23.6 C
Athens
Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

«Η Πολιτεία πρέπει να εξασφαλίζει ίσα δικαιώματα για πρόσβαση σε πολιτιστικούς χώρους»

Του Παναγιώτη Μήλα

 

«Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η δυνατότητα πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία είναι προαπαιτούμενη προκειμένου τα μουσεία και τα πολιτιστικά κτήρια να αδειοδοτηθούν.
Ο Πολιτισμός είναι αγαθό και ρόλος της Πολιτείας είναι να εξασφαλίζει ίσα δικαιώματα στην πρόσβαση, την επισκεψιμότητα και την επαφή μας με το αγαθό αυτό.
Όμως, στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία εμφανίζεται μία ιδιαιτερότητα.
Λόγω του ότι τα έργα αυτά δημιουργήθηκαν στο παρελθόν, η πρόσβαση δεν είναι πάντοτε εφικτή σε άτομα με μειωμένη κινητική ικανότητα. Από τους 434 επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία οι 151 είναι προσβάσιμοι ή μερικώς προσβάσιμοι».

 

***

Το παραπάνω κείμενο είναι χαιρετισμός στην ημερίδα διαλόγου με θέμα την «Προσβασιμότητα στους αρχαιολογικούς χώρους» η οποία πραγματοποιήθηκε στα κεντρικά γραφεία της Interamerican, τη Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2017.
Είναι ο χαιρετισμός της τότε Υπουργού Πολιτισμού της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ κυρίας Λυδίας Κονιόρδου.

***

Την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2020 η «Εφημερίδα των Συντακτών» σε θέμα σχετικό με την προσβασιμότητα σε δημόσιες υπηρεσίες και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άτομα με κινητικά προβλήματα καταλήγει με τη φράση:

Υπάρχει νόμος! «Προσβάσιμοι όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι». Και αυτός ο νόμος καταστρατηγείται.

 

***

 

 

 

Και η τότε υπουργός Πολιτισμού, και η «Εφημερίδα των Συντακτών» επικαλούνται – πολύ σωστά – τον νόμο ο οποίος αν εφαρμοστεί θα δώσει λύσεις.

 

***

 

Στο θέμα της προσβασιμότητας στην Ακρόπολη αναφέρεται και ο δημοσιογράφος Νίκος Σταθούλης ο οποίος περιγράφει ένα περιστατικό που συνέβη στον Ιερό Βράχο:

 

Ο κ. Σωκράτης Μαυρομμάτης ήταν επικεφαλής φωτογράφος στην Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης του Υπουργείου Πολιτισμού από το 1979 μέχρι και το 2010. Η παραπάνω φωτογραφία είναι από την προσωπική του σελίδα στο fb.

-Θυμάμαι όταν συνόδευσα στην Ακρόπολη τον Γιάννη Τσαρούχη λίγο πριν από το τέλος της ζωής του υποβασταζόμενο. Τον θυμάμαι ακόμα να λέει για το ασυντήρητο τσιμεντάρισμα: «Κάποιοι δεν έχουν δικαίωμα να επισκεφθούν τα μνημεία της αθανασίας…».

Και συνεχίζει ο κ. Σταθούλης: «Ο σεβασμός που δείχνουμε ως χώρα προς τα ανθρώπινα και συνταγματικά δικαιώματα, είναι και η πρόσβαση των ΑΜΕΑ στον πολιτισμό και στην αρχαία μας κληρονομιά. Έχει άμεση σχέση με την οικονομία, καθώς επηρεάζει τον τουρισμό, αλλά και με τους θεσμούς και τα θέματα των δικαιωμάτων, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας έχει υπογράψει».

***

Για το θέμα αυτής της δυσκολίας στην προσβασιμότητα σε 283 από τους 434 αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία – σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις της κυρίας Κονιόρδου το 2017 – μίλησε ο κ. Σταθούλης ενθυμούμενος τον αγαπημένο Γιάννη Τσαρούχη.

***

Επίσης και στον απόηχο των αντιδράσεων για το τσιμέντο στην Ακρόπολη, η Εθνική Αθλητική Ομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρίες χαιρέτισε την πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για επίστρωση των διαδρομών πάνω στον Ιερό Βράχο, κάτι που δίνει τώρα την ευκαιρία σε όλους να επισκεφθούν χωρίς προβλήματα αυτό το μνημείο του Παγκόσμιου Πολιτισμού.
Μάλιστα ο πρόεδρος Ομοσπονδίας κ. Γιώργος Φουντουλάκης τόνισε μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Οι κακοτράχαλοι και άκρως επικίνδυνοι δρόμοι, δεν επέτρεπαν σε καμία περίπτωση, την επίσκεψη των ΑμεΑ, στο χώρο του Ιερού Βράχου. Πλέον, λύση στο πρόβλημα των ΑμεΑ, ευτυχώς δίνει το συγκεκριμένο έργο. Ένα μεγάλο ευχαριστώ από το αθλητικό αναπηρικό κίνημα στο Υπουργείο».

***

Θυμίζω τα παραπάνω με αφορμή τα έργα συντήρησης στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης και το «τσουνάμι» των σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ειδικός δεν είμαι και ως εκ τούτου δεν μπορώ να πάρω θέση για το αν πρέπει να χρησιμοποιηθεί τσιμέντο ή όχι. Είμαι ένας απλός επισκέπτης – περιπατητής.
Όχι περιστασιακός, όχι μόνο στα χαρτιά, όχι στα social media λόγω …μόδας.

Από το Δημοτικό Σχολείο της Μελπομένης Παπαϊωάννου και του Αναστάσιου Γεωργαντόπουλου στο Κουκάκι δεν ήταν λίγες οι φορές που ανεβήκαμε στον Ιερό Βράχο. Δύο νησιώτες δάσκαλοι μάς έμαθαν να αγαπάμε αυτόν τον χώρο και να τον σεβόμαστε. Ο Γιώργης Κρόκος από τη Χίο και ο Εμμανουήλ Μαγκούλιας από την Κάλυμνο μας μίλησαν γι’ αυτά τα αρχαία μάρμαρα. Αργότερα από το ΣΤ’ Γυμνάσιο Αρρένων της Αθήνας και ο καθηγητής της ιστορίας Γιάννης Σιδέρης, και ο καθηγητής της μουσικής  Γιώργης Καζάσογλου, και ο φιλόλογος Γεώργιος Παπανδρεόπουλος, ακόμη και ο καθηγητής των Τεχνικών ο Πασχάλης Χαραλαμπίδης μας συνόδευσαν αρκετές φορές στην Ακρόπολη. Όχι για να …χάσουμε τα μαθήματα. Το αντίθετο: Κάναμε μάθημα εκεί και όλα όσα μας έμαθαν τότε κανένα tweet και κανένα post δεν μπορεί να μας κάνει να δούμε τα πράγματα με άλλο μάτι.

 

 

Μάιος του 2019. Το τσιμέντο ζει και βασιλεύει. Έστω και φθαρμένο. Χωρίς κανείς να νοιάζεται για τους επισκέπτες…

 

Από τη δεκαετία του ’60 μέχρι και το 2019 – με εξαίρεση τους 30 μήνες της στρατιωτικής μου θητείας – πηγαίνω στην Ακρόπολη τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο. Γνωρίζω κάθε πέτρα, κάθε σκαλοπάτι και φυσικά κάθε διάδρομο τσιμενταρισμένο ή με όποιο άλλο τρόπο φτιαγμένο.

Δεν μου έκανε λοιπόν εντύπωση όταν έμαθα φέτος για τα έργα. Ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει.

Τώρα το ποιο είναι το καλύτερο υλικό δεν το ξέρω. Μπορεί να είναι το ξύλο, μπορεί να είναι το γυαλί, μπορεί να είναι κάποιο άλλο υλικό.
Σε αυτή τη φάση χρησιμοποιήθηκε το σκυρόδεμα, το γνωστό σε όλους τσιμέντο. Βέβαια αυτό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.
Μάλιστα κάποιοι μπήκαν στον κόπο να αναζητήσουν απόψεις αντίθετες με τη χρήση του τσιμέντου.

Στη αναζήτηση αυτή ανακάλυψαν και τον περίφημο αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη και τον έκαναν σημαία τους. Ύψωσαν «σημαία από νάιλον» χωρίς να ξέρουν κάτι παραπάνω για το έργο του. Όπως επίσης και για το έργο του επίσης κορυφαίου αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη δεν γνώριζαν λεπτομέρειες και έπεσαν σε μοιραία λάθη.

Νόμιζαν ότι με τις περισπούδαστες ατάκες τους κατηγορούν εκείνους που σήμερα έκαναν χρήση του σκυροδέματος στα έργα της Ακρόπολης και προκειμένου να περιτυλίξουν με γυαλιστερό χαρτί τις «γνώσεις» τους …επαινούσαν αυτούς οι οποίοι είχαν το τσιμέντο ως κυρίαρχο υλικό στις δημιουργίες τους.

 

***

 

 

Τον Μάιο του 2019 οι επισκέπτες του Ιερού Βράχου ακολουθούν με ευλάβεια τις τσιμεντένιες διαδρομές που τότε δεν ενοχλούσαν κανένα από αυτούς που σήμερα ξεχειλίζουν από ενδιαφέρον για την τύχη του μνημείου. Τότε δεν έκλαιγαν γοερά στης Μυρσίνης την ποδιά…

 

 

***

 

Ας γίνω όμως πιο σαφής με γεγονότα: Είχα την τύχη να γνωρίσω στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 τον αρχιτέκτονα και σκηνογράφο Κίμωνα Λάσκαρι. Έκανα μαζί του μια από τις πρώτες μου συνεντεύξεις. Είχα την ατυχία όμως η συνέντευξη αυτή να μη δημοσιευθεί… Ήταν έξω από τις προδιαγραφές ενός εβδομαδιαίου περιοδικού ποικίλης ύλης που είχε διευθυντή το δημοσιογράφο και θεατρικό συγγραφέα Νίκο Καμπάνη.

Με τον Λάσκαρι [δημιουργό των προσφυγικών πολυκατοικιών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας] είχαμε συναντηθεί στο λιτό γραφείο του στη γωνία των οδών Ακαδημίας και Ομήρου. Σε εκείνη μας τη συνάντηση μού είχε πει:

– Δεν «κάρφωσα» όγκους τσιμέντου στις πλαγιές λόφων του λεκανοπεδίου, ούτε έστησα το «εγώ» μου για να κρύψω αρχαία μνημεία.

Αν και τον ρώτησα δεν αναφέρθηκε σε ονόματα. Δεν χρειάστηκε να το κάνει μιας και τα έργα των συγκεκριμένων αρχιτεκτόνων δεσπόζουν – μέχρι σήμερα – στην πρωτεύουσα.

Μου είπε όμως ο Λάσκαρις ότι «η αγάπη των Ελλήνων αρχιτεκτόνων για το γυμνό τσιμέντο προέρχεται απ’ τον θαυμασμό τους αρχικά προς τον Δημήτρη Πικιώνη και στη συνέχεια προς τον Άρη Κωνσταντινίδη που το χρησιμοποιούσαν πολύ».

«Ήταν το αγαπημένο τους υλικό επειδή το θεωρούσαν γήινο», μου είχε πει.

Πρόσθεσε δε: «Το ρεύμα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στη δεκαετία του 1970 είχε ως βασικό υλικό το γυμνό τσιμέντο».

 

***

 

Εκτενή αποσπάσματα από αυτή τη συνέντευξη δημοσιεύθηκαν το 2001 στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική» σε αφιέρωμα στους αρχιτέκτονες Κίμωνα Λάσκαρι και Δημήτριο Κυριακό.

 

***

 

Ωχ! Ο δαίμων του τυπογραφείου… Μια Σφίγγα πέταξε από τη Νεκρόπολη της Γκίζας, έξω από το Κάιρο, στην Αίγυπτο και προσγειώθηκε στο Catisart φέρνοντας μαζί  της τους τσιμεντένιους διαδρόμους…

 

 

***

 

Έτσι λοιπόν έχουν τα πράγματα. Είναι τόσο απλά. Πιο απλά δεν γίνεται. Μάλιστα αν κάποιος αναζητήσει φωτογραφίες θα βρει δεκάδες που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Το έργο συντήρησης ήταν απαραίτητο να γίνει, όπως είχε τονίσει άψογα και η κυρία Λυδία Κονιόρδου ως υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Επομένως δεν υπήρχε περιθώριο χρόνου  για άλλη καθυστέρηση.

Ασφαλώς για το θέμα του υλικού – του τσιμέντου – υπάρχουν ενστάσεις. Όπως λένε όμως οι ειδικοί, το σκυρόδεμα είναι ένα υλικό που μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί με κάποιο άλλο.

Μέχρι τότε όμως, εγώ που έχω την «πετριά» από πολύ πολύ παλιά, μπορώ να κάνω τις δυο ετήσιες επισκέψεις μου στο χώρο μιας και το Google είναι πολυαγαπημένο μόνο για τους εραστές του καναπέ, αλλά πολύ άοσμο και άγευστο για τόσο σοβαρά θέματα…

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -