Επιμέλεια κειμένου: Ειρήνη Αϊβαλιώτου
«Μια κρυφή Ελλάδα υπάρχει στην καρδιά όλων των ανθρώπων της Δύσης», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν από τον λόφο της Πνύκας, εκφωνώντας ένα λόγο για το μέλλον της Ευρώπης με σκηνικό τη φωτισμένη Ακρόπολη και το φεγγάρι.
Η φράση αυτή όμως δεν ήταν δική του. Είχε ειπωθεί στον ίδιο χώρο, το 1959, ξανά από έναν Γάλλο. Ο Αντρέ Μαλρό, ως υπουργός Πολιτισμού του στρατηγού Ντε Γκολ, είχε εκφωνήσει έναν εμβληματικό λόγο με αφορμή την πρώτη φωταγώγηση της Ακρόπολης το 1959.
Το γεγονός ότι ο Εμανουέλ Μακρόν, εκφώνησε χθες από το ίδιο σημείο μία ομιλία που είχε κοινά χαρακτηριστικά και έντονες αναφορές στην ελληνική αρχαιότητα, δεν διέλαθε την προσοχή του γαλλικού Τύπου.
«Εκεί, επίσης, μερικούς αιώνες αργότερα, το 1959, ο Αντρέ Μαλρώ έκανε την ιστορική ομιλία του για την έναρξη φωτισμού της Ακρόπολης. Η θέα προς τον Παρθενώνα είναι συγκλονιστική από αυτό το σημείο. Και εκεί ακριβώς επέλεξε ο Εμανουέλ Μακρόν να κάνει την ομιλία του», σημειώνει η εφημερίδα “Le Figaro” ενθυμούμενη την ομιλία του Γάλλου υπουργού το 1959.
Αφού εξέπληξε τους πάντες με την ευγλωττία, την άνεση και το χιούμορ του όταν ξεκίνησε στα Ελληνικά, ο Εμανουέλ Μακρόν έκλεισε την ομιλία του με στίχους του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη.
«Κι όταν γυρεύει κανείς το θαύμα πρέπει να σπείρει του αίμα του στις οκτώ γωνιές των ανέμων. Γιατί το θαύμα δεν είναι πουθενά, παρά κυκλοφορεί στις φλέβες του ανθρώπου.
Ας δώσουμε λοιπόν την ευκαιρία στο θαύμα να συμβεί».
Πριν γίνει πολιτικός, πριν ακόμη γίνει τραπεζίτης, πριν γίνει κρατικός αξιωματούχος, ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας πέρασε και από τη… φιλοσοφία. Παράλληλα με τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Sciences Po, έκανε σπουδές πολιτικής φιλοσοφίας στο περίφημο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε στοχαστές όπως ο Χέγκελ και ο Μακιαβέλι, ο Μακρόν δεν άργησε να συναντήσει έναν από στους μεγαλύτερους Γάλλους φιλοσόφους του 20ου αιώνα, τον καθηγητή Πωλ Ρικέρ.
Ο Μακρόν έκανε έναν επιμελή υπομνηματισμό στο εμβληματικό έργο του δασκάλου του Πολ Ρικέρ «Η Μνήμη, η Ιστορία, η Λήθη». Επίσης συχνές ήταν οι αναφορές του σε κορυφαία έργα του πνεύματος, από το Άσμα Ασμάτων μέχρι τον Σόπεναουερ. Από τον Όμηρο μέχρι τον Βιτγκενστάιν. Μάλιστα, σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Μαρία Χούκλη, υπήρξαν στην ομιλία του πολλές παραπομπές που αποπνέουν γνώση και κριτική σκέψη.
“Το έργο εμπεριέχει τρία σαφώς οριοθετημένα -βάσει του θέματος και της μεθόδου- μέρη. Το πρώτο, αφιερωμένο στη μνήμη και στα μνημονικά φαινόμενα, τίθεται υπό την αιγίδα της φαινομενολογίας με την χουσερλιανή έννοια του όρου. Το δεύτερο, που αναφορά έχει την ιστορία, υπάγεται σε μία επιστημολογία των ιστορικών επιστημών. Το τρίτο, που κορυφώνεται σε έναν στοχασμό πάνω στη λήθη, εντάσσεται στα πλαίσια μιας ερμηνευτικής της ανθρώπινης ιστορικής συνθήκης που είναι η δική μας.
Τα τρία αυτά μέρη δεν κάνουν ωστόσο τρία βιβλία. Παρά το γεγονός ότι τα τρία κατάρτια φέρουν διαπλεκόμενες, αλλά διακεκριμένες αρματωσιές, ανήκουν στο ίδιο πλεούμενο που προορίζεται για έναν αποκλειστικά, ενιαίο πλου. Μία κοινή προβληματική πράγματι διατρέχει την φαινομενολογία της μνήμης, την επιστημολογία της ιστορίας, την ερμηνευτική της ιστορικής συνθήκης: εκείνη της αναπαράστασης του παρελθόντος.
Με θορυβεί το ανησυχητικό θέαμα που προσφέρουν η υπερβολή μνήμης εδώ, η υπερβολή λήθης αλλού, για να μην μιλήσω για την επίδραση των αναμνηστικών τελετών και των καταχρήσεων μνήμης -και λήθης. Η ιδέα μιας πολιτικής της ακριβοδίκαιης μνήμης είναι από την άποψη αυτή ένα από τα ομολογημένα θέματα που με απασχολούν ως πολίτη”, λέει ο Paul Ricoeur για το συγκεκριμένο έργο του.
Έργο – oρόσημο για τον φιλοσοφικό στοχασμό, το “Η Μνήμη, η ιστορία, η λήθη” κατορθώνει να εξετάσει ενδελεχώς την αμοιβαία σχέση μεταξύ μνήμης και λήθης, δείχνοντας πως αυτή επηρεάζει τόσο την αντίληψη της ιστορικής εμπειρίας όσο και την παραγωγή της ιστορικής αφήγησης. Η επιτυχία του έργου έγκειται στην αποκάλυψη της εσωτερικής αυτής σχέσης, καθώς βοηθά συνάμα στην εξέταση των ηθικών προεκτάσεων κατά την “ανάγνωση” των σύγχρονων γεγονότων.
Ο Ρικέρ (1913-2005) σπούδασε φιλοσοφία στα Πανεπιστήμια της Ρεν και της Σορβόνης ενώ ασχολήθηκε με τη φαινομενολογία, τον υπαρξισμό, τη φιλοσοφία της γλώσσας, την ψυχανάλυση και την αναλυτική φιλοσοφία. Το έργο του επηρέασε και εξακολουθεί να επηρεάζει μια πληθώρα στοχαστών.
Ρικέρ και Μακρόν γνωρίστηκαν στο Πανεπιστήμιο και ο δεύτερος έγινε βοηθός επιμελητής σε ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ρικέρ, το «Le memoire, l’histoire, l’oubli» (σ.σ. «Μνήμη, ιστορία, λήθη»).
Στην εισαγωγή μάλιστα του βιβλίου, ο Ρικέρ ευχαριστεί τον Μακρόν για τη συμβολή του στο βιβλίο. «Ευχαριστώ, τέλος, τον Εμανουέλ Μακρόν για την κριτική της γραφής και του τρόπου παρουσίασης της κριτικού μηχανισμού που εμφανίζεται στο παρόν βιβλίο», αναφέρει ο Ρικέρ.
Δείτε το σχετικό απόσπασμα:
«ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται.»
«Το πολίτευµά µας καλείται ∆ηµοκρατία γιατί σ’ αυτό αποφασίζουν οι πολλοί.»
Στην Πνύκα μίλησε ο Εμανουέλ Μακρόν. Την Πνύκα είχε ζητήσει -αλλά δεν μπόρεσε για λόγους ασφαλείας- για να μιλήσει ο Μπαράκ Ομπάμα. Ο τόπος του ισχυρότατου συμβολισμού -για την απόλυτη ανάγκη να αντιμετωπιστεί η κρίση δημοκρατίας που ταλανίζει την Ευρώπη και τον κόσμο-, ήταν και είναι περιζήτητος από τους ομιλητές και τους ξένους ηγέτες.
Η Πνύκα, η περιοχή που συγκαλούνταν η Εκκλησία του Δήμου, η συνέλευση των Αθηναίων στην Αρχαία Αθήνα από τον 6ο αιώνα μέχρι το τέλος του 4ο αιώνα π.Χ., δυτικά της Ακρόπολης και μεταξύ των υψωμάτων του λόφου των Μουσών και των Νυμφών, θεωρείται ύστερα από αιώνες το σπουδαιότερο βήμα του κόσμου.
Αφιερωμένος στον «Πατέρα ανδρών τε θεών», τον Δία, που θεωρούνταν μέγας προστάτης του αθηναϊκού πολιτεύματος, με το βωμό του Αγοραίου Διός στο χώρο, οι συνελεύσεις των Αθηναίων μπορεί από το τέλος του 4ου αιώνα να μεταφέρθηκαν στο Διονυσιακό θέατρο, αλλά η Πνύκα μέσα στους αιώνες δεν έχασε την αίγλη της.
Ο Εμανουέλ Μακρόν, που σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ και εργάστηκε ως βοηθός του Γάλλου προτεστάντη φιλόσοφου Πολ Ρικέρ στο μεγάλο του έργο “Η μνήμη, η ιστορία, η λήθη”, υπέκυψε στη γοητεία της Πνύκας και της σημειολογίας της στη σύγχρονη δημοκρατία, την ελευθερία, την ισότητα, τη συμμετοχή του πολίτη στα κοινά, την ηθική, τις αρετές.
Το πιο ενδεδειγμένο σημείο του πλανήτη υπήρξε και ο τόπος στον οποίο σε αυτή τη δεδομένη στιγμή παρουσίασε το όραμά του για την Ευρώπη, δίνοντας νέο νόημα στη ξεθωριασμένη εικόνα του εγχειρήματος της ΕΕ. Ο Μακρόν αναφέρθηκε και στην εκτίμησή του ότι η οικονομική κρίση δημιούργησε ένα έλλειμμα αξιοπιστίας και δημοκρατικότητας στην Ένωση.
Στις 7 Οκτωβρίου 1838 ο γηραιός στρατηγός και εν ενεργεία Σύμβουλος Επικρατείας Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ανεβαίνει στην Πνύκα για να μιλήσει στους μαθητές του βασιλικού Γυμνασίου (σημερινού Α΄ Γυμνασίου Λυκείου της Πλάκας).
«Εγώ, παιδιά μου, κατά κακή μου τύχη, εξ αιτίας των περιστάσεων, έμεινα αγράμματος και δια τούτο σας ζητώ συγχώρηση, διότι δεν ομιλώ καθώς οι δάσκαλοί σας. Σας είπα όσα ο ίδιος είδα, ήκουσα και εγνώρισα, δια να ωφεληθήτε από τα απερασμένα και από τα κακά αποτελέσματα της διχονοίας, την οποίαν να αποστρέφεσθε, και να έχετε ομόνοια. Εμάς μη μας τηράτε πλέον. Το έργο μας και ο καιρός μας επέρασε. Και αι ημέραι της γενεάς, η οποία σας άνοιξε το δρόμο, θέλουν μετ’ ολίγον περάσει», λέει ο γηραιός της Ελληνικής Επανάστασης ανάμεσα σε άλλα.
Όπως λέει η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, κάποτε η κλασική Ελλάδα ήταν τµήµα της συλλογικής µας ευαισθησίας. Είναι ακόµα έτσι; Ή µήπως τα πράγµατα έχουν αλλάξει τόσο ριζικά ώστε να αναφερόµαστε στη ∆ηµοκρατία του Περικλή σαν ένα ιστορικό παράδειγµα, ένα απόµακρο πρότυπο το οποίο µιλούσε µια γλώσσα εντελώς διαφορετική από τη δική µας;
Ο Περικλής δεν είχε πρότυπα να ακολουθήσει, ανακάτεψε τα ανθρώπινα υλικά αναζητώντας τη σύνθεση. Κι αυτή ήταν η µεγάλη δύναµη της ∆ηµοκρατίας, αυτή που της επέτρεψε να αναδυθεί ως κοινωνικό όραµα αφού έµεινε θαµµένη για αιώνες. Κι αν η σηµερινή ∆ηµοκρατία πάσχει, και οι υποστηρικτές της ξέρουν πολύ καλά ότι πάσχει, είναι γιατί ακριβώς κινδυνεύει να χάσει αυτόν τον χαρακτήρα του πειραµατισµού. Κυρίαρχη, σαν το καταληκτικό κεφάλαιο της ιστορίας ενός µεγάλου πολιτισµού, του δυτικού, η ∆ηµοκρατία σήµερα έχει χάσει την πνοή της, την ορµή της, το θάρρος της. Γιατί η ορμή της Δημοκρατίας του Περικλή αντλούνταν από το γεγονός ότι συνεχώς αναρωτιόταν για τις συνθήκες της ύπαρξής της. Ήταν φτιαγµένη στα µέτρα και για τα όρια του ανθρώπινου νου.
«Μόνον εμείς οι Αθηναίοι θεωρούμε ότι όποιος μένει αμέτοχος στα κοινά δεν είναι φιλήσυχος αλλά άχρηστος», θα πει ο Περικλής στον Επιτάφιο που εκφωνεί στην Πνύκα το 430 π.Χ. για τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Ο φλογερός ύμνος στην Αθηναϊκή Δημοκρατία και στην αγάπη του Αθηναίου προς την ελευθερίαν αποτελεί μέχρι σήμερα εξαιρετικό υπόδειγμα λόγων για τη Δημοκρατία και την ελευθερία. Ανάμεσα σε άλλα, μιλά για το κράτος δικαίου της πόλης, για το σύστημα διακυβέρνησης, το πολίτευμα, το οποίο δημιούργησε νόμους, τους οποίους όχι μόνον δεν αντέγραψε από άλλους, αλλά που απεναντίας τους μιμούνται οι άλλοι πρόθυμα.
«καὶ ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλ᾽ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται».
Επειδή όπως συνεχίζει, δεν στηρίζεται στους λίγους (εννοεί όπως της Σπάρτης) αλλά στους πολλούς και απέναντι στο νόμο όλοι είναι ίσοι:
«κατά τους νόμους μέτεστι πᾶσι τό ἴσον».
Μιλά για την αξιοκρατία, ότι δηλαδή είναι μεν όλοι ίσοι απέναντι στο δίκαιο και το νόμο, αλλά στα αξιώματα ανέρχεται με την ικανότητα, την προκοπή του, και όχι επειδή έτυχε να γεννηθεί σε μια ορισμένη κοινωνική τάξη (για να τονίσει και πάλι τις διαφορές με τους ολιγαρχικούς Σπαρτιάτες).
Στην Πνύκα αγορεύουν ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης, ο Δημοσθένης, ο Αισχίνης, στην Πνύκα το 1959, ο Αντρέ Μαλρό έκανε την ιστορική ομιλία του για την έναρξη φωτισμού της Ακρόπολης. “Μια κρυφή Ελλάδα υπάρχει στην καρδιά όλων των ανθρώπων της Δύσης”, σημείωνε ο Γάλλος πολιτικός και συγγραφέας.
Όταν επισκέφθηκε την Αθήνα το 1959, ως απεσταλμένος της Γαλλικής Κυβέρνησης μίλησε για την “πραγματοποίηση του ονείρου της Γαλλίας, να αναβιώσει το μεγαλείο του παρελθόντος, να δώσει ζωή στο μεγαλείο του παρόντος και να υποδεχτεί το μεγαλείο του κόσμου” (συνέντευξη Τύπου της 8ης Απριλίου 1959). Η επιρροή της ελληνικής φιλοσοφίας στη σκέψη του Μαλρό είναι ευρέως γνωστή, η Ελλάδα ήταν για αυτόν συνώνυμο του ονείρου και της τέχνης.
Ο Εμανουέλ Μακρόν μίλησε στην Πνύκα για τον 21ο αιώνα της Ευρώπης με πνευματικές και πολιτικές αναζητήσεις που παραπέμπουν στην Αθήνα του Περικλή. Η γαλλική “Figaro” ταυτίζει την Πνύκα με τον χώρο φυλάκισης του Σωκράτη, συμβόλου της έννοιας «Κοινωνία των Πολιτών», αναφέροντας πως «ο μικρός λόφος που βρίσκεται απέναντι από την Ακρόπολη είναι διάσημος σε ολόκληρο τον κόσμο γιατί εκεί ήπιε το κώνειο ο Σωκράτης, καταδικασθείς σε θάνατο από τους Αθηναίους».
Το αξεπέραστο απόσπασμα περί Δημοκρατικού πολιτεύματος, του Επιτάφιου, θα αναζητούν πάντα, όλοι όσοι ανεβαίνουν στο χώρο της Πνύκας, στην Εκκλησία του Δήμου, σήμερα ειδικά με τα ζητήματα της Δημοκρατίας να απασχολούν περισσότερο από ποτέ όλη την Ευρώπη.
Η ομιλία του Αντρέ Μαλρό
«Για άλλη μια φορά, η ελληνική νύχτα μας αποκαλύπτει τους αστερισμούς που κοιτούσε ο φρουρός του Άργους καθώς περίμενε το σήμα για την πτώση της Τροίας, ο Σοφοκλής όταν έγραφε την Αντιγόνη — και ο Περικλής όταν σιγούσαν τα εργοτάξια του Παρθενώνα.
Για πρώτη φορά όμως ξεπροβάλλει μπροστά μας, μέσα από τούτη τη χιλιόχρονη νύχτα, το σύμβολο της Δύσης. Σε λίγο όλα αυτά θα είναι καθημερινό θέαμα, ενώ η νύχτα αυτή δεν θα ξανάρθει ποτέ. Μπροστά στο πνεύμα σου που αποσπάστηκε από τη νύχτα της γης, χαιρέτισε, λαέ της Αθήνας, την άσβεστη φωνή που υψώθηκε εδώ κι από τότε στοιχειώνει τη μνήμη των ανθρώπων:
Όλα τα πράγματα είναι προορισμένα να παρακμάσουν, μακάρι όμως να μπορούσατε να πείτε για μας, μελλοντικοί αιώνες, ότι φτιάξαμε την πιο ξακουστή και την πιο ευτυχισμένη πόλη του κόσμου…
Αυτή η έκκληση του Περικλή θα ήταν ακατανόητη στη μεθυσμένη από αιωνιότητα Ανατολή που απειλούσε την Ελλάδα. Και στη Σπάρτη ακόμα, κανείς δεν είχε, ως τότε, απευθυνθεί στο μέλλον. Πολλοί αιώνες την άκουσαν, αλλά απόψε τα λόγια του θα ακουστούν από την Αμερική ως την Ιαπωνία. Ο πρώτος παγκόσμιος πολιτισμός άρχισε.
Μέσω αυτού του πολιτισμού και προς δόξαν του φωταγωγείται η Ακρόπολη, η οποία καλείται να απαντήσει σε ερωτήματα που κανείς άλλος πολιτισμός δεν έθεσε.
Το πνεύμα της Ελλάδας εμφανίστηκε αρκετές φορές στον κόσμο, δεν ήταν όμως πάντοτε το ίδιο. Ήταν λαμπρό στην Αναγέννηση, πόσω μάλλον που η Αναγέννηση πολύ λίγο γνώριζε την Ασία· είναι λαμπρό και συνταρακτικό σήμερα, που γνωρίζουμε την Ασία. Σε λίγο καιρό, θεάματα όπως αυτό θα ζωντανέψουν τα μνημεία της Αιγύπτου και της Ινδίας, θα δώσουν φωνή στα φαντάσματα όλων των στοιχειωμένων τόπων. Η Ακρόπολη όμως είναι ο μοναδικός τόπος του κόσμου που κατοικείται ταυτόχρονα από το πνεύμα και από το θάρρος. Απέναντι στην αρχαία Ανατολή, ξέρουμε σήμερα ότι η Ελλάδα δημιούργησε έναν τύπο ανθρώπου που δεν είχε υπάρξει ποτέ ως τότε.
Η δόξα του Περικλή —του ανθρώπου αλλά και του μύθου που συνδέεται με το όνομά του— είναι ότι υπήρξε ο μεγαλύτερος υπηρέτης της πόλης και ταυτόχρονα φιλόσοφος και καλλιτέχνης· ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής δεν θα μας συγκινούσαν με τον ίδιο τρόπο αν δεν ξέραμε ότι ήταν πολεμιστές.
Για τον κόσμο η Ελλάδα είναι πάντα η σκεπτόμενη Αθηνά που ακουμπάει στο δόρυ της. Και ποτέ πριν από αυτήν η τέχνη δεν είχε συνενώσει το δόρυ με τη σκέψη.
Δεν θα πάψουμε ποτέ να το διακηρύσσουμε: ό,τι σημαίνει για μας η τόσο συγκεχυμένη λέξη παιδεία —το σύνολο των έργων της τέχνης και του πνεύματος— η Ελλάδα το μετέτρεψε, προς δόξαν της, σε μείζον μέσον διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου.
Είναι ο πρώτος πολιτισμός χωρίς ιερό βιβλίο, όπου η λέξη ευφυΐα σήμαινε να θέτεις ερωτήματα. Ερωτήματα που έμελλε να γεννήσουν την κατάκτηση του κόσμου από το πνεύμα, της μοίρας από την τραγωδία, του θείου από την τέχνη και τον άνθρωπο.
Σε λίγο, η αρχαία Ελλάδα θα σας πει:
Αναζήτησα την αλήθεια και βρήκα τη δικαιοσύνη και την ελευθερία.
Επινόησα την ανεξαρτησία της τέχνης και του πνεύματος.
Αναβίβασα τον άνθρωπο και τον έθεσα αντιμέτωπο με τους θεούς του, τον άνθρωπο που είχε σκύψει το κεφάλι παντού εδώ και τέσσερις χιλιετίες.
Και την ίδια στιγμή τον έβαλα να αναμετρηθεί με τον δυνάστη».
Είναι μια γλώσσα απλή αλλά αθάνατη που την ακούμε ακόμα. Αυτή η γλώσσα ξεχάστηκε για πολλούς αιώνες και απειλήθηκε κάθε φορά που την ξανάβρισκαν οι άνθρωποι.
Ίσως ποτέ να μην ήταν πιο αναγκαία.
Το μείζον πολιτικό πρόβλημα της εποχής μας είναι να συμφιλιώσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη με την ελευθερία· το μείζον πνευματικό πρόβλημα, να κάνουμε τα μεγάλα έργα προσιτά σε όσο γίνεται μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων.
Και ο σημερινός πολιτισμός, όπως εκείνος της αρχαίας Ελλάδας, είναι ένας πολιτισμός που θέτει ερωτήματα. Δεν βρήκε όμως ακόμα τον υποδειγματικό τύπο ανθρώπου, έστω εφήμερο ή ιδεατό, και χωρίς αυτόν κανένας πολιτισμός δεν παίρνει σαφή μορφή.
Οι αμφιταλαντευόμενοι κολοσσοί που κυριαρχούν στον κόσμο μας φαίνονται πως μόλις υποψιάζονται ότι ο σπουδαιότερος στόχος ενός μεγάλου πολιτισμού δεν είναι μόνο η δύναμη, αλλά και μια ξεκάθαρη συνείδηση του τι περιμένει ο πολιτισμός από τον άνθρωπο, η ανίκητη ψυχή της Αθήνας που, έστω και υποταγμένη, καταδίωκε τον Αλέξανδρο στις ερήμους της Ασίας: “Πόσος μόχθος, Αθηναίοι, για να αξίζουμε τον έπαινό σας!”.
Ο σημερινός άνθρωπος ανήκει σε όλους εκείνους που θα προσπαθήσουν μαζί να τον δημιουργήσουν· το πνεύμα δεν γνωρίζει μικρά έθνη, γνωρίζει μόνο αδελφά έθνη.
Η Ελλάδα, όπως και η Γαλλία, δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλη για όλους τους ανθρώπους, και μια κρυφή Ελλάδα υπάρχει στην καρδιά όλων των ανθρώπων της Δύσης. (σ.σ. αυτούσια τη φράση χρησιμοποίησε ο Εμανουέλ Μακρόν στην ομιλία του). Παλιά έθνη του πνεύματος, το θέμα δεν είναι να επαναπαυθούμε στο παρελθόν μας, αλλά να επινοήσουμε το μέλλον που το παρελθόν απαιτεί από μας.
Στο κατώφλι της εποχής του ατόμου, για μια ακόμα φορά, ο άνθρωπος χρειάζεται να διαπαιδαγωγηθεί από το πνεύμα.
Και ολόκληρη η νεολαία της Δύσης χρειάζεται να θυμάται πως, όταν συνέβη αυτό για πρώτη φορά, ο άνθρωπος έθεσε στην υπηρεσία του πνεύματος τα δόρατα που αναχαίτισαν τον Ξέρξη.
Στους εκπροσώπους της γαλλικής νεολαίας που με ρώτησαν ποιο θα μπορούσε να είναι το σύνθημά της, απάντησα: “Παιδεία και θάρρος”. Εύχομαι αυτό το σύνθημα, που το δανείστηκα απ’ τους Έλληνες, να γίνει κοινό για τους δύο λαούς μας.
Και αυτή την ώρα όπου η Ελλάδα αναζητεί τη μοίρα της και την αλήθεια της, σε σας, περισσότερο από μένα, εναπόκειται να το δώσετε στον κόσμο.
Γιατί η παιδεία δεν κληρονομείται, κατακτάται. Και κατακτάται με πολλούς τρόπους, που ο καθένας τους ταιριάζει σε όσους τον επινόησαν.
Από δω και πέρα στους λαούς θα απευθύνεται η γλώσσα της Ελλάδας. Αυτή την εβδομάδα την εικόνα της Ακρόπολης θα τη δουν περισσότεροι θεατές από όσους την είδαν μέσα σε δύο χιλιάδες χρόνια. Αυτά τα εκατομμύρια ανθρώπων δεν θα ακούσουν τη γλώσσα που άκουγαν οι αρχιερείς της Ρώμης ή οι άρχοντες των Βερσαλλιών· και ίσως να μην την ακούσουν καθόλου, εκτός και αν ο ελληνικός λαός αναγνωρίσει σ’ αυτήν τη βαθύτερη συνέχειά του — αν οι μεγάλες νεκρές πόλεις αντηχήσουν από τη φωνή του ζωντανού έθνους.
Μιλώ για το ζωντανό ελληνικό έθνος, για τον λαό στον οποίο απευθύνεται η ακρόπολη πριν απευθυνθεί σε όλους τους άλλους, που αφιερώνει όμως στο μέλλον του όλες τις ενσαρκώσεις του πνεύματός της που φώτισαν διαδοχικά τη Δύση: τον προμηθεϊκό κόσμο των Δελφών και τον ολύμπιο κόσμο της Αθήνας, τον χριστιανικό κόσμο του Βυζαντίου — τέλος, μέσα σε τόσα χρόνια φανατισμού, τον μοναδικό φανατισμό της ελευθερίας.
Ο λαός ωστόσο «που αγαπάει τη ζωή ακόμα κι όταν γίνεται οδύνη», είναι ταυτόχρονα εκείνος που έψαλλε στην Αγία Σοφιά κι εκείνος που άκουγε με δέος την κραυγή του Οιδίποδα στους πρόποδες αυτού του λόφου, κραυγή που επρόκειτο να διαπεράσει τους αιώνες.
Λαός της ελευθερίας, είναι εκείνος για τον οποίο η αντίσταση είναι παράδοση αιώνων, εκείνος του οποίου η νεώτερη ιστορία είναι ένας ανεξάντλητος αγώνας για την Ανεξαρτησία — ο μόνος λαός που γιορτάζει την επέτειο του ΟΧΙ. Αυτό το ΟΧΙ ήταν το ΟΧΙ του Μεσολογγίου, το ΟΧΙ του Σολωμού.
Σε μας είναι το ΟΧΙ του στρατηγού Ντε Γκωλ, και το δικό μας. Ο κόσμος δεν ξέχασε ότι οι πρώτοι που το πρόφεραν ήταν η Αντιγόνη και ο Προμηθέας.
Όταν οι νεκροί της πρόσφατης ελληνικής Αντίστασης έπεφταν στο έδαφος όπου επρόκειτο να περάσουν την πρώτη νύχτα του θανάτου τους, έπεφταν σ’ ένα χώμα που είχε γεννήσει την πιο ευγενική και την πιο παλιά ανθρώπινη πρόκληση, κάτω από τα άστρα που μας κοιτάζουν απόψε, τα άστρα που ξενύχτησαν τους νεκρούς της Σαλαμίνας.
Μάθαμε την ίδια αλήθεια μέσα από το ίδιο αίμα που χύθηκε για την ίδια υπόθεση, την εποχή που Έλληνες και ελεύθεροι Γάλλοι πολεμούσαν πλάι πλάι στη μάχη της Αιγύπτου, την εποχή που οι άνδρες μου στο αντάρτικο έκαναν με τα μαντίλια τους ελληνικές σημαιούλες για να τιμήσουν τις νίκες σας, την εποχή που στα χωριά των βουνών σας χτυπούσαν τις καμπάνες για την απελευθέρωση του Παρισιού.
Ανάμεσα σε όλες τις αξίες του πνεύματος, οι πιο γόνιμες είναι εκείνες που γεννιούνται από την επικοινωνία και το θάρρος.
Είναι γραμμένο σε κάθε πέτρα της Ακρόπολης. “Ω ξειν’ αγγέλειν Λακεδαιμονίοις οτι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι…”.
Φώτα της αποψινής νύχτας, πηγαίνετε να πείτε στον κόσμο ότι οι Θερμοπύλες καλούν τη Σαλαμίνα και τελειώνουν στην Ακρόπολη — με την προϋπόθεση ότι δεν τις ξεχνούμε!
Και είθε ο κόσμος να μην ξεχάσει, κάτω από τα Παναθήναια, την επιβλητική πομπή των αλλοτινών και των πρόσφατων νεκρών, που φυλάνε αγέρωχα σκοπιά και υψώνουν προς εμάς το σιωπηρό τους μήνυμα, ενωμένο, για πρώτη φορά, με την παλιά μαγική ωδή της Ανατολής: «Και αν αυτή η νύχτα είναι της μοίρας — ευλογημένη να είναι, ώσπου να φανεί η αυγή!».
Αθήνα, 28 Μαΐου 1959
(Πηγή Γαλλικό Ινστιτούτο, μετάφραση Βάσω Μέντζου)
Σήμερα, η ιδεολογία του Μακρόν είναι εμπνευσμένη από δύο άλλους φιλοσόφους: τον Τζον Ρολς και τον Αμάρτυα Σεν. Ο πρώτος θεωρείται ο σημαντικότερος πολιτικός φιλόσοφος του 20ού αιώνα, ενώ ο δεύτερος έχει κερδίσει το Νόμπελ Οικονομίας το 1998.
Καταπολέμηση της ανισότητας των ευκαιριών
Ο Ισότιμος Φιλελευθερισμός στηρίζεται καταρχήν στην ισότητα των ευκαιριών. Η κεντρική ιδέα είναι ότι σε μια δίκαιη κοινωνία κάθε μέλος της θα πρέπει να έχει την ευκαιρία να υλοποιήσει τα σχέδιά του χωρίς να τον εμποδίζουν ανισότητες που τυχόν προκύπτουν λόγω κληρονομικότητας ή ατυχήματος. Ο Φιλελευθερισμός αυτός είναι ένα κίνημα που συνδυάζει τις ιδέες της ισότητας και της ελευθερίας στο δομημένο πλαίσιο της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο γνωστότερος εκπρόσωπος αυτής της θεωρίας είναι ο Τζον Ρολς, ο οποίος στο βιβλίο του “Θεωρία της δικαιοσύνης” οριοθετεί την ιδέα στις ακόλουθες αρχές: (1) Ανάπτυξη των βασικών ελευθεριών ώστε να είναι ίσες για όλους και (2) Περιορισμός των οικονομικών ανισοτήτων ώστε να επιτευχθεί η αμερόληπτη ισότητα των ευκαιριών και η βελτίωση των συνθηκών για τους μη προνομιούχους. Όποιος έχει διαβάσει τον Ρολς θα εκπλαγεί ανακαλύπτοντας τις ομοιότητες με τις ιδέες του Μακρόν, ο οποίος υπερασπίζεται τις βασικές ελευθερίες (θεωρώντας την εκκοσμίκευση ελευθερία συνείδησης), την ελευθερία στην εργασία, στην καινοτομία και στο επιχειρείν. Στέκεται στις ίσες ευκαιρίες για όλους, τονίζοντας πως πρέπει να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των παιδιών που προέρχονται από μη προνομιούχο περιβάλλον, αλλά και των ενηλίκων, εξελίσσοντας τη δια βίου μάθηση. Επιμένει επίσης στην εφαρμογή μέτρων για την αποφυγή διακρίσεων στις επιχειρήσεις. Δίνει προτεραιότητα στις συνθήκες ζωής των μη προνομιούχων, εστιάζοντας στην αύξηση των ελάχιστων κοινωνικών δομών (συντάξεις και ενήλικοι ΑμεΑ) και στα μέτρα για τους άστεγους. Σε γενικές γραμμές, θεωρεί ότι η δημιουργία ενός καθολικού συνταξιοδοτικού προγράμματος και ενός καθολικού επιδόματος ανεργίας θα εξασφαλίσει ουσιαστικότερη ισότητα.
Η ομιλία Μακρόν
«Ο κόσμος χρειάζεται την Ευρώπη, πρέπει να βρούμε τη δύναμη να επανεκκινήσουμε την Ευρώπη», τόνισε ο κ. Μακρόν. «Αν συνεχίσουμε να εθελοτυφλούμε θα είμαστε η γενιά που αναλαμβάνει την ευθύνη του θανάτου της Ευρώπης και πρέπει να ξεκινήσουμε με ισχυρή αυτοκριτική», διαμήνυσε.
Εξάλλου, ο Γάλλος πρόεδρος τόνισε την ανάγκη να επαναδιατυπωθεί η έννοια της εθνικής κυριαρχίας ώστε να μην ερμηνεύεται ως παραχώρηση.
«Με τη νέα Ευρώπη θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την τρομοκρατία και να στηρίξουμε την ευρωπαϊκή κυριαρχία. Η Ευρώπη θα προστατέψει απέναντι στην κλιματική αλλαγή, τα δεδομένα των επιχειρήσεων», ανέφερε.
«Αν υποχωρήσουμε κάποιος άλλος θα πάρει τη θέση. Δεν υπάρχει άλλη ήπειρος που να στηρίζει τη δημοκρατία, την ελευθερία και την οικονομία, αλλά υπάρχουν δυνάμεις που έχουν λιγότερη δέσμευση για κοινωνικά δικαιώματα, ή στην Ασία έχουν ισχυρή οικονομία και αυταρχισμό.
»Ο ελληνικός λαός πλήρωσε τα ψέματα ότι μπορεί να ζήσει όπως στο Βερολίνο και στη διάρκεια της κρίσης επωμίστηκε το βάρος», είπε ο ακόμη ο Μακρόν, κάνοντας λόγο για κοινωνικό ρήγμα και για ένα είδος εμφυλίου πολέμου με αλληλοκατηγορίες και επικρίσεις που δεν αρμόζουν στην Ευρώπη
«Τι υποσχεθήκαμε στους νέους της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια; Λιτότητα και ανεργία. Τους είχαμε προβάλει όμορφο μέλλον στο Παρίσι και στο Βερολίνο. Αλλά αρχικά είχαμε υποσχεθεί ότι μπορούν να ζήσουν όμορφα και στην Ελλάδα», είπε και πρόσθεσε «αυτό πρέπει να γίνει και αυτό είναι η ευρωπαϊκή κυριαρχία».
Στη συνέχεια, ο Μακρόν μίλησε για αποτυχία της Ευρώπης και τόνισε πως θα προτείνει έναν οδικό χάρτη για το μέλλον της Ευρώπης.
«Προτείνω μια νέα μέθοδο που δεν θα συζητηθεί η νέα Ευρώπη μόνο στις κλειστές πόρτες. Να υποβάλουμε νέους στόχους το 2018 σε όλες τις χώρες και οι λαοί να συζητήσουν ποια Ευρώπη θέλουν. Για έξι μήνες να υπάρχουν συνελεύσεις των πολιτών και στην πορεία να δημιουργηθούν για τις εκλογές στην Ευρώπη κοινές λίστες και κοινοβούλιο της Ευρωζώνης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τόνισε μάλιστα την ανάγκη «να βγούμε από το παιδαριώδες δίλημμα να πουν οι λαοί ναι ή όχι σε λαϊκιστικά δημοψηφίσματα» και από την άλλη κάποιοι φοβούνται τα δημοψηφίσματα και κρύβονται».
Συνεχίζοντας στο ίδιο πνεύμα, σημείωσε πως «αν εγκαταλείψουμε τον εμφύλιο στην Ευρώπη και τις μικρές μας διαφορές θα δούμε πόσα κοινά υπάρχουν στην Ευρώπη που υπήρχε εδώ και αιώνες, την Ευρώπη του Πολιτισμού.
»Πρέπει να είμαστε φιλόδοξοι και τολμηροί στην Ευρώπη της επόμενης δεκαετίας. Πρέπει να προστατέψουμε τον Πολιτισμό και την κληρονομιά μας. Πρέπει να ξεκινήσουμε σύντομα μια ευρωπαϊκή συνέλευση για τον Πολιτισμό από την Αθήνα, είπε χαρακτηριστικά και προσέθεσε: «Δεν αρκεί η στήριξη της ΕΕ απέναντι στην Ελλάδα και την Ιταλία στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν».
«Εμείς οι Ευρωπαίοι είμαστε οι πολίτες μιας Βαβέλ, με πολλές γλώσσες και διαφορετικούς πολιτισμού», ανέφερε ο Γάλλος Πρόεδρος και τόνισε:
«Δημοκρατία, κυριαρχία πολιτισμός, είναι το τρίπτυχο που πρέπει να προσφέρουμε στους νέους. Μια Ευρώπη που στηρίζεται στην επιτυχία».
Σημείωσε ότι «έχουμε χαθεί στο λαβύρινθο των συζητήσεων της γραφειοκρατίας, ποια άρθρα στις συνθήκες θα αλλάξουμε».
«Δεν πρέπει να φοβόμαστε», συνέχισε, υπενθυμίζοντας ότι «οι ιδρυτές της Ευρώπης όταν έδωσαν τα χέρια είχαν τη φιλοδοξία για κοινό νόμισμα μετά από τριάντα χρόνια»…
«Έχουμε και σήμερα το δικαίωμα να οραματιστούμε και να έχουμε φιλοδοξίες […] Αυτό που επιλέγει η Γαλλία είναι να συζητήσουμε για αυτό το όραμα και την φιλοδοξία για μια Ευρώπη πιο ισχυρή», συμπλήρωσε.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
(Πολ Ρικέρ ή Ρικαίρ, 1913-2005)
Ο Πολ Ρικέρ (Paul Ricœur) γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1913 στη Βαλάνς (Valence) της Γαλλίας. Σπούδασε φιλοσοφία στα Πανεπιστήμια της Ρεν (Rennes) και της Σορβόνης. Παρακολούθησε το σεμινάριο του Γκαμπριέλ Μαρσέ (Gabriel Marcel) όπου ανακάλυψε τη φαινομενολογία και τη σκέψη του Χούσερλ. Ως μέλος του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος διακρίθηκε για τις ειρηνιστικές του θέσεις. Στη διάρκεια της αιχμαλωσίας του κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετέφρασε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης το έργο του Χούσερλ Ideen Ι και διάβασε Γιάσπερς.
Δίδαξε αρχικά στη μέση εκπαίδευση. Εξελέγη καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο στης Σορβόνης. Στη δεκαετία του 1950 το έργο του Ρικέρ επηρεάστηκε από τη φαινομενολογία και την ερμηνευτική ενώ τη δεκαετία του 1960 επικεντρώθηκε στις επιστήμες του ανθρώπου και ιδιαίτερα στην ψυχανάλυση. Στη δεκαετία του 1970 ο Ρικέρ δίδαξε φιλοσοφία σε αμερικανικά Πανεπιστήμια και μελέτησε την αναλυτική φιλοσοφία. Υπήρξε από τους πρώτους που εισήγαγαν στη Γαλλία το φιλοσοφικό αυτό ρεύμα, το οποίο κυριαρχούσε τότε απόλυτα στον αγγλοσαξονικό κόσμο, χωρίς όμως ποτέ να εγκαταλείψει το στοχασμό του πάνω στην ηθική και την οντολογία. Ο Ρικέρ επιχείρησε μια «τριγωνική συζήτηση» ανάμεσα στη γαλλική φιλοσοφική παράδοση του αναστοχασμού; τη σύγχρονη γερμανική φιλοσοφία (κυρίως την ερμηνευτική του Γκάνταμερ αλλά και την οντολογία του Χάιντεγκερ και την επικοινωνιακή θεωρία του Χάμπερμας) και την αναλυτική φιλοσοφία.
Ο Ρικέρ παρέμεινε σ’ όλη του τη ζωή πιστός στα σοσιαλιστικά ιδανικά αλλά και τον προτεσταντισμό. Τοποθετήθηκε σε όλα τα μείζονα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα της εποχής του κυρίως μέσω της αρθρογραφίας του στο περιοδικό Esprit. Το 1966 παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και συμμετείχε στην ίδρυση του νέου και πολλά υποσχόμενου Πανεπιστημίου της Ναντέρ. Στην αρχή αντιμετώπισε με ευμένεια τη φοιτητική εξέγερση του 1968 και υποστήριξε τη μεταρρύθμιση του Πανεπιστημιακού συστήματος. Το 1969 ως πρύτανης του Πανεπιστημίου, ξεκίνησε μια σειρά αλλαγών. Γρήγορα όμως συγκρούστηκε με τους αριστεριστές φοιτητές και συναδέλφους του και το 1970 παραιτήθηκε. Στη συνέχεια δίδαξε στα Πανεπιστήμια του Γέιλ, του Σικάγου και της Λουβέν. Τη δεκαετία του 1980 εκδόθηκαν τα πιο σημαντικά έργα του Ρικέρ: Temps et récit (3 τόμοι), Ο ίδιος ο εαυτός ως άλλος (Soi–même comme un autre) και La Mémoire, l’ Histoire et l’Oubli. Σ’ αυτά τα τρία έργα ξαναβρήκε την αρχική φαινομενολογική ώθηση, συναρθρώνοντας μία ηθική της πράξης με μια οντολογία της παθητικότητας και των παθών (Το βιογραφικό, με μικρές διαφοροποιήσεις, προέρχεται από την ελληνική έκδοση του βιβλίου του Ρικέρ, Το κακό. Μια πρόκληση για τη φιλοσοφία και τη θεολογία).
Βιβλία του Ρικέρ
Αγάπη και δικαιοσύνη, μτφρ. Κική Καψαμπέλη, Εκκρεμές, Αθήνα 2010.
Για τη μετάφραση, μτφρ. Γιώργος Αυγούστης, Πατάκης, αθήνα 2010.
Δοκίμια ερμηνευτικής, εισ.-μτφρ. Αλέκα Μουρίκη, Μορφωτικό Ινστιτούτο Αγροτικής Τράπεζας, Αθήνα 1990.
Η αφηγηματική λειτουργία, μτφρ. Βαγγέλης Αθανασόπουλος, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 1990.
Η ζωντανή μεταφορά, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 1998.
Η μνήμη, η ιστορία, η λήθη, μτφρ. Ξενοφών Κομνηνός, Ίνδικτος, Αθήνα 2013.
Λόγος και σύμβολο, μτφρ. Μαλβίνα Πανταζάρα, Εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2002.
Ο ίδιος ο εαυτός ως άλλος, μτφρ. Βίκυ Ιακώβου, επίμετρο Γιώργος Ξηροπαΐδης, Πόλις, Αθήνα 2008.
Περί ερμηνείας, μτφρ. Στέφανος Ροζάνης, Έρασμος, Αθήνα 2008.
Το κακό. Μια πρόκληση για τη φιλοσοφία και τη θεολογία, μτφρ. Γιώργος Γρηγορίου, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2005.
Ricœur, Paul & LaCorque, André, Ας σκεφτούμε τη βίβλο, μτφρ. Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου, Φώτης Σιατίτσας, Εκδόσεις Άρτος Ζωής, Αθήνα 2005.
Σανζέ, Ζαν-Πιέρ & Ρικέρ, Πωλ, Η φύση και ο κανόνας. Αφορμές για προβληματισμό, μτφρ. Λαοκρατία Λάκκα, Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα 2001.
* Αρχική εικόνα: Η φωτογραφία που κάνει τον γύρο του κόσμου, τραβήχτηκε στο περιθώριο των δηλώσεων που έγιναν στο Προεδρικό Μέγαρο από τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Προκόπη Παυλόπουλο. Η Μπριζίτ Τρονιέ κάθεται με κομψό τρόπο παρακολουθώντας τον σύζυγό της και δίπλα της στέκεται ένας εύζωνας. Και ο φωτογράφος εστιάζει χαμηλά εκεί που είναι όλο το θέμα. Στη γόβα και το τσαρούχι. Η φωτογραφία τραβήχτηκε για λογαριασμό του Γαλλικού Πρακτορείου.
Ποια είναι όμως η συναρπαστική και με απαράμιλλο στυλ γυναίκα στην οποία χρωστά τα πάντα (όπως ο ίδιος λέει) ο Μακρόν;
Πολλοί τη θεωρούν ως το «δεξί χέρι» του Εμμανουέλ Μακρόν. Ενός άνδρα που από πολύ νεαρή ηλικία αποφάσισε να αφήσει στην άκρη όλες τις προκαταλήψεις και τα κοινωνικά “πρέπει” για να είναι μαζί με την καθηγήτριά του, τη γυναίκα την οποία γνώρισε για πρώτη φορά στο σχολείο, την ερωτεύτηκε σφόδρα, και έδωσε υπόσχεση στην ίδια και στον εαυτό του, πως θα την παντρευτεί.
Έτσι και συνέβη το 2007. Οι δυο τους ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου, αψηφώντας τα 25 χρόνια που τους «χώριζαν». Τρονιέ και Μακρόν δεν έχουν αποκτήσει παιδιά μαζί, αλλά εκείνη έχει τρία παιδιά –έναν γιο τον Σεμπαστιέν και δύο κόρες, τη Λορέν και την Τιφάν- από προηγούμενο γάμο της. Έχει επίσης επτά εγγόνια, επομένως ο Εμμανουέλ Μακρόν είναι θετός «παππούς».
Η ιστορία τους
Ο Μακρόν είδε για πρώτη φορά στη ζωή του την Μπριζίτ όταν ήταν μαθητής στο Λύκειο στην πόλη Αμιέν της Γαλλίας, και μόλις 15 ετών. Η Μπριζίτ ήταν καθηγήτρια Γαλλικών τότε. Παρά τη μεγάλη διαφορά ηλικίας, ο έρωτάς τους είναι κεραυνοβόλος. Χαρακτηριστικό είναι πως όταν οι δυο τους γνωρίστηκαν στο Λύκειο, η Μπριζίτ ήταν ακόμα παντρεμένη με τον πρώτο της σύζυγο με τον οποίο απέκτησε τα τρία παιδιά της. Σύμφωνα με το βιβλίο «Emmanuel Macron: A Perfect Young Man» της Anne Fulda, οι γονείς του που δεν ενέκριναν την σχέση αυτή, ζήτησαν από την Μπριζίτ να μείνει μακριά του, τουλάχιστον μέχρι εκείνος να γίνει 18 ετών.
Σύμφωνα με την «Vogue», οι γονείς του Μακρόν προσπάθησαν να τους χωρίσουν, στέλνοντάς τον στο Παρίσι για να τελειώσει τις σπουδές του, ωστόσο αυτό δεν έφερε τα αποτελέσματα που ήθελαν.
«Δεν μπορώ να σας υποσχεθώ τίποτα», είχε πει τότε η Τρονιέ στους γονείς του Μακρόν όταν της ζήτησαν να μείνει μακριά του.
Η σχέση τους συνεχίστηκε κανονικά και… «με το νόμο», έως ότου το 2007 παντρεύτηκαν, αφού πρώτα η Μπριζίτ πήρε διαζύγιο από τον πρώτο της σύζυγο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στο βιβλίο της Fulda, αναφέρεται πως αρχικά οι γονείς του Μακρόν πίστευαν ότι ο γιος τους ήταν ερωτευμένος με μια από τις κόρες της Μπριζίτ και όχι με την ίδια!
«Δεν το πιστεύαμε όταν μάθαμε τη αλήθεια. Το σίγουρο είναι πως δεν χαρήκαμε», είπε η μητέρα του Μακρόν στη συγγραφέα του βιβλίου, ενώ στην Τρονιέ της ξεκαθάρισε:
«Δεν βλέπεις. Εσύ έκανες τη ζωή σου. Αλλά ο γιος μου δεν θα κάνει παιδιά μαζί σου!».
Ωστόσο οι γονείς του ποτέ δεν την κατηγόρησαν για αποπλάνηση ανηλίκου.
Τι απαντά σήμερα σε όλα αυτά η Τρονιέ; «Κανείς ποτέ δεν θα μάθει πότε η ιστορία μας με τον Εμμανουέλ εξελίχθηκε σε ερωτική. Αυτό ανήκει σε εμάς! Είναι το μυστικό μας».
«Σε ηλικία μόλις 17 ετών, ο Εμμανουέλ μου είπε “θα σε παντρευτώ ο,τι κι αν κάνεις!”. Λίγο λίγο, έκαμψε όλες μου τις αντιστάσεις, με έναν απίστευτο τρόπο και με υπομονή. Δεν ήταν ένας κλασικός έφηβος. Συμπεριφερόταν σαν ενήλικος», είχε δηλώσει η ίδια σε συνέντευξη της στην «Paris Match».
Η Τρονιέ έχει τρία παιδιά από τον πρώτο γάμο της: Την 30χρονη Τιφάν Οζιέρ που εργάστηκε στην προεκλογική καμπάνια του Μακρόν και είναι δικηγόρος.
Επιλογή της είναι να μένει μακριά από τη δημοσιότητα. Στο πρώτο της event, είχε αποκαλέσει τον «πατριό» της που είναι μόλις 9 χρόνια μεγαλύτερός της, ως «εξαιρετική προσωπικότητα» και «έξυπνο άνδρα».
Σύμφωνα με την «Voix du Nord», η Τιφάν έχει δύο παιδιά.
Ο άλλος γιος της Τρονιέ, ο Σεμπαστιέν, γεννήθηκε το 1975 και είναι μόλις δύο χρόνια μεγαλύτερος από τον Εμμανουέλ Μακρόν! Το μεσαίο της παιδί, η Λόρενς, έχει την ίδια ηλικία με τον Μακρόν, και ήταν στην ίδια τάξη με τον Εμμανουέλ όταν η μητέρα της τους δίδασκε Γαλλικά.
Εκτός από την προσωπική του ζωή, η Μπριζίτ μονοπωλεί και την πολιτική ζωή του Εμμανουέλ. Όταν ο Μακρόν ήταν υπουργός Οικονομικών επί κυβερνήσεως Ολάντ, η Τρονιέ έδινε «το παρών» σε πολλές του συναντήσεις, έχοντας ενεργό ρόλο στη σταδιοδρομία του.
«Αν εκλεγώ, συγγνώμη αν εκλεγούμε, θα είναι εκεί με δικό της ρόλο και θέση» είχε πει ο ίδιος ο Μακρόν στις 8 Μαρτίου στο «Bloomberg».
«Της χρωστάω πολλά, με βοήθησε, με έκανε αυτό που είμαι»
Σε ένα ντοκιμαντέρ του «France 3», φαίνεται πως η Τρονιέ βοηθά τον Μακρόν με τους δημόσιους λόγους του:
«Η φωνή σου πέφτει στο σημείο που λες “για”. Ύψωσέ την για να καταλάβουμε τι λες και περί τίνος μιλάς!» ακούγεται να του λέει.
Εκτός των άλλων, η Μπριζίτ μελετά τον Τύπο, δέχεται τους δημοσιογράφους που θέλουν να του πάρουν συνέντευξη, πηγαίνει μόνη της σε ραντεβού, του περνά τα μηνύματα, και του δίνει τις καλύτερες συμβουλές:
«Η γνώμη της με ενδιαφέρει, δίνει πολύ από τον χρόνο της» είχε πει ο Μακρόν τον Νοέμβριο του 2015, ενώ ήταν ακόμη υπουργός, στο κανάλι Canal+.
«Είναι ασύγκριτη στο να ξέρει ακριβώς πού πρέπει να απευθυνθεί ο σύζυγός της», έχουν πει για εκείνη, η οποία έχει τη μοναδική ικανότητα να είναι πανταχού παρούσα, αλλά και… αόρατη. Όταν πρόκειται για εξώφυλλα ή φωτογραφίσεις, το ζευγάρι εμφανίζεται μαζί, χαμογελαστό. Αλλά όταν πρόκειται για συνεντεύξεις, τότε δεν υπάρχει παρά ο Μακρόν.
Γονείς της Μπριζίτ είναι ο Ζαν και η Σιμόν Τρονιέ. Είχαν έξι παιδιά, και η Μπριζίτ ήταν η μικρότερη.
Η οικογένειά της είναι διάσημη στο γαλλικό Βορρά για τις σοκολάτες της. Ο ανιψιός της Μπριζίτ είναι αρχηγός της επιχείρησης, η οποία μόνο το 2013 έβγαλε 4 εκατομμύρια ευρώ!
Αν κανείς ζει στην Ευρώπη, μπορεί να παραγγείλει τις σοκολάτες τους online, ενώ τα πιο διαδεδομένα προϊόντα τους είναι τα macaroon ή «Macrons d’ Amiens».
Μάλιστα πολλοί ντόπιοι κάνουν και… λογοπαίγνιο, λέγοντας πως «είχαμε ήδη τα macaroons του Amiens. Τώρα έχουμε και τον… Μακρόν του Αμιένς».
Κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο BMFTV τον Απρίλιο, ο Μακρόν ξεκαθάρισε πως εκείνος και η σύζυγός του αποφάσισαν να μην αποκτήσουν παιδιά:
«Το επιλέξαμε. Μια επιλογή που δεν ήταν εγωιστική για εμένα, και που έπρεπε να την κάνω πολύ νωρίς, δεδομένης της ηλικιακής μας διαφοράς».
Πολλοί υπέθεσαν πως ο αντισυμβατικός και «περίεργος» γάμος του Μακρόν οφείλεται στο γεγονός ότι είναι ομοφυλόφιλος. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο ίδιος απάντησε στις φήμες, γελώντας:
«Αν εννοείτε ότι ζω μια διπλή ζωή με τον Mr Gallet, είναι επειδή απέδρασε το ολόγραμμά μου!».
Mε την εξαιρετικά λεπτή σιλουέτα της και τα μακριά της πόδια (τα οποία τα γαλλικά tabloids τιμούν συχνά πυκνά), η Τρονιέ μοιάζει περισσότερο με πρώην super model, παρά με πρώην καθηγήτρια.
Οι εικόνες του ζευγαριού τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ξεκάθαρα την αγάπη της 64χρονης συζύγου του Μακρόν για τα μίνι φορέματα, τα skinny jeans αλλά και τα πολυτελή αξεσουάρ, που δίνουν έναν αέρα κομψότητας στο ντύσιμό της.
Τα γαλλικά ΜΜΕ έχουν συχνά επαινέσει την Τρονιέ για το «cool attitude» της αλλά και για την εμφάνιση της «wonderwoman», καθώς καταφέρνει να φορά ρούχα που την κολακεύουν, αναδεικνύουν τη σιλουέτα της, και παράλληλα εκπέμπουν αισθησιασμό, κάνοντάς την να δείχνει σέξι ανεξάρτητα από την ηλικία της, δίχως όμως σε καμία περίπτωση να καταντά «δεύτερη».
Αφιερωμένη στην ομορφιά και στις επιταγές της, η Μπριζίτ είναι λάτρης του solarium, ενώ ποτέ δεν θα τη δει κανείς με μαλλί που να μην είναι φτιαγμένο. Πολλά ΜΜΕ μάλιστα αναρωτιούνται τι υλικό βάζει ώστε να διατηρεί αυτόν τον όγκο στην κουπ της.
Μάλιστα τονίζουν πως το ντύσιμό της, δείχνει πως απολαμβάνει τον εαυτό της όπως είναι. Πιο πιθανό είναι να τη δει κάποιος να φορά δερμάτινο παντελόνι και γόβες στιλέτο, ή ένα έντονο μπλε παλτό συνδυασμένο με boho φουλάρι, παρά με άσπρα ή μαύρα φορέματα και παστέλ κοστούμια. Το στυλ της μέσης συζύγου πολιτικού δεν είναι για εκείνη.
Το όλο look της Τρονιέ έρχεται να συμπληρώσει η συνεργασία της με τον οίκο «Louis Vuitton». Μετά τη συνάντησή της το 2014 με την αντιπρόεδρο του γαλλικού οίκου μόδας, Delphine Arnault, η 64χρονη Τρονιέ ανέπτυξε μια σχέση μαζί του, που σημαίνει ότι ο οίκος της δανείζει πολλά looks για τις δημόσιες εμφανίσεις της, κάτι πολύ σπάνιο, το οποίο ισχύει μόνο για A-list celebrities.
Επίσης έχει πάντα μια θέση κρατημένη στην μπροστινή σειρά σε όλα τα shows του Vuitton και του Dior, απόδειξη της λατρείας της για τη μόδα.
