Επιμέλεια κειμένου: Ειρήνη Αϊβαλιώτου
Μετά την Κέρκυρα, το Λονδίνο και το Λος Άντζελες, ο Γιώργος Καραμίχος επιστρέφει -όπως κάθε καλοκαίρι- στην αγαπημένη του Νίσυρο, στους νησιώτες φίλους του και στον γάτο του τον Γουργούρη.
Πριν από περίπου δέκα μέρες πάτησε το πόδι του συγκινημένος ξανά στο σαγηνευτικό ηφαιστειακό νησί ο δημοφιλής ηθοποιός. Αυτή τη φορά έφερε μαζί του και έναν φιλοξενούμενο, το γιο του φίλου του και σπουδαίου Άγγλου ηθοποιού Τζέιμς Κόσμο.
Εν τω μεταξύ με τις υψηλές θερμοκρασίες στο νησί, ο Γουργούρης, μακρύτριχος όπως είναι, του παραπονέθηκε ότι ζεσταινόταν και πως φέτος άργησε να τον κουρέψει. Καθώς το μικρό νησί της Νισύρου δεν διαθέτει κατάστημα καλλωπισμού κατοικιδίων, οι δυο τους ταξίδεψαν στην Κω, όπου προσφέρθηκε η απαραίτητη περιποίηση στον γλυκύτατο γατούλη. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Γουργούρης και ο Γιώργος είναι μαζί εδώ και περίπου επτά χρόνια.
Στη φωτογραφία βλέπετε και τους δύο να ποζάρουν αγκαλιά και τρισευτυχισμένοι στο φακό του φίλου του catisart.gr, Κώστα Ιωαννίδη, που είναι δικηγόρος, δημοτικός σύμβουλος Βριλησσίων και λάτρης της Νισύρου.
Ο Εμπορειός
Το σπίτι του Γιώργου στη Νίσυρο βρίσκεται στον Εμπορειό, που κατά πολλούς θεωρείται μακράν το πιο όμορφο χωριό στη Nίσυρο. Είναι χτισμένο πάνω σε έναν λόφο. Αν κοιτάξεις από τη μία βλέπεις θάλασσα και από την άλλη το ηφαίστειο βρίσκεται μπροστά στα πόδια σου.
Πριν από αρκετές δεκαετίες το χωριό αυτό αριθμούσε περίπου 3.000 κατοίκους. Το όνομά του το πήρε, από τη λέξη εμπόριο. Παλιά αυτό το μικρό χωριό είχε γύρω στα 8 καφενεία, 5 παντοπωλεία, τσαγκαράδικα, μπαρμπέρηδες και γενικά όποιος ήθελε να αγοράσει ή ακόμα και να πουλήσει την πραμάτεια του πήγαινε στον Εμπορειό. Όμως μετά την άνοδο έρχεται η κάθοδος. Το χωριό άρχισε σταδιακά να αραιώνει. Τώρα κατοικείται το χειμώνα από περίπου δέκα κατοίκους.
Στο μεγάλο σεισμό του 1880 όλα σχεδόν καταστράφηκαν. Ο κόσμος άρχισε να φεύγει από το χωριό αλλά και από το νησί. Αυτοί που έμειναν κατέβηκαν παραθαλάσσια, στο χωριό Πάλους. Μετά άρχισαν και τα μεταναστευτικά κύματα και ερήμωσε σχεδόν τελείως. Σήμερα κρατάει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα.
Υπάρχουν ακόμα σπίτια που μέσα από τους τοίχους τους αναβλύζει ζεστός καπνός, οι λεγόμενες «Απυρίες». Υπάρχει ακόμα και η φυσική σάουνα. Στο καλαίσθητο σπίτι του Γιώργου αλλά και όπου και να βρεθείς στον Εμπορειό σε σαγηνεύει η μοναδική θέα, η ηρεμία και το τοπίο…
Το Λος Άντζελες
Θυμίζουμε πως ο Γιώργος Καραμίχος τα τελευταία χρόνια ζει σχεδόν μόνιμα στο Λος Άντζελες, όπου διδάσκει στο υποκριτική στο Stella Adler Academy of Acting. Τακτικά μάλιστα σκηνοθετεί ή παίζει σε κάποια παραγωγή του θεάτρου της Στέλλα Άντλερ.
Ως γνωστόν, ο αγαπημένος μας ηθοποιός ανήκει στο καστ της αγγλικής τηλεοπτικής σειράς «The Durrells», που γυρίζεται στην Κέρκυρα. Η σειρά είναι βασισμένη στην κερκυραϊκή τριλογία του Τζέραλντ Ντάρελ.
Ο Γιώργος έφυγε από την Ελλάδα για να κυνηγήσει το όνειρο μιας άλλης σταδιοδρομίας, αυτή τη φορά στο εξωτερικό, αφού κέρδισε υποτροφία στο φημισμένο Studio of Acting της Stella Adler κέρδισε -μέσω του ιδρύματος Fulbright.
Λίγα χρόνια αργότερα εμφανίζεται στο ριμέικ του «Μπεν Χουρ», ενώ τώρα έχει ένα βασικό ρόλο στη σειρά «The Durrells», που μας ταξιδεύει στην Κέρκυρα του 1935.
Από τη Βέροια
Ρίχνοντας μια ματιά στο βιογραφικό του, θα δούμε ότι ο Γιώργος Καραμίχος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βέροια. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και της Ανωτέρας Σχολής Δραματικής Τέχνης του Εθνικού Θεάτρου. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά και γερμανικά. Έχει μεγάλη πορεία στο θέατρο, με παραστάσεις στο Εθνικό, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Επίσης, είναι ιδιαίτερα γνωστός για τις τηλεοπτικές του συμμετοχές, για τις σκηνοθεσίες του και τα σεμινάρια υποκριτικής που έχει δώσει.
«The Durrells»
Όταν έκανε τα γυρίσματα για το «Μπεν Χουρ» στην Ιταλία, συνεργάστηκε με τον γνωστό Βρετανό ηθοποιό Τζέιμς Κόσμο, με τον οποίο διατήρησε μια πολύ καλή επαφή και μετά το τέλος των γυρισμάτων. Όταν του ζήτησαν να συμμετέχει στη σειρά «The Durrells», ο Κόσμο σκέφτηκε ότι ο Γιώργος θα ήταν ιδανικός για το ρόλο του Θεόδωρου Στεφανίδη. Τον πρότεινε στις casting directors, που με τη σειρά τους ήρθαν σε επαφή με τον μάνατζέρ του στην Αμερική και του ζήτησαν να κάνει δοκιμαστικό για το συγκεκριμένο ρόλο. Ακολούθησε μια ακρόαση και μια συνέντευξη με το σκηνοθέτη της σειράς με αποτέλεσμα την πρόσληψή του στη φιλόδοξη τηλεοπτική υπερπαραγωγή.
Ο Θεόδωρος Στεφανίδης είναι, ως μέντορας του Τζέραλντ Ντάρελ, ένας χαρακτήρας πολύ καλλιεργημένος αλλά και πολύ μοναχικός. Είναι ο άνθρωπος που στηρίζει τους Ντάρελ συναισθηματικά, καθώς τους αποδέχεται χωρίς να τους κρίνει ως ξένο στοιχείο, όπως κάνουν άλλοι συμπολίτες του στην Κέρκυρα. Και, επιπλέον, ήταν παρών σε οποιαδήποτε χαρά ή αγωνία της οικογένειας κάποιες φορές αξιοποιώντας τον επιστημονικό του ρόλο ως γιατρός και βιολόγος και άλλες ως δικηγόρος ή ποιητής.
Η Κέρκυρα
Η σειρά είναι βασισμένη στην κλασική αυτοβιογραφική τριλογία του Τζέραλντ Ντάρελ και αφηγείται την ιστορία της μητέρας του, Λουίζα Ντάρελ, που εγκαθίσταται στην Κέρκυρα από το 1935 έως το 1939, μαζί με τα τέσσερα παιδιά της, επιλέγοντας έναν τελείως αντισυμβατικό τρόπο ζωής.
Η σειρά περιλαμβάνει Έλληνες ηθοποιούς, όπως ο Αλέξης Γεωργούλης, ο Γιώργος Καραμίχος και η Άννα Σάββα, οι οποίοι επανέρχονται για δεύτερη χρονιά με τους ρόλους της πρώτης σεζόν. Η σειρά υποδέχεται και την Έρρικα Μπίγιου, στο ρόλο της νεόφερτης Βασιλείας.
Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους βλέπουμε την Κίλι Χος (The Bank Job: Το Μεγάλο Κόλπο, Ένας Θάνατος Σε Μια Κηδεία), τον Μάιλο Πάρκερ (Μις Πέρεγκριν Στέγη Για Ασυνήθιστα Παιδιά, Η Εισβολή Των Ρομπότ) και τον Τζος Ο’ Κόνορ (Florence: Φάλτσο Σοπράνο, Σταχτοπούτα). Tο σενάριο υπογράφει ο Σάιμον Νάι (Wild West), ενώ την σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο Στηβ Μπάρον (Χελωνονιντζάκια) και ο Έντουαρντ Χολ (Ο Πύργος Του Ντάουντον).
Το σίριαλ είναι γεμάτο από νοσταλγικές εικόνες γεμάτες ομορφιά, ειδυλλιακά ελληνικά τοπία από την Κέρκυρα μιας άλλης εποχής και στο επίκεντρο φυσικά έχει την ιστορία των Ντάρελ – μιας από τις πιο επιφανείς οικογένειες της Βρετανίας.
Οι «Durrels» αποτελούν κάτι σαν σημείο αναφοράς για την Αγγλία. Ο περίφημος συγγραφέας του «Αλεξανδρινού Κουαρτέτου», Λόρενς Ντάρελ, είναι από τα διασημότερα πρόσωπα στην ιστορία των γραμμάτων παγκοσμίως, όπως και ο αδελφός Τζέραλντ Ντάρελ, αφού δεν υπάρχει παιδί στη Βρετανία που να μην έχει διαβάσει κάποιο από τα εύθυμα χρονογραφήματα και μυθιστορήματά του. Το βιβλίο «Η οικογένειά μου και άλλα ζώα» είναι απόλυτα εμβληματικό της εποχής, αφού καταγράφει με χιούμορ και ξεχωριστή ενάργεια τα έργα και τις ημέρες της οικογένειας στην Κέρκυρα. Στο βιβλίο βασίστηκε το σενάριο της ομώνυμης σειράς.
Κανείς στην Αγγλία δεν φανταζόταν πως η σειρά θα είχε μια τέτοια τεράστια ανταπόκριση από το κοινό. Ενδεχομένως αυτή να οφείλεται στον συνδυασμό της ποιοτικής δουλειάς και των πανέμορφων ελληνικών τοπίων, γεγονός που έχει ήδη αναδείξει την Κέρκυρα σε απόλυτο προορισμό για το καλοκαίρι. Σε σχετικό ρεπορτάζ ο «Guardian», που ερευνά τον τεράστιο αντίκτυπο που έχει η σειρά στο κοινό, καταγράφει, μεταξύ άλλων, την εξήγηση της διευθύντριας παραγωγής Σάλι Γούντγουορντ Τζεντλ: «Ίσως επειδή όλοι αποζητάμε τον ήλιο και την απόδραση. Δεν θέλουμε κάτι αρρωστημένα γλυκερό – ούτε εμείς ούτε το κοινό. Επομένως, οτιδήποτε μας φαινόταν “γλυκούλικο”, το κόβαμε. Την ίδια στιγμή στόχος μας ήταν η σειρά να αποπνέει κάτι απόλυτα και υπέρ το δέον απολαυστικό για τους θεατές». Και απ’ ό, τι φαίνεται, τα κατάφεραν. Στη σειρά, που είναι από τις πρώτες σε θεαματικότητα στη βρετανική τηλεόραση, εκτός από τους βραβευμένους Κίλι Χόουζ και Τζέιμς Κόσμο, τους Έλληνες Γιώργο Καραμίχο και Αλέξη Γεωργούλη, παίζει και μια ακόμα Ελληνίδα, η Κερκυραία ηθοποιός Ηλέκτρα Νικολούζου.
«Η οικογένειά μου και άλλα ζώα»
Το θέμα αφορά τη μετοίκηση της οικογένειας Ντάρελ -που είχε μείνει από νωρίς χωρίς πατρική φιγούρα- στην Κέρκυρα, το 1935, μετά την παρότρυνση του μεγαλύτερου γιου και διάσημου συγγραφέα Λόρενς προς τη μητέρα του να μεταβούν στο νησί. Ο Λόρενς ανέκαθεν περιέγραφε το βρετανικό περιβάλλον ως αποπνικτικό, κάνοντας λόγο για τον «αγγλικό θάνατο» και έτρεφε μεγάλη αγάπη για τα μέρη της Μεσογείου. Σταδιακά, πάντως, το νησί αγάπησαν τόσο ο 10χρονος Τζέραλντ, ο οποίος ήταν αρχικά επιφυλακτικός, όσο και ο ατίθασος, μανιακός με τα όπλα Λέσλι, αλλά και η πιο εσωστρεφής και εμμονική με την εξωτερική της εμφάνιση Μάργκο. Ειδικά ο Τζέραλντ Ντάρελ, ο οποίος συνέγραψε και το χρονικό «Η οικογένεια μου και άλλα ζώα», δεν ξεπέρασε ποτέ την Κέρκυρα και τη ζωή στο νησί που «ήταν μια οπερέτα από τις πιο πολύχρωμες και αστραφτερές».
Εκεί άλλωστε συνειδητοποίησε τη μεγάλη του αγάπη για τα ζώα, που τον έκανε περίφημο φυσιοδίφη. Στο βιβλίο του αναφέρει επίσης ότι πρότυπό του είχε τον Γιαν Φαμπρ, πρόγονο του γνωστού καλλιτεχνικού διευθυντή που τάραξε την Αθήνα πριν από δύο χρόνια, αλλά και αφήνεται να παρασυρθεί από τον ενθουσιασμό του για τον ήλιο, την αθωότητα, τον αυθορμητισμό και τη ζεστασιά των κατοίκων. Όπως συμβαίνει και στην τηλεοπτική σειρά, πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν δύο φιγούρες που ο Τζέραλντ αγάπησε βαθιά: ο ερευνητής και ουσιαστικός του μέντορας Θεόδωρος Στεφανίδης (ο Γιώργος Καραμίχος στη σειρά) και ο ταξιτζής-προστάτης-άνθρωπος για όλες τις δουλειές Σπύρος, «ένας τεράστιος, καφετής, άσκημος άγγελος που μας πρόσεχε τόσο τρυφερά που θα ’λεγε κανείς πως ήμαστε ελαφρώς καθυστερημένοι», που τον υποδύεται ο Αλέξης Γεωργούλης.
Η οικογένεια κατοίκησε στη «βερικοκιά βίλα» ή -κατ’ άλλους- «φραουλιά βίλα» επειδή ο Λόρενς – Λάρι – Ντάρελ ήθελε να μπορεί να υποδέχεται σε έναν άνετο χώρο τους επιφανείς καλεσμένους του. Σε αυτούς συγκαταλεγόταν και μια παράδοξη και κάπως ιδιόμορφη ομήγυρη από διανοούμενους -είναι πολύ αστεία τα περιστατικά με την κυρία με την περούκα με την κοκκινόχρωμη κώμη- αλλά και διάσημα ονόματα όπως ο Χένρι Μίλερ, ο οποίος συμπεριέλαβε στον «Κολοσσό του Αμαρουσίου» τις εμπειρίες του από την Ελλάδα. Είναι γνωστή άλλωστε η σχέση του Ντάρελ όχι μόνο με τον Μίλερ, αλλά και με τον Γιώργο Κατσίμπαλη και τον Γιώργο Σεφέρη. Ο Έντμουντ Κίλι, μάλιστα, είχε αναφερθεί εκτενώς στη φιλία που συνέδεε τούτα τα επιφανή πρόσωπα στο «Αναπλάθοντας τον Παράδεισο».
Η αγάπη για τη φύση
Γράφει χαρακτηριστικά ο Τζέραλντ: «Βλέπαμε κάτω το νησί να λαγοκοιμάται λαμπυρίζοντας σαν ακουαρέλα στην αχλή της ζέστης. Ασημοπράσινες ελιές, σκουροπράσινα κυπαρίσσια, πολύχρωμα βράχια στις ακτές, και η θάλασσα απαλή και λεία σαν οπάλι, στο μπλε της αλκυόνας, το πράσινο του σμαραγδιού. Μια-δυο πτυχές μονάχα να διπλώνουν εδώ κι εκεί, στη γυάλινη επιφάνεια, κάθε που αγκάλιαζε ένα μικρό βράχινο ακρωτήρι φορτωμένο ελιές. Ακριβώς κάτω απ’ το μέρος που καθόμασταν ήταν ένα μικρό ακρογιάλι, μισοφέγγαρο, με μια δαντέλα άμμο στην άκρη. Ένας γιαλός τόσο ρηχός, με τόσο λαμπερό αμμουδερό βυθό, που το νερό φάνταζε αχνό γαλάζιο, σχεδόν άσπρο». Και αυτή είναι μία από τις άπειρες περιγραφές του φυσιοδίφη που ενέπνευσαν αναγνώστες του βιβλίου και θεατές της σειράς να επισκεφτούν την Κέρκυρα.
Εκτός όμως από τις μυθιστορηματικές προοπτικές και την τεράστια συμβολή της οικογένειας στη μακρά ιστορία των γραμμάτων, τα ευτράπελα περιστατικά αφθονούν στο μυθιστόρημα. Η οικογένεια Ντάρελ φτάνοντας σε ένα νησί με δύσκολες και ενίοτε πρωτόγονες συνθήκες αδυνατούσε όχι μόνο να βρει σπίτι με μπανιέρα αλλά και να αντιληφθεί τα διαφορετικά ήθη της εποχής. Εντύπωση τους προκαλούσαν τα τοπικά έθιμα όπως η λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα (που περιγράφεται γλαφυρά στο βιβλίο), η ζεστασιά των κατοίκων (ο ενθουσιασμός του Τζέραλντ για τη μεγαλοπρέπεια ενός βοσκού), η ομορφιά της φύσης.
«Η παιδική μου ηλικία στην Κέρκυρα καθόρισε τη ζωή μου. Αν είχα το χάρισμα του μάγου Μέρλιν, θα δώριζα σε κάθε παιδί την παιδική μου ηλικία», θα πει αργότερα εξηγώντας ότι εκεί μπήκαν οι βάσεις γι’ αυτό που έγινε αργότερα, ένας θερμός προστάτης και μελετητής της φύσης και του έμβιου βασιλείου. Η χελώνα του με το όνομα Αχιλλέας δεσπόζει όχι μόνο στις περιγραφές του βιβλίου, αλλά και στις φωτογραφίες που κρατά από την παιδική του ηλικία, ενώ εντύπωση κάνει η σχέση που ανέπτυξε εξαρχής με κάθε λογής στοιχεία (είναι ξεκαρδιστικά τα στιγμιότυπα με τους σκορπιούς που σκόρπισε στο σπίτι μεταφέροντας τη σκορπίνα με τα μικρά στην πλάτη σε ένα κουτί από σπίρτα). Διόλου τυχαία, λοιπόν, για τα γυρίσματα της σειράς κατέφτασαν από την Αγγλία μια σειρά από άγρια ζώα όπως πελεκάνοι, κουκουβάγιες, πίθηκοι και ό, τι μπορεί κανείς να φανταστεί.
Την ίδια αγάπη για τη φύση μοιράζεται και η χήρα του Τζέραλντ Ντάρελ, Λι, η οποία γνώρισε τον επιστήμονα και συγγραφέα, ενώ αυτή ήταν 28 κι εκείνος 52. Για τη Λι ο Τζέραλντ ήταν κάτι σαν είδωλο, αφού είχε ήδη διαβάσει όλα τα βιβλία του και μοιράζονταν τα ίδια ενδιαφέροντα. Δεν είναι τυχαίο ότι στην παράδοξη για τους πολλούς αυτή σχέση στόχος ήταν να προστατευτεί κάθε σπάνιο είδος και γενικότερα η άγρια ζωή. Μαζί γύρισαν τον κόσμο, μαζί ίδρυσαν το Κέντρο Προστασίας Άγριας Φύσης στο Τζέρσεϊ. Και αυτός για να της δείξει την αγάπη του της έκανε δώρο για την 10η επέτειο του γάμου τους τέσσερις σπάνιες ταραντούλες.
Το 1982, η βασίλισσα τιμώντας τον Ντάρελ για το σπάνιο έργο του, αποφάσισε να τον χρίσει μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατό του έμεινε η Λι Ντάρελ να συνεχίσει το πολύτιμο αυτό έργο με μεγάλο κόπο και ιδιαίτερη προσπάθεια, αφού χρειάζονται μεγάλοι πόροι για να συντηρηθεί το Κέντρο. Όπως όμως της έλεγε χαρακτηριστικά ό άντρας της, «ξεκίνα με τα ζώα κι όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν».
«Η οικογένειά μου και άλλα ζώα» είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο που περιγράφει με το μοναδικό χιούμορ του Τζέραλντ Ντάρελ τα τέσσερα χαρούμενα παιδικά χρόνια που έζησε στην Κέρκυρα του Μεσοπολέμου. Εκτός από την έτσι κι αλλιώς ιδιόρρυθμη οικογένεια Ντάρελ, στις σελίδες του παρελαύνουν οι εκκεντρικοί φίλοι τους, τα σκυλιά τους και μια πολύχρωμη συλλογή από ζώα που κουβαλάει σπίτι του ο μικρός Τζέρι για να τα μελετήσει καλύτερα. Καρακάξες, κουκουβάγιες, νερόφιδα, σκορπιοί και σαμιαμίδια, χελώνες, περιστέρια, ακόμα κι ένας γλάρος κρύβονται σε γωνιές και σε σπιρτόκουτα, πετούν ελεύθερα από δωμάτιο σε δωμάτιο και αναστατώνουν τη ζωή της οικογένειας σ’ αυτό το γεμάτο ήλιο χρονικό που οι κριτικοί το χαρακτήρισαν «θεότρελο», «έξοχο», «μαγικό», και οι αναγνώστες το αγάπησαν φανατικά.
Ψάχνοντας σπίτι με μπανιέρα
Ο κ. Μπίλερ μας έδειχνε τη μια μετά την άλλη βίλες σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων, μεγέθους και τοποθεσίας, κι η Μητέρα κουνούσε το κεφάλι αρνητικά. Όταν, τέλος, επιθεωρήσαμε τη δέκατη και τελευταία βίλα στον κατάλογο του κυρίου Μπίλερ κι η Μητέρα την αποδοκίμασε και αυτήν, ο κ. Μπίλερ κάθισε στα σκαλιά και σκούπισε το πρόσωπό του με το μαντίλι του. «Κυρία Ντάρελ», είπε, «σας έδειξα όλα τα σπίτια που ξέρω και δεν σας άρεσε κανένα. Τι είδους σπίτι ζητάτε, κυρία μου; Τι πρόβλημα έχουν αυτά τα σπίτια;». Η Μητέρα τον κοίταξε με έκπληξη. «Δεν το παρατηρήσατε;» ρώτησε. «Ούτε ένα δεν είχε κανονικό μπάνιο, με μπανιέρα». Ο κ. Μπίλερ γούρλωσε τα μάτια του. «Μα, κυρία μου», θρήνησε με αγωνία, «τι τη θέλετε την μπανιέρα; Έχετε τη θάλασσα!». Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο σιωπηλοί.
Στην Κέρκυρα όλα είναι πιθανά…
«Αυτό το καταραμένο παλιόπαιδο πάλι», γρύλισε ο Λάρι. «Θα μας σκοτώσει όλους… Το τραπέζι… πήχτρα στους σκορπιούς. Κάθε σπιρτόκουτο στο σπίτι είναι μια παγίδα θανάτου!»
«Τι συμβαίνει;» ρώτησε η Μητέρα. «Φίδια! Αυτό συμβαίνει. Αυτό το τσογλάνι γέμισε την αναθεματισμένη την μπανιέρα με βρωμόφιδα», μούγκρισε ο Λέσλι εξηγώντας το πρόβλημα με σαφήνεια. «Νομίζω ότι κάνετε πολλή φασαρία για το τίποτα», είπε η Μάργκο.
« …Και βλέπαμε την Πυροσβεστική να τρέχει δαιμονισμένα προς την αντίθετη κατεύθυνση από τη φωτιά». «Όχι, Θεόδωρε, αρνούμαι να το πιστέψω. Δεν μπορεί να είναι αλήθεια».
«Μα ναι! Στην Κέρκυρα», είπε ο Θεόδωρος και τα μάτια του έλαμπαν από περηφάνια, «όλα είναι πιθανά». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Θεόδωρος Στεφανίδης
Ο Θεόδωρος Στεφανίδης (1896 – 13 Απριλίου 1983) ήταν γιατρός, λογοτέχνης και μεταφραστής. Μετέφρασε στα αγγλικά, σε συνεργασία με τον Γιώργο Κατσίμπαλη, ποιήματα των μεγαλύτερων Νεοελλήνων ποιητών (Παλαμάς, Δροσίνης, Καβάφης, Καρυωτάκης, Σεφέρης κ.ά.). Επίσης έγραψε και ο ίδιος ποιήματα στα αγγλικά.
Ήταν άνθρωπος ευρύτατης παιδείας και με ποικίλα ενδιαφέροντα. Εκτός από την ιατρική, τη μετάφραση και τη λογοτεχνία, ασχολήθηκε και με τη βιολογία και την αστρονομία, και δημοσίευσε σχετικές μελέτες. Ο Χένρυ Μίλλερ στο έργο του Ο Κολοσσός του Μαρουσιού έγραψε για τον Στεφανίδη: Μια μέρα ο Θεόδωρος έπεσε πάνω μας- ο δόκτωρ Θεόδωρος Στεφανίδης. Όσο μπορεί κανείς να ξέρει για τα φυτά, τα ορυκτά, τα δέντρα, τα λουλούδια, τα βράχια, τις κατώτερες μορφές του ζωικού κόσμου, μικρόβια, αρρώστιες, άστρα, πλανήτες, κομήτες και τα λοιπά, το ήξερε.
Ο Στεφανίδης γεννήθηκε το 1896 στην Ινδία. Ο πατέρας του ήταν βαμβακέμπορας από τη Σμύρνη και η μητέρα του ήταν το γένος Ράλλη. Το 1907 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα.
Αφού σπούδασε Ιατρική στο Παρίσι, επέστρεψε στην Κέρκυρα όπου άνοιξε ακτινολογικό εργαστήριο και παράλληλα ασχολήθηκε με τη βιολογία. Μελέτησε την υδροβιολογία των γλυκών υδάτων διαφόρων περιοχών της Ελλάδας και έγραψε τη μελέτη Επισκόπηση της υδροβιολογίας των γλυκών υδάτων της Κέρκυρας και ορισμένων άλλων περιοχών της Ελλάδας που εκδόθηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1948.
Στο μακεδονικό μέτωπο, όπου υπηρέτησε ως εθελοντής στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, γνωρίστηκε με τον το Γιώργο Κατσίμπαλη με τον οποίο συνεργάστηκε μετά τον πόλεμο στη μετάφραση και έκδοση στην αγγλική γλώσσα πρώτα μιας σειράς ποιημάτων του Κωστή Παλαμά (Poems by Kostes Palamas) και αργότερα μιας ανθολογίας από το έργο κορυφαίων Νεοελλήνων ποιητών (Παλαμά, Δροσίνη, Καβάφη, Καρυωτάκη, Σεφέρη κ.α.) με τον τίτλο Modern Greek Poems (Λονδίνο 1926). Το 1935 συναντήθηκε στην Κέρκυρα με το συγγραφέα Λόρενς Ντάρελ.
Το 1939 πήγε με υποτροφία του Ιδρύματος Ροκφέλερ στην Κύπρο προκειμένου να ασχοληθεί με την ελονοσία. Πήρε μέρος και στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και συμμετείχε στην μάχη της Κρήτης όπου υπηρέτησε ως αξιωματικός του υγειονομικού του βρετανικού στρατού. Τις εμπειρίες του από τη Μάχη της Κρήτης τις κατέγραψε στο βιβλίο του με τίτλο Climax in Crete (1946).
Στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα ο Στεφανίδης αποχώρησε από το βρετανικό νοσοκομείο που εργαζόταν και μαζί πάντα με τον Κατσίμπαλη συνέχισε τη μετάφραση και έκδοση στα αγγλικά του έργου του Παλαμά. Αργότερα ο Στεφανίδης μόνος του απέδωσε στα αγγλικά τον Ερωτόκριτο (που εκδόθηκε μετά το θάνατό του) και μετέφρασε και δημοσίευσε στο The Greek Gazette επεισόδια του Καραγκιόζη.
Το 1935 ο Στεφανίδης συναντήθηκε στην Κέρκυρα με τον Λόρενς Ντάρελ (είκοσι τριών ετών τότε) και υπήρξε ο μέντοράς του, όταν ο τελευταίος εγκαταστάθηκε στο νησί. Χάρις στον Στεφανίδη και στο υλικό που εκείνος του παραχώρησε, ο Ντάρελ (ο ρόλος του οποίου φαίνεται σήμερα μάλλον σκοτεινός…) έγραψε το βιβλίο που τον κατέστησε γνωστόν, δηλαδή Το νησί του Πρόσπερου. Το ίδιο, περίπου, συνέβη και με τον αδελφό τού Λόρενς, τον Τζέραλντ: εκείνος, τουλάχιστον, αφιέρωσε με γενναιοφροσύνη το έργο του Birds, Beasts and Relatives στον Στεφανίδη – τον οποίον κυρίως μνημονεύει στο (γνωστότερο) βιβλίο του Η οικογένειά μου και άλλα ζώα.
Εκτός από τους αδελφούς Ντάρελ, είναι συχνές οι εγκωμιαστικές αναφορές στον Στεφανίδη και από πολλούς άλλους συγγραφείς: τον Henry Miller, τον Antony Beevor, τον Έντμοντ Κίλι, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Μάικλ Χάαγκ, τον Άλαν Κλαρκ.
Τα γράμματα
Το βιβλίο «Γράμματα στον Λώρενς Ντάρελ [1961-1982]» είναι μια δίγλωσση έκδοση στα ελληνικά και τα γαλλικά, προφανώς γιατί οι επιστολές αυτές του Στεφανίδη απόκεινται στη «Βιβλιοθήκη Laurence Durrel», στο Πανεπιστήμιο Paris Χ. Στην έκδοση περιλαμβάνονται 35 γράμματα (από ένα σύνολο 65 επιστολών), μεταφρασμένα από τα αγγλικά σε ζωντανή και ρέουσα γλώσσα από την επιμελήτρια του τόμου.
Επειδή ο Στεφανίδης ήταν ακριβής και ουσιαστικός στις παρατηρήσεις του και εξαντλητικός στις περιγραφές του, τα γράμματά του προς τον Λόρενς Ντάρελ αποκτούν πολλαπλό ενδιαφέρον: όχι μόνο για τις καταγραφές και καταθέσεις του περί την πανίδα και τη χλωρίδα της Κέρκυρας, τις κριτικές και ερμηνευτικές του καταδύσεις σε ένδοξα και κλασικά λογοτεχνικά έργα, τις αστρονομικές του αναφορές, τις επίμονες υδροβιολογικές του έρευνες κ.ά. – αλλά γιατί τα γράμματα διατρέχονται από μια υπόγεια αφηγηματική αρετή, μια αρετή που προσφέρει αναγνωστική απόλαυση κι εκείνη την κρυμμένη σαγήνη της επιστολιμαίας πεζογραφίας.
Χαρακτηριστικό της επίμονης και συνεπούς ερευνητικής του ενασχολήσεως είναι ένα απόσπασμα από επιστολή του στον Ντάρελ στις 26/8/1961. Ο Στεφανίδης βρίσκεται στην Κέρκυρα, και γράφει:
«Οι υδροβιολογικές μου μελέτες πάνε θαυμάσια. Επισκέφτηκα μέχρι τώρα 171 από τις παλιές μου λιμνούλες, στέρνες και γούρνες. Μερικές στέγνωσαν εξ αιτίας του καλοκαιριού, άλλες όμως απέδωσαν αρκετά ενδιαφέρον υλικό… Δύσκολα μπορώ να πιστέψω ότι πέρασαν ήδη περισσότερα από 21 χρόνια από τότε που τις είχα πρωτοδεί…».
Είναι αυτονόητο το πάθος του Στεφανίδη για τα μικροσκόπια, για τα οποία μιλάει στις επιστολές του με έναν ενθουσιασμό σχεδόν παιδικό:
«Την περασμένη εβδομάδα, Παρασκευή και Σάββατο, οργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία Έκθεση Μικροσκοπίων από τον Όμιλο Quekett, για τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του, στο Σέντραλ Χολ του Γουστμίνστερ. Υπήρχαν μικροσκόπια που χρονολογούνταν από το 1640 – υποτυπώδη στην κατασκευή τους, αλλά με πλούσια διακόσμηση: Χερουβείμ να παίζουν τρομπέτα και άλλα τέτοια…».
Και σε άλλη, μεταγενέστερη επιστολή του δεν παραλείπει να εκφράσει τις ανησυχίες του:
«Τα περισσότερα καταστήματα με μικροσκόπια έχουν εξαφανιστεί από το Λονδίνο…».
Ασχολήθηκε και προσωπικά με την ποίηση. Έγραψε στα Αγγλικά: The Golden Face (1965), Cities of Mind (1969) και Words in a Crucible (1973).
Ο Στεφανίδης πέθανε στο Λονδίνο, όπου είχε εγκατασταθεί μόνιμα μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1983.
Gerald Durrell
Ο Τζέραλντ Ντάρελ (Gerald Durrell, 7 Ιανουαρίου 1925 – 30 Ιανουαρίου 1995) ήταν Βρετανός φυσιοδίφης, συγγραφέας και βοτανολόγος, που ίδρυσε το ομώνυμο Ταμείο Προστασίας της Άγριας Ζωής και τον ζωολογικό κήπο του νησιού Τζέρσεϊ της Βόρειας Θάλασσας. Ήταν ο μικρότερος αδελφός του γνωστού συγγραφέα Λόρενς Ντάρελ.
Ο Τζέραλντ Ντάρελ γεννήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 1925 στην Ινδία, όπου ο πατέρας του είχε θέση μηχανικού. Σε ηλικία 10 ετών μετακόμισε με τη μητέρα του και τα άλλα τρία αδέλφια του στην Κέρκυρα. Εκεί γνωρίστηκε με τον Έλληνα γιατρό και φιλόσοφο Θεόδωρο Στεφανίδη, και ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρον για την κερκυραϊκή φύση, από την οποία εμπνεύστηκε πολλά μεταγενέστερα βιβλία του, με πιο γνωστό το Η οικογένειά μου και άλλα ζώα. Από την Κέρκυρα η οικογένεια έφυγε το 1939 και εγκαταστάθηκε στην Αγγλία, όπου ο Ντάρελ ξεκίνησε να εργάζεται σε ζωολογικό κήπο ως επιστάτης. Συμμετείχε σε πολλές εκστρατείες παρατήρησης της άγριας ζωής στην Αφρική, μια απασχόληση που διατήρησε ως το τέλος της ζωής του. Πέθανε τις 30 Ιανουαρίου 1995. Νυμφεύθηκε δύο φορές.
Από τη δεκαετία του 1950 ο Ντάρελ ξεκίνησε να γράφει βιβλία με παρότρυνση του ήδη γνωστού συγγραφέα αδελφού του Λόρενς Ντάρελ, με ιδιαίτερη επιτυχία, αφού πολλά από αυτά μεταφέρθηκαν στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο.
Το βιβλίο Η οικογένειά μου και άλλα ζώα (My family and other animals) είναι ένα αυτοβιογραφικό έργο του Τζέραλντ Ντάρελ, που περιγράφει τη ζωή της οικογένειας Ντάρελ στην Κέρκυρα μεταξύ 1935 και 1939. Αποτελεί το πρώτο μέρος μιας «κερκυραϊκής τριλογίας» μαζί με το Πουλιά, κτήνη και συγγενείς και το Ο κήπος των Θεών. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1956 με μεγάλη επιτυχία. Επίσης, αποτέλεσε το υλικό για μια επιτυχημένη σειρά του BBC το 1987, μια κινηματογραφική ταινία το 2005 και ένα θεατρικό έργο το 2006, στην 50ή επέτειο κυκλοφορίας του.
Στην ελληνική γλώσσα το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει σε μετάφραση Μαρίνας Δημητρά και Δήμητρας Σίμου από τις εκδόσεις «Άμμος» το 1999 και από τις εκδόσεις «Καλειδοσκόπιο» το 2015.
Αναζητώντας την Κέρκυρα του Ντάρελ
Ένα εγκωμιαστικό άρθρο για τις ομορφιές της Κέρκυρας δημοσίευσε πρόσφατα η “Telegraph” με αφορμή την προβολή της νέας βρετανικής σειράς του «The Durrells». Με ένα οδοιπορικό σε διαδρομές που ακολούθησε η οικογένεια Durrell κατά την παραμονή της στο νησί, η εφημερίδα αναζητεί σήμερα την άγρια και παρθένα ομορφιά της Κέρκυρας, όπως περιγράφεται μέσα από τα βιβλία του Τζέραλντ Ντάρελ. Μερικές από αυτές τις περιοχές, στις οποίες πραγματοποιήθηκαν και τα γυρίσματα της σειράς, είναι το Καλάμι, η θέα από το Κανόνι, o Ναός του Άγιου Αρσένιου και το νησί του Βίδο.
Τα γυρίσματα μετά την Κέρκυρα, θα συνεχιστούν στο Λονδίνο.
