Επιμέλεια: Παναγιώτης Μήλας
-Το Σάββατο 28 Ιουλίου 2018, γύρω στις 7 μ.μ. το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο έπεσε θύμα «κακόβουλης ενέργειας» αλλά «ελαφράς μορφής»…
-Την Κυριακή 29 Ιουλίου 2018, «στη 1 το μεσημέρι, ειδοποιήθηκε από το προσωπικό η διευθύντρια του Μουσείου κυρία Κατερίνα Δελλαπόρτα».
-Την Τρίτη 14 Αυγούστου 2018, δηλαδή ύστερα από 18 ημέρες, στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας «Καθημερινή», στην πρώτη σελίδα, δημοσιεύθηκε το παρακάτω κείμενο που συνόδευε την παραπάνω φωτογραφία:
Ανοχύρωτα μνημεία
Φθορές σε σπουδαία εκθέματα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου της Αθήνας προκάλεσαν δύο γυναίκες που έδρασαν ανενόχλητες, αν και εκείνη την ώρα είχαν υπηρεσία 20 φύλακες. Έριξαν λάδι σε πολύτιμα αντικείμενα όπως ένας ξύλινος κοπτικός σταυρός της μόνιμης συλλογής. Ένα κορυφαίο μουσείο στην καρδιά της πρωτεύουσας εμφανίζεται ανοχύρωτο.
-Στη σελίδα 15 η δημοσιογράφος Γιώτα Συκκά είχε εκτενές ρεπορτάζ για το θέμα.
-Την ίδια ημέρα, Τρίτη 14 Αυγούστου 2018, η δημοσιογράφος Άρτεμις Μάντη, έδωσε νέα στοιχεία για το συμβάν, στον τηλεοπτικό σταθμό Σκάι και στην εκπομπή «Τα νέα του Σκάι» στις 19.45′, με παρουσιάστρια τη δημοσιογράφο Νίκη Λυμπεράκη.
***
Έκτοτε «σιγή ασυρμάτου» κατά το αγαπημένο δημοσιογραφικό κλισέ.
Μεσολάβησε και η αργία του Δεκαπενταύγουστου και φτάσαμε αισίως στην Πέμπτη 16 Αυγούστου 2018…
Είχαν ήδη περάσει είκοσι (αριθμός 20) ημέρες μετά το γεγονός και εν τέλει μέσω του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (www.amna.gr) μάθαμε ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού εξέδωσε ανακοίνωση για τον βανδαλισμό έργων του Μουσείου, χαρακτηρίζοντας ως «κακόβουλη» αυτή την «ενέργεια».
Η ανακοίνωση του Υπουργείου αναφέρει τα εξής:
«Την 28η Ιουλίου πραγματοποιήθηκε κακόβουλη ενέργεια στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών (ΒΧΜΑ), η οποία έγινε αντιληπτή και γνωστοποιήθηκε στην προϊσταμένη κ. Αικατερίνη Δελλαπόρτα την επομένη. Ειδοποιήθηκε αμέσως η Σήμανση και η Κρατική Ασφάλεια προς εξέταση των επιτόπιων στοιχείων, ενώ από την εξέταση των ταινιών από τις κάμερες του κέντρου ελέγχου διαπιστώθηκε ότι το «ράντισμα» των αντικειμένων, προθηκών και χώρων του Μουσείου με ελαιώδες υγρό, επιχείρησαν δύο άτομα τα οποία διήλθαν μέσα από τις αίθουσες των μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων χωρίς η ενέργειά τους να γίνει αντιληπτή. Η κακόβουλη αυτή πράξη δεν επέφερε καμία ανήκεστο βλάβη σε αρχαία αντικείμενα, τα οποία έχουν καθαριστεί σχεδόν στο σύνολό τους. Η Διεύθυνση του Μουσείου και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προχώρησαν σε όλες τις δέουσες ενέργειες, έχει δε δρομολογηθεί η διεξαγωγή Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης (ΕΔΕ) προκειμένου να διερευνηθεί σε βάθος το θέμα, να ανευρεθούν οι ένοχοι και να αποδοθούν οι ευθύνες».
***
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Βασιλικής Τζεβελέκου στην «Εφημερίδα των Συντακτών», στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας:
«…Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο που διαθέτει περισσότερα από 25.000 αντικείμενα – κειμήλια των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, δύο μεσόκοπες γυναίκες -όπως αναφέρουν οι περιγραφές- επισκέφτηκαν μετά τις έξι το απόγευμα της 28ης Ιουλίου 2018 τις αίθουσες των περιοδικών και των μόνιμων εκθέσεων…
…Περιηγήθηκαν βαδίζοντας δίπλα δίπλα, αλλά όχι για να δουν τα έργα, μα για να τα «ραντίσουν» με baby oil, όπως και χώρους του μουσείου, προκαλώντας φθορές, που ευτυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίστηκαν άμεσα από το τμήμα Συντήρησης…
…Παρέμειναν περίπου μέχρι τις εφτάμισι και αποχώρησαν ανενόχλητες, χωρίς να αντιληφθεί το παραμικρό έστω και ένας από τους 20 φύλακες που βρίσκονταν σε βάρδια για τις ανάγκες του μουσείου, αλλά και τους 6 ακόμα, που φυλάσσουν την περιοδική ψηφιακή έκθεση του «Παναγίου Τάφου», απ’ όπου ξεκίνησαν την περιήγηση οι δύο γυναίκες…
…Οι φθορές που προκλήθηκαν έγιναν αντιληπτές από το φυλακτικό προσωπικό μόνον την επόμενη ημέρα, όταν το λάδι «άπλωσε» προκαλώντας μεγάλους λεκέδες σε σπάνια αντικείμενα…
…όπως στον κοπτικό σταυρό-σύμβολο της κοπτικής τέχνης των χριστιανών της Αιγύπτου, που κατέχει περίοπτη θέση στην κεντρική αίθουσα των μόνιμων συλλογών. «Το λάδι πότισε και δεν ξέρουμε αν μπορεί να αποκατασταθεί», είπε στην «Εφ.Συν.» η Κατερίνα Δελλαπόρτα…
…στη συνέχει η διευθύντρια παρέδωσε την 1η Αυγούστου στο υπουργείο Πολιτισμού την απόρρητη έκθεσή της με τα αποτελέσματα της προκαταρτικής εξέτασης, τα βανδαλισμένα έργα, τους χώρους, τις κατόψεις κ.λπ.
…όπως δήλωσε ο κ. Γιάννης Μαυρικόπουλος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Υπαλλήλων Φύλαξης Προσωπικού: «Είναι ένα κακό συμβάν, αλλά ελαφράς μορφής». Συνεχίζοντας τόνισε ότι επισκέφτηκε τον χώρο την επόμενη ημέρα, μίλησε με τους συναδέλφους του αλλά… «κανείς δεν τις αντελήφθη. Είναι δύσκολο. Οι δύο γυναίκες περιδιάβαιναν όλο το μουσείο κολλητά, έχοντας δύο μεγάλες τσάντες. Όπως είδαμε από τις κάμερες, εκεί είχαν κάτι σαν αγιασμό και έριχναν, όπως ραντίζει ο παπάς. Ακόμα και στα 3-4 μέτρα να είσαι, είναι δύσκολο να καταλάβεις. Εκτός κι αν αντιληφθείς ότι κάτι συμβαίνει και παρακολουθείς επί τούτω».
***
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Γιώτας Συκκά στην εφημερίδα «Καθημερινή»:
… Είναι το δεύτερο πρόσφατο κρούσμα βανδαλισμού, έπειτα από εκείνο στον αρχαιολογικό χώρο των Αιγυπτίων Θεών στην Μπρεξίζα στη Νέα Μάκρη, όπου στις 19 Ιουνίου άγνωστοι προξένησαν σημαντικές φθορές στα αντίγραφα των αγαλμάτων της Ισιδος και του Oσίριδος που είναι στημένα ανά ζεύγη στους τρεις πυλώνες του ιερού…
…Οι δύο γυναίκες, όπως φαίνεται, περιηγήθηκαν ανενόχλητες όλους τους εκθεσιακούς χώρους, δίχως να τις υποπτευθεί κανείς από τους φύλακες, που διαπίστωσαν το συμβάν την άλλη ημέρα εξαιτίας των λεκέδων λαδιού στα δάπεδα, στους τοίχους και στα εκθέματα. Ανάμεσα στα τραυματισμένα αντικείμενα, συγκαταλέγονται ψηφιδωτά δάπεδα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές που πραγματοποιηθήκαν στη βασιλική του Ιλισού κατά τα έτη 1916 και 1917…
…Οι καταστροφείς έριξαν επίσης λάδι και στον άμβωνα του παλαιοχριστιανικού παρεκκλησίου, καθώς και στον δίδυμο κιβωτιόσχημο τάφο από τη Σταμάτα Αττικής – ένα έκθεμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς διακοσμείται με σταυρό και πτηνά, ενώ σώζονται και επιγραφές με επίκληση για τη σωτηρία των ψυχών των νεκρών.
…Τώρα, όσα εκθέματα έχουν υποστεί βλάβη θα πρέπει να μετακινηθούν και να υποβληθούν σε συντήρηση, που κανείς ακόμη δεν μπορεί να υπολογίσει πόσο θα διαρκέσει και τι θα αποδώσει, ενώ θα πρέπει να αποκατασταθούν και οι επιφάνειες των τοίχων που έχουν λερωθεί…
…Στις οθόνες του μουσείου διακρίνονται οι δύο ύποπτες αλλά θολά, καθώς τα συγκεκριμένα συστήματα ελέγχου είναι πεπαλαιωμένα…
***
Ηθικόν δίδαγμα: Το συμπέρασμα που βγαίνει από τις παραπάνω 939 λέξεις είναι ότι αν οι δημοσιογράφοι Γιώτα Συκκά και Άρτεμις Μάντη δεν έκαναν ρεπορτάζ αλλά περίμεναν την έκδοση Δελτίου Τύπου ποτέ δεν θα μαθαίναμε κάτι από όσα συνέβησαν στην καρδιά της Αθήνας σε ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα φυλασσόμενα Μουσεία της πρωτεύουσας… Και εδώ οι ύποπτες «διακρίνονται θολά». Ευτυχώς όμως το ρεπορτάζ ζει…
***
Επί τη ευκαιρία, θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια μια επίσκεψή μου στο Παλάτι Ντολμά Μπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη. Ίσα ίσα πρόλαβα να μπω επειδή ο αριθμός των επισκεπτών κάθε ημέρα δεν έπρεπε να ξεπερνάει τα 3.000 άτομα. Όταν άρχισα την περιήγηση, περπατούσα με τους άλλους επισκέπτες πάνω σε ένα κόκκινο χαλί – διάδρομο. Κάποια στιγμή αφηρημένος πάτησα με τη μύτη του παπουτσιού μου έξω από το κόκκινο χαλί. Σε κλάσματα δευτερολέπτου έσπευσε μια νεαρή και μου είπε ότι αν στη συνέχεια κάνω και πάλι το ίδιο λάθος θα αναγκαστούν να με διώξουν από το Μουσείο. Ρώτησα την κοπέλα με τι ασχολείται και μου απάντησε ότι ήταν φοιτήτρια της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και εθελόντρια φύλακας στο Παλάτι. Δικά σας τα σχόλια και οι αναγωγές!
***
Πληροφορίες
Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών
Βασιλίσσης Σοφίας 22, Αθήνα
Μετρό: Στάση «Ευαγγελισμός»
Τηλέφωνο: 213-213.9500
Χειμερινό ωράριο: Τρίτη – Κυριακή: 08.00-16.00 (Δευτέρα κλειστό)
Θερινό ωράριο: Δευτέρα – Κυριακή: 08.00-20.00
Τιμή εισιτηρίου: Είσοδος 2 – 4 ευρώ.
