληροφορίες για την παράσταση

Γεωργίου Βιζυηνού
«Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον»
Διδασκαλία ερμηνείας, σκηνική όψη, κίνηση, σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Ερμηνεία: Ιωάννα Παππά
Κοστούμι: Αριστείδης Πατσόγλου
Μουσική: Βαγγέλης Γιαννάκης
Live Πιάνο: Αλέξανδρος Αβδελιώδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Βοσκοπούλου
Διεύθυνση Παραγωγής: Αθηνά Ζώτου
Επικοινωνία: BrainCo
Παραγωγή: Anagnorisis Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου

Εκτέλεση καλοκαιρινής περιοδείας:
2310-257.218 και 2310-257.219, [email protected]

Πρόγραμμα Περιοδείας

7 Ιουλίου, Παρασκευή, Χανιά
8 Ιουλίου, Σάββατο, Ηράκλειο
9 Ιουλίου, Κυριακή, Ρέθυμνο
14 Ιουλίου, Παρασκευή, Αίγιο
15 Ιουλίου, Σάββατο, Πρέβεζα
17 Ιουλίου, Δευτέρα, Καρδίτσα
19 Ιουλίου, Τετάρτη, Βόλος
20 Ιουλίου, Πέμπτη, Τρίκαλα
24 Ιουλίου, Δευτέρα, Λάρισα
26 Ιουλίου, Τετάρτη, Θεσσαλονίκη
27 Ιουλίου, Πέμπτη, Βέροια
28 Ιουλίου, Παρασκευή, Καβάλα
29 Ιουλίου, Σάββατο, Πτολεμαΐδα
31 Ιουλίου, Δευτέρα, Βύρωνας
2 Αυγούστου, Τετάρτη, Κέρκυρα
6 Σεπτεμβρίου, Τετάρτη, Ηλιούπολη
10 Σεπτεμβρίου, Κυριακή, Χαλάνδρι
11 Σεπτεμβρίου, Δευτέρα, Παπάγου
13 Σεπτεμβρίου, Τετάρτη, Πετρούπολη
17 Σεπτεμβρίου, Κυριακή, Νέα Σμύρνη

• Διάρκεια παράστασης: 80’
• Τιμές Εισιτηρίων: 15 ευρώ γενική είσοδος / 12 ευρώ προπώληση και μειωμένο (άνεργοι, φοιτητές, άτομα άνω των 65 και ΑΜΕΑ).

Ο Δήμος Αβδελιώδης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες δημιουργούς του θεάτρου και του κινηματογράφου, έχει συνδέσει το όνομά του με πρωτοποριακές και διακεκριμένες θεατρικές παραστάσεις που άνοιξαν νέους δημιουργικούς δρόμους στη θεατρική τέχνη.
Στις πιο πρόσφατες, την «Πλάτωνα Απολογία Σωκράτη» που ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο με την συνεργασία του ΚΘΒΕ, παρουσίασε για πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου, αλλά και της ερευνητικής φιλολογίας, την απαγγελία της αρχαίας ελληνικής με τη δική του μέθοδο, ώστε να ακούγεται σαν φυσική και ζωντανή γλώσσα, αλλάζοντας ριζικά τη σχέση μας με τα αρχαία κείμενα.
Κάθε μια από τις 20 θεατρικές παραστάσεις του, σχεδιασμένες και εκτελεσμένες σαν όπερες, αναδεικνύουν με έναν μοναδικό, συναρπαστικό τρόπο συγγραφείς, όπως ο Βιζυηνός και ο Παπαδιαμάντης, που εθεωρούντο μέχρι τώρα δυσπρόσιτοι εξαιτίας της καθαρεύουσας, είτε απόμακροι λόγω της ιδιάζουσας ποιητικής τους γλώσσας, όπως ο Χορτάτσης και ο Σολωμός.
«Το Μόνον της Ζωής του ταξείδιον», «Το Αμάρτημα της Μητρός μου», «Η Νοσταλγός», «Όνειρο στο Κύμα – Έρως Ήρως», «Το Μυρολόγι της Φώκιας», «Μαράν Αθά», «Βαβυλωνία», «Ερωφίλη», και «Η Γυναίκα της Ζάκυθος», με τη δραματουργική επεξεργασία, τη θεατρική διασκευή και τη διδασκαλία της απαγγελίας από τον Δ. Αβδελιώδη, κατάφεραν -κατά κοινή ομολογία- να ξαφνιάσουν, να συγκεντρώσουν βαθιά και να συγκινήσουν ένα πολύ μεγάλο και εντελώς διαφορετικό μεταξύ του κοινό ως προς την ηλικία και την παιδεία του, ενώ επισημάνθηκε από τους παιδαγωγούς η ιδιαίτερη σημασία των παραστάσεών του για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Οι παραστάσεις, «Ιχνευτές, του Σοφοκλή (καινοτόμος αναβίωση της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας του σατυρικού δράματος σε σχέση με την κωμωδία-συμμετοχή και αναγνώριση σε διεθνή φεστιβάλ)», «Πέρσες» και «Ωδή στον Αλέξανδρο Παναγούλη» ανέδειξαν σαν μοναδικό πρωταγωνιστή και πυρήνα της δραματουργίας της τραγωδίας αλλά και του σατυρικού δράματος, τον ίδιο τον λόγο του κειμένου, που εμπεριέχει και επιβάλλει σαν λογικά αναγκαίες όλες τις αισθητικές και τις σκηνοθετικές επιλογές.
Ενώ με το «Λίγα απ’ Όλα»(2001) παρουσίασε εντυπωσιακά και για πρώτη φορά στο θέατρο την αισθητική ατμόσφαιρα του Θεάτρου Σκιών, αντικαθιστώντας τις χάρτινες φιγούρες με ηθοποιούς, και κάνοντας ιδιότυπη χρήση του φωτισμού και των εικαστικών στοιχείων. Μια πρόταση που βελτίωσε και ολοκλήρωσε το 2007 με το έργο του «Ο Μεγαλέξανδρος κι ο Καταραμένος Δράκος», όπου απάλλαξε την παραδοσιακή ηθογραφική ατμόσφαιρα του Θεάτρου Σκιών από το οθωμανικό της πλαίσιο, και μετέτρεψε τους φολκλορικούς ήρωες του Θ. Σκιών, σε σύγχρονα πλανητικά αρχέτυπα, μέσα στο ευρύτερο φόντο της παγκόσμιας ανέχειας, με τους σύγχρονους δράκους.
Τιμώμενο πρόσωπο το 2010 στο Διεθνές Φεστιβάλ Πειραματικού Θεάτρου Καΐρου, «για το στίγμα του στο ελληνικό θέατρο και τη συμβολή του στην παγκόσμια γλώσσα του θεάτρου, με το ιδιαίτερο σκηνοθετικό του σύμπαν», ο Δήμος Αβδελιώδης, απευθύνεται όχι μόνο στο θεατρόφιλο κοινό αλλά και στο ευρύτερο κοινό που αναζητά στο θέατρο την ψυχαγωγία σαν πραγματική απόλαυση, μέσα από τη μαγεία παραστάσεων που επαναλαμβάνονται για χρόνια, και που έχουν υμνηθεί από τους κριτικούς σαν μαθήματα, υποκριτικής, ήθους, σκηνοθεσίας, θεατρικής διασκευής και πρωτοτυπίας.

Δείτε ακόμα:

Το διήγημα

Φωτογραφίες και πληροφορίες

Δήμος Αβδελιώδης – παλαιότερη συνέντευξη

Γεώργιος Βιζυηνός, βιογραφία και εργογραφία