Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Μέσα στον βομβαρδισμό από δυσάρεστες ειδήσεις που δεχόμαστε τις τελευταίες μέρες, η επινοητικότητα κάποιων καλλιτεχνών γίνεται μια ανάσα δροσιάς, ένα επιφώνημα έκπληξης, ένα αναπάντεχο χαμόγελο και ένα αισιόδοξο μήνυμα για τις μέρες που θα έρθουν.
Τα πράγματα θα καλυτερέψουν αυτό είναι το μόνο σίγουρο, αλλά έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μέχρι να βγούμε έξω και να πάρει η ζωή μας την κανονική της πορεία.
Αυτό τον καιρό της κοινωνικής απομόνωσης ο γνωστός σκηνοθέτης Γιώργος Παλούμπης φιλοτεχνεί γλυπτά από ένα απλό υλικό με το οποίο -αν και υπάρχει επάρκεια- τις μέρες της καραντίνας πάθαμε ενός είδους ψυχαναγκασμό. Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε κανείς να περιγράψει τον πανικό και τη συσσώρευση μεγάλου αριθμού ανθρώπων στα σούπερ μάρκετ για να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες προμήθειες μπορούσαν, τις οποίες υπό άλλες συνθήκες δεν θα τις κατανάλωναν σε μια μακρά χρονική περίοδο. Πρόκειται για το χαρτί υγείας.
Ο σκηνοθέτης του ρεαλισμού και της επί σκηνής αλήθειας χρησιμοποιώντας το χαρτί υγείας σαν πρώτη ύλη της τέχνης του, λίγη κόλλα και με εργαλείο ένα ψαλιδάκι φιλοτεχνεί τα δικά του κειμήλια του κορονοϊού.
Οι καταλληλότερες λέξεις για να περιγράψει κανείς τα έργα του είναι η φαντασία και η υπομονή.
Οι σκηνοθεσίες του σε σύγχρονα ελληνικά έργα έχουν καταστήσει τον Γιώργο Παλούμπη ως έναν από τους πλέον αγαπημένους σύγχρονους σκηνοθέτες του θεατρόφιλου κοινού τα τελευταία χρόνια. Ας θυμηθούμε τις παραστάσεις των έργων «Εθνικός Ελληνορώσων» του Αντώνη Τσιοτσιόπουλου, «Χαρτοπόλεμος» του Βαγγέλη Ρωμνιού, «Μελίσσια» του Αλέξη Σταμάτη, «170 τετραγωνικά/Moonwalk» του Γιωργή Τσουρή, «Αόρατη Όλγα» του Γιάννη Τσίρου, «Κατάδικός μου» των Ελένης Ράντου, Σάρας Γανωτή και Νίκου Σταυρακούδη και πόσο δημοφιλείς έγιναν.
Προσπαθώντας να ανιχνεύσει το φαινόμενο της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας, όπως έχει διαμορφωθεί από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης καθώς και από την επίδραση που είχε η γενιά της Μεταπολίτευσης στους σημερινούς νέους, έδειξε ότι η άνθηση της δραματουργίας που γεννήθηκε τα τελευταία χρόνια τον τόπο μας είναι ένα γεγονός που τον αφορά ιδιαιτέρως.
Φέτος με την παράσταση “Αξύριστα πηγούνια” του Γιάννη Τσίρου που σκηνοθέτησε και με τις πραγματικά μοναδικές ερμηνείες από τους Αντώνη Κρόμπα, Ηλία Βαλάση, Στέλιο Δημόπουλο και Μαρία Νεφέλη Δούκα καταλάβαμε τι εστί αυτό που λέμε “γροθιά στο στομάχι”. Μία από τις καλύτερες θεατρικές παραστάσεις της χρονιάς και όχι μόνον.
Ζητήσαμε από τον Γιώργο Παλούμπη να μας πει μερικά λόγια στο catisart.gr για τα γλυπτά του. Όπως μας εξήγησε, η ενασχόλησή του με τις κατασκευές ξεκίνησε τυχαία το 2009, όταν έκπληκτος διαπίστωσε ότι μια χαρτοπετσέτα στα χέρια του μεταμορφώθηκε σε μια ανθρώπινη φιγούρα. Σιγά σιγά έβγαλε το συμπέρασμα ότι το χαρτί υγείας είναι το καλύτερο υλικό γι’ αυτές τις κατασκευές και συνέχισε.
“Ασχολούμαι με αυτή τη δραστηριότητα σπάνια. Χρειάζεται χρόνο που δεν είχα. Τώρα, που ασχολήθηκα πάλι έχει περάσει ένας χρόνος από την τελευταία φορά και πριν απ’ αυτό κανά δυο χρόνια πάλι. Με το που ξεκίνησε η καραντίνα είπα «πάμε πάλι»…”, επισημαίνει και προσθέτει: “Το κάνω πάντα και μόνο για το κέφι μου. Μου φαίνεται πολύ αστείο ότι δίνω και συνέντευξη γι’ αυτό”.
Toilet Paper Art
Αυτές οι κατασκευές είναι μια τυχαία σύμπτωση. Ποτέ δεν ήμουν καλός στη ζωγραφική, στις χειροτεχνίες κ.τλ. ούτε στη σχολική ηλικία, ούτε ποτέ αργότερα. Και ποτέ δεν ασχολήθηκα με τίποτα τέτοιο. Μια μέρα, το 2009 νομίζω, έπαιζα στα χέρια μου ένα χαρτάκι, χαρτοπετσέτα πρέπει να ήταν, και απλά το είδα. Σχηματιζόταν ένα τσεμπέρι. Στη συνέχεια τσαλάκωσα και έφτιαξα ένα σώμα. Βασικά ένα τσαλακωμένο χαρτί που στεκόταν όρθιο ήταν κι έβαλα πάνω το τσεμπέρι. Και μετά άρχισα να προσπαθώ να διορθώσω αυτό που σχηματίζεται για να γίνει καλύτερο. Και λίγο ακόμα. Και λίγο ακόμα. Κι όταν οι μικροπαρεμβάσεις πετύχαιναν – στα μάτια μου τουλάχιστον – ξαφνιαζόμουν κι έλεγα «Λες;!!» και όταν κάπως ζωντάνεψε η φιγούρα εκείνης της γριούλας είχα απορήσει. Έλεγα «πώς το έκανα αυτό;».
Ενθουσιάστηκα λοιπόν τότε κι έφτιαξα μερικά τέτοια. Ποτέ δεν ασχολήθηκα συστηματικά με αυτές τις κατασκευές. Μόνο σε περιόδους που τύχαινε να βρω χρόνο και είχα όρεξη. Λίγο λίγο βελτιώθηκαν τα αποτελέσματα και έβγαλα συμπεράσματα για το πώς γίνονται καλύτερα, όπως ότι το χαρτί υγείας είναι το καλύτερο υλικό γι’ αυτές τις κατασκευές, ότι η κόλλα έγινε βασικό στοιχείο και άρχισα σιγά σιγά να βρίσκω πώς γίνονται τα πρόσωπα, τα αντικείμενα, τα μαλλιά, πώς να στέκονται κτλ. κτλ.
Αρχικά, τα θέματα για τις κατασκευές προέκυπταν αφού ξεκινούσα και ανακάλυπτα «στο δρόμο» τι τελικά σχηματίζεται και το ακολουθούσα. Τώρα, μπορώ –όχι πάντα βέβαια– να φτιάξω και κάτι αφού το αποφασίσω πρώτα. Επειδή ποτέ δεν πήρα σοβαρά αυτή τη δραστηριότητα και όποτε την πιάνω την κάνω για πνευματική ξεκούραση μάλλον, έτσι και τα θέματα είναι «ξεκούραστα» ας πούμε: Ένα ροκ συγκρότημα, ένας σκεπτόμενος φιλόσοφος, ένας χορευτής φλαμένκο, ένας κουκουλοφόρος εν δράσει, ένας κύριος με ομπρέλα, ο Ζορό, ένας Νίντζα (τα τελευταία δύο είναι παραγγελίες του γιου μου και φίλων του), μια μάνα που κρατάει το μωρό της κ.τλ.
Ασχολούμαι με αυτή τη δραστηριότητα σπάνια. Χρειάζεται χρόνο που δεν είχα. Τώρα, που ασχολήθηκα πάλι έχει περάσει ένας χρόνος από την τελευταία φορά και πριν απ’ αυτό κανά δυο χρόνια πάλι. Με το που ξεκίνησε η καραντίνα είπα «πάμε πάλι»…
Το κάνω πάντα και μόνο για το κέφι μου. Μου φαίνεται πολύ αστείο ότι δίνω και συνέντευξη γι’ αυτό. / Γιώργος Παλούμπης
- Ο Γιώργος Παλούμπης έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο (2010-2012) σκηνοθετώντας το έργο «Αόρατη Όλγα» του Γιάννη Τσίρου (ένα εκ των δύο έργων της παράστασης με τον γενικό τίτλο «Ξένος») με το οποίο συμμετείχε και στο φεστιβάλ Emergency Entrance που διοργάνωσε η Ένωση Θεάτρων της Ευρώπης (UTE). Υπενθυμίζουμε πως για το συγκεκριμένο έργο η ηθοποιός Λένα Παπαληγούρα έλαβε το βραβείο Μελίνα Μερκούρη καλύτερης γυναικείας ερμηνείας. Σκηνοθέτησε την «Αγγέλα» του Γιώργου Σεβαστίκογλου για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (Μονή Λαζαριστών, αίθουσα Σωκράτης Καραντινός, 2016).
Συμπληρωματικά βιογραφικά στοιχεία για τον Γιώργο Παλούμπη:
Για τη σκηνοθεσία του στο έργο «Κατάδικός μου» των Ελένης Ράντου, Σάρας Γανωτή και Νίκου Σταυρακούδη, ο Παλουμπής ήταν υποψήφιος για το βραβείο σκηνοθεσίας του περιοδικού «Αθηνόραμα» το 2012. Δικαίως, διότι επρόκειτο για μια παράσταση εμπνευσμένη και με ρυθμό, δεν ήταν δηλαδή καθόλου τυχαία η εμπορική απήχησή της. Για τις «50 λέξεις» του Μάικλ Γουέλλερ υπήρξε πάλι υποψήφιος για το βραβείο σκηνοθεσίας του περιοδικού «Αθηνόραμα», μία χρονιά πριν, το 2011. Στο θέατρο Επί Κολωνώ, μετέφρασε και σκηνοθέτησε τις παραστάσεις «Dumb Waiter» του Χάρολντ Πίντερ (2003-04), «Η Κατάρα των Πεινασμένων» του Σαμ Σέπαρντ (συν-σκηνοθεσία με την Ελένη Σκότη – συνυποψήφιος για βραβείο σκηνοθεσίας του περιοδικού «Αθηνόραμα» 2003), «Bug» του Τρέισι Λετς (υποψήφιο για βραβείο καλύτερης παράστασης του περιοδικού «Αθηνόραμα» 2007), «Penetrator» του Άντονυ Νίλσον (2006-07), σκηνοθέτησε το έργο «Δανειστές» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ (2008), καθώς και την performance «Μαύρο με Άσπρο» (2004). Σημειώνουμε επίσης πως έγραψε και σκηνοθέτησε τα έργα «Penalty» (Θέατρο Επί Κολωνώ, 2005), «Νο 44» (Θέατρο Μεταξουργείο, 2008) και «ΠΑΚΜΑΝ» (Θέατρο Χώρα 2009-10).
- Αρχική εικόνα: Γιώργος Παλούμπης (φωτογραφία Κοσμάς Ινιωτάκης)
