Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Ο «Κοριολανός» γράφτηκε το 1606-1607 και η πλοκή του εξυφαίνεται με κύριο υλικό την υπερηφάνεια που αγγίζει τα όρια της έπαρσης. Ο Γάιος Μάρκιος Κοριολανός, γενναίος στρατηγός των Ρωμαίων, έρχεται σε σύγκρουση με τους συμπατριώτες του, αυτό το «πολυκέφαλο πλήθος» αλλά και με τη ρωμαϊκή Σύγκλητο και καταλήγει να ζητήσει τη βοήθεια του Αουφίδιου, στρατηγού των Βόλσκων, εχθρών των Ρωμαίων. Το τέλος του έργου και η δολοφονία του ήρωα Κοριολανού από συνωμότες καταδεικνύουν για άλλη μια φορά την αποστροφή του Σαίξπηρ για το ανώνυμο πλήθος, αυτή την «πρόστυχη μάζα», όπως λέει ο ίδιος.
Χρειάζεται έμπνευση αλλά και θάρρος για να μεταφέρεις τη Ρώμη του 4ου π.Χ. αιώνα σε μια εποχή που λίγο ως πολύ θυμίζει το σήμερα. Πόσω μάλλον όταν αυτή η Ρώμη είναι η Ρώμη του «Κοριολανού», που μαζί με τον «Ιούλιο Καίσαρα», τον «Τίτο Ανδρόνικο» και το «Αντώνιος και Κλεοπάτρα», εντάσσεται στα λεγόμενα «ρωμαϊκά έργα» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Το θέατρο «Σημείο» παρουσιάζει τον «Κοριολανό» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Διαμαντή. Η τελευταία τραγωδία του Σαίξπηρ (1606/-07), ένα από τα σημαντικότερα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, το οποίο στην Ελλάδα έχει παρουσιαστεί μόνον άλλες τέσσερις φορές, εξετάζεται εδώ κάτω από νέο φως, απογυμνωμένο από κάθε περιττό στοιχείο, μέσα σ’ ένα βίαιο και ηρωικό σύμπαν.
Ένας εξαμελής θίασος υψηλών αξιώσεων: Ιωάννης Παπαζήσης, Παρθενόπη Μπουζούρη, Στάθης Μαντζώρος, Ορόρα Μαριόν, Άρτεμις Γρύμπλα, Νικόλας Μίχας, υπό την καθοδήγηση ενός εξαιρετικά νέου, αλλά δοκιμασμένου σκηνοθέτη, αναλαμβάνει να αναπαραστήσει την ιστορία του μεγάλου ιδεολόγου που προτίμησε να βαδίσει ενάντια στην ίδια του την πατρίδα, παρά να προδώσει τις ιδέες του.
Ποιητικό μανιφέστο
Ο ποιητής της «Έρημης Χώρας», ο T.S. Elliot, περιγράφει τον «Κοριολανό» ως το μεγαλύτερο τραγικό επίτευγμα του Σαίξπηρ, ανώτερο ακόμη κι αυτού του «Άμλετ». Σε ένα διαχρονικά σημαντικό ποιητικό μανιφέστο, γραμμένο προ τεσσάρων αιώνων, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την απέχθεια του ηγέτη προς τον πληβείο λαό, όσο και το αληθινά στυγερό πρόσωπο της εξουσίας που αποτείνεται ως φόρος τιμής στη μάνα-φετίχ. Ο στρατηγός που έσωσε τη Ρώμη από τους Βόλσκους του ζηλευτού πολεμιστή Αουφίδιου, ονομάστηκε Κοριολανός σε μια δόξα που έγινε όνειδος, καθώς ο γενναίος αλλά απόλυτα ασυμβίβαστος στρατηλάτης γύρισε την πλάτη του σε Σύγκλητο και λαό, με αποτέλεσμα οι πολιτικοί του αντίπαλοι να επιτύχουν την εξορία του.
Η σχέση λαού-εξουσίας, αλλά και λαού-ηγέτη αναλύονται εδώ πιο πολύ απ’ οποιοδήποτε άλλο έργο του μεγάλου δραματουργού, ενώ ταυτόχρονα γλαφυρές διηγήσεις και σοφοί μονόλογοι συμπληρώνουν ψηφίδα την ψηφίδα το ρωμαϊκό μωσαϊκό που δεν είναι πολύ διαφορετικό απ’ αυτό της κοινωνίας στην ελισαβετιανή εποχή.
Όταν η Ρώμη απειλείται από έναν παλιό εχθρό, η πόλη καλεί ξανά σε βοήθεια τον ήρωα και υπερασπιστή της, τον Κοριολανό. Υπάρχουν όμως και πολλοί εχθροί για τον ήρωα στην πατρίδα… Ο λιμός απειλεί την πόλη και η φτώχεια δυναμώνει την οργή και την ανάγκη των πολιτών για αλλαγή. Ο Κοριολανός γυρνώντας από το πεδίο της μάχης έχει τώρα να παλέψει με την ποταπότητα της πολιτικής και να έλθει αντιμέτωπος με την οργίλη φωνή ενός ταλαιπωρημένου λαού.
Το έργο συνδυάζει τη μεγαλοπρέπεια με τον σκεπτικισμό, η δε υψηλή του ποίηση αναμειγνύεται με τους λυρικούς τόνους και τα μεγάλα πάθη.
Βίοι Παράλληλοι
Ο Σαίξπηρ, ο σημαντικότερος συγγραφέας που έγραψε στην αγγλική γλώσσα και ένας από τους σημαντικότερους δραματουργούς παγκοσμίως, είχε διαβάσει τους Βίους Παράλληλους του Πλουτάρχου, και χρησιμοποίησε τη βιογραφία του Κοριολανού, για να στήσει την τραγωδία του. Στο συγκεκριμένο έργο του ο Πλούταρχος παραθέτει από ένα βίο κάποιας σημαντικής προσωπικότητας της Αρχαίας Ελλάδας και τον αντίστοιχο βίο ενός σημαντικού Ρωμαίου, με τον οποίο υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες στη δράση και τα επιτεύγματα. Ο παράλληλος βίος του μεγάλου στρατηγού Κοριολανού, που πρόδωσε τελικά την πατρίδα του, είναι αυτός του Αθηναίου Αλκιβιάδη.
Οι Πληβείοι της Ρώμης ετοιμάζονται να επαναστατήσουν εναντίον των Πατρικίων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Γάιος Μάρκιος διακρίνεται για τη γενναιοψυχία του. Η αυθάδειά του ωστόσο προκαλεί το λαό να απαιτήσει την εξορία του και τότε ο Κοριολανός προδίδει τη Ρώμη και πηγαίνει στον εχθρό της, όπου εκεί δολοφονείται. Το έργο έχει σαν πρότυπο την αρχαία ελληνική τραγωδία, όχι μονάχα για τη λιτότητα της μορφής αλλά και για τη συγκέντρωση του ενδιαφέροντος σε συγκεκριμένα αρχετυπικά πρόσωπα.
Αντι-ήρωας
Ο Κοριολανός θα απαρνηθεί ακόμη τη γυναίκα του και το μικρό γιο του, τασσόμενος, σε ένα ισοπεδωτικό σχέδιο εκδίκησης, στο πλευρό του πρώην αντιπάλου του. Τότε η Ρώμη θα στείλει γονατιστή τη μητέρα του μαζί με τους υποκριτές αντιπάλους του για να τον μεταπείσουν. Η αποστολή θα επιτύχει με αξεπέραστα δραματουργικό τρόπο, όμως ο ασυγκράτητος Κοριολανός, όπως κάθε αντι-ήρωας που πέρασε δια πυρός και σιδήρου από τις πλέον αδυσώπητες μάχες, θα χάσει τραγικά την ύστατη πάλη με το πεπρωμένο του. Οι εχθροί θα κόψουν το νήμα ενός ένδοξου βίου που δεν ζήλεψε την αναγνώριση του ρωμαϊκού όχλου, ει μη μόνον την οιδιπόδεια αποδοχή της αμετροεπούς και αστάθμητης μητέρας του.
Πολύ ενδιαφέρουσα η μετεγγραφή του σαιξπηρικού έργου από τον νεότατο σε ρόλο σκηνοθέτη Αλέξανδρου Διαμαντή, ο οποίος γεφυρώνει το κλασικό κείμενο με την εικόνα μιας σύγχρονης χώρας που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο, το χειρότερο είδος πολέμου. Θα μπορούσε να είναι η Γιουγκοσλαβία ή το Αφγανιστάν, η Συρία, η Γεωργία, η Ουκρανία ή η Ελλάδα του 1946-49. Ακόμα και η Ελλάδα του 2015. Ή το Ιράκ, η Υεμένη, η Λιβύη, η Σομαλία, το Σουδάν και η Νιγηρία. Η παράσταση αναδεικνύει τους πολιτικούς και ψυχολογικούς παραλληλισμούς. Η σκηνοθεσία παρακολουθεί αυτή την πλούσια σε ίντριγκα ιστορία εκδίκησης σαν ένας ουδέτερος παρατηρητής, αποφεύγοντας την παγίδα του πλήρους εκμοντερνισμού αλλά επιδιώκοντας την απλότητα. Αυθεντική πρόζα, μια τολμηρή αλληγορία πάνω στην εξουσία που ξεπερνά χώρο και χρόνο, μια συναρπαστική Παρθενόπη Μπουζούρη κι ένας σπαρακτικός Ιωάννης Παπαζήσης στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Σε μια εποχή που μοιάζει με τη σημερινή και σε μια πόλη που ονομάζεται Ρώμη, οι πολίτες ζουν μια περίοδο πείνας και εξαθλίωσης. Ο Γάιος Μάρκιος, άνδρας με ισχυρά ιδεώδη, ήρωας της πόλης, λόγω χαμηλής εκτίμησης που τρέφει προς τον λαό, προκαλεί ισχυρές αντιπάθειες που οφείλονται κυρίως στο απολυταρχικό του χαρακτήρα του. Κατά τη διάρκεια μιας μάχης στην Κοριόλη καταφέρνει να νικήσει, σχεδόν μόνος, τους Βόλσκους. Για το επίτευγμά του αυτό τού προσφέρεται τιμητικά το επίθετο «Κοριολάνος» και με βάση αυτή την τρανή του φήμη διεκδικεί και τελικά κερδίζει τον τίτλο του Ύπατου της Ρώμης. Μόνο που δεν υπολογίζει ότι το πλήθος άγεται και φέρεται από τους λαοπλάνους. Γιατί αμέσως μετά, οι εχθροί του καταφέρνουν να στρέψουν το λαό εναντίον του και να τον εξορίσουν. Πικραμένος, ο Κοριολανός συμμαχεί με τους μέχρι πρότινος εχθρούς του και αποφασίζουν να επιτεθούν στη Ρώμη.
Η τελευταία τραγωδία του Σαίξπηρ αναφέρεται σε δύο ιστορικές περιόδους: στον πέμπτο αιώνα της πρώιμης Δημοκρατίας της Ρώμης και στην ελισαβετιανή εποχή, όταν έχει αρχίσει να ανέρχεται ο φιλελευθερισμός.
Ο λιμός που σαρώνει τη Ρώμη. Ο γενναίος και αλαζόνας εθνικός ήρωας – πολεμιστής, που τρέφει αρνητικά αισθήματα για το λαό. Κατευθυνόμενος και χειραγωγούμενος από τους κόλακες πολιτικούς της άρχουσας τάξης, αλλά και από την ίδια του τη μητέρα, τη Βολούμνια, ο Κοριολανός μπλέκει σ’ ένα πολιτικό παιχνίδι, που τον οδηγεί κατευθείαν στην αυτοκαταστροφή. Διψώντας για εκδίκηση, συμμαχεί με το θανάσιμο εχθρό, δικό του και της Ρώμης, τον Βόλσκο πολέμαρχο, Τούλλο Αουφίδιο και βαδίζει εναντίον της πατρίδας του. Ο αδιάλλακτος χαρακτήρας του και η πολιτική άγνοια που τον οδήγησαν στην εξορία, γίνονται μπούμερανγκ και τον οδηγούν στο θάνατο από τα χέρια των νέων του συμμάχων.
Εντιμότητα ή αλαζονεία;
Ο Σαίξπηρ δεν σταματά ποτέ να σε διδάσκει. Εκεί που νομίζουμε ότι ζούμε δημοκρατικά, τελικά βλέπουμε να συμβαίνει το αντίθετο. Η δημοκρατία είναι μια θεωρία που δεν εφαρμόζεται έτσι όπως θα έπρεπε στην πράξη. Ο Κοριολανός είναι ένα παράδειγμα, το απόλυτο παράδειγμα. Τι πρεσβεύει αυτός ο άνθρωπος; Εντιμότητα ή αλαζονεία και εγωισμό; Και η πλειονότητα του λαού; Τη μια στιγμή είναι μαζί του και την αμέσως επόμενη εναντίον του. Σας θυμίζει κάτι όλη αυτή η κατάσταση; Πώς γίνεται ένα έργο σαν αυτό να μη φέρει στο μυαλό εικόνες του σήμερα; Ως εκ τούτου δυστυχώς αναγκαζόμαστε να παραδεχθούμε την απαισιοδοξία μας για το αύριο.
Στην παράσταση που παρακολουθήσαμε στο θέατρο «Σημείο» δίνεται μια γνήσια τραγική νότα, ένα σκληρό, βίαιο θέαμα με ένοχες συνειδήσεις. Ταυτόχρονα με την τραγική πορεία του ήρωα αποτυπώνεται άμεσα και ρεαλιστικά η ανευθυνότητα του λαού που -τότε και πάντα- παρασύρεται από ανήθικους κερδοσκόπους, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες. Είδαμε ένταση, παλμό, νεύρο και έμφαση στο πολύχυμο σε εικόνες και πληθωρικό σε νοήματα ύφος του Σαίξπηρ.
Πρόκειται για μια παράσταση που σε κρατάει σε εγρήγορση καθ’ όλη τη διάρκειά της. Αυτό άλλωστε υποδηλώνει και τη διαχρονικότητα ενός έργου, όπως αυτό του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Βαθιά συγκινητική η ματιά στον ήρωα. Πρόκειται για ένα αγόρι γεννημένο πολεμιστής. Ταγμένο στη μάχη. Κάτι σαν Σαμουράι. Όλο του το «είναι» έχει να κάνει με τον πόλεμο. Δεν αντέχει τους συμβιβασμούς, δεν ανέχεται τη συμφιλίωση με τους πολιτικούς. Έχει εμμονή με την αλήθεια, ακόμη και όταν αυτή τον κάνει απεχθή.
Βλέπουμε τον απόηχο της σοφίας του Σαίξπηρ στα πρόσφατα γεγονότα – την οικονομική κατάρρευση, τις διαμαρτυρίες και τις ταραχές, τη χειραγώγηση του πλήθους.
Οι ακραίες θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο ασφυκτικό περιβάλλον της διεκδίκησης και της διατήρησης της εξουσίας, διατρέχουν το έργο. Κάθε αγαθή ανθρώπινη προαίρεση, κάθε αίσθημα και κάθε συμπεριφορά έχουν οξειδωθεί από την εμμονή με την κυριαρχία επί των πάντων. Όλοι οι ήρωες του έργου έχουν απόλυτη συνείδηση των πράξεών τους και ακλόνητη προσήλωση στις προθέσεις τους. Πρόκειται για έναν αγώνα μέχρι τελικής εξόντωσης, για τη φονική πάλη του ανθρώπου με τη μοίρα του μέσα στο περίοπτο δημόσιο σφαγείο της εξουσίας.
Μια εξαιρετική και καλοδουλεμένη θεατρική δουλειά, με πολύ δυνατές ερμηνείες από έναν εκπληκτικό θίασο. Ενδιαφέροντες οι διπλοί ρόλοι, καθώς και οι μουσικές επιλογές που συγκροτούσαν μια βαθιά θεατρική ατμόσφαιρα.
Οι συντελεστές
Η Παρθενόπη Μπουζούρη σαφώς ξεχώρισε ως Βολούμνια και Αουφίδιος! Πρόκειται για μια ηθοποιό που κυριαρχεί με το ταλέντο και την τεχνική της. Καμιά παραφωνία στην ερμηνεία της. Έκφραση, κίνηση, τόνος του λόγου, όλα άρτια. Κέντησε με την εξαιρετική ερμηνεία της και στους δύο ρόλους. Ειδικά στο ρόλο της Βολούμνια, απέδωσε με λεπτότατες αποχρώσεις όλο το ψυχικό δράμα της μάνας.
Τον περιφρονημένο και υβριστή, αλαζονικό Κοριολανό υποδύεται ο Ιωάννης Παπαζήσης, που μας παραδίδει έναν εκρηκτικό και απρόσμενα σύγχρονο ήρωα. Ο Παπαζήσης ως Κοριολανός αναμετρήθηκε με ένα δύσκολο ρόλο και κατάφερε να κερδίσει στην αναμέτρηση αυτή, ενσαρκώνοντας πειστικά τον χαρακτήρα. Μας έδωσε μια θερμή και γεμάτη αυτοπεποίθηση ερμηνεία χωρίς διόλου να πέσει στην παγίδα της υπερβολής.
Ο πάντα εξαιρετικός Στάθης Μαντζώρος, ως Μενένιος, απέδωσε τον ρόλο του με σύνεση. Μια μορφή του θεάτρου μας. Ένας ηθοποιός χαμηλών τόνων με πλούσια γκάμα, με βαθύτατη αίσθηση των στιγμών και των αποχρώσεων, ένας δεινός ισορροπιστής.
Έξοχοι και οι τρεις νεότεροι ηθοποιοί στους πολλαπλούς ρόλους τους.
Η Ορόρα Μαριόν πολύ καλή, τρυφερή και συγκινητική ως Βιργίλια. Ως Βρούτος είχε μέτρο και πειθαρχία.
Σωστά στο κλίμα και την ψυχολογία του έργου στάθηκε και η ταλαντούχα Άρτεμις Γρύμπλα.
Γόνιμες ερμηνείες αξιώσεων μας έδωσε και ο πρωτοεμφανιζόμενος Νικόλας Μίχας. Θα περιμένουμε ωστόσο να τον ξαναδούμε…
Θαυμάσια στη λιτότητά τους τα κοστούμια της πολλά υποσχόμενης ενδυματολόγου Βασιλικής Σύρμα.
Τα ρεαλιστικά απλά σκηνικά της Μικαέλας Λιακατά και οι καλομελετημένοι φωτισμοί της Άννας Σμπώκου υποδήλωσαν με αρκετή ενάργεια τους χώρους όπου ξεδιπλώνεται η δράση.
Από τον μόλις 23 ετών σκηνοθέτη, Αλέξανδρο Διαμαντή, περιμένουμε να μας προσφέρει πολλές και ακόμα καλύτερες θεατρικές εμπειρίες στο μέλλον.
ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Στη σκληρή και βίαιη εποχή μας, ταιριάζουν έργα σκληρά και βίαια· ηρωικά έργα. Ο Κοριολανός είναι ένας ήρωας. Είναι ένας άνθρωπος που έχει θυσιάσει κάθε στιγμή της ζωής του για χάρη της πατρίδας του, που γι’ αυτόν αποτελεί την έκφραση μιας Ιδέας. Είναι ένας ιδεολόγος, αφοσιωμένος στην Ιδέα του και τυφλωμένος από την ακλόνητη προσήλωσή του σ’αυτήν. Όταν η πατρίδα του παύει να εκφράζει αυτή την Ιδέα, ο Κοριολανός εκστρατεύει εναντίον της.
Με πολιτικούς όρους, είναι ένας αδιάλλακτος υποστηρικτής της αριστοκρατικής ολιγαρχίας, και σιχαίνεται τον φτωχό λαό, τον «ανίκανο να κυβερνήσει και απρόθυμο να κυβερνηθεί». Με κάθε υγιές πολιτικό κριτήριο, αποτελεί έναν ξεκάθαρο εχθρό του λαού, έναν επικίνδυνο εν δυνάμει τύραννο. Εν τούτοις, ο πατριωτισμός και η γενναιότητά του, στους κρίσιμους καιρούς που περνάει η πολιτεία, τον καθιστούν απαραίτητο· πολύ περισσότερο, η άρχουσα τάξη των Πατρικίων, βλέπει στο πρόσωπό του, έναν αήττητο και αφοσιωμένο σύμμαχο, ένα υπερόπλο που μπορεί να στρέψει στους εξωτερικούς, αλλά και στους εσωτερικούς εχθρούς της, αφανίζοντάς τους. Πρέπει, βέβαια, για να μην καταστεί επικίνδυνος και αυτή την ίδια την άρχουσα τάξη, να βρίσκεται διαρκώς υπό τον έλεγχό της. Προετοιμάζεται λοιπόν για το αξίωμα του ανώτατου άρχοντα, του Υπάτου, το οποίο, λόγω της πολιτικής του απειρίας, θα μπορέσει να ασκήσει μόνο κάτω από την απόλυτη επιρροή της. Στην απέναντι πολιτική όχθη, οι ηγέτες του λαού, βρίσκονται μπροστά σ’ ένα μοιραίο σταυροδρόμι: οι εξουσίες τους, είτε θα αφανιστούν, είτε θα γιγαντωθούν, αναλόγως της ανόδου ή της πτώσης του Κοριολανού.
Το θέμα, λοιπόν, του έργου δεν είναι η φύση των απόψεων του Κοριολανού, ούτε ο χαρακτηρισμός του ως σωτήρα του έθνους ή ως εχθρού του λαού, αλλά το ίδιο το σύστημα και ο θεσμός της εξουσίας, με άλλα λόγια, οι διαδικασίες που θέτουν σε λειτουργία το περιβάλλον μέσα στο οποίο κάποιοι συγκεκριμένοι, ορίζουν τη ζωή και τη μοίρα όλων γενικά. Η μεγαλοφυΐα του έργου εντοπίζεται στη σαφήνεια με την οποία περιγράφεται αυτό το περιβάλλον και η τραγικότητά του στην τοποθέτηση ενός ανθρώπου ανόθευτα ειλικρινούς, μέσα στους μηχανισμούς αυτών των διαδικασιών.
Η εξόντωση του Κοριολανού είναι απόλυτη και εκ των προτέρων ολοφάνερη. Περισσότερο από την εύκολη εξαπάτηση, τους κυνικούς χειρισμούς και το ζήλο των κατόχων και των διεκδικητών της εξουσίας, αιτία της καταστροφής του ήρωα, είναι η περήφανη προσήλωσή του σ’ ό,τι ο ίδιος θεωρεί σωστό· η ειλικρίνεια και η τιμιότητά του.
Κάθε σύστημα που λειτουργεί με εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, ενέχει την επιβολή και την κυριαρχία των πρώτων πάνω στους δεύτερους. Σ’ αυτό το σχήμα, η λαϊκή ελπίδα σε μια καλύτερη ζωή, όπως και η κάθε προσωπική πίστη και ιδεολογία, δεν αποτελούν παρά οχήματα στα χέρια οδηγών που στον ορίζοντά τους υπάρχει μόνο η απόκτηση, η διατήρηση, η διαχείριση και η απώλεια της εξουσίας. Κι όμως, η ελπίδα και η πίστη είναι ο θεμελιώδης τρόπος που έχουμε να ερχόμαστε κοντά ο ένας στον άλλον, να αισθανόμαστε μέρος ενός συνόλου και να διαφύγουμε από την απομόνωση της ανθρώπινης κατάστασης· γινόμαστε κοινωνία, κοινότητα, φίλοι και οικογένεια, αναζητώντας συνοδοιπόρους στην πορεία μας από τη μήτρα στον τάφο. Το μέτρο της γενναιότητας του ανθρώπου είναι ακριβώς η σημασία και η τιμή που δίνει σ’ αυτές τις σχέσεις. Και είναι σήμερα, περισσότερο ίσως από ποτέ άλλοτε, πυρετώδης η ανάγκη μας για ελπίδα και για πίστη· για ατράνταχτη γενναιοφροσύνη μπροστά στην κοινή μοιραία κατάληξη, ώστε να μπορούμε να πούμε πως ζήσαμε ως άνθρωποι και όχι σαν ζώα. Ο Κοριολανός είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που δεν δίστασε ούτε στιγμή να πετάξει τη ζωή του, αλλά δεν τόλμησε ποτέ να προδώσει τις ιδέες του και επομένως την ανθρώπινή του τιμή. Α. Ν. Δ.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές.
Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Διαμαντής.
Σκηνογραφία: Μικαέλα Λιακατά.
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα.
Φωτισμοί: Άννα Σμπώκου.
Βοηθός Σκηνοθέτη: Βικτόρια Στιμπέλσκι.
Επικοινωνία: Ειρήνη Λαγουρού.
ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ:
Ιωάννης Παπαζήσης: Κοριολανός.
Παρθενόπη Μπουζούρη: Βολούμνια-Αουφίδιος.
Στάθης Μαντζώρος: Μενένιος-Βόλσκος Συνωμότης.
Ορόρα Μαριόν: Βρούτος-Βιργίλια.
Άρτεμις Γρύμπλα: Επαναστάτης-Κομίνιος-Βαλέρια-Βόλσκος Άρχοντας.
Νικόλας Μίχας: Επαναστάτης-Σικίνιος-Λάρκιος-Νικάνωρ.
- Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ γεννήθηκε το 1564 στο Στράτφορντ Έιβον της Αγγλίας. Από τους μεγαλύτερους δραματουργούς. Ξεκίνησε γράφοντας ιστορικά δράματα τα οποία παρουσίαζε στη σκηνή του Λονδίνου για να συνεχίσει με κωμωδίες και ποιήματα. Το Ονειρο της καλοκαιρινής Νύχτας, Η κωμωδία των παρεξηγήσεων, Το ημέρωμα της στρίγγλας, Πολύ κακό για το τίποτα, είναι μόνο μερικά από τα έργα του που θα μείνουν γιά πάντα στην ιστορία της Κωμωδίας και του Θεάτρου. Ασχολήθηκε, επίσης, με το δράμα γράφοντας το διαχρονικό πια Ρωμαίος και Ιουλιέτα, αλλά και τον Έμπορο της Βενετίας. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Αγγλία και η αναταραχή τον εμπνέουν και το 1600 γράφει τον Άμλετ, τον Βασιλιά Ληρ, τον Μάκμπεθ και τον Οθέλλο. Την ίδια περίοδο γράφει και δύο τραγωδίες: το Αντώνιος και Κλεοπάτρα και τον Κοριολανό. Τελευταίο έργο του Σαίξπηρ υπήρξε Η Τρικυμία, την οποία έγραψε το 1611. Κατά τη διάρκεια της ζωής του είχε γράψει και δύο σημαντικά ποιήματα, Αφροδίτη και Άδωνις και Ο Βιασμός της Λουκρητίας. Πέθανε το 1616 στην γενέτειρά του, το Στράτφορντ.
Ποιος ήταν ο Κοριολανός
Ο Γάιος Μάρκιος Κοριολανός (Gaius Marcius Coriolanus, 527 π.Χ. – …) ήταν Ρωμαίος στρατηγός. Έλαβε το τοπωνυμικό παρατσούκλι του “Κοριολανός” λόγω της εξαιρετικής ανδρείας του, όταν κυρίευσε τα Κορίολα (Corioli), πόλη των Ουόλσκων, το 493 π.Χ. Ήταν όμως οργίλος και δεν είχε την πραότητα και την ανεξικακία ούτε του Θεμιστοκλή, ούτε του Αριστείδη. Ο Κοριολανός έγινε αρχηγός των ακραίων αριστοκρατικών και με την ιδιότητα αυτή υποκίνησε πολλές αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις και ενέργειες, όπως π.χ. αντιτάχθηκε στη διανομή σικελικού σταριού στον λαό σε περίοδο λιμού και, αυταρχικός όπως ήταν, πρότεινε στη Σύγκλητο την κατάργηση του θεσμού των δημάρχων. Εξαιτίας της πολιτικής του έγινε μισητός στο λαό. Οι δικτατορικές ενέργειές του και η τυραννική του συμπεριφορά εξόργισαν τους συμπολίτες του, γι’ αυτό και τον εξόρισαν από τη Ρώμη. Γεμάτος από το πάθος της εκδίκησης, ο Κοριολανός κατέφυγε στους Ουόλσκους, που ήταν εχθροί των Ρωμαίων, έγινε αρχηγός τους και ξεκίνησε εναντίον της πατρίδας του.
Όταν έφτασε έξω από τη Ρώμη και απειλούσε να την καταστρέψει, οι Ρωμαίοι κατατρομαγμένοι έστειλαν διάφορες πρεσβείες για συμφιλίωση. Ο Κοριολανός όμως ήταν άκαμπτος. Τότε πήγε στο στρατόπεδό του η μητέρα του και του είπε γονατιστή:
– Κοριολανέ, αν επιμένεις να μπεις εχθρικά στη Ρώμη, θα πατήσεις πρώτα στο πτώμα της μητέρας σου. Γιατί δεν μπορώ να ανεχθώ να είναι το παιδί μου ο καταστροφέας της πατρίδας του.
Ο Κοριολανός ανασήκωσε τη γονατισμένη μητέρα του και αγκαλιάζοντάς την της απάντησε:
– Νίκησες, μητέρα, ευτυχισμένη νίκη για την πατρίδα, αλλά καταστρεπτική για τον γιο σου. Φεύγω μακριά από τη Ρώμη, νικημένος από τη μητέρα μου.
Και αμέσως έλυσε την πολιορκία της Ρώμης. Ο Πλούταρχος αναφέρει πως οι Ουόλσκοι τον σκότωσαν, όταν επέστρεψε, γιατί θεώρησαν πως τους εξαπάτησε. Άλλοι λένε πως έζησε κι άλλο και πως έγραψε κι ένα επίγραμμα για τη δύσκολη ζωή ενός γέροντα εξόριστου.
Στην ύστερη αρχαιότητα, ήταν γενικά αποδεκτό από τους ιστορικούς ότι ο Κοριολανός ήταν ένα πραγματικό ιστορικό πρόσωπο και εμφανίστηκε μια συναινετική αφηγηματική ιστορία της ζωής του, την οποία επανέλαβαν κορυφαίοι ιστορικοί όπως ο Τίτος Λίβιος, ο Πλούταρχος και ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς. Πιο πρόσφατες μελέτες έχουν εκφράσει αμφιβολίες για την ιστορικότητα του Κοριολανού, απεικονίζοντάς τον είτε ως μια εντελώς θρυλική προσωπικότητα ή, τουλάχιστον, αμφισβητώντας την ακρίβεια της συμβατικής ιστορίας της ζωής του ή τη χρονική αλληλουχία των γεγονότων.
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, στους προγόνους του περιλαμβάνονται εξέχοντες πατρίκιοι, ακόμα κι ένας βασιλιάς της Ρώμης.
Η ιστορία του είναι η βάση της τραγωδίας Κοριολανός, που γράφτηκε από τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, καθώς και μιας σειράς άλλων έργων, συμπεριλαμβανομένης και της Εισαγωγής Κοριολανός του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Ημερομηνίες: Από 6 Νοεμβρίου 2017 έως 16 Ιανουαρίου 2018, κάθε Δευτέρα και Τρίτη.
Ώρες: 21:15
Τιμές Εισιτηρίων:
Κανονικό: 12 ευρώ.
Μειωμένο: 8 ευρώ.
Ομαδικό: 10 ευρώ.
Θέατρο «Σημείο»
Χαριλάου Τρικούπη 4 (πίσω από το Πάντειο), Καλλιθέα
Τηλ.: 2109229579
