Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Μαθημένη να ρισκάρει, εκπαιδευμένη να αποκαλύπτει τις δυνατότητές της, με έμφυτο το κουράγιο να υπάρχει, την τόλμη να εκτίθεται και να παλεύει με τη σκληρή πραγματικότητα γύρω της, η Νίκη Σερέτη είναι μια γυναίκα υπέροχη, με μοναδική ποιότητα εμπειρίας. Ηθοποιός ανοιχτή στο συναίσθημα, στη σκέψη, στο σώμα. Με μια άγνωστη πηγή ευγενικής ενέργειας, γαλήνια και συγκρατημένη, στητή, σοβαρή αλλά και γελαστή, βρίσκει τον τρόπο έκφρασης που περνά στην αντίληψη του θεατή, όσο απαιτητικός κι αν είναι αυτός. Παρακολουθώντας την το χειμώνα στον «Ορλάντο» της Βιρτζίνια Γουλφ, σε σκηνοθεσία Σάκη Παπακωνσταντίνου, εξεπλάγην από το ολόπλευρο ταλέντο της, από τον τρόπο έκφρασης που ταυτιζόταν απόλυτα με το ρόλο, από την επίγνωση του τι χρειάζεται ο χαρακτήρας, την ικανότητά της να προσαρμόζεται σε κάθε μεταβολή, που ωστόσο δεν την άφηνε να χάνει την πολύτιμη ατομικότητά της. Καθαρή στις λεπτομέρειες, μελετημένη στις ριψοκίνδυνες ισορροπίες, ερμηνεύει δίχως να αφήσει ούτε στιγμή το θεατή να αντιληφθεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ηθοποιός. Από τον Οκτώβριο θα έχουμε την ευκαιρία να την παρακολουθήσουμε αλλά και να τη θαυμάσουμε πάλι στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά να παίζει στα «Κόκκινα Φανάρια», σκηνοθετημένη από τον Νίκο Μαστοράκη. Παρατηρώ τη Νίκη Σερέτη να φωτογραφίζεται απαστράπτουσα: μια φιγούρα λαξευμένη από φλόγα, μια ιέρεια να προσφέρει σπονδές. Παρατηρώ το φως του ήλιου να λούζει το σγουρόμαλλο κεφάλι της, να φωτίζει το πλούσιο χαμόγελό της, να αναδεικνύει τα αρμονικά χαρακτηριστικά της, τρυφερά και άγρια. Τη σκληρή ομορφιά της πέτρας να έρχεται σε αντίθεση με τη γλυκιά θέρμη του βλέμματος και της ψυχής της. Την παρατηρώ να αφουγκράζεται τα τρένα που πλησιάζουν, τους ήχους και τα σήματα που έρχονται, τις ιδέες πριν φτάσουν. Της ταιριάζει το αισθησιακό κόκκινο, της ταιριάζουν οι ναυτικές ρίγες, το κίτρινο της σκουριάς, οι πολύχρωμες πινελιές γεμάτες ελπίδα και αισιοδοξία. Της ταιριάζει να ακούει το μέλλον και να κάνει όνειρα. Η Νίκη είναι σαν μια βεντάλια που ανοίγεται λίγο λίγο για να μας αποκαλύψει όλο και περισσότερα, όλα και ωραιότερα.
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Φωτογραφίες: cat is art
* Γεννήθηκα στην πυρωμένη ζούγκλα του Ζαΐρ, στην Αφρική. Χιλιάδες χιμπατζήδες με νανούριζαν γλυκά, ανακόντα σέρνονταν γύρω μου, αντιλόπες έπιναν νερό απ’ το χέρι μου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν δεν ερχόμουν στην Ελλάδα -αφότου έκλεισα τον πρώτο μήνα της ζωής μου- θα γινόμουν η θηλυκή ενσάρκωση του Μόγλη. Ο πατέρας μου ήταν Μυτιληνιός και η μητέρα μου από το Ζαΐρ. Αυτή ήταν μια μόνιμη ερώτηση γι’ αυτό και η απάντησή μου πήρε χρόνια για να μην είναι κουραστική. Από τότε δεν ξαναβρέθηκα στην Αφρική αλλά έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου πως όταν μεγαλώσω θα πάω ξανά στη ζούγκλα να βρω τον Ταρζάν, την Τζέιν και τους χιμπατζήδες.
Ποιες είναι οι πιο αγαπημένες αναμνήσεις από την παιδική σου ηλικία;
* Κυρίως καλοκαιρινές είναι οι παιδικές μου αναμνήσεις, σε αντίθεση με των ενήλικων χρόνων μου που πλέον προτιμούν να ξεχειμωνιάζουν. Το μέτρημα των παγωτών και των μπάνιων στη θάλασσα, οι πατητές με μπόλικη αλμύρα, το κέντημα με σταυροβελονιά ή κομποβελονιά αλλά και το θερινό σινεμά. Στη συνέχεια έρχονται οι συνωμοτικά τυλιγμένες μπουκιές στις χαρτοπετσέτες από το κολατσιό που δεν έτρωγα, το μισοφαγωμένο στο δρόμο ζεστό ψωμί, η μυρωδιά των καινούργιων βιβλίων στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, τα πασχαλιάτικα παπαρουνένια παπούτσια που πάντα με στένευαν, οι αγκαλιές στο νούμερό μου και φυσικά οι λοξές ματιές που με επεξεργάζονταν σαν «περίεργο φρούτο» καταγράφοντας πρώιμα τη διαφορετικότητά μου.
To «Ορλάντο», στο οποίο σε θαυμάσαμε το χειμώνα του 2014, ήταν μια πολύ αξιόλογη παράσταση. Τι θα έλεγες γι’ αυτή τη συνεργασία και την εμπειρία που σου έδωσε;
* Για μένα ο “Ορλάντο”, ως παράσταση και ως ρόλος, αποτέλεσε μια μορφή δημιουργικής αντίστασης απέναντι σε αυτή τη λογική των εύκολων συνταγών που ευνοούν τον μακάριο ύπνο μας. Μου έμαθε να ρισκάρω, μου αποκάλυψε τις δυνατότητές μου και μου έδωσε το κουράγιο να υπάρχω και να παλεύω με τη σκληρή πραγματικότητα γύρω μου. Όλα αυτά βέβαια με την καθοδήγηση του σκηνοθέτη μου, του Σάκη Παπακωνσταντίνου, που είναι ένας άνθρωπος κόντρα στους καιρούς. Είναι βαθιά αφοσιωμένος στην τέχνη, και μου έδειξε μια άλλη θέαση στη γνώση. Επίσης με μύησε στο στυλ και στη μαγεία που απαιτούσε ο κόσμος της Βιρτζίνια Γουλφ.
Πρόκειται να συνεχιστεί κι αυτό το χειμώνα ή ετοιμάζεσαι για κάτι καινούργιο;
* Θα συμμετάσχω στην παράσταση «Κόκκινα Φανάρια» του Αλέκου Γαλανού σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη, η οποία πρόκειται να παιχτεί από τον Οκτώβριο στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Πώς πρέπει, κατά τη γνώμη σου, να είναι η σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;
* Μια επικίνδυνη ακροβασία μεταξύ πειθαρχίας και ελευθερίας, μεταξύ πίστης και περιέργειας. Το σημείο που συγχωνεύονται -θα τολμούσα να πω- το ερωτικό με το θρησκευτικό στοιχείο. Αυτό πάντα στην ιδανική τους μορφή.
Έχει σημασία να λειτουργούμε ομαδικά; Κυρίως στο θεατρικό χώρο;
* Ο Gotthold Lessing έλεγε ότι ο θίασος θα έπρεπε να είναι ένα μοντέλο ηθικής για την κοινωνία. Όμως είμαστε θνητοί, ατελείς, φοβισμένοι και έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας.
Η θέση του καλλιτέχνη είναι πάντα απέναντι από την εξουσία;
* Πάντα. Η τέχνη καθορίζεται από τη σχέση της με την επανάσταση. Και αυτό συμβαίνει τόσο σπάνια. Η συντριπτική πλειονότητα συνωστίζεται στους μακριούς, μακρινούς και θολερούς δρόμους της εξουσίας.
Από το 2009 έχουν αλλάξει πολλά στην ελληνική κοινωνία. Πώς έχουν επηρεάσει την τέχνη οι αλλαγές αυτές;
* Διαβάζω συχνά την άποψη του χώρου, ότι η τέχνη ίπταται της κοινωνίας. Ταξιδεύει ακκιζόμενη σε εσαεί αναγεννώμενες ατμόσφαιρες, παρθένα ιέρεια στους αποχωρούντες θεούς. Αστεία πράγματα. Είναι κι αυτή ένα κομμάτι του πληγιασμένου αιμόφυρτου κορμιού. Έχει δε συνηθίσει να τρέφεται από αυτήν την αποφορά και την εκπέμπει.
Η τέχνη είναι η ζωντανή απόδειξη των αλλαγών σε μια κοινωνία;
* Εμένα πάντως μπορώ να πω ότι με ανανέωσε η φρικωδία που ζούμε.
Ποια εμπόδια πρέπει να ξεπεραστούν για να μπορέσει κάποιος να ασχοληθεί με την τέχνη;
* Κανένα. Ή το έχεις ή δεν το έχεις. Αν μιλάμε για την Τέχνη με κεφαλαίο «Τ». Τώρα όσον αφορά το επάγγελμα και τις φιλοδοξίες, πρέπει να ξεπεραστούν η αξιοπρέπεια, η ευγένεια και η αυταπάρνηση.
Ποια μέρα της ζωής σου θα μείνει ανεξίτηλη;
* Οι απώλειες γενικότερα. Είναι από μόνες τους ένα γεγονός. Χαράζονται πιο έντονα από τη χαρά. Επίσης και τα πρωινά. Εκεί που η ζωή μου παραδίνεται και μου συστήνεται από την αρχή.
Τι βαρύτητα δίνεις στις κριτικές; Ωφελούν; Υπήρξαν κριτικές που σε πίκραναν;
* Ούτε άκριτος έπαινος, ούτε άκριτος ψόγος. Η κριτική οφείλει να αποτελεί δημιουργικό έναυσμα και αφετηρία για μια περαιτέρω εξέλιξη της αποστολής μας. Όταν δεν περιγράφει απλώς μια διάθεση αλλά προεκτείνει προβληματισμούς ακόμα και ως αιχμηρή απόληξη, τότε μας προχωράει ανοίγοντας νέα παράθυρα και κρατώντας μας σε επαγρύπνηση.
Παλιά είχες τουλάχιστον μία έντονη παρουσία στην τηλεόραση. Σου λείπει; Με τις σημερινές συνθήκες μπορούν να γίνουν καλές δουλειές;
* Βλέπω στον ύπνο μου την εξής εικόνα αρκετά συχνά: Χιλιάδες άνθρωποι από τα μπαλκόνια πετάνε στους δρόμους τις τηλεοράσεις τους. Κάτι σαν το έθιμο του Πάσχα στην Κέρκυρα, με το ρίξιμο της στάμνας. Όλοι περιμένουν το σύνθημα που δίνεται από τις καμπάνες των εκκλησιών. Όχι Ανάσταση, αλλά Επανάσταση. Τότε οι τηλεοράσεις εκτοξεύονται από τους κατόχους τους και θρυμματίζονται με πάταγο στο έδαφος. Τέλεια εικόνα και χωρίς… αποκωδικοποιητή. Πέραν της πλάκας όμως και της σημειολογίας του ονείρου, θεωρώ την τηλεόραση ένα αδηφάγο μέσο που σε καταναλώνει. Παρ’ όλα αυτά δεν μετανιώνω για την εμπειρία μου. Σημασία δεν έχουν τα λάθη αλλά το ταξίδι. Πρέπει να περάσεις από διάφορους τόπους για να πας κάπου.
Η περιέργεια, η κατασκοπεία και η παρατηρητικότητα πόσο απαραίτητα είναι στον καλλιτέχνη;
* Η κλεψιά στην Τέχνη απαιτεί ταλέντο, αντίληψη και κρίση. Για να κλέψεις σωστά χρειάζεται αίσθηση και αντίληψη του μέτρου. Μόνον έτσι η «κλοπή» θα γίνει δημιουργία αυτόνομη.
Είσαι αναμφισβήτητα μια εντυπωσιακή παρουσία. Πιστεύεις ότι αυτό σε έχει βοηθήσει στη σταδιοδρομία σου;
* Η ομορφιά δεν έχει θέση στη δουλειά του ηθοποιού. Χρειάζεσαι μια αυτοεγκατάλειψη και πειθαρχία για να μπορέσεις να γίνεις σωστός αγωγός. Σαφέστατα η ομορφιά σε βοηθάει να κερδίσεις μάχες αλλά όχι και τον πόλεμο. Προσωπικά προτιμώ τη γοητεία γιατί είναι μη ανιχνεύσιμη, δεν γνωρίζεις τα συστατικά της.
Όταν προετοιμάζεσαι για ένα ρόλο σε μια ταινία ή σε μια παράσταση «διακατέχεσαι» από το έργο και την ηρωίδα στην οποία δίνεις ζωή;
* Και όχι μόνον. Περισσότερο και από την ηρωίδα ή το έργο διακατέχομαι από την αισθαντικότητα που συνεχίζουν οι νεκροί συγγραφείς και ο διάμεσος που λέγεται σκηνοθέτης. Μια σύνθεση βιώματος και μνήμης που τα περιβάλλει μια μελαγχολία.
Σε ποια θεατρικά έργα θα ήθελες να παίξεις και ποιους ρόλους να υποδυθείς;
* Με ενδιαφέρουν κυρίως όμορφες συνεργασίες με κοινό όραμα και αισθητική.
H δημοσιότητα βοηθά τον καλλιτέχνη;
* Σίγουρα βοηθάει. Όπως έλεγε ο κινηματογραφιστής Γκι ντε Μπορ, «το θέαμα συνδιαλέγεται μόνο με τον εαυτό του».
Tι θεωρείς χυδαίο και αντιαισθητικό;
* Χυδαίο για μένα είναι η δειλία και ό, τι είναι ικανός να πράξει ο άνθρωπος που την υπηρετεί. Αντιαισθητικό θεωρώ πως είναι η φιλοδοξία χωρίς όραμα ανθρωπιάς και πνευματικής εξύψωσης.
Τι σημαίνουν για σένα οι λέξεις «φόβος» και «θυμός»;
* Καλοί φίλοι αλλά… αχρείαστοι εύχομαι.
Οι λέξεις «αγάπη» και «έρωτας»;
* Ιδανικοί φίλοι. Είμαι πάντα στη διάθεσή τους.
Ποιους συγγραφείς διαβάζεις;
* Αυτό τον καιρό διαβάζω το «Κάντο» του Αμερικανού ποιητή Έζρα Πάουντ, το «Εκ Πειραιώς» του Διονύση Χαριτόπουλου και… ζώδια.
Πώς είναι η καθημερινότητά σου και ποιες οι αγαπημένες σου συνήθειες;
* Παρακολουθώ μαθήματα – σεμινάρια (π.χ. αγωγή λόγου, μέθοδος Αlexander, pole dancing) γιατί θεωρώ ότι είμαστε ηθοποιοί 24 ώρες το 24ωρο. Ακόμα κι αν δεν μας δίνεται η ευκαιρία να παίζουμε συχνά, οφείλουμε να δουλεύουμε τον εαυτό μας πάνω στην τέχνη μας. Πρόσφατα μέσα στο καλοκαίρι παρακολούθησα ένα κύκλο σεμιναρίων του εξαιρετικού σκηνοθέτη Θόδωρου Τερζόπουλου στο θέατρο «Άττις» και θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό. Κατά τα άλλα τρελαίνομαι να βλέπω ταινίες σερί, να ακούω μουσικές, να διαβάζω βιβλία, να περπατάω στους δρόμους της Αθήνας που αγαπώ μόνη ή με καλούς συνοδοιπόρους, να κάνω αφωνία, να είμαι με τους φίλους μου ή τέλος να απομονώνομαι.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Λατρεύω τα σκυλιά και είμαι η «νονά» της Φιόνας, που είναι το σκυλάκι της κολλητής μου. Την κρατάω συχνά – πυκνά στο σπίτι μου και είναι η μεγάλη μου αδυναμία. Ίσως γι’ αυτό δεν έχω ακόμα αποφασίσει να αποκτήσω κι εγώ ένα κατάδικό μου. Θέλω η αγάπη μου να είναι όλη δικιά της.
Ευχαριστώ πολύ!
* Κι εγώ σας ευχαριστώ.
«Παράνομα φιλιά – Κόκκινα φανάρια»
Πρεμιέρα 17 Δεκεμβρίου.
Σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης.
Τους ρόλους ερμηνεύουν με αλφαβητική σειρά οι: Διαμαντής Καραναστάσης, Κώστας Κοράκης, Αθηνά Μαξίμου, Καίτη Μανωλιδάκη, Μαρσέλα Λένα, Ελισάβετ Μουτάφη, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Γιώργος Παπανδρέου, Νίκη Σερέτη, Αιμίλιος Χειλάκης.
Κοστούμια Kωνσταντίνος Ζαμάνης. Φωτισμοί Σάκης Μπιρμπίλης. Βοηθός σκηνοθέτη η Δήμητρα Βαμβακάρη. Φωτογραφίες Κανάρης Τσίγκανος.
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Ηρώων Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς
Πληροφορίες – κρατήσεις
Ταμείο 210-414.33.10
