◾️Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς και Ιαματικός Παντελεήμων καταγόταν από τη Νικομήδεια και έζησε στα χρόνια του Μαξιμιανού (286 – 305 μ.Χ.).
◾️Ο Παντελέων (όπως ήταν το πρότερο όνομα του Αγίου) προερχόταν από πατέρα εθνικό και χριστιανή μάνα. Είναι αξιοθαύμαστο όμως ότι μετά τις νουθεσίες του γιου του έγινε Χριστιανός και ο πατέρας!
◾️Ο Άγιος Παντελεήμων διδάχθηκε στην ιατρική από τον Ευφρόσυνο και κατηχήθηκε στη χριστιανική πίστη και βαπτίσθηκε από τον πρεσβύτερο Ερμόλαο που ήταν ιερέας της Εκκλησίας της Νικομήδειας.
◾️Ο Παντελεήμων ήταν σπουδαίος γιατρός και θεράπευε θαυματουργικά χωρίς αμοιβή. Η Χάρη του Αγίου και τα θαύματα που επιτελούσε έγιναν γνωστά, φτάνοντας μέχρι και στον βασιλιά.
◾️Ο βασιλέας διέταξε τον βασανισμό και τελικά τον αποκεφαλισμό του το έτος 305 μ.Χ.
◾️Ο Άγιος Παντελεήμων εορτάζεται στις 27 Ιουλίου.
«Στις όχθες του Ιλισσού» [*]
Της Κατερίνας Δέφνερ – Καφή
Δεκαπενταύγουστος, το Πάσχα του Καλοκαιριού,
Στην όμορφη και ήσυχη την πόλη της Παλλάδας,
Γιορτάζουμε την Κοίμηση της Μάνας Παναγιάς,
Βασίλισσας των Ουρανών, Προστάτισσας Ελλάδας!
Απέναντί μας στέκεται ο Παρθενών λαμπρός,
Ηλιόλουστος, με φόντο το γαλάζιο τ’ ουρανού μας.
Η σκέψη μας σ’ Εκείνη, την Μητέρα Παναγιά,
θα Την υμνήσουμε με την καρδιά μας και τον νου μας.
Στην όχθη του Ιλισσού μια Εκκλησιά προβάλλει,
Του Αγίου Παντελεήμονα, περικαλής Ναός.
Δεσπόζει στην Λεωφόρο Καλλιρρόης Αθηνών,
Μια ομορφιά στην πόλη μας, Ναός ιστορικός.
Και μόλις μπούμε ευλαβικά στον ιερό Ναό,
μάς συγκλονίζει η ομορφιά που έχει η Πλατυτέρα,
που εποίησε Δημήτριος Καφής, τον πάλαι τον καιρό,
που με την τέχνη δόξασε την Άχραντη Μητέρα.
‘Ω Συ, Ωραία Πάγκαλη, ώ Συ Γλυκειά Μαρία,
Με τον Χριστό Σωτήρα μας στην στοργική αγκαλιά Σου,
μες στο χρυσό το φόντο που προβάλλεις απ’ την κόγχη,
ικέτευε στον Ιησού για μάς, για τα παιδιά Σου.
Μαζί με άλλες υψηλόπνοες αγιογραφίες,
που συντηρήθηκαν σωστά με άξιο ιερέα,
που ταπεινά υπηρετεί μ΄ αγάπη και μεράκι,
κι ανάδειξε τα έργα τα θεσπέσια και σπουδαία.
Αλλά αυτό που έχει όλους συγκινήσει,
δεν είναι μόνο η φροντίδα του για τον Ναό,
που όλα θέλει να τα φτιάξει κι ευπρεπίσει,
αλλά η ευλάβειά του σ’ ένα πρόσωπο ιερό:
Ο όσιος ιερέας, ο Νικόλαος Πλανάς,
εδώ, σ’ αυτή την εκκλησία είχε ιερουργήσει.
Και τώρα όλοι μας σ’ αυτή την εκκλησιά, εδώ,
Τον Άγιο Νικόλαο Πλανά έχουν τιμήσει.
Δεκαπενταύγουστος, το Πάσχα του Καλοκαιριού,
στην όμορφη και ήσυχη την πόλη της Παλλάδας,
γιορτάζουμε την Κοίμηση της Μάνας Παναγιάς,
Βασίλισσας των Ουρανών, Προστάτισσας Ελλάδας!
Εδώ, στις όχθες του Ιλισσού, στον Ιερό Ναό,
στον Άγιο Παντελεήμονα, τον ιαματικό,
τιμάται κι ο Άγιος Νικόλαος Πλανάς, ο όσιος και σεπτός
κι ο Άγιος Νεκτάριος, Αιγίνης, ο Θαυματουργός.
Μαζί με τον Χριστό μας και τη Μάνα Παναγιά
Κι απ’ τους αγίους έχουμε μεγάλη προστασία,
που δέονται για μάς, ακοίμητοι φρουροί μας,
που ‘ναι για μάς ενίσχυση και φως μες στη ζωή μας.
Δεκαπενταύγουστος, το Πάσχα του Καλοκαιριού,
μες στον Ναό του Αγίου Παντελεήμονα του Ιλισσού
γιορτάζουμε την Κοίμηση της Μάνας Παναγιάς,
Βασίλισσας των Ουρανών, Μεγάλης μας Πρεσβείας.
[*] Από την ποιητική συλλογή «Ονειροπνοές και Φωτανθοί» της Κατερίνας Δέφνερ – Καφή, Εκδόσεις Πιτσιλός [2022].
Κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής αλλά και ανήμερα, ξημεροβραδιαζόμαστε στα καμπαναριά της εκκλησίας. Ήταν η πιο θορυβώδης προσφορά μας “λόγω της ημέρας”.
Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονος Ιλισού θεμελιώθηκε το 1902 και η οικοδόμησή του ολοκληρώθηκε το δεύτερο εξάμηνο του 1925. Στο σημείο όπου χτίστηκε υπήρχε το μικρό εκκλησάκι που βλέπουμε στη φωτογραφία. Εδώ ιερουργούσε ο πρεσβύτερος Νικόλαος Πλανάς ο οποίος έζησε από το 1870 έως και το 1922. Εκείνοι που τον έζησαν κατέθεσαν συγκλονιστικές εμπειρίες κατανυκτικότητας.
Λίγο καιρό μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και την έναρξη της λειτουργίας του ναού, μια Κυριακή του Φεβρουαρίου του 1926 και μόλις μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ο κεντρικός τρούλλος κατέπεσε καταστρέφοντας το μεγαλύτερο μέρος του Ναού. Ευτυχώς χωρίς να υπάρξει κανένας θύμα.
Εδώ ο ιερός ναός στις αρχές του 1930, η γέφυρα της οδού Πετμεζά, τα μικρά σπιτάκια γύρω από την εκκλησία και επάνω δεξιά το λεγόμενο “βουναλάκι” που σήμερα είναι η Πλατεία Κυνοσάργους.
Οι εργασίες αποκατάστασης, μετά την κατάρρευση του 1926, άρχισαν πολύ σύντομα και ο ναός ήταν πάλι έτοιμος στα τέλη του 1939.
Τα μόνα μεγάλα έργα που συντελέσθηκαν κατά το διάστημα 1939 – 1974 ήταν η πρώτη φάση της αγιογράφησης του ναού από τον Δημήτριο Καφή (1948 – 1950) και η ανέγερση του Πνευματικού Κέντρου (1968-1972). Εδώ η Πλατυτέρα των Ουρανών.
Ο αγιογράφος Δημήτριος Καφής γεννήθηκε στο Βαθύ της Σάμου τον Ιανουάριο του 1897 και έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 24 Δεκεμβρίου του 1985. Εδώ, ο Άγιος Παντελεήμων, έργο του Δημητρίου Καφή.
