Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Από έναν και μόνο ρόλο. Μπορείς να καταλάβεις το ταλέντο, να αισθανθείς τη δύναμη των συναισθημάτων, να μετρήσεις το εύρος της ερμηνευτικής δυνατότητας. Από έναν και μόνο ρόλο. Είχα δει πέρσι την παράσταση «Η δύναμη του σκότους» σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, στο Σύγχρονο Θέατρο, δύο φορές. Και παρατήρησα. Και θαύμασα. Τις έντονες γραμμές του περιγράμματος στο χαρακτήρα της Ματριόνα, τη βαθιά μελέτη της προσωπικότητας, την εκπληκτική υποκριτική της Αγορίτσας Οικονόμου να αναδύεται και να αναδεικνύεται μέσα από τις φωτοσκιάσεις του Τολστόι. Και μου φάνηκε πως με έναν τρόπο συνάντησα σε αυτό το ρόλο μια μεγάλη συντροφιά, από την Άννα Μανιάνι μέχρι την Κατίνα Παξινού. Στο πνεύμα, στη συνέχεια, στη συνέπεια, στην πίστη, στο διαμέτρημα. Προβάλλοντας την πιο άγρια και νοσηρή όψη των ανθρώπινων συναισθημάτων και συμπεριφορών, όπως η υπεροψία, το συμφέρον, ο πόθος για εξουσία και ο φθόνος, η έξοχη ηθοποιός με χιούμορ και ρεαλισμό μάς έβαλε σε έναν κόσμο πυρακτωμένο από το πάθος μιας άλογης καταστροφικής μανίας για δύναμη. Πιθανότατα το άλλο πρόσωπο της φτώχειας και της απελπισίας.
Φέτος η Αγορίτσα Οικονόμου ξεδίπλωσε πάλι το ταλέντο της στο «Παιχνίδι της Σφαγής», στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα. Υποδύθηκε τη Μητέρα σε μια αλληγορική ιστορία για μια επιδημία που αποδεκατίζει τους κατοίκους μιας πόλης. Καθώς ο κοινωνικός ιστός καταρρέει και τα προσωπεία πέφτουν, ως ανίσχυρη ηρωίδα του Ευγένιου Ιονέσκο, οδηγείται σε ένα κρεσέντο τρόμου και αγωνίας.
Η τέχνη του θεάτρου είναι μελέτη, γνώση, μηχανισμός, φαινόμενο. Η Αγορίτσα, που έπαιξε με τρόπο μοναδικό την Κλυταιμνήστρα στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» (2013) του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μαρίας Πρωτόπαππα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, κάθε φορά που εμφανίζεται στη σκηνή μάς προσφέρει απλόχερα συγκίνηση. Αυτό δηλαδή που ονειρευόμαστε από αυτή την τέχνη. Και το κάνει πάντα με αγάπη, αγάπη γι’ αυτό που φτιάχνει και αγάπη γι’ αυτόν που θα τη δει. Μια βασίλισσα που βασίλειό της είναι το θέατρο!
Τι σε συγκινεί από τα παιδικά σου χρόνια;
* Από τα παιδικά μου χρόνια και γενικά από την τρυφερή παιδική ηλικία αυτό που με συγκινεί είναι η αθωότητα, η χαρά του παιχνιδιού, η χαρά της ανακάλυψης. Ο τρόπος που «υποδέχονται» τα παιδιά κάθε τι καινούργιο στη ζωή και στον κόσμο τους.
Τι δεν ξεχνάς από τους πρώτους σου δασκάλους;
* Θυμάμαι πάντα από τον δάσκαλό μου στη ΣΤ’ Τάξη του Δημοτικού την αγάπη, την αφοσίωση και την υπομονή που μας έδειχνε.
Τι σε έφερε στον χώρο του θεάτρου;
* Η ανάγκη μου να παρηγορήσω και να παρηγορηθώ.
Τι θυμάσαι από τους δασκάλους στη Δραματική Σχολή;
* Θυμάμαι ότι όλοι τους, πολύ πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, με τον τρόπο τους μου άνοιξαν ένα παράθυρο στη σκέψη.
Τι σε κάνει να χαμογελάς;
* Πολλά πράγματα με κάνουν να χαμογελώ, η εικόνα ή η σκέψη ενός αγαπημένου προσώπου, τα μεγάλα παιδικά μάτια και καμιά φορά χαμογελώ στο «τραγικό» για να μη με καταπιεί…
Τι σε θυμώνει;
* Η αδικία και το ψέμα.
Τι θέση έχει η φιλία στη ζωή σου;
* Η φιλία κατέχει πολύ σημαντική θέση στη ζωή μου, αυτό που λένε ότι «οι φίλοι είναι οι συγγενείς που επιλέγουμε» με βρίσκει πολύ σύμφωνη.
Τι σε τρομάζει;
* Η αρρώστια, η ανημπόρια, ο θάνατος.
Τι σε συγκινεί;
* Η καλοσύνη των ανθρώπων, η γενναιοδωρία, η μεγάλη καρδιά.
Τι σου λείπει;
* Η ανεμελιά.
Τι σημαίνει για σένα το χειροκρότημα;
* Το τέλος της παράστασης.
Τι δίνει στον ηθοποιό η τηλεόραση;
* Η τηλεόραση δίνει στον ηθοποιό αναγνωρισιμότητα, ένα επιπλέον εισόδημα, τη δυνατότητα να «παίξει» κάτω από τελείως διαφορετικές συνθήκες και τρόπους, σε σχέση με το θέατρο εννοώ.
Τι διαφορές υπάρχουν στον ηθοποιό του θεάτρου και του κινηματογράφου;
* Στην ουσία της δουλειάς, της υποκριτικής τέχνης δηλαδή, νομίζω καμία. Οι διαφορές υπάρχουν και είναι αρκετές όσον αφορά τον τρόπο προβολής των εκφραστικών μέσων του ηθοποιού, το γεγονός ότι το ένα είναι ζωντανό, το άλλο μαγνητοσκοπείται και πολλά πολλά άλλα.
Πώς αποφασίζεις; Ποιο είναι το κριτήριο των επιλογών σου;
* Η απόφαση είναι μια συνισταμένη πολλών πραγμάτων. Λαμβάνω υπ’ όψιν μου το έργο, τον ρόλο, τον σκηνοθέτη, τους ανθρώπους γενικά που θα αποτελέσουμε τη δημιουργική ομάδα, την παραγωγή κ.α.
Έχεις προγραμματίσει κάτι για το επαγγελματικό σου μέλλον;
* Στις μέρες μας είναι σχεδόν αστείο να προγραμματίζουμε το επαγγελματικό μας μέλλον. Υπάρχει μια αβεβαιότητα και μία ρευστότητα που το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να προχωρώ βήμα βήμα και να ελπίζω για το καλύτερο.
Πώς και πόσο επηρεάζουν τα οικονομικά μέσα το καλλιτεχνικό όραμα;
* Επηρεάζουν αναμφίβολα, αλλά από την άλλη πολλές φορές το «οικονομικό στρίμωγμα» γεννά ωραίες και ευφάνταστες ιδέες.
Πώς προετοιμάζεσαι για την παράσταση;
* Δεν έχω καμία συγκεκριμένη τελετουργία. Μου αρέσει όταν υπάρχει η δυνατότητα να οργανώνω το φροντιστήριό μου και τα κοστούμια μου. Αυτό με χαλαρώνει.
Πώς ανακαλύπτεις τα μυστικά κάθε ρόλου;
* Στα καλογραμμένα θεατρικά έργα, οι ρόλοι είναι σαφείς με αρχή, μέση και τέλος. Έχουν φροντίσει οι συγγραφείς να μας δίνουν όλες τις πληροφορίες και τα στοιχεία που θα χρειαστούμε. Τα έχουμε όλα εκεί, είναι όλα εκεί και περιμένουν εμάς και τη φαντασία μας να τα υποδεχτούμε. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν μυστικά, υπομονή και αγάπη να έχεις και είναι όλα εκεί.
Πώς είναι να δουλεύεις με την Ομάδα ΝΑΜΑ και τη σκηνοθέτιδα Ελένη Σκότη;
* Με την Ομάδα ΝΑΜΑ και την Ελένη συνεργαστήκαμε υπέροχα. Ήταν πολύ μεγάλη χαρά και τιμή για μένα που βρεθήκαμε όλοι αυτοί οι άνθρωποι στη «Δύναμη του σκότους». Δουλέψαμε με αγάπη, μεράκι, φαντασία και χαρά.
Τι εκπροσωπεί η Ματριόνα, η ηρωίδα που υποδύθηκες στη «Δύναμη του Σκότους»;
* Εκπροσωπεί την εξουσία, τον χειρισμό, την ιδιοτέλεια, τα σκοτάδια μας, το συμφέρον, την πάση θυσία επιβίωση, τη μάνα, όλους αυτούς τους ανθρώπους που πάνω από το προσωπικό τους συμφέρον δεν βάζουν τίποτα και κανέναν.
Πώς μπορεί και γιατί μια γυναίκα να είναι τόσο εμπαθής και χειριστική;
* Ας σκεφτούμε μια μεγαλώνει που μεγαλώνει και ζει στα βάθη μιας επαρχίας κάτω από εξαιρετικά αντίξοες κλιματολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και ειδικά ανθρώπινες συνθήκες. Είναι αγράμματη, δεν έχει στην ουσία αγαπήσει, ούτε αγαπηθεί ή αν θέλετε δίνει την αγάπη που η ίδια γνώρισε. Το κυρίαρχό της αίσθημα είναι το αίσθημα της επιβίωσης, πρέπει να ζήσει. Η Ματριόνα, επιτρέψτε μου, δεν είναι εμπαθής, χειριστική ναι, σκληρή, απότομη, τραχιά, μακιαβελικής ψυχοσύνθεσης, «δουλεμένη γυναίκα» όπως λέμε, όχι ντελικάτη… με τίποτα, αλλά ταυτόχρονα έχει χιούμορ, είναι μια τεράστια προσωπικότητα. Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για τη Ματριόνα. Έχει τα πάντα όπως τα έχουμε όλοι μας. Δεν αποτελεί εξαίρεση. Είμαστε όλοι οι άνθρωποι εν δυνάμει Ματριόνες. Τι επιλέγουμε είναι το θέμα. Πάντα αυτό είναι…
Τι συμβαίνει στο «Παιχνίδι της Σφαγής» του Ιονέσκο που παίζεις στο Εθνικό Θέατρο;
* Σε μια όμορφη καλογυαλισμένη πόλη και κάτω από αδιευκρίνιστους λόγους όλοι πεθαίνουν. Πλούσιοι και φτωχοί, άντρες και γυναίκες, μωρά, διανοούμενοι, αδαείς, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, απλός κόσμος, γέροι, νέοι, όλοι, όλοι, όλοι… Είναι ένα παιχνίδι μέσα στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης, στις αντιθέσεις της με πολύ χιούμορ και ένα κλείσιμο ματιού ότι όλοι το ίδιο είμαστε κάτω από το άγρυπνο μάτι του θανάτου. Είναι ένα παιχνίδι του Ιονέσκο για την ίδια τη ζωή και μάλλον για τον τρόπο που εμείς οι ίδιοι την αντιμετωπίζουμε. Στη δική μας παράσταση είναι μια σειρά χαριτωμένες σκηνές θανάτου, στημένες – όπως λέει και ο κομπέρ μας – αποκλειστικά για τα μάτια των θεατών μας και μόνο.
Τι έχεις να πεις για τους σκηνοθέτες και ειδικά τώρα για τον Γιάννη Κακλέα;
* Για τους σκηνοθέτες αυτό που μπορώ να πω είναι ότι είμαστε συνεργάτες και συνδημιουργοί. Υπάρχει άμεση ανάγκη του ενός για τον άλλον. Τώρα για τον Γιάννη τι να πρωτοπώ; Είναι ένας σκηνοθέτης που είναι μέσα στην καρδιά μου. Έχουμε συνεργαστεί πολλές φορές και είναι πάντα χαρά να βρισκόμαστε κάτω από την ίδια θεατρική στέγη. Είναι πάρα πολύ καλός, είναι γενναιόδωρος, με πλούσια φαντασία, ανοιχτός στη σκέψη και στην ψυχή, δίκαιος, γεμάτος από έμπνευση. Αυτό όμως που με συγκινεί ιδιαίτερα είναι η ειλικρίνεια και η γενναία καρδιά που έχει. Εύχομαι να είμαστε γεροί και να ανταμώνουμε ξανά και ξανά.
Τι προξενεί μεγαλύτερη απόγνωση; Το κωμικό ή το τραγικό;
* Πιστεύω πως είναι ακριβώς το ίδιο, είναι σαν δίδυμα παιδάκια πιασμένα χέρι χέρι.
Πώς βλέπεις τον ρόλο σου;
* Με αγάπη, με συμπόνια, με κατανόηση, με χιούμορ, όπως όλους τους ρόλους μου.
Τι λες σε όσους υποστηρίζουν ότι «η ιστορία επαναλαμβάνεται»;
* Θα τους πω ότι δυστυχώς θα με βρουν σύμφωνη. Μακάρι οι άνθρωποι να παίρναμε τα «μαθήματά» μας και να πορευόμασταν «εν ειρήνη»… Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι δύσκολα κατανοούμε, δύσκολα αφομοιώνουμε, δύσκολα και μακρόχρονα.
Πώς παρουσιάζει το έργο την ανασφάλεια που επικρατεί στην εποχή μας;
* Μέσα από τις ανθρώπινες συμπεριφορές, τις κοινωνικοπολιτικές πτυχές της ζωής. Ο Ιονέσκο είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας και όπως όλοι οι σπουδαίοι συγγραφείς έτσι και αυτός βουτά, μέσα στον άνθρωπο και στη φύση του. Φέρνει στο φως ό,τι έχει και δεν έχει το μυαλό και η ψυχή του και ό,τι φέρει και η ίδια του η ζωή.
Ποια είναι η γνώμη σου για τα ζώα συντροφιάς; Έχεις κατοικίδιο;
* Δυστυχώς δεν έχω κάποιο κατοικίδιο. Η γνώμη μου είναι ότι όποιος μπορεί και θέλει να έχει ένα ζωάκι για συντροφιά πράττει τέλεια. Είναι τεράστια τα οφέλη που έχει ένας άνθρωπος από το κατοικίδιό του. Συντροφιά, αγάπη, τρυφερότητα, νοιάξιμο, χάδι, παρηγοριά και το ίδιο βεβαίως ισχύει και για το ζωάκι.
Ευχαριστώ πολύ, Αγορίτσα.
* Κι εγώ σας ευχαριστώ.
– Η Αγορίτσα Οικονόμου γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από την Ανώτερη Δραματική Σχολή του Γιώργου Θεοδοσιάδη (2001). Συμμετείχε μεταξύ άλλων στις θεατρικές παραστάσεις: “Αχ, αυτά τα φαντάσματα” σκην. Γιάννης Κακλέας (2012 – 2013), “Όρνιθες” του Αριστοφάνη σκην. Γιάννης Κακλέας, “Συρανό Ντε Μπερζεράκ” σκην. Ν. Καραθάνου, “Λυσιστράτη” σκην. Γιάννης Κακλέας, “Προμηθέας Δεσμώτης” σκην. Σ. Χατζάκη, “Ματωμένος Γάμος” σκην. Σ. Χατζάκη, “Θεσμοφοριάζουσες” σκην. Σ. Χατζάκη, “Ηλέκτρα” σκην. Ε. Θεοδώρου, “Δρ. Φαούστους” σκην. Δημήτρη Λιγνάδη, “Ορέστεια” σκην. Δημήτρη Λιγνάδη, “Ιφιγένεια εν Αυλίδι” σκην. Σ. Χατζάκη, “Τρωάδες” σκην. Δ. Χρονόπουλος, “Ορέστης” σκην. Σταμάτη Φασουλή.
Επίσης:
Το παιχνίδι της σφαγής (2018) – Rex Σκηνή “Μαρίκα Κοτοπούλη”
Η δύναμη του σκότους (2017) Ματριόνα – Σύγχρονο Θέατρο
Η δύναμη του σκότους (2017) – Σύγχρονο Θέατρο
Συνέβη στην Ελλάδα (2017) – Εθνικό Θέατρο-Αίθουσα εκδηλώσεων
Nine (2015) – Πάνθεον
Βάτραχοι (2014) – Περιοδεία
Σκηνοβάτες (2011) – Εθνικό Θέατρο
Τρισεύγενη (2011) – Εθνικό Θέατρο-Κτίριο Τσίλλερ Κεντρική σκηνή
Λυσιστράτη (2010) – Εθνικό Θέατρο
Συρανό Ντε Μπερζεράκ (2010) – Εθνικό Θέατρο-Κτίριο Τσίλλερ Κεντρική σκηνή
Το τρίτο στεφάνι (2009) – Rex Σκηνή “Μαρίκα Κοτοπούλη”
Φορτουνάτος (2009) – Εθνικό Θέατρο-Κτίριο Τσίλλερ Σκηνή “Νίκος Κούρκουλος”
Ρομπέρτο Τσούκο (2008) – Εθνικό Θέατρο-Κτίριο Τσίλλερ Σκηνή “Νίκος Κούρκουλος”
Τηλεόραση:
“Κάτω Παρτάλι” MEGA 2014 – Λάμπραινα
“Que Sera Sera” – ANT1 – Νοσοκόμα
Κινηματογράφος:
“Υγραέριο” ταινία μικρού μήκους (2006)
“Απ’ τα κόκαλα βγαλμένα” ταινία μεγάλου μήκους (2010)
Σεμινάρια:
“Αίας” του Σοφοκλή με τη Μάρθα Φριντζήλα (2005 – 2006)
“Αρχαία Χορικά” με τον Σταμάτη Κραουνάκη (2003 – 2004)
